Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

สรุปความรู้ครั้งที่1 - Coggle Diagram

- - - - ระยะแรก 1-5 วัน
        
        ไอ มีไข้ เหนื่อย ปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย เจ็บคอ คัดจมูก เป็นต้น
      - ระยะที่สอง 5-20 วัน
        
        ไอมีเสมหะจาก bronchial hypersensitivity
    - - มักจะหายได้เอง ภายใน 7-10 วัน ถ้าปฏิบัติตนถูกต้อง ไม่จำเป็นต้องรับประทานยาต้านจุลชีพ
      - พักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำอุ่นบ่อยๆ
      - หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
      - รักษาตามอาการ เช่น ถ้ามีไข้ อาจรับประทานยาลดไข้ ถ้ามีอาการไอมาก อาจรับประทานยาลดหรือระงับอาการไอ เช่น dextromethorphan, codeine ถ้ามีเสมหะมาก อาจรับประทานยาขับเสมหะ (expectorants) หรือ ยาละลายเสมหะ (mucolytics)
    - - ซักประวัติ ตรวจร่ากาย ฟังปอดว่ามีการตีบแคบของหลอดลมหรือไม่หรืออาจจะส่ง Chest-Xray เพื่อแยกโรค
  - - - ไข้ ไอ เจ็บหน้าอก และหอบเหนื่อย ส่วนใหญ่มักมีอาการติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนต้น หรือโรคหวัดนำมาก่อน
    - - OPD case: Macrolide
        
        clarithromycin 1,000mg/d x7d
        
        Azithromycin 500mg d1, 250mg d 2-5
      - OPD case with significant comorbidity
        
        Levofloxacin 750 mg/d for 5d
        
        Moxifloxacin 400 mg/d for 7-14d
        
        Betalactam (Augmentin 2 gm bid) + Macrolide
    - - ตรวจเลือด เพื่อหาว่าผู้ป่วยได้รับเชื้อชนิดใด
      - Chest X-ray
      - วัด O2sat และV/S เพื่อวัดระดับ O2 ในกระแสเลือด ซึ่งช่วยให้สามารถบ่งชี้ระดับการทำงานของปอด
      - Sputum G/S, sputum C/S; H/C
  - - - ไข้ ไอเฉียบพลัน ไอ เจ็บคอ คัดจมูก น้ำมูกไหล ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ
    - - Rapid Influenza Diagnosis Tests (RIDTs) เก็บตัวอย่างเชื้อจากน้ำมูกในจมูกหรือเสมหะในลำคอของผู้ป่วยไปตรวจ
      - Reverse Transcription-Polymerase Chain Reaction (RT-PCR) เป็นการเก็บสารคัดหลั่งในโพรงจมูกหรือในลำคอของผู้ป่วย แล้วนำเชื้อในสารคัดหลั่งไปเพาะเลี้ยง
      - Fluorescent Antibody เป็นการตรวจหาแอนติเจนของไวรัสไข้หวัดใหญ่ผ่านการส่องกล้องจุลทรรศน์
    - - ให้ยารักษาตามอาการ ให้ยาลดไข้ชนิด Paracetamol ห้ามให้Aspirin
      - Oseltamivir(ทางรับประทาน) หรือ Zanamivir(สูดผงยาเข้าทางปาก)ควรให้ยาภายใน 2 วันหลังมีอาการจึงได้ผลดี ให้ยาติดต่อกัน 5 วัน
  - - - ไอ มักมีเสมหะ (นานกว่า 3 สัปดาห์)
      - ไข้ต่ำๆ เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลง
    - - crepitation
      - Bronchialbreath sound
      - rhonchi(centralrhonchi)
      - decrease breaths sounds/ vocal resonance
      - Chest X-ray
        
        CXR in pulmonary tuberculosis
        
        CXR in Miliary tuberculosis
        
        CXR in TB pleuritis with pleural effusion
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        1.การตรวจหาเชื้อ acidfastbacilli(AFB)
        
        การตรวจเพาะเลี้ยงเชื้อและพิสูจน์ยืนยันชนิด (mycobacterial culture and identification)
        
        3.การทดสอบความไวต่อยา(drugsusceptibilitytesting)
        
        4.การทดสอบทางอณูชีววิทยา(molecularbiologytesting)
        
        5.การทดสอบแอนติเจนของเชือ้วณั โรค(TBantigentesting)
        
