Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคทางศัลยกรรม 20/7/65 นางสาวจิรัชญา พรหมชนะ เลขที่ 10 รหัสนักศึกษา…
โรคทางศัลยกรรม
20/7/65
นางสาวจิรัชญา พรหมชนะ เลขที่ 10
รหัสนักศึกษา 62126301012
Acute Abdominal pain
definition
เป็นมาเรื้อรังไม่เกิน 3 สัปดาห์
ปวดอย่างรุนแรงทันทีทันใด และเป็นมาไม่น้อยกว่า 24 ชม.
กลุ่มอาการปวดท้องเฉียบพลันที่ต้องแยกโรคออกทางศัลยกรรม
ปวดท้องต่อเนื่องมากกว่า 4 ชม.ไม่ดีขึ้น
ปวดจนต้องมาตรวจซ้ำ
ปวดจนต้องตื่นมาเวลากลางคืน
ปวดในกลุ่มผู้ป่วยเฉพาะ (เด็ก สตรีมีครรภ์ ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยที่ภูมิคุ้มกันต่ำ)
ปวดร่วมกับภาวะไข้
ปวดร่วมกับสัญญาณชีพไม่คงที่
ปวดร่วมกับภาวะท้องเเข็ง
ปวดร่วมกับเคยมีประวัติการบาดเจ็บช่องท้องเเละทรวงอกก่อนหน้า
ปวดร่วมกับเคยผ่าตัดช่องท้องมาก่อน
ปวดจนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันปกติได้
Acute abdomen
*เมื่อพบที่ห้องฉุกเฉิน หรือตรวจเจอ
1.ประเมินเบื้องต้นเเยกกลุ่ม emerencycondition
(เเดง/ส้ม ตามtriage เพื่อ early resussitation)
2.TRUAMA VS NON TRUMA ?
3.Surgical abdomen VS Non surgical abdomen ?
4.ควรพิจารณาให้นอนโรงพยาบาลเพื่อทำการตรวจละเอียดเพิ่มเติมหาสาเหตุโรค
5.รายงานเเพทย์เเละปรึกษาศัลยเเพทย์หรือส่งต่อโรงพยาบาลที่ประสิทธิภาพสูงกว่า
Definition
1.Colic หรือ Clickypain
ปวดจี๊ดๆบิดๆ หรือปวดบิดๆเป็นพักๆ จากเบาไปเเรง
2.Peritonism
Localise inflammation peritoneum ปวดเฉพาะจุด
หน้าท้องเเข็งเกร็ง กดสะดุ้งจาก rebound tender
Surgical abdomen
1.Bleeding sign of hypovolemic shock
BP drop Hctต่ำ ซีด ตัวเย็น
2.Perforated Viscus Peritonitis
3.Ischaemic Bowel
การตรวจร่างกาย
เหลือง ซีด ขาดอาหาร ต่อมน้ำเหลืองโต มีลักษณะโรคตับ ตัวบวม บวมกดบุ๋ม
ตรวจ abdominal sign
ตรวจภายในเเละการตรวจหาลักษณะของการตั้งครรภ์
การตรวจทางทวารหนัก
AAA
Keyword
ปวดท้องเฉียบพลับ
อายุเยอะ
BP drop
Fast positive ไม่มีประวัติ trauma นำ
เปลือกตาซีด HctDrop
Pulsatine mass หรือมีประวัติโรคหลอดเลือดกรรมพันธุ์ในครอบครัว (Takayasu disease) หรือโรคหัวใจผิดปกติเเต่กำเนิด
อายุน้อย อายุเยอะ มีประวัติสูบบุหรี่เรื้อรัง
Rupture ectopic
ปวดท้องมากโดยเฉพาะท้องน้อยในหญิงวัยเจริญพันธุ์
รอบเดือนผิดปกติ ขาดๆหายๆหรือมากกว่าปกติ
เปลือกตาซีด เเละช็อค
FAST positive แบบผู้ป่วย trauma
GI Bleed
ปวดท้องที่ epigastrium หรือ RUQ ร่วมกับถ่ายมี melena
หรือ อาเจียนเป็น coffee ground
Rupture HCC
มาด้วยอาการปวดท้องเฉียบพลัน เเละ vital sign unstable FAST +
โดยไม่มีประวัติ trauma มาก่อน
จุดเด่นที่สังเกตมีประวัติตับอักเสบเรื้อรัง อาจมีตาเหลืองเเละกลุ่ม cirrhosis sign
Peritonitis
กลุ่มนี้มักจะอยู่นิ่งๆเพราะยิ่งขยับยิ่งปวด
Tachycardia ชีพจรเบาเร็ว
rigid abdomen กด ปล่อยปวด เคาะปวด
Involuntary guarding หน้าท้องเเข็งเกร็ง
Reduced or absent bowel เสียงขยับตัวลำไส้ลดลงหรือหายไป
PU perforation
คนไข้มักจะอยู่นิ่ง เพราะยิ่งขยับยิ่งปวด
Hx Nsaid drug,alcohol,Steroid abuse
มีอาการปวดมากที่ epigastrium หรือ RUQ
จะมีอาการปวดที่ท้องน้อยด้านขวา ขึ้นอยู่กับช่วงระยะเวลาที่มารพ.
