Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาทารกที่มีการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์และการพยาบาลโรคติดเชื้อในส…

- - - - ไข้ต่ำๆ ครั้นเนื้อครั้นตัว เบื่ออาหาร ตาแดง
      - ไอ เจ็บคอ ต่อมน้ำเหลืองหูโต
      - ปวดข้อ ไข้ 1-2 วัน
      - มีผื่นเป็นตุ่มเล็กๆสีแดง
    - - มารดา :ไม่มีผลกระทบ
      - ทารก
        
        เกิดการแท้ง ทารกตาย
        
        ทารกพิการแต่กำเนิด
        
        เกิดขึ้นชั่วคราว : ตับม้ามโต ตัวเหลือง โลหิตจาง เกร็ดเลือดต่ำ
        
        คงอยู่ตลอดไป : หูหนวก หัวใจพิการ ตาบอด ต้อหิน สมองพิการ
        
        ปรากฎภายหลัง : เบาหวาน ไทรอยด์ ลิ้นหัวใจผิดปกติ
    - - ให้ภูมิคุ้มกันแก่เด็กผู้หญิง สตรีวัยเจริญพันธ์
      - สตรีมีครรภ์ที่สัมผัสเชื้อ
        
        ให้คำปรึกษาภาวะเสี่ยง
        
        แนะนำฝากครรภ์หน่วยฝากครรภ์ความเสี่ยงสูง
      - รายที่ GA 1-16 wks. พบว่ามีการติดเชื้อชัดเจน ทารกมีความเสียงพิการแต่กำเนิดสูงแนะนำยุติการตั้งครรภ์
      - เก็บเลือดทารกที่เกิดจากมารดาติดเชื้อส่งตรวจยืนยัน
    - - ให้วัคซีนและคุมกำเนิดหลังฉีดอย่างน้อย 3 เดือน
      - หลีกเลี่ยงการเข้าชุมชนในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของเชื่อหัดเยอรมันโดยเฉพาะไตรมาสแรก
      - แนะนำฝากครรภ์สม่ำเสมอ
      - เปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึกและซักถามข้อสงสัย
      - สตรีที่ไม่มีภูมิคุ้มกันหรือไม่เคยฉีดวัคซีน ควรได้รับวัคซีนหลังคลอดทุกราย และคุมกำเนิดต่อไปอย่างน้อย 3 เดือน
  - - - สาเหตุ:เชื้อ hepatitis B virus ฟักตัวนาน 50-180 วัน
      - การได้รับเชื้อ:เพศสัมพันธ์,สัมผัสเลือด สิ่งคัดหลั่ง อุจจาระ ปัสสาวะ,ทารกได้รับเชื้อจากการผ่านทางรกและขณะคลอด
      - อาการและอาการแสดง
        
        ไข้ต่ำๆ เบื่ออาหาร อาเจียน ปวดท้อง/ปวดบริเวณชายโครงขวา คำพบตับโต และปัสสาวะสีเข้ม
      - ผลของโรค ต่อมารดา=Preterm labor ด้านทารก=LBW,ตายปริกำเนิด,พัฒนาเป็นโรคตับแข็งและมะเร็งตับได้
      - การพยาบาล
        
        ระยะตั้งครรภ์
        
        1.พบ HBsAg และ HBeAg เป็นบวก แนะนำให้พักผ่อนอย่างเพียงพอ ทานอาหารไขมันต่ำ ย่อยง่าย ให้พลังงานสูง 2.อธิบายให้มาฝากครรภ์สม่ำเสมอ 3.แนะนำการนับลูกดิ้นและอาการผิดปกติที่ต้องมาพบแพทย์
        
        ระยะคลอด
        
        1.นอนพักบนเตียง ติดตาม UC ฟัง FHS 2.เลี่ยงการ PV and ARM 3.เมื่อศีรษะคลอด ดูดเลือดและมูกออกจากปาก จมูก ทารกให้มากที่สุด 4.ดูแลให้ได้รับ HBIG 0.5 ml. ภายใน 12 hr. และ HBV 3 ครั้ง พร้อม HBIG 1 เดือน 6 เดือนตามลำดับ
        
