Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

เวียนศีรษะ - Coggle Diagram

- - - - ตับอักเสบ ดี ในปัจจุบันยังไม่มียาต้านเชื้อไวรัสตับอักเสบ ดี
      - ตับอักเสบ ซี อาจต้องได้รับยาต้านไวรัส อาการเรื้อรังอาจต้องรักษาด้วยการผสมยาต้านไวรัสหลายชนิด ผู้ที่ตับอักเสบติดเชื้อเรื้อรังหรือเป็นโรคตับแข็ง
      - ตับอักเสบจากการใช้ยา รักษาได้ด้วยการหยุดใช้ยาหรือสารที่เป็นต้นเหตุทำให้ตับอักเสบ และรักษาตามอาการป่วยอื่น ๆ ที่เกิดขึ้น
      - ตับอักเสบ บี หากเป็นชนิดเฉียบพลันอาจมีการรักษาเฉพาะ แต่ชนิดเรื้อรังอาจต้องได้รับยาต้านเชื้อไวรัส
      - ตับอักเสบ เอ ผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรงอาจต้องนอนพักผ่อนให้เพียงพอ แต่ผู้ป่วยที่ท้องเสียหรืออาเจียน ควรปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำและขาดสารอาหาร
      - ตับอักเสบ อี ยังไม่มีการรักษาเฉพาะ เป็นการติดเชื้อที่ค่อนข้างเฉียบพลันและหายเองได้ แนะนำให้นอนพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำมาก ๆ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
- - - - อาการเหลือง
        
        เนื่องจากมีภาวะอุดกั้นของทางเดินน้ำดีนอกตับหรือตรวจพบค่าการทำงานของตับผิดปกติ
      - อาการปวดแน่นไม่สบายท้อง
        
