Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

สรุปเนื้อหาการเรียนรู้, อาการของ 2 โรคนี้แยกจากกันได้ยาก พบบ่อย เหนื่อย…

- - - - ให้การรักษา โดยให้ยากลุ่ม education, β2-agonist (dextromethorphan, codeine) ในผู้ป่วยที่มี wheezing, antitussive ให้จำกัดการใช้ในราบที่ไอมาก ๆ
      - ให้การรักษาในรายที่สงสัยเป็นโรคไอกรน (pertussive) จะให้ยาปฏิชีวนะ
        กลุ่ม macrolide (azithromycin 500 mg ใน D1 และ 250 mg/d ใน D2-5 )
      - ในรายที่เป็นไข้หวัดใหญ่มา (influenza) ภายใน 48 ชั่วโมงให้ Oseltamivir 75 mg PO BID x 5 วัน (ทานวันละ 2 ครั้ง ติดต่อกัน 5 วัน)
      - แม้จะไม่มีหลักฐานสนับสนุน แต่มักจะการให้ยาปฏิชีวนะ ในกลุ่มเสี่ยง เช่น อายุ > 65 ปี, smoking, DM, CHF, on steroid เป็นต้น
  - - - ผู้ป่วยที่ไม่ได้รับเชื้อจากการดูแลในสถานพยาบาล
      - วิธีการตรวจ
        
        การประเมินความเสี่ยง CBC, BUN, Cr,
        electrolytes, glucose
        
        Sputum G/S, sputum C/S; H/C
        
        CXR
        
        ในรายที่หาสาเหตุไม่ได้ อาจเข้าเกณฑ์ PUI for COVID-19
      - การรักษา
        
        กลุ่มที่ใช้ยา Macrolide
        
        clarithromycin 1,000mg/d x7d
        
        Azithromycin 500mg d1, 250mg d 2-5
        
        กลุ่มที่มีโรคเรื้อรังร่วมด้วย
        (significant comorbidity) เช่น heart, lung, kidney, liver, DM หรือ ผู้ป่วยที่ได้รับยาปฏิชีวนะ กลุ่ม Fluoroquinolone ภายใน 90 วัน
        
        Betalactam (Augmentin 2 gm bid) + Macrolide
        
        Moxifloxacin 400 mg/d for 7-14D
        
        Levofloxacin 750 mg/d for 5D
  - - - มีระยะฟักตัว 1-4 วัน
      - สามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ 24 hr. ก่อนเริ่มมีอาการ ถึง 3-5 วัร (หรือ > 10 วัน ในวัยเด็ก)
      - ส่วนใหญ่ติดทางสัมผัสและ droplets ระยะ < 1 เมตร (Airborne ติดต่อได้แต่น้อย )
      - อาการ
        
        ไข้เฉียบพลัน ไอ เจ็บคอ คัดจมูก น้ำมูกไหล
        
        ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ
        
        ส่วนใหญ่มีอาการ 3-7 วัน ยกเว้นอาการไอ อ่อนเพลีเป็นได้ > 2 week
      - วิธีการตรวจ
        
        ตรวจทาง nasal swab for influenza แนะนำให้ตรวจช่วงระบาดแต่ถ้าไม่ได้อยู่ในช่วงระบาด ให้ที่มีอาการภายใน 5 วัน และในผู้ป่วยที่ admit, high-risk
      - ยาต้านไวรัส (Antiviral) ให้ในรายที่มีอาการรุนแรง หรือเป็นกลุ่มเสี่ยง
        
        กลุ่มเสี่ยง
        
        renal, hepatic, hematological (รวม sickle cell anemia),
        metabolic disorders (รวม DM),immunocompromised host,pregnant/postpartum ภายใน 2 สัปดาห์nursing homes resident
        
        neurologic (brain, spinal cord, PNS, muscle) เช่น cerebral palsy, epilepsystroke, mental retardation, moderate-severe developmental delay,muscular dystrophy, spinal cord injury)
        
        อายุ < 2 ปี,> 65 ปี,< 18 ปีที่ใช้long-term ASA,BMI > 40chronic pulmonary (รวม asthma, cystic fibrosis),cardiovascular (ยกเว้น HT),
    - - Oseltamivir 75mg PO BID x 5 days
        
        < 15 kg 30 mg PO BID
        15 - 23 kg 45 mg PO BID
        24 - 40 kg 60 mg PO BID
        40 kg 75 mg PO BID
- - - - Salbutamol nebulizer solution
        (Ventolin) (5mg/ml)
        -0.03 mg/kg/dose
        -ตํ่าสุด2.5mg
        -สูงสุด 1 ml = 5 mg
        -ให้ทุก 15 นาที 1-2 ครั้ง
    - - Salbutamol nebulizer solution
        (Ventolin) (5mg/ml)
        
