Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การแสดงพื้นเมือง 4 ภาค - Coggle Diagram
การแสดงพื้นเมือง 4 ภาค
เป็นการแสดงที่แสดงออกถึงการสืบทอดทางศิลปะและวัฒนธรรม
ของแต่ละท้องถิ่นที่สืบทอดกันต่อ ๆ มาอย่าง ช้านาน
การแสดงจะออกขึ้นอยู่กับสภาพทางภูมิศาสตร์
สิ่งแวดล้อม อาชีพ และ ความจำเป็น ทางเศรษฐกิจ
ตลอดจนอุปนิสัยของประชาชนในท้องถิ่น
ทำให้การแสดงพื้นเมืองมีลีลาท่าทางที่แตกต่างกันออกไป
มีจุดมุ่งหมาย คือ เพื่อความสนุกสนานรื่นเริง และพักผ่อนหย่อน ใจ
ซึ่งมีความแตกต่างกันตามภูมิภาค การแสดงพื้นเมือง ได้แบ่งออกเป็นสี่ภาคดังนี้
-
ภาคเหนือ
จากสภาพภูมิประเทศมีอากาศหนาวเย็น ประชากรมีอุปนิสัยนุ่มนวล งดงาม รวมทั้งกิริยา การพูดจา จึงมีอิทธิพลทำให้เพลงดนตรีและการแสดง มีท่วงทำนองช้า เนิบนาบ นุ่มนวล
-
-
-
-
บุคคลสำคัญ
เจ้าเครือแก้วเป็นบุตรีของ เจ้ามรกตและเจ้าเกี๋ยงคำ ณ เชียงใหม่ ท่านตาและท่านยายมีนามว่า เจ้าดวงทิพย์และเจ้าแว่นฟ้า ณ เชียงใหม่
เกิดเมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๕๕
ในสมัยรัชกาลที่ ๖ ตำบลพระสิงห์ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๗ คน
มีเจ้าพรรณคำ สุขุม เจ้าใจทิพย์ นาคนิกร ซึ่งตีขิมเก่งทั้งสองคน และอีกคนหนึ่งคือเจ้าดวงไทย ณ เชียงใหม่ ชำนาญด้านการขับร้อง
-
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
-
เช่น เชิ้งกระติบข้าว เซิ้งโปงลาง เซิ้งแหย่ไข่มดแดง ฟ้อนภูไท เชิ้งสวิง เซิ้งบ้องไฟ เซิ้งกะหยัง เซิ้งตังหวาย ฯลฯ
-
-
เช่น เรือมลูดอันเร (รำกระทบสาก) รำกระโน็บติงต็อง (ระบำตั๊กแตนตำข้าว) รำอาไย (รำตัด วงดนตรีที่ใช้บรรเลงคือวงมโหรีอีสานใต้
มีเครื่อง ดนตรี เช่น ชอด้วง ซอตรัวเอก กลองกันตรึม พิณ ระนาดเอกไม้ ปีสไล กลองรำมะนา และ เครื่องประกอบจังหวะ การแต่งกายประกอบการแสดงแต่งแบบวัฒนธรรม ของพื้นบ้านอีสาน มีลักษณะลีลาท่ารำและท่วงทำนองดนตในการแสดงค่อนข้างกระชับ กระฉับกระเฉง รวดเร็ว และสนุกสนาน
-
-
-
-
-
บุคคลสำคัญ
นายเปลื้อง ฉายรัศมีเป็นนักดนตรีพื้นบ้านที่มีความสามารถพิเศษ สามารถเล่นเครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานได้ทุกชนิด ทั้ง พิณ ซอ แคน โปงลาง และเครื่องดนตรีอื่น ๆ อีกมากมาย
โดยเฉพาะโปงลางนั้น สามารถเล่นและถ่ายทอดวิชาการเล่นได้เป็นพิเศษเนื่องจากท่านเป็นผู้ศึกษา ค้นคว้า ปรับปรุง และพัฒนาเครื่องดนตรีชนิดนี้มาตลอดทั้งชีวิตของท่าน จากเครื่องมือเครื่องชื้นบ้านอีสานอย่าง “เกราะลอ”