        6.การทดสอบการตอบสนองของร่างกายต่อการติดเชื้อวัณโรค
        (immune reactivity testing)
  - - - ควรพิจารณาดำเนินการในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 35 – 40 ปีขึ้นไปที่มีอาการเหนื่อย การไอเรื้อรัง มีเสมหะ หรือเป็นไข้หวัดบ่อยในฤดูหนาว และมีประวัติของการได้รับสัมผัสกับปัจจัยเสี่ยงของโรค จากนั้นจึงใช้การตรวจสมรรถภาพปอด (Spirometry) เพื่อยืนยันการวินิจฉัยไ
    - - เหนื่อย
      - ไอ
      - มีเสมหะ
    - - การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ
      - การให้ยาขยายหลอดลม ซึ่งมีทั้งในรูปแบบกินและพ่น
      - การให้ยาลดการอักเสบกลุ่มสเตียรอยด์
      - การให้ออกซิเจน
      - การทำกายภาพบำบัด
      - การผ่าตัดบริเวณของปอดที่มีการโป่งพองมาก
  - - - หายใจเสียงหวีด หอบเหนื่อย แน่นหน้าอก ไอ
      - อาการแย่ช่วงกลางคืน หรือรุ่งเช้า
      - อาการและความรุนแรงแปรปรวนตลอดเวลา
    - - ผู้ที่เป็นโรคหืดมํานําน จะมี persistent air flow limitation
      - ไม่พบ reversibility ของ FEV1 เน่ืองจําก airway remodeling
    - - ยาควบคุมโรค (controller) ได้แก่ steroid, long acting β modifer
        2 agonist, theophylline, leukotriene
      - ยาบรรเทาอาการ (reliever)ไดแ้ ก่ β 2 agonist, long acting β 2 agonist
  - - - อาจมีไอเป็นเลือด หรือมาด้วยภาวะปอดอักเสบ
      - เสียงแหบ(hoarseness)
      - wheezing,rhonchiหรือstridor
      - cyanosis
      - การหายใจลำบากอาจทำให้เห็น supraclavicular,intercostal หรือ subcostal retraction
      - ไอ สำลัก (choking, gagging)
      - ในระยะต้น ภาวะ hypoxia จำทำให้มึนศีรษะ กระวนกระวาย สับสน อ่อนเพลีย เฉื่อยชาลง จนอาจถึงขั้นหมดสติได้
      - ระยะแรกชีพจรเร็ว ความดันเลือดสูง
      - ระยะต่อมาชีพจรเบาลง ความดันเลือดต่ำ และเกิด circulatory collapse ได้
    - - ซักประวัติ
      - ตรวจบริเวณกล่องเสียงและหลอดลม
      - การตรวจพิเศษ
        
        CXR +/- film neck
        
        Arterial Blood Gas
        
        Endoscope
    - - ตำแหน่งที่เกิด พยาธิสภาพแบบใด
      - สภาพทั่วไป การบาดเจ็บและภาวะอื่นร่วม เช่น C-spine injury , sepsis
      - แก้ไขด้วยวิธีที่ง่ายและมีการบาดเจ็บน้อยที่สุดก่อน
        
        กรณีที่ผู้ป่วยรู้สึกตัว-ผู้ป่วยยังพูดได้หรือร้องมีเสียง
        
        ควร ให้ผู้ป่วยพยายามไอ เพื่อนำ FB ออกเอง
        
        เด็กอายุ <1 ปี Five back blows and Five chest thruts
        
        เด็กอายุ>1ปี Heimlich maneuver
  - - - Acute
        
        หอบ หรือรู้สึกเหมือนจมน้ำ
        
        หายใจมีเสียง หรือหายใจลำบาก
        
        กระสับกระส่าย สับสน วิตกกังวล
        
        ไอมีเสมหะเป็นฟองสีชมพู
        
        เจ็บหน้าอก หากมีสาเหตุมาจากโรคหัวใจ
        
        ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
        
        หายใจไม่อิ่มอย่างรุนแรง หรือหายใจลำบากเมื่อนอนลง
      - Chronic
        
        หายใจไม่อิ่มขณะทำกิจกรรมต่างๆ
        
        หายใจมีเสียงครืดคราดหรือมีเสียงหวีด
        
        หายใจลำบากเมื่อต้องออกแรง หรือหายใจลำบากเมื่อนอนราบ
        
        ตื่นนอนกลางดึกเพราะหายใจลำบาก
        
        น้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วหากมีสาเหตุจากภาวะหัวใจวาย
        
