Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปบทเรียน สัปดาห์ที่ 2 8/ ก.ค./2565 - Coggle Diagram
สรุปบทเรียน สัปดาห์ที่ 2
8/ ก.ค./2565
CHEST PAIN
Stable angina
ตำแหน่ง
หน้าอกด้านซ้าย ร้าวไปท่ีคอ กราม ลิ้นปี่ ไหล่ หรือ แขนซ้าย
ลักษณะ อาการ
แน่นหน้าอกอึดอัด หายใจไม่สะดวกคล้ายมีของ หนักมาทับ,heart murmur จากการที่มี papillary muscle dysfinction
การรักษา
การพัก อมยา nitroglycerin
สามารถรักษาท่ี ER และให้กลับบ้านได้ นัดมาทำ EST ภายหลัง
ASA(81) 1 tab OD,Isosorbide Dinitrate 10 mg tid ac
B-blocker เช่น Atenolol 25-100 mg OD
Unstable angina
ลักษณะ อาการ
ลักษณะเหมือนstable anginaแต่รุนแรงกว่า พบheart murmur จากการที่มี papillary muscle dysfinction
ตำแหน่ง
หน้าอกด้านซ้าย ร้าวไปท่ีคอ กราม ลิ้นปี่ ไหล่ หรือ แขนซ้าย
การรักษา
ควร admit และพิจารณาทำารสวนหลอดเลือดหัวใจ ในกรณี high risk group เช่นมี ST-T wave change,หัวใจล้มเหลว.
ASA(325) 1 tab เคี้ยว และรับประทานทันที ตามด้วย 1 tab OD
Clopidogrel (75) 4-8 tabs
PO stat ตามด้วย 1 tab OD
Isosorbide Dinitrate 10 mg tid ac หรือ
lsosorbide Mononitrate 20 mg bid ac
Myocardial infarction
ระยะเวลา และสิ่งกระตุ้น
เป็นทันทีนาน>30นาที, อาการไม่บรรเทาหลังการพักหรือหลังอมย nitroglycerin ไม่ดีข้ึน
ลักษณะ อาการ
แน่นหน้าอกอึดอัด หายใจไม่สะดวกคล้ายมีของ หนักมาทับ
หายใจเหนื่อย เหงื่ออก คลื่นไส้ อาเจียน ใจสั่น หน้ามืดเป็นลม หมดสติ
ตำแหน่ง
หน้าอกด้านซ้าย ร้าวไปท่ีคอ กราม ลิ้นปี่ ไหล่ หรือ แขนซ้าย
Pericarditis
ตำแหน่ง
บริเวณหน้าอกด้านซ้ายอาจร้าวไปที่คอหัวไหล่ซ้าย
ลักษณะ อาการ
เจ็บแปล๊บหรือเสียดแทง,Pericardial friction rub
ระยะเวลา และสิ่งกระตุ้น
เป็นนานหลายชั่วโมงหรือเป็นวัน มักเกิดเมื่อนอนราบ หายใจเข้าลึกๆเอี้ยวตัว
Aortic dissection
ตำแหน่ง
บริเวณหน้าอกด้านหน้าอาจร้าวทะลุไปกลางหลัง
ลักษณะ อาการ
เจ็บรุนแรงมากลักษณะคล้ายมีของแหลมคมมาแทง หรือ เจ็บแบบฉีกขาด คลำ PR , BP ที่แขนขาไม่เท่ากัน มีอาการทางสมองผิดปกติ
ระยะเวลา และสิ่งกระตุ้น
เกิดทันทีทันใด มักรุนแรงมาก จะพบในผู้ป่วย HT หรือ เป็นโรค
Marfan syndrom
Pulmonary embolism
ตำแหน่ง
บริเวณหน้าอกด้านซ้ายหรือ ขวาท่ีเกิดมี
pulmonary infarction
ลักษณะ อาการ
เจ็บสัมพันธ์กับการหายใจ (Pleuritic pain)
เช่น หอบเหนื่อย หายใจเร็ว BP drop หัวใจห้องขวาล้มเหลว
ระยะเวลา และสิ่งกระตุ้น
