โรคติดเชื้อหมายถึงการที่จุลชีพ (microorganism)เข้าสู่ร่างกายทางใดทางหนึ่ง แล้วแบ่งตัวเพิ่มจ านวนและ/หรือปล่อยสารพิษไปทำอันตรายต่ออวัยวะต่างๆทำให้เกิดอาการ และอาจติดต่อหรือไม่ติดต่อจากคนหนึ่งไปสู่อีกคนหนึ่งได้

หัด (Measles)เป็นโรคติดเชื้อจากไวรัส ที่พบได้บ่อยที่สุดมีการติดต่อง่าย ซึ่งมีลักษณะคือมีไข้ และมีผื่นที่ผิวหนัง พบมากในเด็กอายุ5-9ปี อายุต่ำกว่า1 ปี มักไม่ค่อยพบแต่อาจพบได้ในผู้ที่มีอายุมากกว่า20ปี ขึ้นไป

กิดจากเชื้อ Mumps virus ซึ่งอยู่ในกลุ่ม paramyxo virus ปะปนอยู่ในน้ำลายของคนที่เป็นระยะฟักตัว 14-24วัน ส่วนใหญ่จะอยู่ในระหว่าง 17-18วัน

มักมีอาการนำด้วยมีไข้ต่ำๆอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เจ็บคอ ภายใน 24ชั่วโมงต่อมาจะเริ่มมีอาการอักเสบของต่อมน้ำลาย บางรายต่อมน้ำลายบวมโตมากจนมีอาการบวมลงมาถึงหน้าอกอาการบวมจะเป็นมากที่สุดในช่วง1-3 วัน และจะเริ่มยุบลงในวันที่ 3-7 ระยะที่บวมมากๆ อาจมีไข้สูงร่วมด้วย ในรายที่เป็นทั้งสองข้าง มักเริ่มบวมข้างเดียวก่อนอีก 1-2 วันต่อมาจึงเริ่มมีอาการบวมอีกข้าง

โรคแทรกซ้อน ที่พบบ่อย ได้แก่Orchitis, Pancreatitis, Meningoencephalomyelitis, Oophoritis

ไม่มีการรักษาเฉพาะ รักษาตามอาการ โดยแยกผู้ป่วยจนกว่าต่อมน้ำลายจะยุบบวมพร้อมทั้งให้พักผ่อนมากๆ ในระยะมีไข้ให้ยารักษาตามอาการ เช่น ยาลดไข้บรรเทาปวดและรักษาภาวะแทรกซ้อนตามอาการ

เกิดจากเชื้อ Mycobacterium tuberculosis ซึ่งก่อให้เกิดโรคในคน มักตรวจพบได้ในปอดของผู้ป่วย แพร่กระจายปนมากับเสมหะของผู้ป่วยที่ไอหรือจามออกมาในอากาศ

การติดต่อ จากคนสู่คนผ่านทางอากาศ (air borne transmission) โดยเมื่อผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคปอด หลอดลม หรือกล่องเสียง ไอ จาม พูดดังๆ ตะโกน หัวเราะ หรือร้องเพลงท าให้เกิดฝอยละออง (droplets) ฟุ้งกระจายออกมา dropletsขนาดใหญ่มากจะตกลงสู่พื้นดินและแห้งไป dropletsที่มีขนาดเล็กๆจะลอยและกระจายอยู่ในอากาศ

2. ระยะแฝง (latent tuberculosisinfection:LTBI) เด็กมักจะแข็งแรงดี แต่มีประวัติสัมผัสคนใกล้ชิดที่ป่วยเป็นวัณโรคระยะแพร่เชื้อทำ tuberculine test จะให้ผลบวก ถ้าเอกซเรย์ปอดอาจพบความผิดปกติที่บ่งชี้ว่าอาจติดเชื้อวัณโรค แต่พบได้น้อยมาก