        ผสมกับ NSS เป็น 1:3
        
        ให้ทุก 15นาที 1-2 คร้ัง
- - - - หายใจเสียงหวีด หอบเหนื่อย แน่นหน้าอก ไอ อาการแยนช่วงกลางคืน หรือ รุ่งเช้า อาการจะแปรปรวนตลอดเวลา
      - ถูกกระตุ้นโดย การออกกำลังกาย สัมผัสสารก่อภูมิแพ้ สารระคายเคือง เปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ติดเชื้อทางเดินหายใจ
    - - -อาการหายใจเหนื่อย หายใจมีเสียหวีด
        -อาการหายใจไม่สะดวกขณะนอนหลับและต้องตื่นขึ้นเนื่องจาก อาการหายใจไม่สะดวก -อาการบวม -อาการเหนื่อย หายใจไม่สะดวกขณะนอนราบ
    - - -ให้สงสัยว่าในกรณีมีเสมหะมาก หรืออาการกำเริบบ่อยครั้ง -อาจมีประวัติ เป็น TB -ภาพรังสีทรวงอกมีลักษณะ tram-track opacity
  - - - -เหนื่อยมากขึ้น -ไอมากขึ้น -เสมหะมากขึ้น -เสมหะเปลี่ยนสี-ต้องใช้ยาเพิ่มขึ้น
- - - - CXR +/- film neck
      - Arterial Blood Gas
      - การส่องกล้องตรวจดูกล่องเสียง Endoscope
  - - - แนะนำให้รีบตามทีมขอความช่วยเหลือ และเริ่มทำการ CPR การกดหน้าอกนั้นนอกจากช่วยในเรื่องหารไหลเวียนโลหิตแล้ว แรงกดดันหน้าอก อาจช่วยให้ FB หลุดได้ ดังนั้นก่อนที่จะช่วยหายใจทุกครั้ง ให้มองหา FB ในปากของผป.ก่อน หากพบให้นำออกมา แต่ถ้าไม่พบให้ใช้นิ้วหา คว้าน หรือล้วง และทำ CPR ต่อ
  - - - ไอเสียงก้อง ร้องเสียงแหบ รวมถึง biphasic stridor
    - - การใช้ Adrenaline Nebulization, บางรายอาจต้องให้ corticosteroid ร่วมด้วยเพื่อลดอาการบวม
- - - - หำยใจไม่อิ่มขณะทำกิจกรรมต่าง ๆ หายใจครืดคราดหรือหวีด
        หายใจลำบากเมื่อต้องออกแรง หรือหายใจลำบากเมื่อนอนราบ ตื่กลางดึกเพราะหายใจลำบาก น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น อ่อนเพลีย มีบวมที่และเท้า
    - - กลุ่มยาลดแรงดัน ที่เกิดจากของเหลวเข้าไปในหัวใจและปอด เช่นยา nitroglycerin
        และยา Furosemide
      - ยากลุ่มขยายหลอดเลือด และลดความดันในหัวใจห้องล่างซ้าย เช่นยา Nitropusside
      - Morphine เพื่อบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่ม และอาการวิตกกังวล แต่แพทย์แนะนำให้ใช้ยาชนิดอืนมากกว่า
      - ยารักษาค.ดันโลหิต แพทย์ใช้ในผป.ที่มีค.ดันโลหิตจากน้ำที่ท่วมปอด หรือเพิ่มความดันโลหิต
- - - - cystitis, Herpes simplex, Herpes
        zoster,abscess, PID, prostatitis
    - - -MS, Parkinson’s disease
        -Brain (tumors, stroke)
        -Spinal cord
        -Neuropathy (DM, injury)
        -Medication
    - - BPH, cancer, stone, stricture,
        cystocele,blood clot, pelvic/retroperitoneal
        mass, fecal impaction
    - - Bladder outlet obstruction
        
        มีปัสสาวะลำบาก หรือบ่อยมาก่อนเป็นเดือน มักพบในผู้ชายอายุเกิน 50 ปี โรคที่พบบ่อย เช่น BPH, contracted bladder neck, CA prostate,
        neuropathic bladder
      - Acute urethritis with hypoactive bladder
        
        มักพบในผญ.วัยกลางคน มีอาการปัสสาวะบ่อย แสบ ขัด นำมาขัดก่อน
      - Spasm of external urethral sphincter
        
        มักพบในผป.ที่มี prolapse และ infected internal hemorrhoid หลังผ่าตัดริดสีดวงทวาร หลังคลอดบุตร
      - Drug-induced urinary retention
        
        ยาบางชนิดทำให้การบีบตัวของ bladder ลดลง เช่น anticholinergic, antimuscarinic agent,
        ยาลดน้ำมูก ยาแก้หอบหืด
      - Stricture urethra
        
        มีประวัติ ruptured urethra หรือ urethritis เรื้อรัง หรือเคยได้รับการผ่าตัดขยายท่อปัสสาวะ มีอาการถ่ายปัสสาวะลำบาก ไม่พุ่งหรือออกเป็นหยด ๆ
      - Urethral calculus
        