เกินทันที เมื่อมีการหายใจเร็วมากๆ
ACUTE DIARRHEA
1.กลุ่มที่ถ่ายุจจาระเหลว หรือเป็นน้ำ
อาการแสดงของ การขาดน้ำและเกลือแร่
มักเป็นกลุ่มอหิวาตกโรค เกิดจากเชื้อ Vibrio cholera, มีการถ่ายเป็นน้ำอย่างรุนแรง,มีลักษณะ dehydration
อาการมักเกิดขึ้นทันที รวดเร็ว ไม่มีไข้ หรือมีไข้ต่ำๆ ปวดท้องไม่รุนแรง
Stool examไม่ค่อยพบWBC,RBCแต่พบแบคทีเรียที่เคลื่อนไหวเร็วแบบ Shooting star (dark field microscope)
การรักษา
Rehydration และถ้าเป็นMild dehydration – ORS กิน 1-1.5 เท่าของปริมาณอุจจาระท่ีถ่าย
Moderate dehydration ข้ึนไป หรือ กินไม่ได้ – Ringer lactate หรือ Acetarโดยเร่งให้ปริมาณIVFให้ครึ่งหน่ึงของปริมาณที่ต้องการจะให้ ใน 4 ชม.แรก
Tetracyclin(250)2 tab qid,ถ้าแพ้ยา ให้ Cotrimoxazole(40/800)2 tab bid
เป็นน้ำสีเหลือง หรือ เขียวอ่อน บางรายมีอาการรุนแรง อาจเป็นสี ข่นุ เหมือนน้ำซาวข้าว
เกิดจากเขื้อแบคทีเรียที่สร้างสารพิษในลำไส้ เช่น Vibrio cholera E.Coli
2.กลุ่มที่ถ่ายอจุจาระเป็นมูกเลือด
อาการและอาการแสดง
ไข้สูง ส่วนใหญ่ T > 39 oC แต่มักไม่เกิน 2-3 วันแรกๆอาจมีลักษณะเหลวหรือเป็นน้ำต่อมาจึงมีลักษณะเป็นมูกเลือด
ถ่ายบ่อย ถ่ายหลายครั้ง ปวดเบ่งที่ทวารหนัก,ถ่ายปริมาณแต่ละครั้งไม่มาก,
อาการปวดท้อง และ อาเจียน อาจเป็นรุนแรงได้, ส่วนใหญ่ไม่มี dehydration,Stool exam พบ WBC, RBC จำนวนมาก
การรักษา
การให้ IV อาจไม่ต้องมาก หรือ รีบด่วน, ให้ยา ATB เช่น Norfloxacin(400)1 tab bid 3days
Sepsis ในเฉพาะผู้สูงอายุ หรือ ภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น DM,Cirrhosis
Ciprofloxacin(500)1tab bid 5-7days
มักเกิดจากเชื้อ Shigella spp., salmonella spp., Campyrobacter jejuni, E. Histolytica
DYSPEPSIA
อาการปวดท้อง เจ็บท้อง หรือแสบ ร้อน อืด จกุ เสียด แน่นตึง บริเวณลิ้นปี่ หรือหน้าท้อง
การรักษา
H2 blocker
Cimetidine
หลีกเลี่ยงการใช้ยา
เช่น Chloroquine,Metformin,Phenytoin
Cytochrome P450 inhibitor
Ranitidine
Ranitidine injection 50 mg / 2ml
ใช้สำหรับแผลในกระเพาะอาหาร, ลำไส้ส่วนเล็ก duodenum,ใช้ก่อนวางยาสลบ สำหรับผู้ป่วย มีแนวโน้มเกิด acid aspiration
Famotidine
ใช้รักษา Duoenal ulcer, gastric ulcer,Zollinger-Ellison Syngrome, Gastroesphogeal reflux disease
NizatIdine
PPIs
Omelrazole
Ex. Losec inj 40 mg/vial ควรใช้ให้หมด ภายใน4 ชม. หลังละลายแล้ว
Esomeprazole