        อาจมีอาการปวดร้าวไปที่หลังหรือสะบักได้
      - เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
      - คันตามร่างกาย
      - มีไข้
      - คลื่นไส้ อาเจียน
  - - - อาจมีอุณหภูมิกายสูง
    - - ดูว่ามีรอยโรค รอยแผลจากอาการคันหรือการเกาหรือไม่
    - - บริเวณตา และลำตัว หากผู้ป่วยมีสีผิวเข้มมาก จะสังเกตยากจากบริเวณผัวหนัง ควรสังเกตบริเวณตา
    - - ดู : มีรอยแผลผ่าตัดหรือไม่ มี Spider nevi หรือไม่ ดูว่ามีท้องอืดตึงหรือท้องบวมโตหรือไม่
      - ฟัง : Bowel sound
      - คลำ : คลำว่ามีก้อนหรือไม่ มีอาการตับหรือม้ามโตหรือไม่ และมีอาการกดเจ็บหรือไม่
      - เคาะ : ดูว่ามีน้ำ หรือมีลมในช่องท้องหรือไม่
  - - - แสดงให้เห็นการขยายของท่อน้ำดี ตำแหน่งและขอบเขตที่ทางเดินน้ำดีถูกอุดตันอย่างค่อนข้างชัดเจน
      - แสดงลักษณะการเปลี่ยนแปลงของกายวิภาคของท่อน้ำดีและก้อนเนื้องอกอย่างแม่นยำ
    - - เพื่อตรวจหาความผิดปกติของท่อทางเดินน้ำดี
      - เพื่อให้เข้าใจสภาพทั้งหมดของทางเดินน้ำดี ทั้งยังสามารถเก็บน้ำดีและเซลล์ที่มะเร็งท่อน้ำดีปล่อยออกมาได้โดยตรง
    - - เพื่อวินิจฉัยมะเร็งในผู้ป่วยที่มีอาการดีซ่าน
    - - เป็นการเอกซเรย์ภาพท่อน้ำดีและตับโดยการฉีดสีเข้าทางเดินน้ำดีโดยใช้เข็มเจาะผ่านตับเพื่อให้ภาพชัดเจนมากขึ้น
      - วิธีนี้จะถูกนำมาใช้เมื่อไม่สามารถตรวจวินิจฉัยด้วยวิธี ERCP ได้
  - - - ระดับท่อน้ำดีสูงใกล้กับตัวตับ โดยเกิดอยู่ในท่อน้าดีตัวจนถึงท่อน้ำดีตับร่วม (upper third from hepatic duct tocommon hepatic duct) หรือ hilar cholangiocarcinoma พยาธิสภาพที่พบจะมีลักษณะแข็งมากทำให้ท่อน้ำดีตีบแคบ (scirhous and stenotic types) แต่บางครั้งก็อาจพบว่าเป็นแบบอื่นได้เช่น papillary หรือ nodular type เป็นต้น
      - ระดับท่อทางเดินน้ำดีส่วนกลาง (middle third from distal common duct, cystic duct and its confluence to proximal common bile duct) โดยพยาธิสภาพส่วนที่พบในท่อน้ำดีส่วนกลางมักจะเป็น nodular type
      - ระดับท่อทางเดินน้ำดีส่วนล่าง (lower third from distal common bile duct toperiampullary region) โดยพยาธิสภาพส่วนที่พบในท่อน้ำดีส่วนล่าง มักจะเป็น papilary type ตามลำดับ
  - - - ช่วยชะลอการแพร่กระจายและบรรเทาอาการต่าง ๆ ของมะเร็งท่อน้ำดี
    - - กรณีของมะเร็งท่อ น้ําดีในตับ การผ่าตัดจะประกอบด้วยการผ่าตัดตับ (Hepatic resection/ Hepatectomy)
      - กรณีของมะเร็งท่อน้ําดีนอกตับ การผ่าตัดจะประกอบด้วยการผ่าตัด ตัดท่อทางเดินน้ําดี (Bile duct resection) อาจต้องมีการผ่าตัดตับ หรืออาจต้อง ผ่าตัดตับอ่อนและลําไส้เล็กส่วนหนึ่งร่วมด้วย (Pancreaticoduodenectomy) ถ้ามะ เร็งท่อน้ําดีมีการลุกลามมาที่บริเวณดังกล่าว
    - - เป็นวิธีที่ช่วยลดอาการต่าง ๆ เช่น ดีซ่าน ปวดท้องและคันผิวหนัง โดยการใส่ท่อระบายน้ำดีไปในท่อน้ำดีเพื่อหยุดการปิดกั้น
- - - - โรคตับอักเสบเรื้อรังจากไวรัสตับอักเสบบีและไวรัสตับอักเสบชีที่สร้างความเสียหายต่อตับอย่างถาวรและทำให้ตับวายได้
      - โรคสืบทอดทางพันธุกรรม ได้แก่ ภาวะธาตุเหล็กในตับมากเกินไป (hemochromatosis) ภาวะทองแดงคั่งในร่างกาย (Wilson's Disease)
      - เพศ พบอัตราการเป็นมะเร็งตับในเพศชายสูงกว่าเพศหญิง
      - อายุ ส่วนใหญ่พบในวัยกลางคนอายุเฉลี่ยประมาณ 48 ปี
      - การสัมผัสสารเคมีที่ก่อมะเร็งในอาหาร เช่น อัลฟาทอกซิน (Alfatoxin) ในถั่วลิสง ข้าวโพด และอาหารแห้งที่เก็บไว้นานทำให้เกิดโรคมะเร็งตับ
      - ภาวะตับแข็งจากการดื่มแอลกอฮอล์ หรือไวรัสตับอักเสบ
      - โรคเบาหวาน ซึ่งทำให้เกิดไขมันเกาะตับและเป็นตับแข็งตามมา
      - การได้รับยาหรือสารเคมีบางชนิด เช่น การได้รับยาฮอร์โมนเพศชายเป็นเวลานาน
  - - - น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ
      - ปวดท้องตำแหน่งจะอยู่บริเวณใต้ชายโครงขวาหรือลิ้นปื่อาจปวดร้าวไปบริเวณหัวไหล่ได้อาการปวดอาจเป็นตลอดเวลาหรือปวดเป็นพักๆ
      - มีก้อนบริเวณใต้ชายโครงขวาหรือบริเวณยอดอก
      - มีไข้ มักจะพบร่วมด้วยเสมอเพราะบางรายมักจะเป็นไข้ต่ำๆ และบางรายอาจมีไข้สูง
      - Hepatocellular failure ได้แก่ อาการตัวเหลือง ตาเหลือง ท้องมาน อาการของ Portal Hypertension อาจมาด้วยอาการอาเจียนเป็นเลือด อาการสมองเสื่อม เนื่องจากตับไม่ทำงาน (hepatic encephalopathy) จะมีอาการมากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับระยะของโรคและภาวะที่มีตับแข็งร่วมด้วย
      - เบื่ออาหารกินไม่ได้ (จากน้ำในท้อง กด เบียด ทับกระเพาะอาหาร) ผอมลง มีน้ำในท้อง
      - หายใจหอบเหนื่อย จากน้ำในท้องดัน กด เบียด ทับปอด
  - - - วัดอุณหภูมิ ชีพจร การหายใจ และความดันโลหิต
      - สังเกตโดยเฉพาะอุณหภูมิร่างกายที่อาจมีไข้ต่ำๆหรือไข้สูงได้
    - - โดยตรวจบริเวณตาและบริเวณลำตัว
    - - ดู: โดยดูว่ามีรอยแผลผ่าตัดหรือไม่ ดูว่ามีท้องอืด ท้องบวมโตหรือไม่ และดู Spider nevi
      - ฟัง: Bowel sound
      - คลำ: คลำว่าหน้าท้องมีก้อนหรือไม่ มีอาการตับหรือม้ามโตหรือไม่ และมีอาการกดเจ็บหรือไม่
      - เคาะ: เคาะเพื่อประเมินว่ามีน้ำหรือลมในช่องท้องหรือไม่
  - - - เป็นการตรวจเบื้องต้นที่ง่ายที่สุดในการระบุโรคมะเร็งตับ การตรวจอัลตราซาวน์ช่องท้องจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจสุขภาพพื้นฐานในปัจจุบัน
    - - ในกรณีที่สงสัยมะเร็งตับ แพทย์จะส่งตรวจเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์เพิ่มเติม
      - เพื่อ
        