3. ระยะเป็นโรค(tuberculosis disease or active TB)มักมาด้วยอาการผิดปกติของอวัยวะที่เป็นวัณโรค โดยเด็กที่ที่เป็นที่ปอดจะพบความผิดปกติของปอดจากผลเอกซเรย์

1. เด็กที่มีประวัติเคยสัมผัสผู้ป่วย(exposure orcontact) มักจะแข็งแรงดี แต่ถ้าสัมผัสคนใกล้ชิดที่เป็นวัณโรค เอกซเรย์ปอด และทำ tuberculine test ให้ผลลบ แสดงว่ายังไม่ติดเชื้อหรือติดแล้วแต่อยู่ในระยะฟักตัว

วัณโรคปอดมักมีไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลด อาจมีอาการไอคล้ายไข้หวัดแบบเรื้อรัง ไอมากจนเจ็บหน้าอก หรือมีเลือดปน ถ้าเป็นมากอาจมีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด (pleural effusion)ทำให้หายใจลำบาก หายใจหอบ มีอาการขาดออกซิเจนได้

เป็นวัณโรคนอกปอดที่พบได้บ่อยที่สุด ต่อมน้ำเหลืองที่พบมากคือบริเวณคอ ส่วนใหญ่มักมาพบแพทย์จากการคล าพบก้อนที่คอโดยไม่มีอาการเจ็บ อาจมีไข้ต่ำๆ เบื่ออาหาร ต่อมน้ำเหลืองที่โตขึ้น แข็ง กดไม่เจ็บ เคลื่อนที่ไปมาได้ ต่อมาจะโตขึ้นแต่นิ่มลง และเริ่มติดแน่นกับเนื้อเยื่อข้างเคียง

มักมีไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลด อาจมีอาการไอคล้ายไข้หวัดแบบเรื้อรัง ไอมากจนเจ็บหน้าอก หรือมีเลือดปน ถ้าเป็นมากอาจมีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด

ช่วงแรกเด็กอาจไม่แสดงอาการจนกระทั่งก้อนมีขนาดใหญ่ขึ้นจึงจะปรากฎอาการทางระบบประสาทให้เห็น เช่น ชัก กล้ามเนื้ออ่อนแรง อัมพาตของแขน ขา หายใจมาสม่ำเสมอ เป็นต้น นอกจากนั้นก้อนเนื้อในสมองอาจกลายเป็นหนอง ท าให้เกิดลักษณะคล้ายฝีในสมองได้ เช่น อาการไข้ ปวดศีรษะ และอาเจียนเนื่องจากมีความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น คอแข็งและซึมมาก

ส่วนใหญ่มักเป็นที่บริเวณกระดูกสันหลัง ข้อสะโพก และข้อเข่า โดยจะไม่มีอาการของวัณโรคปอดร่วมด้วย มักมาด้วยอาการปวดกระดูกบริเวณที่ติดเชื้อ ทำให้การเคลื่อนไหวลำบาก บางรายในช่วงแรกอาจไม่แสดงอาการปวด ทำให้กระดูกถูกทำลายไปมากแล้วกว่าจะตรวจพบ เชื้อจะเข้าไปในข้อทำให้มีน้ำในข้อมากขึ้น

เกิดจากการติดเชื้อ human immunodeficiency virus (HIV) เช่น ติดต่อได้ทางเพศสัมพันธ์เลือดและผลิตภัณฑ์จากเลือด การถ่ายเลือด การฉีดยา การเปลี่ยนถ่ายอวัยวะ และการถ่ายทอดเชื้อทางรก