Ex. Nexium inj 40 mg ควรใช้ให้หมดภายใน 12 ชม.หลังผสม ควรละลายใน5 ml NSSมากกว่า 3นาที
Pantoprazole
IV Injection: ควรละลายใน 10 ml Nss เวลาให้ยา 2-15นาที
อาการเตือน
อายุ > 40 ปี,น้ำหนักตัวลดลงผิดสังเกต(>5%ใน1เดือนหรือ>10%ใน3เดือน),เบื่ออาหารมาก, กลืนลำบาก (dysphagia),ตื่นกลางดึก
ถ่ายอุจจาระดำมาก หรือ มีเลือดปน,ซูบ ซีด โลหิตจาง, พันธุกรรม,ปวดท้อง หรือคลื่นไส้ อาเจียนอย่างรุนแรง
Cervical lymphadenopathy,Hepatomegaly,Ascites etc
การรับประทานยากละพฤติกรรม ที่เป็นสาเหตุ ของ dyspepsia
Aspirin / NSAIDs,ATB : macrolides,
sulfonamides, metronidazole
Iron, Potassium chloride,Niacin, Gemfibrozil
การดื่มเหล้า,สูบบุหรี่,เบาหวาน,COPD,CHF
GI Hemorrhage
อาการ
อาเจียนเป็นเลือด, อาเจียนเป็นสีดำ ,
ถ่ายดำ(MELENA)
ถ่ายเป็นเลือด
ครั้งละไม่มาก
เป็นๆหายๆ เป็นสีแดงสด แดงคล้ำ ไม่มีมูกปน
สาเหตุ
ปากทวาร(ริสสีดวง,แผลฉีก) อยู่ใน rectum , ลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย(เนื้องอก แผลเรื้อรัง
รุนแรง จำนวนมาก
เป็นหลายครั้งในช่วงเวลาสั้นๆ ต่อเนื่อง BPต่ำ , ปริมาณเลือดออก มากกว่า 1000 ml
สาเหตุ
angiodysplasia,diverticular disease
การรักษา
ตรวจร่างกาย
Vital sign,Abdomen –surgical
scar, mass, Signs of chronic liver disease, NG tube
Investigation
CBC, Blood chemistry,BUN/Cr,LFT,Coagulogram,Group match
UPPER GI EXAMINATION & INVESTIGATION
: ENDOSCOPY
LOWER GI EXAM AND INVESTIGATION
: Anoscopy, PR,ควรทำให้อุจจาระนิ่มก่อน
JAUNDICE
สาเหตุ
Hemolytic jaundice
โรคที่ทำให้เกิด Hemolysis หรือ
hemolytic anemia
: การเกิดดีซ่าน ไม่รุนแรง ปัสสาวะอาจมีสีดำถ้าเป็นintravascular hemolysis
Hepatocellular jaundice
พบบ่อย คือ ตับอักเสบ (ไวรัส ยา แอลกอฮอล์) ตับแข็ง : อาการนำ เช่น ไข้ การเกิดดีซ่าน ค่อยๆดีขึ้นในวันต่อมา ปวดท้อง ไม่รุนแรงที่บริเวณตับ ไม่มีอาการคัน น้ำหนักลดเล็กน้อย ปัสสาสะสีเข้ม
Obstructive jaundice
เช่น
นิ่วในทางเดินน้ำดี
: การเกิดดีซ่าน เกิดเป็นพักๆ ค่อยๆรุนแรงขึ้น ปวดท้องที่ลิ้นปี่ ตลอดเวลาหรือเป็นพักๆ น้ำหนักบดเล็กน้อย ถึงปานกลาง เนื้องอกตับ อ่อน หรือ บริเวณ Ampulla of Vater
Jaundice and lcterus
:สีของผิวหนังและตาขาว เป็นสีเหลือง เนื่องจากมี pigmented bilirubin มาก
Cholestasis
: มีการคั่งของน้ำดีในเลือด ในน้ำดีมีทั้ง bile salt และ bile acidอาจมีอาการคันร่วมด้วย
Viral Hepatitis
อาการ