เมื่อก่อนเป็นเครื่องใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านที่ใช้ตีไล่นก ไล่กา ตามท้องไร่ท้องนา ถูกพัฒนามาเป็นโปงลาง มีเสียงที่ก้องกังวานไพเราะ ให้ความรู้สึกความเป็นอีสานพื้นบ้านอย่างแท้จริง ได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ จนเป็นเครื่องดนตรีเอกลักษณ์ของภาคอีสานเคียงคู่กันพิณแคน ที่มีอยู่ก่อนแล้ว
ด้วยเหตุนี้จึงสมควรยกย่องและเชิดชู นายเปลื้อง ฉายรัศมี ให้เป็นศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) อย่างแท้จริง
-
-
ภาคกลาง
มีภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำหลาย สาย เหมาะแก่การกสิกรรม ทำนา ทำสวน ผู้คนมีความ เป็นอยู่ที่สุขสบาย
-
-
-
บางอย่างกลายเป็นการแสดงนาฎศิลป์แบบฉบับไปก็มี เช่น รำวง ใช้เครื่องดนตรีพื้นบ้าน เช่น กลองยาว กลองโทน ฉิ่ง ฉาบ กรับ และ โหม่ง
-
-
บุคคลสำคัญ
-
แม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ มีนามจริงว่านางเกลียว เสร็จกิจ
เกิดเมื่อวันที่ ๓ สิงหาคม ๒๔๙๐ ที่อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นบุตรนายอังค์ นางปลด เสร็จกิจ แม่ขวัญจิต
-
ท่านเป็นผู้ที่สนใจเพลงพื้นบ้านอย่างยิ่ง ประกอบกับมีพรสวรรค์ทางด้านนี้ ทำให้ร้องเพลงพื้นบ้านได้เป็นอย่างดี
-
-
-
-
โดยเฉพาะเพลงอีแซว แม่ขวัญจิต เป็นแม่เพลงที่มีปฏิภาณไหวพริบดี สำนวนกลอนคมคาย เป็นที่จับใจของผู้ชมผู้ฟัง
ท่านสามารถนำเหตุการณ์ปัจจุบันมาร้องเป็นเพลงอีแซวเพื่อสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมแก่ประชาชนได้อย่างมีศิลปะ ทำให้มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับของคนทั่วประเทศ จนกลายเป็นแม่เพลงที่เป็นสัญลักษณ์ของแม่เพลงพื้นบ้านแห่งจังหวัดสุพรรณบุรี
-
ภาคใต้
-
-
-
การแสดง ของภาคใต้มีลีลา ท่ารำคล้ายกับการเคลื่อนไหวของร่างกายมากกว่าการฟ้อนรำ ซึ่งจะออกมาในลักษณะ กระตุ้นอารมณ์ให้มีชีวิตชีวาและสนุกสนาน เช่น โนรา หนังตะลุง รองเข็ง ตารีกีปัส เป็นต้น
-
-
บุคคลสำคัญ
-
-
-
-
ว่า " หมื่นระบำบันเทิงชาตรี" แต่คนทั่วไปในสมัยนั้นมักเรียกว่า "หมื่นระบำ" หรือ "หมื่นระบำบรรเลง" หมื่นระบำบรรเลง
มีศิษย์ที่ได้รับการถ่ายทอดศิลปการแสดงมโนราห์ในจังหวัดนครศรีธรรมราช เช่น โนราเย็น โนราคลื้น แห่งอำเภอฉวาง โนราไข่ร็องแร็ง บ้านทุ่งโพธิ์ อำเภอร่อนพิบูลย์ (ปัจจุบันอำเภอจุฬาภรณ์) โนราคลัน บ้านเตาปูน อำเภอร่อนพิบูลย์ (ปัจจุบันอำเภอจุฬาภรณ์)
-
-
-
-
-
-
