Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ŞARAP VE EKMEK - Coggle Diagram
ŞARAP VE EKMEK
Tematik Roman Düzlemi
Oyunsuluk
Hikayedeki olay örgüsünün altında "Kırmızı Başlıklı Kız" yoluyla Alman kültürüyle, Müslümanlık ve Hristiyanlık'la, dine bağlı olarak etik anlayışıyla ilgili bağlantılar bulunmaktadır.
Çoğulculuk
Farklı düşünceler bir arada aktarılmıştır. Karakterlerin arasında zıt düşünce ve davranışları olanlar vardır. Zeynelabidin çocuk sevmez ve bu düşünceyi aktarırken Sefa'nın çocuk sevgisini aktarması örnektir.
Anlatıcı-Yazar
Hikayenin anlatcısı Cezzad Dede'dir. Hikayenin içinde geçen Sefa'nın hikayesinin anlatıcısı meyhanecidir. Meyhanecinin önemli bir özelliği bulunmazken Cezzad Dede hikayeyi anlatarak cennete ve çocuklara olan bakış açısını aktarmıştır.
Metinlerarasılık
Hikayenin "Kırmızı Başlıklı Kız" hikayesi ile metinlerarası ilişkisi bulunmaktadır. Yiyecek götürme görevini veren anne yerine sütnine, görevi yapan Kırmızı Başlıklı Kız yerine Bestenur, yiyecekleri alan kurt yerine Melun Yaratık, yiyeceklerin götürülmesi gereken büyükanne yerine Sefa karakterleri kullanılmıştır. Sütnine Bestenur'a kırmızı şapka ve hırka vererek Kırmızı Başlıklı Kız'ın kıyafetlerine benzer giyindirmiştir. Kurtla Kırmızı Başlıklı Kız arasında geçen konuşmaya benzer bir konuşma melun yaratık ve Bestenur arasında da geçmiştir.
Kurmaca
Verilen mesajların tamamı net iletilmemiştir, ironi ve eleştiri kullanılarak aktarılmıştır.
-
Eleştiri
İronilerle eleştiri yapılmıştır. Dini görev üstlenen kişilerin dinin kurallarına uygun davranmaması Sefa'nın içki içmesiyle eleştirilmiştir.
Sütninenin toplum için önemli bir rolü olmamışken kendisine anıt yapılmasını istemesi yoluyla anıt yapılacak kadar önemli olmayan kişilere anıt yapılmasını eleştirilmiştir.
Teknik Düzlem
Anlatım Tekniği
Diyalog, hikayede kullanılan anlatım tekniklerindendir, Bestenur ile sütnine arasında ve Sefa ile Bestenur arasındaki konuşmalarda diyalog kullanılmıştır.
Bestenur, Sefa ve Zeynelabidin'in tanıtılma sürecinde tasvir kullanılmıştır.
Hikayede kullanılan en önemli anlatım tekniği montajdır. "Peki söyle bana! Dişlerin neden sivri?" (Anar, 1998, s. 210) alıntısında görüldüğü üzere hikayede Kırmızı Başlıklı Kız hikayesinden parçalar bulunmaktadır.
Mekan
Ana hikaye Kayseri'de bir kasabada geçmektedir. İmam Sefa'nın hikayesinde mekan Anadolu'da bir kasaba denmiştir, mekan unsuruna hikayede önem verilmemiştir.
Sütninenin yaşadığı yer bir dağ kasabasıdır. Yaşadığı yüksekte bulunan kasaba ve Bestenur'un beş yaşına kadar orada yaşaması, Muhammed'in hayatıyla benzerlik göstermektedir. Mekan, gönderime yardımcı olma amacıyla kullanılmıştır.
Karakter
Zeynelabidin: Hikayenin ana karakteridir. Muhammed'in torununun çocuğunun adı olması sebebiyle hikayedeki din ile ilgili bağlantılardandır. Zeynel süslü, Abidin ise ibadet eden kullar anlamına gelmektedir. Çocuk sevmeyen karakter, imamın hikayesini dinledikten sonra çocuk sahibi olmak istemeye başlamıştır, bu hikayenin ana konusudur.
