Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

tiêu hoá - Coggle Diagram

- - - - t/ăn đến đâu->dạ dày giãn đến đấy
      - as k tăng->k cản trỏ nuốt
      - tinh bột tiếp tục đc tiêu hoá
    - - ->dịch vị ngấm sâu
    - - xuống ruột non từng đợt
    - - cơ chế tk
        
        dây X
        
        px tk tại chỗ
      - cơ chế thể dịch
        
        gastrin
        
        tăng lwujc bơm môn vị
        
        giảm trương lực cơ thắt môn vị
        
        ax béo, ax/polipeptid,CCK,GIP:ức chế sự thoát t/ăn
  - - - tb chính bài tiết dới dạng pepsinnogen
      - hoạt hoá bởi
        
        HCl
        
        pepsin
      - pH tối thuân 2-3
      - phân giải lk peptid mà -NH- thuộc ax nhân thơm(tysosin, penilanin)->proteose, pepton, polypeptid
      - tiêu hoá 10-20% pro của t/ăn
    - - pH tối thuân 4-6
      - phân giải triglyxerid->a béo, diglycerid, monoglycerid(phân giả lipid đã nhũ tương hoá)
    - - tb cổ tuyến bài tiết
      - bc niêm mạc
    - - tb viền bài tiết
      - giúp hấp thu vtm B12 ở hồi tràng
    - - do tb viền bài tiết
      - td
        
        tạp pH cần thiết hoạt hoá pépinnogen
        
        tạo pH tối thuận để pepsin hoạt động
        
        sát khuẩn
        
        phá vỡ lớp vỏ bọc sợi cơ thịt
        
        thuỷ phân xllz ở TV non
        
        tg đóng mở môn vị
  - - - dây X
      - htk ruột thông qua px tại chỗ
    - - tăng: histamin, gastrin
      - tăng bài tiết HCl nhưng giảm bài tiết chất nhầy: coticoid
      - giảm:HM tuỷ thượng thận
  - - - PXCĐK
      - PXKĐK
      - đều thông qua đây X
    - - dây X, px tại chỗ
      - gastrin, histamin
    - - gastrin tở tá tràng
  - - - số nhỏ triglycerid đac nhũ tương hoá->môn và đi, ax béo, glycerol
    - - 10-20% pro thức ăn
    - - 30-40% đc thuỷ phân thành mantose
- - - - hàm trên cố định, hàm dưới cử động
      - vừa là đọng tác chủ động vừa tự động
        
        tự động:PXKĐK: t/ăn->răng, niêm mạc miệng
        
        chủ động: nhai thuốc, t/ăn khó nhai
    - - là hoạt động cơ học của miệng và thực quản
      - đưa t/ăn từ miệng->sát tâm vị
      - nửa chủ động
        
        chủ động: miệng ngậm lại, lưỡi nâng lên ép vào vòng miệng->viên t/ăn từ miệng v họng
        
        tự động:từ họng->dạ dày: phản xạ ruột(k phụ thuộc trọng lực t/ăn)
      - tk
        
        sợi cảm giác dây tam thoa, dây IX
        
        TT px:hành não
        
        đường truyền ra: dây V, IX,X và XII
  - - - là sp bài tiết của
        
        tuyến dưới hàm
        
        tuyến dưới lưỡi
        
        tuyến mang tai
        
        tuyến lẻ ở niêm mạc miệng
      - nước bọt tinh khiết
        
        dịch lỏng , trong suốt
        
        pH:6.5
      - gồm 2 loại tb
        
        tb bài tiết nc và ez tiêu hoá
        
        tb bài tiết chất nhầy
      - tp chính
        
        ez amylase
        
        hoạt động mạnh nhất pH 6.5
        
        mất hoạt tính pH <4
        
        phân giải tinh bột chín->đường mantozo
        
        mucin
        
        glycopro kiềm hoà tan
        
        làm nc bọt quánh
        
        bv niêm mạc
        
        làm trơn t/ăn dễ nuốt
        
        chất khoáng
        
        Na+
        
        k+
        
        Ca++
        
        HCO3-
        
        Cl-
        
        chất khác
        
        kháng nguyên
        
        chất sát khuẩn
        
        thiocianat
        
        lýozyme
        
        kháng thể
    - - bài tiết liên tục nhưng mạnh trong bữa ăn
      - chủ yếu nhờ cơ chế tk
        