        ระยะหลังคลอด
        
        1.ให้ BF ได้ ถ้าหัวนมแตกให้งด BF ก่อน 2.รักษาความสะอาดของร่างกาย 3.ล้างมือให้สะอาด
    - - ติดต่อโดยการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ ระยะฟักตัว 2-7 สัปดาห์ เฉลี่ย 4 สัปดาห์ ผู้ที่ติดเชื้อแล้วจะมีภูมิไม่เป็นพาหะ
      - อาการและอาการแสดง
        
        อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ตรวจพบน้ำดีในปัสสาวะ ตาตัวเหลือง
      - ผลกระทบต่อมารดาและทารก อาจเกิด preterm labor ทารกจะมีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ HAV 6-9 เดือน ถ้าติดเชื้อระยะใกล้คลอด อาจแพร่เชื้อไปยังทารกในระยะคลอดและหลังคลอดได้
      - การป้องกันและการรักษา
        
        1.รักษาสมดุลน้ำในร่างกาย 2.ดูแลให้ได้รับอาหารประเภทโปรตีนและคาร์โบไฮเดรต 3.ลดความรุนแรงของโรคโดยให้ ISG 0.2 ml/kg กรณีมีการติดเชื้อรุนแรงให้ ISG 0.5 ml. แก่ทารกแรกเกิด
      - การพยาบาลในระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอดและระยะหลังคลอด
        
        1.อธิบายให้มารดาเข้าใจเกี่ยวกับโรค การรักษา เพื่อลดความวิตกกังวลและให้ความร่วมมือในการรักษา 2.แนะนำพักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่สุกสะอาด และย่อยง่าย ดื่มน้ำให้เพียงพอ 3.มาตรวจตามนัด และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
  - - - Microcephaly
      - Central nervous system abnormalities
      - Fetal growth restriction
      - Maternal Gillian-barre syndrome GBS
    - - รักษาตามอาการ ห้ามให้ยา aspirin ยากลุ่มลดการอักเสบที่ไม่ใช่ steroid
      - ป้องกันไม่ให้ยุงกัด
    - - ก่อนตั้งครรภ์ กรณีเดินทางไปที่มีการระบาด ฝ่ายหญิงคุมกำเนิดอย่างน้อย 2 เดือน
      - ขณะตั้งครรภ์ U/S ดูความผิดปกติหลังการติดเชื้อ 4 Wks. และติดตามทุก 4 Wks. ดูความพิการและศีรษะเล็ก
      - การคลอด พิจารณาตามข้อบ่งชี้สูติศาสตร์
      - หลังคลอด BF ได้
  - - - มีไข้ต่ำๆ
      - ไอเรื้อรังหรือไอเป็นเลือด
      - หายใจลำบาก
      - อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
    - - IUGR,prematurity,fetal death
      - Congenital TB
      - Streptomycin มีพิษต่อหู ทารกได้รับผลกระทบจากยาวัณโรค
    - - มารดาที่ active TB แยกทารกและให้ยา INH prophylaxis และให้ BCG vaccine
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        การใช้ยาต่อเนื่อง
        
        ป้องกันการแพร่เชื้อ
        
        รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง
      - ระยะคลอด
        
        ยึดหลัก standard precaution
        
        นอนท่าศีรษะสูงขณะคลอด
        
        เตรียมออกซิเจนและอุปกรณ์ช่วย
  - - - การติดเชื้อ E.coli
      - มีเลือดมาเลี้ยงมากทำให้เซลล์บวม เกิดการติดเชื้อง่าย
    - - Asymptomatic bacteriuria
        
        ตรวจพบ bacteria ในปัสสาวะ >105 (ตรวจ 2 ครั้ง)
      - Acute cystitis
        
        มีอาการปวดปัสสาวะ มี WBC ในปัสสาวะ ไข้สูง
      - Acute pyelonephritis
        
        ตรวจพบ bacteria ในปัสสาวะ >105+ ปัสสาวะเป็นหนอง
        
        ไข้ หนาวสั่น ปวดบั้นเอว
    - - ปัสสาวะแสบขัด ประปริดกระปรอย
      - กลั้นปัสสาวะไม่ได้
      - ปัสสาวะสีขุ่น
      - ปวดบริเวตำแหน่งไต
    - - แท้ง
      - เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
      - Septic shock
      - LBW,IUGR
    - - การป้องกัน
        
        แนะนำการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ุทุกครั้งหลังขับถ่าย
        
