Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลทารกแรกเกิด - Coggle Diagram

- - - - 1.การยอมรับความจริงของครอบครัวต่อสภาพของเด็ก เผชิญกับการไม่ยอมรับของสังคมโดยเริ่มจากการ ยอมรับของครอบครัวอย่างเหนียวแน่น ไม่แสดงปมด้อย ไม่โกรธแค้น
      - ให้ความรู้เกี่ยวกับตัวเด็กแก่ครอบครัว
      - การอบรมเด็กปัญญาอ่อนแบ่งตามขั้นตอนของสติปัญญาของแต่ละบุคคล
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพ เด็กควรได้รับการฟื้นฟูให้เร็วที่สุดโดยการกระตุ้นพัฒนาการทุกด้าน
      - การคุมกำเนิดแบบถาวร
      - แนะนำแหล่งขอความช่วยเหลือ
      - ป้องกันการเกิดซ้ำในครอบครัว
  - - - Pre-Deciduous Teeth หรือ Neonatal Teeth มีสีขาวประกอบด้วยเคราตินเป็นส่วนใหญ่จะแตกต่างจากฟันน้ำนมปกติ คือมีแต่ตัวฟัน ไม่มีรากฟัน
      - การดูแลวิธีที่ดีที่สุดคือ โดยใช้ผ้ากอซหุ้มรอบๆ หัวนมในขณะให้นมลูก เด็กหลายรายฟันน้ำนมถูกถอนออกก่อนกำหนด และมีผลให้ฟันแท้ขึ้นมาแทนที่เร็ว ฟันที่ขึ้นเมื่อแรกเกิดนี้ถอนออกง่าย ทารกจะไม่เจ็บมาก เนื่องจากไม่มีรากฟันเนื่องจาก เป็นปัญหากับมารดา ที่ต้องให้นมลูก ฟันที่ขึ้นมา จะขบกัดหัวนม ขณะให้นม ทำให้เจ็บมาก วิธีที่ดีที่สุดคือ ถอนฟันที่ขึ้นมา
  - - - • แน่นท้อง ท้องอืด
      - • ปวดท้อง
      - • ท้องเสีย ถ่ายเหลว
      - • ผายลมบ่อย
      - • คลื่นไส้ อาเจียน
      - • ผู้ป่วยจะมีอาการผิดปกติทางลำไส้เกิดขึ้นหลังดื่ม นมหรือกินผลิตภัณฑ์จากนม ประมาณ ๓๐ นาที ถึง ๒ ชั่วโมง
    - - -สำหรับทารกแรกเกิดควรงดนมมารดาและ ควรให้ดื่มนมถั่วเหลืองแทนนมมารดา และนมวัว
      - -สำหรับเด็กโตและผู้ใหญ่ ควรดื่มนมครั้งละน้อย หรือดื่มพร้อมกับอาหารมื้อหลัก หรือกินโยเกิร์ต
      - -ถ้าจำเป็นต้องงดดื่มนมโดยเด็ดขาด ควรกินโปรตีน แคลเซียมและสารอาหารอื่นๆ
    - - 1.ภาวะพร่องเอนไซม์แลคเตส (Primary lactase Intolerance)
      - ภาวะขาดเอนไซม์ตั้งแต่เกิด (Congenital lactase deficiency)
      - ภาวะขาดเอนไซม์จากการเจ็บป่วย (Secondary lactose intolerance)
  - - - การนำความร้อน (conduction) เช่น มือที่เย็นสัมผัสทารก หรือวางทารกไว้ที่นอนที่เย็นกว่า
      - การพาความร้อน (convection) พยาบาลสามารถป้องกันได้โดยการ ปิดพัดลม และห่อตัวทารก