        มักพบในผช.อายุ 25-40 ปี ปวดแบบ colicky pain อาจมี hematuria
      - อื่น ๆ
        
        ภาวะหมดสติจากการดื่ม alcohol
  - - - โรคที่สำคัญ acute cystitis อาการ
        กดเจ็บบริเวณหัวหน่าว ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะสีขุ่น กับปัสสาวะเป็นเลือด ไม่มีไข้ หรือมีไม่ชัดเจน
        
        ปัสสาวะบ่อย กะปริดปะปรอย แสบขัด #โดยเฉพาะตอนสุด
        กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ปัสสาวะขุ่นเหมือนมีเลือดปน (ในการเป็นครั้งแรกของผู้สูงอายุต้องแยกจาก CA bladder)
    - - Ascending infection พบมากว่า 95 % เชื้อก่อโรคกลุ่มenterobacteriacea
      - Hematogenous route เกิดจากเชื้อบางชนิดที่มี bacteremia แล้วทำให้เกิด UTI
    - - โรคที่สำคัญ เช่น acute pyelonephritis อาการ มักมีอาการคล้ายกับ lower tract infection ร่วมกับมีไข้สูง หรือไข้หนาวสั่น ปวดและเคาะเจ็บที่ CAV บางครั้งอาจมาด้วยภาวะ sepsis หรือ septic shock
        
        พบในผู้หญิงได้บ่อย อาจมี lower UTI นำมาก่อน ให ้ระวัง surgical condition ในผู้ชาย และ recurrent บ่อยๆในผู้หญิง
- - - - -โรคไตเนโฟรติก
        -ภาวะหัวใจล้มเหลว
        -ภาวะขาดสารอาหาร
      - การดูแลตนเอง
        
        พบว่ามีอาการเมื่อมีอาการบวม หรือปัสสาวะสีแดง ควรรีบไปพบแพทย์ รักษาตามคำแนะนำของแพทย์ ควรงดอาหารเค็ม
  - - - ให้ยาขับปัสสาวะ ลดอาการบวม
        ให้ยาความดัน ถ้าพบความดันโลหิตสูง ให้ยากันชัก และทำการล้างไตในรายที่ไตวายรุนแรง
- - - - -ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
        -ให้นอนราบยกขาสูงขึ้น 10-20 นิ้ว เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดจากส่วนปลายกลับสูบหัวใจ และเพิ่มเลือดไปเลี้ยงสมอง
        -ให้ออกชิเจนและให้ความมอบอุ่นแก่ร่างกาย
        -ให้สารนํ้าทดแทนทางหลอดเลือดดำ เพื่อรักษาสัญญาณชีพควรให้สารนํ้าที่มีความเข้มข้นใกล้เคียงกับเลือด (isotonic solution) เช่น NSS, Lactated Ringer's solution ไม่ควรให้สารนํ้าที่มีความเข้มข้นน้อยกว่าเลือด เช่น 5% DW
        -ให้งดนํ้าและอาหารทางปาก
        -ใส่สายสวนปัสสาวะค้างไว้เพื่อดูปริมาณปัสสาวะ
        -แก้สาเหตุของการช็อก เช่น ถ้าเสียเลือดจากบาดแผลทำการห้ามเลือด
        -ส่งต่อไปสถาการที่มีความพร้อม
  - - - -ผื่นคันตามร่างกาย หน้าแดง ตัวแดง
        -ไอจาม คัดจมูก นํ้ามูกไหล นํ้าตาไหล เสียงแหบ
        -ใจสั่น หายใจไม่อิ่ม อ่อนเพลีย เป็นลม
        -การรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
        -ช็อก เป็นลม หมดสติเสียชีวิต
    - - -การแพ้ยาโดยเฉพาะยาปฎิชีวนะ
        (เช่น penicillin, sulfonamide group )
        -ยากลุ่ม NSAIDS,อิมมูนโกลบูลิน
        -พิษจากแมงสัตว์กัดต่อย - ความเย็น
        -การแพ้อาหาร พืช สารเคมีสารที่เป็นโปรตีนต่างๆ -การออกกำลังกาย
    - - -ประเมินความรู้สึกตัว, ABCs
        -ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ (cardiopulmonary resuscitation)
        -ให้ adrenaline 1:1000 ขนาด 0.30 - 0.5 mI IM, IV ในเด็กให้ 0.01 ml/kg/dose ( ตาม standing order )
        -ให้ออกซิเจน
        -ให้สารนํ้าทางหลอดเลือดดำโดยใช้ isotonic solution เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตตํ่าลงหรือช็อก และเป็นการเปิดเส้นเลือดไว้สำหรับฉีดยา
        -ให้ยาแก้แพ้
        -ถ้ามีอาการ bronchospasm หรือ laryngeal edema ให้ยาพ่นขยายหลอดลม ( ตาม standing order)