        ดื่มน้ำวันละ 2,000-3,000 ml. และไม่กลั้นปัสสาวะ
        
        ทำการคัดกรองเชื้อตั้งแต่เริ่มต้น
        
        แนะนำสังเกตอาการผิดปกติที่แสดงอาการติดเชื้อ
      - การรักษา
        
        ให้ยา ampicillin 500mg (7-10 day) ถ้าอาการรุนแรง ให้ampicillin มากกว่า 1 g vein q 4 hr. (3 day) ตรวจ U/C หลังรักษา 7 วัน
        
        ให้ IV fluid รายที่ติดเชื้อรุนแรง รักษาภาวะขาดน้ำ
- - - - Human immunodeficiency virus
    - - ผ่านการมีเพศสัมพันธ์ ผ่านทางเลือด หรือติดต่อจากมารดาไปยังทารก
    - - ขณะตั้งครรภ์
        
        ผ่านทางรก
      - ขณะคลอด
        
        ทารกสัมผัสกับเลือด น้ำคร่ำและสารคัดหลั่ง
      - ระยะหลังคลอด
        
        ติดเชื้อจากการทานนมมารดา
    - - ให้ยา ARV สตรีที่ติดเชื้อ และทารกหลังคลอด
    - - ระยะแรก
        
        หลังติดเชื้อ 1-6 wks. มีไข้ เจ็บคอ ปวดเม่อตามตัว มีผื่นขึ้น ต่อมน้ำเหลืองโต
      - ระยะติดเชื้อโดยไม่มีอาการ
        
        ผู้ติดเชื้อจะแข็งแรงและสามารถแพร่เชื้อได้ ระยะนี้กินเวลา 5-10 ปี
      - ระยะติดเชื้อมีอาการ
        
        มีไข้เป็นพักๆ ท้องเดินเรื้อรัง น้ำหนักลด พบเชื้อราในปาก
      - ระยะผู้ป่วยเป็นเอดส์
        
        มีไข้ ผอม ต่อมน้ำเหลืองโต ซีด ช่องปากเป็นฝ้าขาว
    - - อัตราการตายของทารกแรกเกิดสูงขึ้น
      - ได้รับยา ARV หลายชนิด เพิ่มอุบัติการณ์เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดและภาวะครรภ์เป็นพิษ
      - เกิดอาการที่คล้ายกับอาการของภาวะ acute fatty liver
    - - ให้ยาต้านไวรัสแก่หญิงตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อ HIV
      - พิจารณาระยะเวลาที่จะให้คลอดและวิธีการคลอด
      - หลีกเลี่ยงการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดา
      - รักษาภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจากการติดเชื้อฉวยโอกาส
    - - HAART regimen ริยมให้ยาต้านไวรัสหลายชนิดรวมกัน
      - การให้ยาต้านไวรัสในสตรีตั้งครรภ์
        
        กรณีไม่เคยได้รับยามาก่อน
        
        กรณีเคยได้รับยาต้านไวรัสมาก่อน
        
        กรณีไม่ได้ฝากครรภ์และไม่ได้รับยาต้านไวรัส มีความเสี่ยงสูง
    - - แนะนำให้คลอดทั้งทางช่องคลอดและผ่าตัดคลอด
        
        ถุงน้ำคร่ำแตกควรให้คลอดโดยเร็ว
        
        คลอดได้เมื่ออายุครรภ์ครบกำหนด 39 สัปดาห์
        
        พิจารณาปริมาณ viral load
        
        เลี่ยงการทำหัตถการที่ทำให้บาดเจ็บ เช่น forcep,Vacuum
        
        เมื่อศีรษะทารกคลอดรีบดูดสารคัดหลั่งออกจากปากและจมูก
      - หลังคลอด
        
        ยากลุ่ม ergotamine เช่น methargin ทำให้หลอดเลือดหดรัดตัวรุนแรง
        
        งด BF
        
        แนะนำใส่เสื้อชั้นในคับเพื่อยับยั้งการสร้างและการหลั่งน้ำนม
        
        แนะนำการวางแผนครอบครัว การทำหมัน การฝังยาคุมกำเนิด ไม่ใช้ห่วงอนามัย ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
  - - - เชื้อ human papilloma virus (HPV)
    - - รอยโรคเป็นติ่งเนื้อสีชมพูคล้ายหงอนไก่
      - อยู่เดี่ยวๆหรือเป็นกลุ่มขนาดแตกต่างกัน
      - ขณะตั้งครรภ์รอยโรคจะขยายใหญ่และยุ่ยมาก มีผิวขรุขระคล้ายดกอกะหล่ำ
      - ผลกระทบ
        