ระยะเวลาในการติดเชื้อจากมารดาไปยังทารกเกิดได้ทั้งขณะที่ทารกยังอยู่ในครรภ์ ระหว่างคลอดและหลังเกิดโดยเฉพาะในรายที่ได้รับนมมารดาในทารกที่ติดเชื้อพบว่าหลังเกิดทันทีมักจะตรวจไม่พบเชื้อ เมื่อทารกอายุ 3เดือน สามารถตรวจพบเชื้อได้ประมาณร้อยละ 50และเมื่ออายุ 6เดือน จึงจะตรวจพบได้เกือบทุกคน แสดงว่าเชื้อ HIV จะเข้าสู่ทารกขณะคลอดและเชื้อต้องใช้เวลาในการเพิ่มปริมาณในตัวทารก จึงจะตรวจพบได้ในเวลาต่อมา

3. ถ้ามารดาที่ตั้งครรภ์ติดเชื้อและต้องการบุตร ควรให้ยาเพื่อลดอัตราการติดต่อจากมารดาสู่ทารกโดยใช้ AZT 300 mg วันละ 2ครั้ง เมื่ออายุครรภ์ 34-36สัปดาห์ จนกระทั่งคลอด ขณะเจ็บท้องคลอดให้ AZT 300 mg ทุก 3ชั่วโมงจนกว่าจะคลอด และให้ทารกจนกระทั่งอายุ 6เดือน อาจช่วยป้องกันได้

4. ติดเชื้อระบบทางเดินหายใจส่วนล่างที่รุนแรง หรือเรื้อรัง (persistent/severe/recurrent lower respiratory tract infection)2เดือนขึ้นไป

3. ติดเชื้อที่ไม่รุนแรงซ้ำๆ (repeated common infections)หลายครั้ง เช่น หูชั้นกลางอักเสบ คออักเสบ

6. มีหลักฐานการติดเชื้อ HIVในมารดาขณะตั้งครรภ์หรือก่อนคลอดหรือตรวจพบแอนติบอดีในเด็ก

1.3 ติดตามเด็กเพื่อการวินิจฉัยไปจนกว่าจะวินิจฉัยได้แน่นอนว่าไม่ติดเชื้อ HIVจากมารดา

1.5 ติดตามดูเด็กเพื่อค้นหาอาการและอาการแสดงของโรคในผู้ป่วยติดเชื้อ เพื่อการรักษาโรคได้รวดเร็ว

2.2 รักษาตามอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อHIV ซึ่งปัญหาที่พบบ่อยได้แก่ failureto thrive, chronic diarrhea

1. แผลพุพองแบบมีตุ่มน้ำ (Bullous Impetigo)มีตุ่มน้ำพองใสขนาด1-2เซนติเมตรขึ้นตามร่างกายบริเวณลำตัวจนถึงลำคอหรือที่แขนและขาทั้ง2ข้างอาจแพร่กระจายอย่างรวดเร็วไปตามส่วนต่างๆของร่างกาย

2. แผลพุพองแบบไม่มีตุ่มน้ำ (Non-Bullous Impetigo)มีตุ่มหรือผื่นแดงขนาดประมาณ2เซนติเมตรหรือเล็กกว่าและกลายเป็นแผลปกติจะขึ้นที่รอบจมูกและปากอาจขึ้นที่ส่วนอื่นของใบหน้าหรือแขนและขาได้จะไม่รู้สึกเจ็บที่บริเวณแผลแต่จะมีอาการคันแผลอาจกระจายเป็นบริเวณกว้างอย่างรวดเร็วและทิ้งสะเก็ดหนาสีเหลือง

3. แผลพุพองแบบรุนแรง (Ecthyma)เป็นการติดเชื้อที่ชั้นหนังแท้อาการเบื้องต้นจะมีลักษณะคล้ายแผลพุพองแบบไม่มีตุ่มน้ำแต่ลึกกว่ามีสะเก็ดสีเหลืองและขอบแผลชัดมักพบที่บริเวณขาหรือเท้าของเด็กผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานหรือผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายบกพร่องเช่นผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็งหรือผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี

การดูแลรักษาแผลพุพองการดูแลรักษาแผลพุพองทั่วไปโดยปกติจะใช้เวลาประมาณ7-10วันขึ้นอยู่กับอาการและระดับความรุนแรงของผู้ป่วยแต่ละรายถ้าอาการไม่รุนแรงแพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะร่วมกับแนะนำให้ผู้ป่วยดูแลและเสริมสร้างสุขอนามัยให้ดีขึ้นเพื่อรักษาและป้องกันการแพร่ของเชื้อแบคทีเรีย

ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด(septicemia)ท าให้อุณหภูมิในร่างกายเปลี่ยนแปลงไปอาจสูงขึ้นหรือต่ำลงหัวใจเต้นเร็วหายใจเร็วมีอาการสั่นถ้าเข้ารับการรักษาไม่ทันอาจทำให้การท างานของอวัยวะล้มเหลวและเสียชีวิตได้

ไข้อีดำอีแดง(scarletFever)เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังทำให้เกิดอาการเจ็บคอมีไข้สูงผื่นคันสีแดงหรือชมพูที่บริเวณหน้าอกท้องและกระจายไปยังส่วนอื่นของร่างกายเช่นหูและคอ

ไตอักเสบโดยเชื้อแบคทีเรียจะเข้าไปทำลายไตทำให้เกิดการอักเสบของเส้นเลือดฝอยที่ไตรอยแผลเป็นแต่พบได้ยากหากไม่แกะหรือเกาในบริเวณที่เป็นแผล

เซลล์เนื้อเยื่ออักเสบ(cellulitis)เกิดการติดเชื้อที่ชั้นหนังแท้และเนื้อเยื่อไขมันใต้ผิวหนังทำให้เกิดอาการแดงบวมตึงเจ็บแสบร้อนที่ผิวหนังหรืออาเจียนและมีไข้สูงร่วมด้วย

สะเก็ดเงิน(guttatepsoriasis)เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียทำให้ผิวแห้งแดงคันและตกสะเก็ดเป็นสีเทาหรือสีเงิน

ไข้รูมาติก(rheumaticfever)เชื้ออาจกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายซึ่งอาจพบว่ามีการอักเสบของหัวใจตามมา

การป้องกันการเกิดแผลพุพองโดยการรักษาความสะอาดร่างกาย ตัดเล็บให้สั้นป้องกันการติดเชื้อจากการเกา ระวังไม่ให้แมลงกัด หรือมีแผลขีดข่วน ป้องกันการติดเชื้อตามมา

เกิดจากหลายสาเหตุร่วมกันโดยมีพันธุกรรมเป็นสาเหตุหลัก ภาวะถูมิคุ้มกันในร่างกาย และสิ่งกระตุ้นหรือส่งเสริมให้เกิดอาการ เช่น อาหาร อากาส ความร้อนความเย็น การเสียดสี การเกา เชื้อรา ไรฝุ่น การติดเชื้อ เหงื่อไคล สารระคายเคืองต่างๆ สบู่ ผงซักฟอก ความเครียดทางอารมณ์

2. หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้หรือสิ่งกระตุ้น เช่น สบู่ ผงซักฟอก หญ้า ไรฝุ่น กิจกรรมที่ทำให้เหงื่อออกมาก หรืออาหารที่ทำให้เกิดอาการแพ้

1. รักษาความสะอาดของผิวหนัง ไม่ควารใช้สบู่ฟอกตัว อาจใช้น้ำมัน เช่น olive oil ผสมน้ำทำความสะอาดผิวหนัง

4. ถ้าเป็นรุนแรงและมีบริเวณกว้างอาจให้ยารับประทานกลุ่ม steroid ร่วมด้วย จนกว่าผื่นจะแห้ง ประมาณ 7 วัน แล้วลดขนาดยาจนหยุดยาได้ภายใน 3 สัปดาห์

5. ถ้ามีการติดเชื้อแบคทีเรีย ต้องให้ยาปฏิชีวนะ หรือถ้าเกิดจากเชื้อราต้องให้ยาต้านเชื้อราร่วมด้วย