Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ผู้มีความผิดปกติด้านพฤติกรรม - Coggle Diagram
ผู้มีความผิดปกติด้านพฤติกรรม
1
ก้าวร้าว
(Aggression)
เกิดจากควบคุมอารมณ์โกรธไม่ได้
แสดงออกทั้งคำพูด+การกระทำ โดยไม่คำนึงถึงสิทธิผู้อื่น
พร้อมทำร้ายตนเองและผู้อื่นหรือ สวล.รอบตัวทั้งร่างกาย+จิตใจ
2
ความรู้สึกไม่เป็นมิตร
(Hostility)
เกิดจากรส.ถูกคุกคาม+ขาดอำนาจ
ค.รส.ที่เป็นปรปักษ์ ค.เกลียด ค.ไม่ชอบและต้องการทำลาย
แสดงออกทาง
วาจา
3
ค.รุนแรง
(Violence)
ขาดสติ+ควบคุมตนเอง✖️+สื่อค.ต้องการไม่สร้างสรรค์
ตั้งใจใช้กำลังทางร่างกายในการทำร้ายให้ตนเองและผู้อื่นได้รับบาดเจ็บหรือทรัพย์สินได้รับค.เสียหาย
4
กาฆ่าตัวตาย
(Suicidal)
รส.หมดหวังในชีวิต คิดทำลายชีวิตตนเอง ทั้งวางแผนไว้ล่วงหน้าหรือกระทำทันทีทันใด
5
การทำลายตนเอง
(Self - destructive)
พฤติกรรมการฆ่าตัวตาย
ฆ่าตัวตายสำเร็จ
(Complete suicide/Committed suicide/Successful sicide)
ตั้งใจ + สำเร็จ
พยายามฆ่าตัวตาย
(Attempted suicide)
ตั้งใจ + ไม่สำเร็จ
การแสร้งฆ่าตัวตาย
(Suicidal gestures)
ทำร้ายตนเอง แต่ไม่ได้รับบาดเจ็บหรือเล็กน้อย
เป็น
การเรียกร้องค.สนใจ
โดยไม่ได้ตั้งใจจะตายจริง
ความคิดฆ่าตัวตาย
(Suicidal ideation)
คิดทำร้ายตนเอง จนกระทั้งคิดวางแผนฆ่าตัวตาย
ขู่จะฆ่าตัวตาย
(Threatened suicide)
การพูดหรือเขียนเกี่ยวกับการตั้งใจจะฆ่าตัวตาย แต่ไม่มีการกระทำจริง
สาเหตุ
ด้านชีวภาพ (Biolgical factors)
Serotonin ต่ำกว่าปกติ มีแนวโน้มอารมณ์เศร้า + ฆ่าตัวตาย
เจ็บป่วยด้านร่างกาย+จิตใจ (Physical and psychiatric illness)
ด้านร่างกาย
เจ็บป่วยทุกข์ทรมาน เจ็บป่วยเรื้อรัง
ด้านจิตใจ
Pt. อารมณ์แปรปรวน นอนไม่หลับรุนแรง ติดสุราเรื้อรัง ขาสารเสพติด (withdrawal symptoms)
ด้านจิตใจ (Psychological factors)
สูญเสียบุคคลสำคญ/สิ่งของที่รัก (object loss)
รส.หมดหวัง (Hopelessness)
รส.สิ้นหวังและรส.ผิด (Desperation and guilt)
หันค.รส.โกรธเข้าหาตนเอง (Anger turn inward)
รส.ละอาย+ละอายใจ (Shame and Humiliation)
ด้านสังคม (Sociological factors)
สภาพเศรษฐกิจ
คนในสังคมผูกพันน้อยลง
รส.ไม่มีค.ผูกพันกับสังคม
สูยเสียสถานภาพตนในสังคม
ถูกบังคับให้อยู่ในกฎเกณฑ์มากเกินไปหรือไม่มีอิสระภาพส่วนตัว
ค.ผิดปกติทางพฤติกรรม
(Behavior disorder)
พฤติกรรมไม่เหมาะสม เบี่ยงเบนจากบรรทัดฐานและก.ยอมรับของกลุ่ม/สังคม
เกิดปัญหาต่างๆ
Anger Hostility and Aggression
Anger
เป็นปกติทั้งทางสร้างสรรค์+ทำลาย