ตับอักเสบเฉียบพลัน
มีอาการ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร จุกแน่นบริเวณชายโครงขวาจากการที่ต้บโต ปัสสาวะมีสีเข้ม ตาเหลือง
สำหรับไวรัสตับอักเสบ เอ และ อี จะหายขาดพร้อมมีภูมิต้านทานเกิดขึ้น
ตับอักเสบเรื้อรัง
ไวรัสตับอักเสบ บี และไวรัสตับอักเสบ ซี กลายเป็นตับอักเสบเรื้อรัง
ไวรัสตับอักเสบ เอ
ระยะฟักตัว
ตั้งแต่ระยะได้รับเชื้อจนกระทั่งเกิดอาการของโรค ประมาณ 28 วัน (15-50)
การวินิจฉัย
ระยะที่มีอาการ HAV-IgM 1-10 วัน
เคยรับเชื้อมาก่อน HAV-IgG มากกว่า 10วัน
การรักษา
สามารถหายเองได้ พักผ่อนให้เพียงพอ ระวังยาที่มีผลต่อตะบ เช่น paracetamol ,
การป้องกัน
ฉีดวัคซีน ล้างมือทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ ดื่มน้ำต้มสุกเมื่อต่างประเทศ
ไวรัสตับอักเสบ บี
การติดต่อ
แม่สู่ลูก และ จากการมีเพศสัมพันธ์ ไม่ได้ป้องกัน
การสัมผัสกับ เลือด น้ำเลือด น้ำคัดหลั่ง โดยผ่านเข้าทางบาดแผล
ทางเลือด เช่น การรับเลือด เช่น การรับเลือด การใช่เข็มฉีดยาหรือของมีคนร่วมกัน การฝังเข็ม
อาการ
อาการจะเกิดหลังได้รับเชื้อ ประมาณ 45-90วัน
อ่อนเพลีย ปวดตามตัว มีไข้ แน่นท้อง ถ่ายเหลวเป็นอยู่ 4-15 วัน หลังจากนั้น จะมีตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม
การรักษา
งดแอลกอฮอล์
ยาที่ใช้รักษา
Peg-Interferon ,Lamivudine, Tenofovir,Entecavir
ไวรัสตับอักเสบ ซี
การติดต่อ
ฉีดสารเสพติดเข้าเส้นเลือดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี , มีเพศสัมพันธ์กับผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบเรื้อรัง,การใช้ของส่วนตัวที่เปื้อนเลือด เช่น การสัก การเจาะหู , ประวัติติดคุก
ภาวะที่เกิดจากการติดเชื้อ
ตับอักเสบเฉียบพลัน, ตับอักเสบเรื้อรัง,ตับแข็ง,มะเร็งตับ
การรักษา
เพกอินเตอร์เฟอรอน(ฉีด) + ไรบาไวริน (ทาน) เป็นเวลา 24-48 สัปดาห์
ผลข้างเคียง
อาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ ปวดกล้ามเนื้อ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ผื่นคัน ผิวหนังแห้ง เหนื่อยง่าย ซึมเศร้า นอนไมหลับ
การปฏิบัติตัวเมื่อเป็น
ไม่แพร่เชื้อ รับประทานอาหารที่ถูกสุขอนามัย , งดดื่มแอลกอฮอล์ หลีกเลี่ยงยาที่มีอันตรายต่อตับ, พบแพทย์เป็นระยะๆ
CIRRHOSIS
อาการ
Parotid gland enlargement,Testicular atrophy,Gynecomastia,Spider nevi,Clubbing of fingers,Terry‘s nail,Palmar erythema,Flapping tremor Fetor hepaticus
สาเหตุ