        อ่อนเพลีย หรือมีอาการบวมที่ขาและเท้า
    - - การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดแดง
      - การตรวจระดับออกซิเจนในเลือด
      - Echocardiograms หรือ ultrasound เพื่อหาความผิดปกติของหัวใจ
      - X-Ray ปอด
      - ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ หรือสัญญาณของภาวะหัวใจขาดเลือด
    - - กลุ่มยาลดแรงดันที่เกิดจากของเหลวเข้าไปในหัวใจและปอด เช่น ยา nitroglycerin และยา Furosemide เป็นต้น
      - กลุ่มยาขยายหลอดเลือด และลดความดันในหัวใจห้องล่างซ้าย เช่น ยา Nitropusside เป็นต้น
      - Morphine เพื่อบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่ม และอาการวิติกกังวล
      - ยารักษาความดันโลหิต ในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงจากน้ำท่วมปอด หรือเพิ่มความดันโลหิตในผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตต่ำ
- - - - Specific treatment
        
        ให้สารน้ำและ electrolytes ชดเชย
        
        รายท่ีเสียเลือดเกินกว่า 20% ของ blood volume ควรให้เลือด
        
        รักษาสาเหตุ เช่น ผ่าตัดห้ามเลือด, ทำแผล burn, รักษาท้องเสีย
      - Supportive and symptomatic treatment
        
        ดูแลเรื่อง Ventilation and oxygenation +/- ET tube
        & Ventilator
        
        รักษาภาวะสมดุลกรดด่าง (+/- Sodium bicarbonate)
        
        ยา Vasopressor เช่น Dopamine, Norepinephrine
  - - - ส่วนใหญ่จะคล้ายใน hypovolemic shock แต่มีการตรวจพบ
        บางอย่างที่ต่างออกไปได้ เช่น engorged neck vein, CVP สูง
      - ผู้ป่วยอาจมีเจ็บแน่นหน้าอก กรณีเป็นกล้ามเนื้อหัวใจตาย
      - อาจมีการเต้นผิดจังหวะของหัวใจ
      - อาจมีเสียงปอดที่ผิดปกติ
    - - Specific treatment
        
        ให้ยา antiarrhythmicdrugในรายหัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        diuretic ในราย fluid overload,
        
        ผ่าตัดแก้ไขcardiac tamponade,
        
        coronary revascularization ในราย AMI
      - Supportive and symptomatic treatment
        
        ดูแลเรื่องการหายใจและออกซิเจน
        
        ส่งเสริมการทำงานของหัวใจ อาจใช้ inotropic drug
        
        ลดความต้านทานของหลอดเลือดแดง อาจใช้ยา เช่น Sodium Nitroprusside, Nitroglycerin
  - - - ระยะแรก
        
        จะมีผิวหนังอุ่น สีชมพู จากผลของหลอดเลือดขยายตัว (vasodilatation), conscious และ urine output จะดี
      - ระยะหลัง
        
        ผู้ป่วยอาจมี > ไข้จากการติดเชื้อ และอาจพบสาเหตุของการติดเชื้อ เช่น UTI, cellulitis
    - - Specific treatment
        
        การกำจัดการติดเชื้อ ระบายหนอง การให้ยาปฏิชีวนะ
      - Supportive and symptomatic treatment
        
        การให้สารน้ำที่เพียงพอ
        
        การ support ระบบต่างๆเหมือนการรักษาในช็อกแบบอื่นๆ
  - - - เป็นลมเนื่องจากเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ หรือมีอาการรุนแรงทางจิตใจ
      - มีมือเท้าอุ่นและผิวหนังชมพูจากหลอดเลือดขยายตัว ซึ่งต่างจากช็อกแบบอื่น ความดันโลหิตต่ำแต่ชีพจรอาจเต้นช้า
    - - Specific treatment
        
        กำจัดสาเหตุอย่างการใส่ NG tube ในรายท่ีมี gastric dilatation,
        
        จัดการสาเหตุที่มีการดึงรั้งอวัยวะภายใน หรือ สิ่งที่ทำให้เจ็บปวดหรือกลัว
      - Supportive and symptomatic treatment
        
        ดูแลเรื่องการหายใจและออกซิเจน
        
        กรณี high spinal block หรือ spinal cord injury หลังให้สารน้ำอย่างเพียงพอแล้วอาจให้ยา vasopressor เช่น Ephedrine หรือ Aramine
        