      - การระเหยของน้ำ (evaporation) พยาบาลสามารถป้องกันได้โดยการ ปิดพัดลม และห่อตัวทารก
      - การแผ่รังสี (radiation) พยาบาลสามารถป้องกันการสูญเสียความร้อนจากการแผ่รังสีโดยการห่อตัวและวางทารกให้ห่างจากผนังที่เย็นกว่า
    - - ผิวหนังเย็นกว่าปกติหรือมีอาการเขียวคล้ำ (cyanosis)
      - อาเจียน ท้องอืดหรือดูดนมช้า
      - หายใจเร็วหรือหายใจลำบาก มีเสียงคลั้นหายใจ (Grunting)
      - อาการรุนแรงอาจมีภาวะเลือดออกในปอด (Pulmonaryhemorrhage) ตัวเหลือง เกล็ดเลือดต่ำ
      - มีปัสสาวะน้อย (Oligouria) หรือมีภาวะไตล้มเหลว(Acute renal failure)
      - มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือเกิดความเป็นกรด (Acidosis) เพิ่มขึ้น
      - ซึม ดูดนมช้า ชักหรือมีเลือดออกในสมอง
    - - -ทารกแรกเกิด glycogen storage ในตับมีจำกัดและจะถูกใช้หมดไปในเวลารวดเร็วในขณะที่ทารกไม่ สามารถใช้ glycogen จากกล้ามเนื้อได้ทารกจึงมีโอกาสเกิดภาวะ hypoglycemia ได้ง่าย
      - -การควบคุม อุณหภูมิของทารก เป็นกระบวนการทางเคมีที่มีการกระตุ้นผ่านทางการหลั่ง noradrenaline ในบริเวณ sympathetic nerve endings ซึ่งจะมีผลกระตุ้นให้มีการปล่อย cyclic AMP เข้าสู่กระแสเลือด
    - - 1.การเพิ่มอุณหภูมิกายอย่างช้า (slow rewarming) ปรับอุณหภูมิของตู้อบให้อยู่ที่ 36องศาเซลเซียสใช้plastic shield วางครอบทารก เพื่อลดการสูญเสียความร้อน โดยการแผ่รังสี
      - 2.การเพิ่มอุณหภูมิกายอย่างเร็ว (rapid rewarming) วางทารกไว้ใต้เครื่องให้ความอบอุ่นโดยการแผ่รังสีชนิดที่มีservocontrol ติด skin probe ไว้ที่ผนัง หน้าท้อง และตั้งปุ่มปรับอุณหภูมิผิวหนังไว้ที่ 36.5องศาเซลเซียส
  - - - -การสวนระบายอุจจาระ (rectal irrigation) เพื่อรักษาภาวะ enterocolitis ตลอดจนใช้เตรียมความสะอาดของลำไส้ก่อนการผ่าตัด
      - -ในทารกแรกเกิดให้ค่อยๆ ริน normal saline ทีละ 15 – 20 มล. เข้าสู่เรคตั้มผ่าน rectal catheter ขนาด 16 Fr ส่วน เด็กโตให้ใช้ catheter ขนาด 20 – 28 Fr และใช้ปริมาตรน้ำเกลือ 50 – 100 มล.ในแต่ละครั้ง โดยปริมาตรทั้งหมดไม่ควร เกิน 50 มล.ต่อน้ำหนักตัวหนึ่งกิโลกรัม
      - -ในรายที่มีภาวะ enterocolitis การสวนระบายเป็นการรักษาเบื้องต้นร่วมกับการให้ยาปฏิชีวนะตลอดจนพักลำไส้ โดยให้อาหารทางหลอดเลือดดำ
      - -การผ่าตัดเปิด colostomy
        