        ขัดขวางช่องทางคลอด
        
        เกิดการตกเลอดหลังคลอด
        
        มีโอกาสเป็นมะเร็งปากมดลูก
    - - ซักประวัติ
        
        เคยติดเชื้อหงอนไก่
        
        เคยมีเพศสัมพันธ์กันคนที่เป็นหูดหงอนไก่
        
        อาการและอาการแสดง
      - ตรวจร่างกาย
        
        รอยโรคจะขยายใหญ่และยุ่ยมาก มีมีผิวขรุขระคล้ายดอกกะหล่ำ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ตัดชิ้นเนื้อตรวจทางพยาธิวิทยา วินิจฉัยแยกโรค
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        คัดกรองและประเมินภาวะสุขภาพ
        
        แนะนำให้สามีมารับการตรวจ ถ้าติดเชื้อควรรักษาพร้อมกัน
        
        แนะนำการปฏิบัติเช่น การรับประทานยา งดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามันจนกว่าจะรักษาหาย เลี่ยงการสัมผัสแผลและหนอง
      - ระยะคลอด
        
        ให้การพยาบาลโดยยึดหลัก universal precaution
        
        หลีกเลี่ยงการทำหัตถการทางช่องคลอด เช่น PV
      - หลังคลอด
        
        แนะนำการดูแลทารก ล้างมือสะอาด ถ้าไม่มีแผลบริเวณหัวนมหรือเต้มนมสามารถ BF ได้
  - - - เริมที่ปาก HSV-1
      - เริมที่อวัยวะเพศ HSV-2
        
        สาเหตุของเริมที่อวัยวะเพศ
        
        เข้าสู่ร่างกายทางแผลหรือเยื่อบุ
    - - ปฐมภูมิ
        
        เกิด 3-7 วันหลังสัมผัสเชื้อ
        
        ปวดแสบปวดร้อนและคันบริเวณสัมผัสโรค
        
        อาจมีอาการคล้ายหวัด เช่น ไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย
      - ติดเชื้อซ้ำ
        
        มีอาการเหมือนปฐมภูมิ อาการไม่รุนแรง รอยโรคน้อย
        
        สาเหตุ ความเครียด มีประจำเดือน ไข้หวัด
    - - ติดเชื้อครั้งแรก
        
        เสี่ยงต่อการแท้ง
        
        เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
      - ทารก
        
        IUGR
        
        Preterm baby
        
        ทารกติดเชื้อ ทำให้พิการแต่กำเนิด
    - - ซักประวัติ
        
        เคยติดเชื้อเริมไหม
        
        เคยมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่เป็นเริม
        
        อาการและอาการแสดง
      - การตรวจร่างกาย
        
        พบตุ่มน้ำใส ถ้าตุ่มแตกจะพบแผลแดง อาจพบต่อมน้ำเหลืองโตข้างขาหนีบ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        นำของเหลวจากตุ่ม ก้นแผล มาเพาะเชื้อ หรือขูดก้นแผลป้ายสไลด์แล้วย้อมสี(Tzanck’s test)
    - - รักษาโดย ยาแก้ปวด ยาปฏิชีวนะ ล้างแผลถ้าอาการรุนแรงขึ้นให้ Acuclovir 200 mg oral 5-7วัน
      - ให้คลอดโดย c/s และเฝ้าระวังทารก พบรอยโรคขณะคลอด
      - อาจคลอดทางช่องคลอดได้ พบรอยโรคยู่ห่างอวัยวะสืบพันธุ์มากและรอยโรคไม่แตก
  - - - Early เกิดใน 2 ปีแรกหลังคลอด
      - Late เกิดหลัง 2 ปีแรก
      - Stigma ร่องรอยแผลเป็นหรือความพิการจาก Early หรือ late
    - - ระยะที่ 1
        
