Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE - Coggle Diagram
CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE
COPD หมายรวมถึง 2โรค
โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง Chronic bronchitis
มีอำกำรไอเรื้อรัง มีเสมหะปีละ อย่ำงน้อย 3เดือน และติดต่อกันอย่ำงน้อย 2 ปี
โรคถุงลมโป่งพอง EMPHYSEMA
เกิดการทำลายของถุงลม และ RESPIRATORY BRONCHIOLE ทำให้ขยายตัวโป่งพองอย่างถาวร
2 โรคนี้ แยกจากกันได้ยาก ทำให้เกิดอาการที่พบบ่อย คือ
เหนื่อย
ไอแห้ง หรือ ไอมีเสมหะ
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยด้ำนผู้ป่วย ได้แก่
พันธุกรรม เช่น alpha-1 antitrypsin deficiency
ความผิดปกติ ในการเติบโต และ พัฒนำกำรของปอดตั้งแต่ในครรภ์ จนถึงวัยเด็ก
อายุที่มากขึ้น
เพศหญิง
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
2.1 ควันบุหรี่
เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด มากกว่า ร้อยละ 75ของผู้ป่วย
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง เกิดจาก บุหรี่ รวมถึง ควันบุหรี่ที่ได้รับจากผู้อื่น
2.2 มลภาวะภายในอาคาร/ นอกอาคาร/ ที่สาธารณะ ได้แก่
การเผาไหม้ (ไม้ ซากพืช มูลสัตว์)
การเผาไหม้เชื้อเพลิง สำหรับรถ และเครื่องจักร หรือ สิ่งแวดล้อม
ลักษณะอาการทางคลินิก
เหนื่อยเป็นแบบมากขึ้นเรื่อยๆ
ไอเรื้อรังมีเสมหะ โดยเฉพาะช่วงเช้า หรือ ไม่มีก็ได้
บางราย อาจมีไอเป็นเลือด หรือ เจ็บหน้าอก
ต้องวินิจฉัยแยกโรคจาก วัณโรค มะเร็งปอด และ โรคหลอดลมพอง
(bronchiectasis)
การตรวจร่างกาย
อาจไม่พบความผิดปกติ ในระยะแรก แต่เมื่อมีการอุดกั้นมากขึ้น อาจพบมีการใช้ กล้ามเนื้อช่วยหายใจ
มีลักษณะของ air trapping และ air flow limitation เช่น มีการ
เพิ่มของ anteroposterior diameter(A-P)
A-P ค่าปกติ คือ 1 : 2 ถึง 5 : 7
เคาะโปร่ง
Prolong expiratory phase
Decrease breath sounds
Rhonchi หรือ wheezing
อาจพบลักษณะของ pulmonary HT หรือ cor pulmonale เช่น
loud P2, ลักษณะของ right heart failure
ถ้าตรวจพบ clubbing fingers ควรนึกถึงภาวะอื่น โดยเฉพาะ มะเร็งปอดและ โรคหลอดลมพอง
ภาพถ่ายรังสีทรวงอก
ไม่ใช้ในการวินิจฉัยโรค เพราะมีความไวน้อย
แต่มีความสำคัญ ในการช่วยวินิจฉัยแยกโรคอื่น ที่ผู้ป่วยมาด้วยอาการเหนื่อย หรือ ไอเรื้อรัง
Lung hyperinflation (diaphragm ต่ำกว่า rib7th ทาง
ด้านหน้า, และ rib 10th ทางด้านหลัง)
กระบังลมแบนราบ
มีหัวใจขนาดเล็ก
มีการเพิ่มขึ้นของ retrosternal air space และ lung
hyperlucency
ในผู้ป่วยที่มี cor pulmonale อาจพบ right atrium และ pulmonary trunk มีขนาดโตขึ้น และมี rapid tapering of vascular markings
การวินิจฉัย
ควรนึกถึงโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ในผู้ป่วยที่มีอายุ ตั้งแต่ 40 ปี ขึ้นไป
ที่มีอาการเหนื่อย ไอ หรือ มีเสมหะเรื้อรัง
มีประวัติการติดเชื้อทางเดินหายใจซ้ำๆ และ/หรือ มีปัจจัยเสี่ยง โดยเฉพาะ การสูบบุหรี่ ซึ่งควรยืนยันกำรวินิจฉัยด้วย spirometry
สาเหตุของผู้ป่วยที่มาด้วยอาการไอเรื้อรัง และผล CHEST X-RAY อยู่ในเกณฑ์ปกติ
Intrathoracic
COPD
Bronchial asthma
Central bronchial carcinoma
Endobronchial tuberculosis
Bronchiectasis
Left heart failure
Interstitial lung disease
Cystic fibrosis
extrathoracic
Postnasal drip
Gastroesophageal reflux
disease
Drug allergy เช่น ACEI
inhibitor
การสูบบุหรี่
ยิ่งสูบมาก ยิ่งมีปัจจัยเสี่ยงมาก
โดยส่วนใหญ่ ≥ 10 packyear
จำนวนบุหรี่ที่สูบเป็นซอง ต่อ วัน x จำนวนปี ที่สูบ
การวินิจฉัยแยกโรค
โรคหืด Asthma
หายใจเสียงหวีด หอบเหนื่อย แน่นหน้าอก ไอ
อาการแย่ช่วงกลางคืน หรือ รุ่งเช้า
อาการและ ความรุนแรง แปรปรวน ตลอดเวลา
ภาวะหัวใจล้มเหลว CHF
มีอาการเหนื่อย หายใจมีเสียงหวีด
แต่จะพบอาการ และ อาการแสดงของภาวะหายใจล้มเหลว ได้แก่
orthopnea
edema
paroxysmal nocturnal dyspnea
ภาพถ่ายรังสีทรวงอก มี pulmonary congestion และ
cardiomegaly
โรคหลอดลมพอง Bronchiectasis
ให้สงสัยในกรณีที่มีเสมหะปริมาณมาก หรือ มีอาการกำเริบบ่อยครั้ง อาจได้ประวัติ เคยเป็นวัณโรค หรือ ภาพถ่ายรังสีทรวงอกมีลักษณะที่ทำให้สงสัย tram-track opacity
ผู้ป่วยอาจถูกวินิจฉัยว่าเป็น COPD หรือ อาจมีทั้ง COPD +
bronchiectasis รวมกัน
High-resolution computed tomography(HRCT) สามารถ
ยืนยันการวินิจฉัยโรคหลอดลมพองได้