ควบคุม✖️+ สะสม+รุนแรงเพิ่มขึ้น
Aggression
Hostility
สาเหตุของ 1 2 และ 3
ด้านชีวภาพ
กลุ่มอาการทางสมอง
(Organic cause)
Intoxication/withdrawal หรือสารเสพติดต่างๆ
โรคลมชัก
ได้รับอันตรายต่อศีรษะ
อาการทางสมองเรื้อรัง
ex. โรคสมองเสื่อม อัลไซเมอร์
โรคที่เกิดจากพยาธิสภาพสมอง
ex. เนื้องอกสมอง ฝีในสมอง
มีการเจ็บป่วยทางกาย
กลุ่มอาการทางจิต
(Functional cause)
Pt.โรคทางจิตเวชต่างๆ
ex. โรคจิตประเภทชนิดหวาดระแวง (Paranoid)
Pt. โรคจิตอารมณ์แปรปรวน (Affective disorders)
ชนิคลุ้มคลั่ง (Mania)
Pt. โรคบุคลิกภาพแปรปรวน (Personality disorders)
ชนิดต่อต้านสังคม (Antisocial) ชนิดคาบเส้น (Borderline) และพวกหลงตัวเอง (Narcissistic personality disorder)
ด้านจิตใจ
(Psychological factors)
ทฤษฎีคับข้องใจ - ความก้าวร้าว
(Frustration - aggression theory)
ถูกขัดขวางไม่ให้ได้รับื่งที่คาดหวัง
คับข้องใจ
โกรธ
พฤติกรรมก้าวร้าว
ทฤษฎีจิตวิเคราะห์
(Psychoanalytical theory)
แรงขับของสัญชาตญาณ
(Instinctual drives)
เพื่อดำรงชีวิต (life force)
ก้าวร้าว > สู่ความตาย (Death force)
แรงผลักทั้งสองสมดุล
มีชีวิตอยู่
ด้านสังคมและวัฒนธรรม
(Sociocultural factors)
ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม
(Social learning theory)
เรียนรู้พฤติกรรมก้าวร้าว
ด้วยตนเอง (Internal learning)
จากภายนอก (External learning)
ได้รับแรงเสริม
ได้สิ่งที่ต้องการ ควบคุมสถานการณ์ได้
พฤติกรรมก้าวร้าว
การสังเกตจากตัวแบบ
(Modeling)
แบบอย่างไม่เหมาะสม
เกิดค.เคยชิน
ใช้ค.รุนแรงแก้ไขปัญหาที่สังคมยอมรับ
มีอารมณ์โกรธ
พฤติกรรมก้าวร้าว
ลักษณพฤติกรรมอาการก้าวร้าวรุนแรง
ทางคำพูด
เสียงดังหรือตะโกนด้วยค.โกรธ ดูถูกคนอื่น
ต่อร่างกายตนเอง
กระทำต่อตนเอง ex. หยิกข่วน ชกตีตนเอง กระแทกลำตัวหรือศีรษะกับผนัง
ต่าร่างกายผู้อื่น
กระทำต่อผู้อื่นให้บาดเจ็บ ex. หยิกข่วน ชก ตบ ตีทำร้ายร่างกายผู้อื่น
ต่อสิ่งของ
กระทำต่อสิ่งของ ทรัพย์สินให้เสียหาย ex. เขย่าประตู ฉีกเสื้อผ้า ปัดสิ่งขงลงโต๊ะ
สัญญาณเตือนของพฤติกรรมรุนแรง
แสดงออกทางสีหน้า
หน้าบึ่งตึง โกรธท่าทางไม่พอใจ แววตาไม่เป็นมิตร
กัดกรามแน่น ดวงตาเปิดกว้างและแข็งกร้าว
ท่าทางเครียดไม่ผ่อนคลาย
การเคลื่อนไหวและการกระทำ
กระวนกระวายอยู่ไม่นิ่ง เดินไปเดินมา
ตัวเกร็ง กำมือแน่น กำหมัด
กระแทกหรือกระทำด้วยความรุนแรง
แสดงออกทางคำพูด
เงียบเฉยผิดปกติ โต้ตอบด้วยเสียงห้วนๆ
พูดก้าวร้าว ด่าคำหยาบ วิจารณ์ ตำหนิติเตียน สาปแช่ง พูดในแง่ร้าย