        1) decompress ลำไส้ส่วนต้นที่โป่งพองและหนาตัว
        
        2) บรรเทาปัญหา enterocolitis
        
        3) เพื่อให้มีเวลาเพื่อฟื้นสภาวะทางโภชนาการ
        
        4) รอให้ทารกโตพอสำหรับการผ่าตัดใหญ่
  - - - •วิธีการให้นม การให้ลูกดูดนมแม่ โอกาสที่จะเกิดการสำลักมีได้น้อย
      - • ปริมาณนมมากเกินความต้องการ ทำให้เกิดการสำลักนมออกมา
      - • การใช้จุกนมที่ผิดขนาด ไม่เหมาะกับช่วงวัย
    - - -เด็กแรกเกิดที่มีปัญหาอวัยวะเกี่ยวข้องกับการดูดกลืนผิดปกติ เช่น ปากแหว่งเพดานโหว
      - -เด็กแรกเกิดที่มีปัญหาเรื่องโรคหัวใจหรือปอด ทำให้ต้องหายใจเร็วขึ้น จึงมีโอกาสในการสำลักมากกว่าเด็กปกติทั่วไป
      - -พัฒนาการที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อใบหน้า ช่องปาก และกล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการดูดกลืน
      - -ทารกคลอดก่อนกำหนด ความสมบูรณ์ของระบบทางเดินอาหารมีน้อย
    - - ควรให้ลูกได้รับนมแม่เพียงอย่างเดียวในช่วง 6 เดือนแรก
      - ของเล่นชิ้นเล็กชิ้นน้อย หรือของเล่นที่สามารถแตกหักออกได้ง่ายไม่ควรนำมาให้ลูกเล่น
      - เลือกประเภทอาหารที่เหมาะกับวัย
      - จับลูกเรอทุกครั้งหลังที่กินนมเสร็จ
      - หากสำลักนม จับเด็กนอนตะแดง ให้ศีรษะเด็กต่ำลงเพื่อป้องกันไม่ให้นมหรืออาหารที่อาจมีอยู่ในปากไหลย้อนกลับไปที่ปอด
      - วิธีตบหลัง โดยจับเด็กนอนคว่ำให้ศีรษะต่ำลงบนแขน แล้วใช้ฝ่ามือตบกลางหลังบริเวณกระดูก ติดต่อกัน 5 ครั้ง
  - - - -ลูกแลบลิ้นได้ไม่พ้นริมฝีปากหรือเหงือกบน
      - -ไม่สามารถกระดกปลายลิ้นขึ้นไปสัมผัสเพดานปากได้
      - -ไม่สามารถเคลื่อนไหวลิ้นไปด้านข้างได้
      - -เมื่อแลบลิ้น ปลายลิ้นจะแบนไม่มน หรือเป็นเหลี่ยม ไม่แหลมมนอย่างทั่ว ๆ ไป
      - -ปลายลิ้นอาจเป็นร่องหยักเข้ามา หรือเป็นรูปหัวใจ
    - - Tongue ดูตำแหน่งสั้นสุดของพังผืดมาเกาะด้านใต้ลิ้น โดยสังเกตขณะเด็กร้อง หรือใช้ไม้พันสำลีเขี่ยใต้ลิ้น กระดกขึ้น
      - Nipple character (after stimulation) ประเมินหลังจากให้ทารกดูดนมไปแล้วสักครู่
      - Nipple sensation เริ่มถามหลังจากให้คำแนะนำเบื้องต้นและช่วยจัดท่าให้ตามที่เคยปฏิบัติอยู่เป็นประจำ และรอให้ทารกดูดนมไปได้สักครู่หนึ่งก่อน เพื่อรอให้ form teat สมบูรณ์แล้ว
    - - -เจ็บหัวนมหรือมีร่องรอยฟกช้ำหรือเป็นแผล
      - -หัวนมผิดรูปไปหลังจากให้นมลูกแล้ว
      - -มีรอยกดหรือรอยเป็นริ้ว ๆ บนหัวนมหลังลูกดูดนมแล้ว
      - -ลูกมักดูดไม่ได้ หรือดูดแล้วหลุด เลยทำให้ดูดได้แต่ลม
      - -ได้ยินเสียงคล้ายกระเดาะลิ้นจากปากลูกขณะดูดนมแม่
      - -น้ำหนักตัวลูกไม่ขึ้นหรือขึ้นช้า
  - - - • hCG ขนาดที่ให้ 500-1500 units โดยเฉลี่ย 21,000 units/m2 เข้ากล้าม สัปดาห์ละครั้งเป็นเวลา 3 สัปดาห์ จะทำ ให้เกิด maximal stimulation ต่อ Leydig cells แต่ total dose ไม่เกิน15,000 units