        ในผู้ป่วยเป็นลม ควรจัดให้มีการถ่ายเทอากาศที่สะดวก นอนราบยกขาสูง ขยายเครื่องรัดร่างกาย อาจให้ดมแอมโมเนีย ใช้ผ้าเย็นเช็ดตัว
        
        รายที่หัวใจเต้นช้ามาก อาจให้ Atropine
  - - - แน่นหน้าอกหายใจลำบาก คลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย
      - ผิวหนัง : แดง,ลมพิษ,angioedema
      - ทางเดินหายใจ : laryngeal edema, bronchospasm
      - ระบบไหลเวียน : hypotension, ชีพจรเบา
      - ทางเดินอาหาร : N/V, ปวดท้อง ท้องเสีย
    - - Specific treatment
        
        หยุดยาหรือสิ่งแปลกปลอมทันที
      - Supportive and symptomatic treatment
        
        นอนราบศีรษะต่ำและดูแลการหายใจ+ออกซิเจน
        
        ให้สารน้ำอย่างเพียงพอ
        
        Adrenaline ทางกล้ามเนื้อ, ใต้ผิวหนัง หรือทางหลอดเลือดดำ หากหัวใจหยุดเต้น -> external cardiac massage
        
        พ่นยาขยายหลอดลมในรายที่มี bronchospasm
        
        Antihistamine และ corticosteroid แบบฉีด
- - - - ENLARGED PROSTATE
        
        อาการ
        
        ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะตอนกลางคืน
        
        กลั้นปัสสาวะไม่อยู่หรือต้องเบ่งปัสสาวะจนกว่าจะออก
        
        ปัสสาวะไม่พุ่ง สะดุดเป็นช่วง ๆ มีปัสสาวะหยดเมื่อใกล้จะสุด ปัสสาวะไม่สุด
        
        ปัสสาวะไม่ออกเฉียบพลัน
        
        ปวดปัสสาวะรุนแรงมาก
        
        ปัสสาวะขัด
        
        การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติเพื่อตรวจสอบอาการ
        
        ซักประวัติเพื่อตรวจสอบอาการ
        
        อัลตราซาวนด์ขนาดต่อมลูกหมากที่เปลี่ยนแปลง
        
        Digital Rectal Examination
        
        การรักษา
        
        รักษาด้วยยาช่วยคลายการบีบเกร็งของกล้ามเนื้อต่อมลูกหมาก ได้แก่ ยาต้านระบบประสาทอัลฟ่า (Alpha Blocker)
        
        ผ่าตัดขูดต่อมลูกหมากออกด้วยการส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะ
        
        TURP (Transurethral Resection of the Prostate)
        
        TURPV (Transurethral Vaporized – Resection of the Prostate) หรือ Plasma Kinetic (PK)
        
        PVP (Green Light PVP : Photo – Selective Vaporization of Prostate)
        
        Thulium Laser Vaporesection of the Prostate
    - - acute cystitis
        
        อาการ
        
        ปัสสาวะไม่ค่อยสุดหรือมีปัสสาวะหยดหรือไหลซึม
        
        ปวดท้องน้อยตอนปัสสาวะสุด อาจปวดมากแบบบิดเกร็งหรืออาจปวดแบบถ่วงๆแบบเป็นๆหายๆหรืออาจรู้สึกปวดตลอดเวลา
        
        รู้สึกปวดต้องไปรีบถ่าย บางครั้งกลั้นไม่ได้จนมีปัสสาวะเล็ดออกมา
        
        ปัสสาวะปวดเบ่งหรือไม่ค่อยออก
        
        ปัสสาวะมีเลือดหยดออกมาตอนสุดหรือมีเลือดปนในน้ำปัสสาวะ
        
        ปัสสาวะขุ่น
        
        ต้องตื่นลุกขึ้นมาปัสสาวะเกิน 2 ครั้งขึ้นไปในคืนหนึ่งๆ
        
        การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติ
        
        ส่งตรวจปัสสาวะ อาจพบสิ่งแปลกปลอมปนอยู่ในน้ำปัสสาวะ เช่น เชื้อแบคทีเรีย เลือด หรือเม็ดเลือดขาว
        
        ส่องกล้องระบบทางเดินปัสสาวะ การตัดชิ้นเนื้อออกมาตรวจ หรือการถ่ายภาพรังสี
        
        การรักษา
        
        Nitrofurantoin monohydrate/ macroparticle
        100 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง นาน 5-7 วัน
        
        Trimethoprim/sulfamethoxazole (TMP/SMX)160/800 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง นาน 3 วัน
        