ให้ยา ATB pre-op prophylaxis
ให้ยา pain control
ให้ยากลุ่ม proton pump หลังผ่าตัด
Diverticulitis with Rupture
มักมีประวัติท้องผูกเรื้อรัง พบบ่อยในผู้สูงอายุ 40ปีขึ้นไป
อาการปวดท้องเฉพาะจุดมาก (localise peritonitis) หรือปวดทั่วๆ (generalise peritonitis)
ผ่าตัดเมื่อ
อักเสบซ้ำตั้งเเต่ 2 ครั้ง
ครั้งเดียว เเต่เป็นกลุ่มผู้ป่วยเสี่ยงสูง
สงสัยมะเร็งร่วมจากรอยโรคที่พบใน CT finding
Ischaemic Bowel
ปวดท้องเป็นๆหายๆ ทานอาหารบางรายปวดมากขึ้น ท้องอืด บางรายไม่ถ่ายไม่ผายลม หรือในรายที่เเย่มากมีถ่ายเป็นเลือดสด
ต้องตรวจ ECG ทุกรายเพราะอาจเกิดภาะวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
Necrotizing enterocolitis (newborn)
พบบ่อยในเด็ก LOW birth weight < 1500 g
หรือกลุ่ม Preterm < 32 wk
อาเจียนเป็นน้ำดี ร่วมกับท้องอืด ต่อมาเเย่ลง เริ่มถ่ายเป็นเลือดจาก bowel ischemia
Abdominal pain in women
Ovarian cyst ไม่มีไข้ คลำได้ก้อน รอบเดือนอาจผิดปกติถ้าก้อน>5 cm.
พบสูตินารีเเพทย์ เฝ้าระวัง CA ovary CA 125 ช่วยวินิจฉัยเเยกโรค
Tuboovarian abscess or PID ตกขาวสีผิดปกติ ปวดเเสบ ไม่คัน อาจคลำได้ก้อน ถ้ารุนเเรงมี sign of sepsis
Endometriosis รอบเดือนผิดปกติ
Acute Cystitis Vs Acute pyelonephritis
ATB 3 day & 7 day
Peptic ulcer disease
ปวดบริเวณลิ้นปี่ ทะลุไปหลังได้ คลื่นไส้ อาเจียน
เเละอาเจียนเป็นเลือดได้ อาการปวดสัมพันธ์กับมื้ออาหาร
จากทานยา Nsaid, alchol
Gastroenteritis
ปวดรอบสะดือ ปวดบิดๆ(crampy) คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
การกินนมเปรี้ยวมากในเด็กเล็ก
Acute pancreatitis
ปวดลิ้นปี่ ทะลุหลัง หายใจลำบาก คลื่นไส้ อาเจียน กินเเล้วปวดมากขึ้น โดยเฉพาะของที่มัน
Acute Hepatitis
มีอาการเหมือน cholangitis อ่อนเพลีย
ตัวตาเหลือง มีไข้หรือไม่มีไข้ก็ได้ ปวดใต้ชายโครงขวา บางคนคลำได้ตับโต
Appendicitis
ปัจจัยบ่งชี้ถึงการเกิด
ไข้สูง > 37.8-37.9c 2.12เท่า >38.9c 4.6 เท่า
PMN>90% 3.15 เท่า เทียบกับ 75%
Tachycardia
ปวดต่อเนื่องกว่า 6 ชม
ปวดท้องมักต่อเนื่องไม่ทุเลาลง
3-4 ชม. ย้ายมาปวดที่ท้องน้อยด้านขวา
ปวดเสียดตลอดเวลา เจ็บมากขึ้นเมื่อเคลื่อนไหวตัว เดิน ไอ จาม นอนนิ่ง เดินตัวงอ
การใช้ CT scan ช่วยวินิจฉัยมีความเเม่นยำสูง
ช่วยลดการเกิด negative appendectomy
เเต่ไม่ได้ช่วยลดอัตราเกิด rupture appendicitis