        ระบุตำแหน่ง ขนาดของโรคมะเร็งตับ
        
        บอกการแพร่กระจาย หรือระยะของโรค
        
        ช่วยระบุตำแหน่งในการเจาะชิ้นเนื้อ เพื่อยืนยันคำวินิจฉัยโรค
  - - - 1.Massive type
        
        ลักษณะเป็นก้อนเดี่ยวใหญ่ อาจพบ satellite nodules ได้ มักพบในผู้ป่วยอายุน้อย
        ไม่มีโรคตับแข็ง พบการแตกของก้อนมะเร็งได้บ่อย เป็นชนิดที่เหมาะแก่การรักษาด้วยงิธีการผ่าตัด
      - 2.Nodular type
        
        มีหลายก้อนกระจัดกระจายทั่วๆไปทั้งเนื้อตับค่อนข้างสม่ำเสมอ
      - 3.Diffuse type
        
        เกิดจากการรวมกันของ nodules ขนาดเล็กมากมายทั่วๆไปทั้งเนื้อตับ ชนิดนี้พบได้น้อย
  - - - -ยาต้านมะเร็งกลุ่ม target agent ออกฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตและการสร้างหลอดเลือดเข้าไปเลี้ยงมะเร็งตับ
      - -ยาเคมีบำบัด
      - -ยาต้านไวรัสตับอักเสบ สำหรับผู้ป่วยมะเร็งตับที่มีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีหรือซีเรื้อรังและภายหลังการรักษาขจัดก้อนมะเร็งได้หมดแล้ว เพื่อป้องกันมะเร็งตับเกิดขึ้นใหม่
    - - การฉีดยาเคมีบำบัดร่วมกับสารlipiodolผ่านเส้นเลือดแดงแขนงที่เลี้ยงก้อนมะเร็ง
- - - - แบ่งตามรูปร่างของเซลล์ (Morphologic classification) แบ่งได้ 3 ชนิด
        