        แผลขอบแข็ง ก้นแผลสะอาด (hard chancre)
      - ระยะที่ 2
        
        Condyloma Alta ผทานนูนหนาบริเวณอับชื้น
        
        ผื่น (skin rash) กระจายบริเวณหน้าอก และฝ่ามือ ฝ่าเท้ามีสะเก็ดสีขาวคล้ายกลีบกุหลาบ เรียก Roseola syphilitica
        
        ผมร่วง alopecia ผมร่วงหย่อมๆ
      - Latent syphilis
        
        การทดสอบน้ำเหลืองให้ลบ ไม่มีอาการ
      - Tertiarysyphilis
        
        กัมม่าของผิวหนัง กระดูก และอวัยวะอื่นๆ
        
        ซิฟิลิสของหัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท
    - - อาการหลังได้รับเชื้อ 10-90 วันเกิดแผลบริเวณอวัยวะสืบพันธ์ุภายนอก ในช่องคลอด ปากมดลูก
      - ต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต กดไม่เจ็บ
      - 2-6 wks. แผลจะหายเองและมีผื่นทั่วร่างกาย
      - 3-12 wks. หลังผื่นขึ้นเข้าสู่ระยะแฝง (ไม่มีอาการแต่แพร่กระจายเชื้อได้)
    - - ผิวหนังและเนื้อเยื่อของมารดาอักเสบ
      - แท้งบุตร
      - คลอดก่อนกำหนด
      - ทารกตาย
      - ทารกติดเชื้อซิฟิลิสหลังคลอด
      - ทารกพิการแต่กำเนิด
    - - การซักประวัติ
        
        การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ
        
        ประวัติเคยปวดติดเชื้อซิฟิลิสมาก่อน
      - การตรวจร่างกาย
        
        พบไข้ต่ำๆ ครั่นเนื้อครั่นตัว
        
        ตรวจอวัยวะสืบพันธ์ุพบแผลขอบแข็งกดไม่เจ็บ
        
        อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        นิยมคัดกรองด้วย VDRL
        
        ผล reactive >1:8 ยืนยันด้วย TPHA อีกครั้ง บวกอีก แสดงว่าติดเชื้อ
    - - นำคู่นอนมารักษาด้วย
      - ระยะ primary,secondary และ early latent syphilis ให้ฉีด benzatine penicillin G 2.4 u ครั้งเดียว
      - ระยะ late latent syphilis ฉีด benzatine penicillin G 2.4 u 3 wks.ติดต่อกัน
      - ครบ 6-12 เดือนตรวจ VDRL tiger ซ้ำ
        
        ถ้า VDRL tiger ลดลง 4 เท่าแสดงว่าตอบสนองต่อการรักษา
        
        ถ้า VDRL เพิ่ม 4 เท่า แสดงว่าไม่ตอบสนองให้รักษาใหม่
    - - มีอาการและอาการแสดงเข้ากับโรคซิฟิลิสแต่กำเนิด
      - ผลตรวจ nonteroponemal test >=4เท่า เทียบกับมารดา
      - ผลตรวจ treponemal IgM ในทารกได้ผลบวก
      - ตรวจหาเชื้อโดยตรง ด้วยวิธี darkfield,NAAT,IHC ได้ผลบวก
  - - - Neiseria gonorrhea หรือ gonococus
    - - อักเสบของปากมดลูกและช่องคลอด ตกขาวเป็นหนองข้นปริมาณมาก
      - กดเจ็บบริเวณต่อมบาโทลิน
      - อาจมีการติดเชื้อที่ทางเดินปัสสาวะ
    - - เสี่ยงต่อการแท้งบุตร
      - ถุงน้ำคร่ำอักเสบติดเชื้อ
      - ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำเนิด
      - เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด
    - - ซักประวัติ
        
        การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อหนองใน
        
        เคยติดเชื้อหนองในมาก่อน
        
        อาการและอาการแสดง
      - การตรวจร่างกาย
        
        พบหนองสีขาวขุ่น หรือหนองปนเลือด
        
        ถ้ามีการอักสบขาหนีบจะบวม
        
        กดเจ็บบริเวณต่อมบาโทลิน
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        เก็บน้ำเหลืองหรือหนองมาตรวจ gram stain smear ถ้าย้อมติดสีแดง คล้ายถั่วหันหน้าเข้าหากัน คือ มีการติดเชื้อ
    - - ป้ายตาด้วย 1 Tetracycline ointment,0.5 erythromycin oinment