Gastrointestinal bleeding
Angiodysplasia
พบในคนสูงอายุ โดยเฉพาะ > 60 ปี
ผ่าตัดเมื่อ V/s unstable or massive bleeding
Lower GI bleeding
อาการ
Angiogram ปัจจุบันนิยมทํา CTA มากกว่า
ปวดท้องน้อยด้านซ้าย มีประวัติท้องผูกบ่อย
ทําการรักษาได้ หรือ biopsy
Upper GI bleeding
อาการ
ปวดท้องที่ epigastrium หรือ RUQ ร่วมกับถ่ายมี melena หรือ อาเจียนเป็น
coffee ground
พบมากกว่า LGIB 4 เท่า
นับตั้งแต่ปากจนถึง ligament of Treitz
การรักษา
Non variceal : High dose omeprazole 40 mg iv q 12 hr 3-5 day หรือ 80 mg iv
Variceal : ให้ Somatostatin or Somatostatin analoque (Octreotide) 50 microgram/ hr ให้ 3-5 วัน
Diverticulosis
LLQ OR RLQ pain localise peritonitis
Bowel obstruction
แนะนํา f/u film acute abdomen ทุก 6 ชม กรณีที่อาการสงสัยมาก
อาการ
bowel movements ลดลงเมื่อเกิด bowel ischemia
ปวดท้องเป็นพักๆ
คลื่นไส้ อาเจียน
ไม่ถ่าย ไม่ผายลม
Conservative 72 ชม ถ้าไม่ดีขึ้นต้อง เปลี่ยนแผนการรักษา
ถ้าสาย NG มีfluid content เหมือนสีอุจจาระ แสดงว่าเป็น
close loop obstruction ให้เตรียมผ่าตัด
Biliary tract disease
ผ่าตัดเมื่อ
มีอาการปวดท้องจนรบกวนชีวิตประจำวัน
ขนาดนิ่ว > 1.5 cm.
Gall stone induce pancreatitis
Gall stone induce pancreatitis
การรักษา ผ่าตัด / รักษาตามอาการ ด้วยการให้ยารักษากลุ่มเดียวกับการรักษา dyspepsia dyspepsia เเละลดการทานของมัน
Hx ปวดบิดหลังทานอาหารประมาณ 30 นาที ปวดใต้ชายโครงขวา ไม่มีไข้ไม่มีตัวตาเหลือง
ท้องอืดเล็กน้อย
Acute cholecystitis
Hx ปวดท้องใต้ชายโครงขวาร้าวไปสะบักหลัง มีไข้ ไม่มีตัวตาเหลือง คลื่นไส้ อาเจียน
Murphy’s sign positive
RUQ pain หายใจแล้วเจ็บมากขึ้น
Acute cholangitis
Hx ไข้ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดใต้ชายโครงขวา ตัวตาเหลือง ท้องอืดและปวดรุนแรงมากขึ้นเรื่อย
การรักษา รักษาตามอาการ / ERCP or Surgery Explore CBD
Charcot triages
Gall bladder polyp
การรักษา conservative คล้าย symptomatic gall stone
ถ้า polyp มากกว่า 6 mm.ผ่าตัด LC
Malignancy CA gall bladder,Cholangiocarcinoma
อาการ ตรวจพบก้อนที่ตับ ตัวตาเหลือง ปวดท้องเรื้อรัง
ปวดท้องใต้ชายโครงขวา มีไข้ไม่ทราบสาเหตุเรื้อรัง เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
การรักษา ผ่าตัด ขึ้นอยู่กับระยะของโรคด้วย