การจัดการกับผู้ป่วยที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง
แยก pt. ออจากสถานการณ์อื่น
การใช้ยา
Benzodiazepine ex. Diazepam
Antipsychotic ex. Haloperidol, CPZ, Olanzapine
จำกัดพฤติกรรม (Setting Limit)
พิจารณาตามสถานการณ์
Step 1
ด้วยวาจา (Verbal restraint)
เรียกชื่อเสียงดังพอควร เสียงโทนต่ำ เว้นระยะห่าง
บอกให้ Pt. หยุดพฤติกรรมก้าวร้าว
Step 2
จำกัดขอบเขต ห้องแยก ผูกยึด (Psysical restraint)
ผู้ป่วยไม่ให้ค.ร่วมมือ+ไม่รับฟังการให้พยาบาล
บางรายอาจผูกยึดกับแยกห้อง
Step 3
การใช้ยา (Medical restraint)
ได้รับยาตามแผนการรักษา (Valium, Haloperidol, Diazepam) เฝ้าระวังผลข้างเคียงของยา
การสนทนากับผู้ป่วย
ด้วยท่าทีเป็นมิตร สงบ จริงใจ ให้เกียรติ ยอมรับ
ให้ Pt. ระบายความคิด ความรู้สึก รับฟังอย่างใส่ใจ สะท้อนค.รู้สึกเหมาะสม
พูดคุยด้วยน้ำเสียงนุ่มนวล มั่นคง ชัดเจน ไม่โต้เถียง
เรียกชื่อ Pt. ถูกต้อง ชัดเจน แสดงถึงความใส่ใจ
ท่าทีของพยาบาล
สงบ มั่นคง เป็นมิตร ยอมรับพฤติกรรม ไวต่อพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง
ควบคุมอารมณ์ได้
ไม่เข้าไปพบผู้ป่วยคนเดียว
ยืนห่าวง Pt. พอสมควร
ยืนเอามือไว้ข้างๆ
สาเหตุ
ด้านชีวภาพ (Biolgical factors)
Serotonin ต่ำกว่าปกติ มีแนวโน้มอารมณ์เศร้า + ฆ่าตัวตาย
เจ็บป่วยด้านร่างกาย+จิตใจ (Physical and psychiatric illness)
ด้านร่างกาย
เจ็บป่วยทุกข์ทรมาน เจ็บป่วยเรื้อรัง
ด้านจิตใจ
Pt. อารมณ์แปรปรวน นอนไม่หลับรุนแรง ติดสุราเรื้อรัง ขาสารเสพติด (withdrawal symptoms)
ด้านจิตใจ (Psychological factors)
สูญเสียบุคคลสำคญ/สิ่งของที่รัก (object loss)
รส.หมดหวัง (Hopelessness)
รส.สิ้นหวังและรส.ผิด (Desperation and guilt)
หันค.รส.โกรธเข้าหาตนเอง (Anger turn inward)
รส.ละอาย+ละอายใจ (Shame and Humiliation)
ด้านสังคม (Sociological factors)
สภาพเศรษฐกิจ
คนในสังคมผูกพันน้อยลง
รส.ไม่มีค.ผูกพันกับสังคม
สูยเสียสถานภาพตนในสังคม
ถูกบังคับให้อยู่ในกฎเกณฑ์มากเกินไปหรือไม่มีอิสระภาพส่วนตัว
พฤติกรรมการฆ่าตัวตาย
ฆ่าตัวตายสำเร็จ
(Complete suicide/Committed suicide/Successful sicide)
ตั้งใจ + สำเร็จ
พยายามฆ่าตัวตาย
(Attempted suicide)
ตั้งใจ + ไม่สำเร็จ
การแสร้งฆ่าตัวตาย
(Suicidal gestures)
ทำร้ายตนเอง แต่ไม่ได้รับบาดเจ็บหรือเล็กน้อย
เป็น
การเรียกร้องค.สนใจ
โดยไม่ได้ตั้งใจจะตายจริง
ความคิดฆ่าตัวตาย
(Suicidal ideation)
คิดทำร้ายตนเอง จนกระทั้งคิดวางแผนฆ่าตัวตาย