Bestenur: Zeynelabidin'in kızıdır. Bestenur ismi de dinle ilişkilidir. Nur, Allah'ın ışığı anlamına gelir. Karakter, hikayede Kırmızı Başlıklı Kız karakteri olarak görülmüştür.
Sütnine: Bestenur'un yaşamasını sağlayan, onu emziren karakterdir. "Kırmızı Başlıklı Kız" hikayesindeki görevi veren anne rolündedir.
-
Sefa: Kaygısız, sakin olma, neşe anlamlarına gelen Sefa isminin anlamı karakterin eski kişilik özellikleriyle uyuşmaktadır. "Kırmızı Başlıklı Kız" hikayesindeki ulaşılması gereken büyükannenin rolünü üstlenmiştir.
Melun Yaratık: Karakter şeytan karakteriyle eşleşmektedir. "Kırmızı başlıklı Kız" hikayesinde kötü rolde olan kurt olarak görülmektedir.
Olay Örgüsü
Çocukları sevmeyen ve çocuk istemeyen Zeynelabidin karakteri, ruhunda hissettiği boşluk sebebiyle camiye gittiğinde imam çocuk sevgisiyle ilgili vaaz vermiştir. Akşam meyhaneye gittiğinde vaazı veren imamı içerken görür, imamdan utanması sebebiyle içmek istemez. Bunun üzerine meyhaneci İmam Sefa'nın eski kişiliği ve yaşadıklarıyla ilgili hikayeyi anlatır. Kumara ve içkiye düşkün olan Sefa, kızının onu cennete götürmek için yapmasını istediklerine uymaz ve kızından ayrılmak zorunda kalır. Ayrılıkları sonucunda ızdırap çeken imam, kızının yanına -cennete- gitmek için çabalamaya başlar.
İmge/Metafor
Muska
Hikayede anahtar, sütninenin sandığı açması için kullanılmıştır. Sütnine anahtarı boynunda taşıdığı muskadan çıkarmıştır. Muska, içinde dua yazılı olan kötülük ve nazarı uzaklaştırmak amacıyla kullanılan eşyadır. Muskanın içinde dua yazılı kağıt değil anahtar çıkması, duanın bir anahtar görevi gördüğüne; merak edilip istenilene ulaşmak için gereken araç olduğunu göstermektedir.
Şarap ve Ekmek
Hristiyanlıkta ekmek İsa'nın vücudunu, şarap ise kanını temsil etmektedir. Bunun dışında Hristiyanlık'ta Efkaristiya ayininde şarap ve ekmek yenir. Müslümanların cennete götüreceği için bunları yemesi aynı zamanda ironidir.
Meşe Ağacı
Farklı mitolojilerde en güçlü tanrının ve verimliliğin sembolüdür Anadolu mitolojisinde yaprak ve dalları az sallandığından tanrıya az ibadet ettiğine inanılır.
-
Palamutlarını vermesi elli sene sürmesi sebebiyle Bestenur ektiğinde çok zamanı olması amacıyla ekmiştir.
Anıtkabir
Sütnine kendisine Anıtkabir istediğini söyleyerek Mustafa Kemal Atatürk'ün anısına yapılan Anıtkabir'e gönderme yapmıştır. Bunun yanında, sadece büyük başarılar kazanıp önemli kişiler yapan kişilerin anısına anıt yapılırken sütninenin de anısına anıt istemesi kendisini önemli gördüğünü göstermektedir.
Dil/Üslup
Dilde dinin etkisi görülmektedir. Yöre ağzı kullanılmamıştır, günlük konuşma dilinde yazılmıştır.
Zaman
Hikaye herhangi bir zamanda geçmektedir, belirtilmemiştir. Zamanın hikayede önemli bir rolü bulunmamaktadır.
-
-
-
-