        Fosfomycin trometamol 3 กรัม sachet
        single dose
        
        Pivmecillinam
        400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง นาน 3-7 วัน
    - - อาการ
        
        มีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส
        
        รู้สึกหนาวสั่น
        
        เจ็บปวดบริเวณหลังหรือสีข้าง ปวดท้อง
        
        คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ปัสสาวะบ่อย รู้สึกปวดปัสสาวะตลอดเวลา เจ็บหรือแสบขณะปัสสาวะ
        
        ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็น มีสีขุ่น มีหนองหรือเลือดปนมากับปัสสาวะ
        
        หากเกิดการติดเชื้อจากเพศสัมพันธ์ อาจมีหนองหรือสารคัดหลั่งบริเวณอวัยวะเพศ
      - การวินิจฉัย
        
        การตรวจปัสสาวะ เพื่อตรวจหนอง เลือด หรือเชื้อแบคทีเรียที่ปะปนในปัสสาวะ หรืออาจตรวจเพาะเชื้อจากปัสสาวะ
        
        การตรวจเลือด เพื่อตรวจหาเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อโรคชนิดอื่น ๆ ในเลือด
        
        การตรวจด้วยรังสีวิทยา แพทย์อาจวินิจฉัยโรคกรวยไตอักเสบด้วยการอัลตราซาวด์หรือเอกซเรย์ระบบทางเดินปัสสาวะ (Voiding Cystourethrogram) เพื่อตรวจหาซีสต์ เนื้องอก หรือการอุดตันในระบบทางเดินปัสสาวะ
      - การรักษา
        
        ถ้าอาการไม่รุนแรง อาจให้การรักษาด้วยยาลดไข้ (ย1) และยาปฏิชีวนะ เช่น อะม็อกซีชิลลิน 500 มก. ทุก 8 ชั่วโมง โคไตรม็อกชาโชล 2 เม็ด วันละ 2 ครั้ง โอฟล็อกซาชิน 400 มก. วันละ 2 ครั้ง หรือไซโพรฟล็อกซาชิน 500 มก.วันละ 2 ครั้ง นาน 14 วัน ถ้ากินยาไม่ได้ ให้ฉีดเจนตาไมชิน ครั้งละ 40 – 80 มก. (เด็ก 0.5-1 มก./กก.) วันละ 2 – 3 ครั้ง ทุก 8 – 12 ชั่วโมง
        
        แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะตามชนิดของเชื้อที่ตรวจพบ ในระยะแรกมักให้ยาปฏิชีวนะชนิดฉีด เช่น เจนตาไมชิน เซฟาโลสปอริน
  - - - ไข้สูงปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
      - บวมทั้งตัว
      - ปัสสาวะออกมาเป็นสีแดงเหมือนน้ำล้างเนื้อหรือน้ำหมาก
      - ถ้าเป็นรุนแรง อาจมีอาการปัสสาวะออกน้อย หอบเหนื่อ หรือชัก
      - อาจมีประวัติว่ามีอาการเจ็บคอ(ทอนซิลอักเสบ)หรอืเป็นแผลพุพองหรือผิวหนังอักเสบมาก่อนสัก 1-4 สัปดาห์
    - - อาการบวม และ ปัสสาวะแดง
        ร่วมกับ มีประวัติการติดเชื้อในคอหรือผิวหนังมาก่อน
        การตรวจร่างกายมักพบว่า >> มีไข้สูง ความดันเลือดสูง
      - การตรวจปัสสาวะ(พบเมด็เลือดแดงและเมด็เลือดขาวปรมาณมากกว่าปกติและพบสารไข่ขาว)
      - ตรวจเลือด(อาจพบBUN/creatinineสูง ซึ่งบ่งบอกว่าไตขับของเสียไม่ได้เต็มที่)
      - บางรายอาจจาเป็นต้องถ่ายภาพไตด้วยรังสี(เอกซเรย์) หรืออัลตราซาวนด์หรือทำการตรวจชิ้นเนื้อ
    - - ถ้ามีประวัติการติดเชื้อในคอหรือผิวหนัง ก็จะให้ยาปฏิชิวนะ ได้แก่ penicillin V หรือ eruthromycin
      - ให้ยาขับปัสสาวะลดบวม
      - ให้ยาลดความดันถ้าพบว่ามีความดันเลือดสูง
      - ให้ยาแก้ชัก ในรายที่มีอาการชัก
      - ทำการล้างไต (dialysis) ในรายที่มีภาวะไตวายรุนแรง