        1.1 ไมโครนูดูลาร์เซอโรซีส (Micronodular cirrhosis)
        
        สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากภาวะพร่องโภชนาการโดยเฉพาะการได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ พบได้บ่อยในผู้ติดสุราเรื้อรังถึงร้อยละ80 ของผู้ป่วยตับแข็งนอกจากนี้พบในผู้ป่วยที่มีอันตรายของตับ การติดเชื้อและความผิดปกติของการเผาผลาญ
        
        1.2 แมโครนูดูลาร์เซอโรซีส (Macronodular cirrhosis)
        
        เกิดจากสาเหตุของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ฝีในตับ ได้รับสารที่เป็นพิษต่อตับ เช่น สารเคมีจากโรงงานอุสาหกรรม หรือการติดเชื้อ
        
        1.3 แบบผสม (Mixed micro and macronodule cirrhosis)
        
        เกิดตามหลังมีการอุดตันท่อน้ำดีเล็กๆโดยผ่านทางน้ำดีของตับ พบในหญิงมากกว่าชาย
      - แบ่งตามสาเหตุ (Etiologic classification)
        
        2.1 ตับแข็งที่เกิดแต่กำเนิด (Genetic disorder)
        
        เช่น โรคกาแลคโตซีเมีย (Galactosemia) ไกลโคเจนสโตเรกดีซีส (Glycogen storage disease) ภาวะพร่องเอนติเทปซิน (Antitrypsin deficiency) โรควิลสัน (Wilson’s disease) เป็นต้น
        
        2.2 ตับแข็งที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบชนิดบีหรือซี
        
        ไวรัสตับอักเสบชนิดบีหรือซีเป็นไวรัสที่สามารถทำลายเซลล์ตับ คนที่มีเชื้อไวรัสชนิดนี้ในร่างกายโดยไม่มีอาการผิดปกติใด (พาหะ) เป็นเวลา 30-40 ปีขึ้นไปมีโอกาสที่จะกลายเป็นโรคตับแข็งได้ ถ้าดื่มเหล้าจัด มีโอกาสเป็นโรคตับแข็งและมะเร็งตับมากยิ่งขึ้น ดังนั้นผู้ที่ตรวจพบว่าเป็นโรคตับอักเสบชนิดบีหรือซีจึงห้ามดื่มเหล้าเด็ดขาด
        
        2.3 ตับแข็งที่เกิดจากการดื่มแอลกอฮอลล์
        
        แอลกอฮอลล์เมื่อเข้าสู่ตับจะถูกเปลี่ยนเป็น Acetaldehyde ซึ่งเป็นพิษต่อเซลล์ตับโดยเพิ่มการสร้างไตรกลีเซอร์ไรด์ในตับส่วนหนึ่งถูกขับออกในกระแสเลือดทำให้มีระดับไตรกลีเซอร์ไรด์ในเลือดสูง ส่วนหนึ่งจะคั่งอยู่ในตับทำให้เกิด Fatty liver นอกจากนี้แอลกอฮอลล์ทำให้เซลล์ ตับขาดออกซิเจน เกิดการอักเสบและการตายของเซลล์ตับ เพิ่มการสร้างพังผืด ทำให้โครงสร้างของตับเปลี่ยนแปลง ทำให้เซลล์ตับถูกทำลาย ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิด Cirrhosis
        
        2.4 Biliary cirrhosis
        
        เกิดหลังการมีการคั่งของน้ำดี มี 2 ชนิด คือจากโรคของตับเอง (Primary biliarycirrhosis) และการอุดตันของทางเดินน้ำดี(Secondarybiliary cirrhosis)
        