การดื่มแอลกอฮอล์จำนวนมากเป็นเวลานาน, พาวะไขมันคั่งตับ,โรคท่อทางเดินน้ำดีฝ่อตั้งแต่แรกเกิด
โรคทางพันธุกรรม ได้แก่ Wilson disease ,Hemochromatosis,Cystic fibrosis, Alpha one antitrypsin deficiency, Glycogen storage disease
โรคแพ้ภูมิตัวเอง ที่เกิดกับตับ เช่น Autoimmune hepatitis,Primary biliary cholangitis,Primary sclerosing cholangitis
การวินิจฉัย
การซักประวัติ, การตรวจเลือด, CT scan, การตรวจอัตราซาวนด์ , การตรวจตับและม้ามด้วยรังสี , การเจาะผ่านผิวหนัง (biopsy)
การรักษา
การให้ยาต้านไวรัสตับ อักเสบบี หรือ ซี,การให้ยากดภูมิค้มุกัน , การให้ยาขับธาตุเหล็กหรือทองแดง
การคัดกรองมะเร็งตับโดยการเจาะเลือดและการทำultrasoundทกุ6-12เดือน ,การปลกูถ่ายตับ
ควรรับประทานโปรตีนที่ย่อยง่ายเช่นปลา หรือโปรตีนจากพืช (เช่น ถั่วหลือง) และถ้ามีอาการบวม ควรจำกัด เกลือและอาหารรสเค็ม
พบแพทย์เพื่อติดตามการรักษาอย่างสม่ำ เสมอ ถ้าเป็นมากแล้วควร
งดการออกกำลังกายประเภทท่ีต้องเบ่งแรงๆหรือเร็ว
ๆเพราะอาจเพิ่มความดันในช่องท้องจนทำให้เส้นเลือดขอดแตกได้
Common Genital Tract Infections
Vaginal Candidiasis
มีตกขาวผิดปกติ(คล้ายตะกอนนม)อาจคัน/แสบช่องคลอดอาจมีปัสสาวะแสบขัด
รายที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อน ให้ใช้ยา
อย่างใดอย่างหนึ่ง -Fluconazole(150) กินครั้งเดียว - Itraconazole (200) แบ่งกิน 2 ครั้ง ใน 1 วัน
-Clotrimazole(500)สอดช่องคลอดครั้งเดียว
รายที่มีภาวะแทรกซ้อน
เป็นซ้ำโดยมากกว่า4ครั้งในรอบปี -Fluconazole100-200mg กิน day1,4,7แล้วกินต่อสัปดาห์ละครั้งอีก 6เดือน
Trichomonas Vaginitis
ผู้หญิงมีตกขาวผิดปกติสีเหลืองออกเขียวมีกลิ่นเน่า เป็นฟอง มีตุดเลือดออกเป็นหย่อมๆ เรียกว่า
Strawberry Cervix
อาจมีแสบระคายเคืองอวัยวะเพศ ผู้ชายมีปัสสาวะแสบขัด
การวินิจฉัย
ตรวจ Wet Smear พบ Trichomonas vaginalis หรือ อาจพบจาก culture
การรักษา
Metronidazole2gmกินครั้งเดียว,Tinidazole2gmกินครั้งเดียว(ก่อนนอน),Metronidazole(500) กินวันละ 2 ครั้ง หลังอาหาร x7 วัน ผู้ที่ติดเชื้อ HIV ควรเลือกกิน 7 วัน ได้ผลดีกว่า
Gonorrhea (Gonococcal Urethritis)
การวินิจฉัย
ตรวจภายใน
การอักเสบและหนองบริเวณปากมดลูก ท่อปัสสาวะ skene's glands ต่อม บาร์โธลินและทวารหนัก
Gram stain
dilplococcl
ตกขาวเป็นหนองสีเหลือง กลิ่นเหม็น ท่อปัสสาวะอักเสบ มีหนองไหล ช่องคลอดและปากมดลูกอักเสบ
การรักษา