        PXKĐK:bài tiết nc bọt v răng miệng
        
        htk tự chủ(chủ yếu là tk phó giao cảm)
        
        tăng bài tiết:eserin, nicotin liều thấp
        
        giảm bài tiết:atropin, nicotin liều cao
        
        PXCĐK:kích thích có lq đến ăn uống
      - sự cc máu cx ah bài tiết: sx bradykinin->giãn mạch->cc máu cho các tuyến
- - - - trộn t/ăn vs dịch tiêu hoá
    - - đẩy nhũ chấp dọc theo ruột
    - - là những sóng nhu động nhanh từ dạ dày->hồi tràng
      - đưa những mẫu t/ăn, chất nhày, dịch tiêu hoá thừa, vk vào lòng ruột
  - - - ez tiêu hoá protid
        
        trypsin
        
        bài tiết dưới dạng chưa hoạt động: pépinogen
        
        hoạt hoá nhờ ez enterokinase của ruột non và trysin vừa đc hoạt hoá
        
        pH tối thuận=8
        
        cắt đứt lk peptid mà phần -CO- thuộc aa kiềm(lysin, agynin)
        
        phân giải pro->chuỗi polypeptid
        
        hoạt hoá
        
        chymotrpsinogen->chymochipsin
        
        procaboxypolipeptidase->caboxypolipeptidase
        
        chymotripsin
        
        cắt lk peptid mà phần-CO- thuộc aa nhân thơm
        
        phân giải pro->chuỗi polypeptid
        
        caboxypolipeptidase
        
        biến polypeptid->aa
        
        cắt rời aa tận cùng caboxil
        
        elastase
        
        tiêu hoá sợi elastin của thịt
      - ez tiêu hoá lipid
        
        lipase
        
        phân giải lipid đã nhũ tương hoá
        
        phân giải triglycerid->mono, đi, glycerol, a béo
        
        photpholipase A2
        
        thuỷ phân lecithin->lýolecithin
        
        cholesterol-esterase
        
        phân giải cholesterol este và steroid khác -> a béo và streol
      - ez tiêu hoá glucid
        
        alpha-amilase
        
        pH tối thuận là 7.1
        
        cắt đứt lk anpha 1-4 glucoid của cả tinh bột sống và chín->mantose
        
        mantose->glcz
      - bài tiết dung dịch bicacbonat kiềm
        
        NaHCO3 tạo pH cho ez hoạt động và đóng mở môn vị
      - điều hoà bài tiết
        
        tk
        
        PXCĐK
        
        PXKĐK
        
        thông qua dây X
        
        thể dịch
        
        secretin: tăng bài tiết nc và natribicacbonat
        
        pancreozynin(CCK) tăng bài tiết ez tiêu hoá gây co rút túi mật
    - - nhiều nang và ống tuyến
    - - muối mật
        
        nhũ tương hoá lipid
        
        hấp thu lipid và accs vtm tan trong lipid
      - sắc tố mật
      - bài xuất
        
        tk: dây X làm co túi mật
        
        thể dịch:CCK do niêm mạc tá tràng và hỗng tràng bài tiết:giãn vòng cơ oddi và co túi mật
  - - - na+:vận chuyển tích cực kéo theo glcz
      - Cl-:khuyeecsh tán thụ động theo Na+
      - HCO3-khi na+ vào thì H+ từ tb ra lòng ruột
      - Ca++, Mg++: vc tích cực
    - - dạng hấp thu:monosaccarid
      - cơ chế
        
        fructose
        
        lòng ruột->tb: khuếch tán đc thuân hoá
        
        trong tb: đc chuyển thành glz=cz
        
        tb->máu: khuếch tán đc thuận hoá
        
        glcz và galactose
        
        lòng ruột->tb: vận chuyển tích cực thứ phát
        
        tb->máu: khuếch tán đc thuận hoá
    - - dạng hấp thu
        
        dipeptid
        
        tripeptid
        
        aa
      - cơ chế
        
        lòng ruột->tb: tích cực thứ phát
        
        trong tb: tripeptid, dipeptid->aa dưới tbpeptidase nội bào
        
        tb->máu:khuếch tán đc thuận hoá
        
        trẻ em: haaos thu pro chưa đc tiêu hoá= ẩm bào
    - - dạng hấp thu