ขู่จะฆ่าตัวตาย
(Threatened suicide)
การพูดหรือเขียนเกี่ยวกับการตั้งใจจะฆ่าตัวตาย แต่ไม่มีการกระทำจริง
ปัจจัยเสี่ยงในการฆ่าตัวตายหรือทำลายตนเอง
พยายามฆ่าตัวตาย
หญิง > ชาย
ฆ่าตัวตายสำเร็จ
ชาย > หญิง
สถานภาพ
โสด > แต่งงาน
หย่าร้าง > มีคู่ครอง
โรคประจำตัว
มีโรคประจำตัว
คนชราไม่มีคนดูแล ขาดการเอาใจใส่จากญาติ สังคม รู้สึกโดดเดี่ยว ไร้ค่า
ผู้ป่วยพิษสุราเรื้อรังและสารเสพติด
วิธีการที่ผู้ป่วยใช้และการวางแผน ถ้าใช้วิธีการรุนแรง มีการวางแผนล่วงหน้า ย่อมแสดงถึงความตั้งใจฆ่าตัวตายสูง
กำลังอยู่ในภาวะชีวิตที่คับขัน เช่น สูญเสียบุคคลที่สำคัญในชีวิต หย่าร้างและตกงาน
เคยมีประวัติการฆ่าตัวตายมาก่อนทั้งกับตัวเองหรือในหมู่ญาติ
สัญญาณเตือนถึงการฆ่าตัวตาย
(Suicide Warning Signs)
พูดคุยถึงการฆ่าตัวตายสำเร็จ
มีปัญหาการกินหรือการนอน
พฤติกรรมเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน
แยกตัวออกจากกลุ่มเพื่อน/กิจกรรมทางสังคม
ไม่สนใจงานอดิเรกที่เคยชอบ งานที่เคยทำ การเรียน
เตรียมตัวที่จะตายโดยการภาระสุดท้าย
ยกสมบัติส่วนตัวให้แก่ผู้อื่น
เคยพยายามฆ่าตัวตายมาก่อน
ทำสิ่งที่เสี่ยงภัยโดยไม่จำเป็น
เพิ่งมี/เคยมีการสูญเสียที่รุนแรงในชีวิต
หมกมุ่นเรื่องความตายและการตาย
ไม่สนใจรูปลักษณ์ภายนอกตนเอง
ดื่มเหล้าหรือใช้สารเสพติดมากขึ้น
การรักษาผู้ป่วยที่ฆ่าตัวตายหรือทำลายตนเอง
รักษาผลของพฤติกรรมฆ่าตัวตายก่อน
กินยาฆ่าตัวตายก็ล้างท้อง
ให้ยาแก้พิษ
มีแผลก็ทำแผลหรือผ่าตัด
ป้องกันการฆ่าตัวตายซ้ำ
มีผู้ดูแลใกล้ชิด
นำสิ่งที่อาจใช้ทำร้ายตนเองออกให้ห่าง
ไม่ควรนอนใกล้หน้าต่าง
พบแพทย์รักษาทางจิตเวช
รับฟังผู้ป่วย เปิดโอกาสผู้ป่วยได้ระบายความรู้สึกและเหตุผลที่ผู้ป่วยต้องการฆ่าตัวตาย
พิจารณาถึงพฤติกรรมการฆ่าตัวตายที่ผ่านมา คิดซ้ำที่จะทำ พูดโดยตรงไปตรงมาถึงการฆ่าตัวตาย
การช่วยเหลือผู้ที่ฆ่าตัวตาย
เป้าหมาย
ระยะสั้น = จัดสิ่งแวดล้อมให้ปลอดภัย + ระบายความรู้สึก
ระยะยาว = เพิ่มคุณค่าในตนเอง + เพิ่มความสามารถในการแก้ปัญหา
ประเมินความคิดฆ่าตัวตาย
แบบประเมิน 8 Q
ประเมิน Suicide Warning Signs
พูดึงการฆ่าตัวตายกับผู้ป่วยอย่างตรงไปตรงมา พฤติกรรมการฆ่าตัวตายที่ผ่านมา ความคิดจะทำซ้ำ
ป้องกันการฆ่าตัวตาย
ให้มีผู้ดูแลใกล้ชิด
จัดสิ่งแวดล้อม = นำสิ่งที่อาจใช้เพื่อทำร้ายตนเองออกให้ห่าง + ไม่ให้นอนใกล้หน้าต่าง + จัดเตียงใกล้เค้าเตอร์
รักษาผลของพฤติกรรมฆ่าตัวตาย
ล้างท้องกรณีกินยาฆ่าตัวตาย
ให้ยาแก้พิษ
ทำแผลหรือผ่าตัดกรณีมีแผล