ชนิดที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อน (uncomplicated gonorrhea)
Ceftriaxone 500 mg IM once (มีที่เยื่อบุตา ให้1 g) ยาทางเลือก
Cefixime400mg กินครั้งเดียว
Gentamicin 160-240 mg IM/IV once
ควรให้การรักษาหนองในเทียมร่วมด้วย
ชนิดที่มีภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนกระจาย(disseminated gonococcal infection)
กรณีมี petechiae/pustule ที่ผิวหนัง , septic arthritis/
tenosynovitis→Ceftriaxone 1-2 g IV OD 7 วัน
กรณีมี meningitis → Ceftriaxone 1-2 g IV q12h
10-14 วัน
กรณีมี endocarditis → Ceftriaxone 1-2 g IV
q12h4 สัปดาห์
ภาวะแทรกซ้อนเฉพาะท่ี(local complicated)
Ceftriaxone 500 mg IM OD (เหมือนในแบบ
uncomplicated)โดยให้อย่างน้อย 2วัน หรือจนกว่าจะหาย
เช่น Bartholin’s abscess, epididymitis,
para/periurethral abscess, cowperitis
Non-specific Urethritis (NSU)/ NGU
การวินิจฉัย
urethral discharge gram stain พบ PMN >/= 5
cells/oil field
-cervicaldischargeเป็นลกัษณะmucopurulentโดย
ไม่พบgram-negativeintracellulardiplococci
-chlamydialtestได้ผลบวก
การรักษา
ใช้อย่างใดอย่างหนึ่ง
Azithromycin1gกินครั้งเดียวขณะท้องว่างหรือก่อนอาหาร1ชม.
Doxycycline(100)กินวันละ2ครั้ง หลังอาหารx14วัน
Roxithromycin (150) กินวันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหาร x 14 วัน
Erythromycin stearate (500) กินวันละ 4 ครั้ง หลัง อาหาร x 14 วัน
ร่วมกับให้การรักษาและติดตามคู่เพศสัมพันธ์แม้ไม่มีอาการ
Pelvic Inflammatory Disease (PID)
ตกขาวมีกลิ่นเหม็น ปวดท้องน้อยทั้ง 2ข้างหลังมีประจำเดือนใหม่ๆ ปวดมากตอเคลื่อนไหวร่างกาย เลือดออกทางช่องคลอดกะปิดกะปรอย มีไข้สูง ปวดตามตัว เบื่ออาหาร
การรักษา
การใช้ยาฉีดเข้ากล้าม1ครั้งร่วมกับการใช้ยากิน
Ceftriaxone 250 - 500 mg IM once +
Doxycycline100mg กินวันละ 2 ครั้ง หลังอาหาร นาน 14 วัน หรือ Azithromycin1gmกินสัปดาห์ละครั้งนาน2สัปดาห์
Ofloxacin, Levofloxacin,Metronidazole,Ceftriazone
24 hr. อาการผู้ป่วยจะดีขึ้น เปลี่ยนยารับประทาน
72 hr. อาการไม่ดีขึ้นต้องผ่าตัด
การวินิจฉัย
ซักประวัติ, ตรวจร่างกาย: ไข้สูง 38 องศา กดเจ็บท้องน้อย (Tenderness) ตรวจภายในเมื่อโยกปากมดลูก มีอาการเจ็บ คลำได้ก้อนหรือถุงน้ำที่ Cul-de-sac มีตกขาวหรือหนองไหลออกมา
WBC > 10000/mm3 และค่าESR สูงขึ้น
ตรวจพิเศษ เช่น Ultrasonography, Culdocenthesis, Laparoscopy