        2.5 สาเหตุอื่น
        
        ภาวะพร่องโภชนา
        
        โรคหัวใจพยาธิ เช่น พยาธิใบไม้ในตับ สารเคมี เช่นยา Chlorpromazine,Carbontetrachoride
        
        2.6 Cryptogenic cirrhosis
        
        เกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ
  - - - อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า ไม่อยากอาหาร ในบางครั้งอาจเกิดร่วมกับอาการคลื่นไส้ น้ำหนักลด
      - ในผู้หญิงอาจมีประจำเดือนผิดปกติ ในผู้ชายอาจมีเต้านมขยายใหญ่ขึ้นพร้อมอาการปวด สมรรถภาพทางเพศลดลง
      - ขาบวมหรือท้องโตขึ้น เนื่องจากโปรตีนอัลบูมินถูกผลิตน้อยลง ส่งผลให้มีน้ำสะสมในขาหรือท้อง
      - ฟกช้ำหรือเลือดออกได้ง่าย เนื่องจากมีการผลิตโปรตีนที่เป็นส่วนประกอบในการทำให้เลือดแข็งตัวลดลง
      - อาการดีซ่าน หรืออาการตัวเหลืองตาเหลือง ซึ่งเกิดจากการสะสมเม็ดสีของน้ำดี
      - คันที่ผิวหนังอย่างรุนแรง เนื่องจากสารประกอบของน้ำดีถูกฝังอยู่ในผิวหนัง
      - มีอาการทางสมอง เนื่องจากตับไม่สามารถกรองสารพิษออกมาได้ จึงเริ่มสะสมในเลือด โดยสัญญาณแรกของการสะสมสารพิษในสมองอาจสังเกตได้จากการที่ผู้ป่วยละเลยการดูแลตนเอง ไม่มีอาการตอบโต้ ลืมง่าย ไม่มีสมาธิ
      - มีเลือดออกอย่างรุนแรงในกระเพาะอาหารส่วนบนหรือหลอดอาหาร เนื่องมาจากการไหลเวียนของเลือดผิดปกติ ซึ่งจัดเป็นอาการที่รุนแรงและอันตราย แพทย์ต้องรีบหยุดเลือดโดยเร็ว
  - - - 1) หลอดเลือดเสื่อม มีแรงต้านเพิ่มขึ้นและหลอดเลือดบริเวณหลอดอาหาร สะดือ ทวารหนักโตขึ้นซึ่งอาจเกิดจากเลือดออก
      - 2)ภาวะท้องมานผลจากออสโมซีสหรือแรงดันน้ำนำไปสู่การคั่งของน้ำในเยื่อบุช่องท้อง
      - 3) การเผาผลาญโปรตีนไม่สมบูรณ์ มีของเสียคั่งเป็นผลให้แอมโมเนียสูงขึ้นนำไปสู่ภาวะอาการทางสมอง
  - - - การรักษาโรคพิษสุราเรื้อรัง
        
        ผู้ที่เป็นโรคตับแข็งจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป แนะนำให้หยุดดื่ม แพทย์อาจแนะนำเข้าร่วมโปรแกรมการรักษาโรคพิษสุราเรื้อรัง
      - การรักษาโรคไขมันคั่งตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์
        
        แนะนำให้คนไข้ลดน้ำหนักและรักษาระดับน้ำตาลรวมทั้งไขมันในเลือด
      - ใช้ยาเพื่อรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ
        
        ยาจะช่วยลดความเสียหายของตับเนื่องจากไวรัสตับอักเสบบีหรือซี
      - การใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการอื่นๆ ของโรคตับแข็ง
        
        ยาเหล่านี้อาจช่วยชะลอการเกิดโรคตับแข็งบางชนิดได้ ผู้ที่เป็นโรคตับแข็งจากท่อน้ำดีอักเสบหรือผู้ป่วยที่มีภาวะโรคตับจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ ที่ได้รับการวินิจฉัยแต่เนิ่นๆ สามารถรักษาด้วยยาได้