      - • Gn-RH สำหรับ native Gn-RH ให้ขนาด 1.2 mg/day ทาง nasal spray เป็นเวลา 4 สัปดาห์
    - - 1.retractile testes ได้แก่อัณฑะซึ่งเดิมอยู่ในตำแหน่งปกติในถุงอัณฑะ แล้วมีการหดขึ้นไปข้างบน เนื่องจาก cremasteric reflex ซึ่งจะเริ่มมีในเด็กอายุตั้งแต่ 6 เดือน ในเด็กอายุ 2-7 ปี
      - 2.ectopic testes คืออัณฑะที่เคลื่อนลงมาจาก retroperitoneum ผ่าน external ring ไปยังที่อื่นซึ่งไม่ใช่แนว ที่ไปยังถุงอัณฑะ
      - 3.monorchia หรือ anorchia (absence of testes) การไม่มีอัณฑะเลยในข้างหนึ่งข้างใดอาจเกิดจากอัณฑะนั้นไม่ develop
      - 4.true undescended testes การไม่มีลูกอัณฑะในถุงอัณฑะ
  - - - -การสร้าง conjugate bilirubin ที่ตับและการขับ bilirubin ออกทางลำไส้ในทารกแรกเกิดที่ช้ากว่า ปกติเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้เด็กเกิดภาวะตัวเหลืองได้ง่าย
      - -bilirubin ที่เกิดขึ้นเป็น unconjugated form ซึ่งละลายได้ดีใน ไขมัน อาจจะย้อมเนื้อสมองทำให้เกิด kernicterus
    - - 1.ภาวะเม็ดเลือดแดงแตกปกติในทารกแรกเกิด
      - 2.มีการทำลายเม็ดเลือดแดงมากกว่าปกติ
      - 3.การทำงานของตับยังไม่สมบูรณ์
      - 4.ความผิดปกติที่ลำไส้
    - - 2.ภาวะตัวเหลืองจากพยาธิสภาพ (Pathological Jaundice) ทารกมักจะตัวเหลืองภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด
      - 1.ภาวะตัวเหลืองทางสรีรภาพ (Physiological Jaundice) ทารกมักจะตัวเหลืองภายหลัง24ชั่วโมงหลังคลอดหรือวันที่ 2-3 หลังคลอด
    - - -อาการตัวเหลือง มักเห็นที่บริเวณใบหน้า ถ้ากดลูบบริเวณดั้งจมูกจะเห็นได้ชัดยิ่งขึ้น
      - -อาการซีดหรือบวม พบในรายที่มีการทำลายของเม็ดเลือดแดงอย่างมาก
      - -ตับหรือม้ามโต ใน hemolytic disease of the newborn หรือโรคติดเชื้อในครรภ์
      - -ซึม ถ้าระดับ bilirubin สูงมาก ๆ
      - -จ้ำเลือดตามตัว
    - - พิษของ bilirubin ต่อเนื้อสมอง ในรายที่ตัวเหลืองมาก อาจมี unconjugated bilirubin มากเกินปริมาณที่ albumin จะจับด้วย ทำให้ bilirubin นี้อยู่อย่างอิสระใน กระแสเลือด ผ่านเข้าสมอง
      - อาการที่เกิดขึ้นมักจะเห็นได้ในวันที่ 3-4 ได้แก่ ซึม ไม่ดูดนม อาเจียน ร้องเสียงแหลม ไม่มีแรง ไม่มี Moro reflex มักจะมีอาการกระสับกระส่าย กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง หลังแอ่น และชัก
      - ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิด Kernicterus
        
        -ระดับ bilirubin จากรายงานต่าง ๆ พบว่า Kernicterus มักเกิดขึ้นเมื่อระดับ bilirubin ใน เลือดสูงประมาณ 20-25 มก./ดล.ขึ้นไป
        
        -การรวม bilirubin กับ albumin
        
        -Blood brain barrier
        
        -เซลล์สมอง
      - การรักษา
        
        1.ใช้แสงบำบัด หรือการรักษาโดยการส่องไฟ(phototherapy)
        
        2.ถ่ายเปลี่ยนเลือด (exchange transfusion)
- - - - ในกรณีที่มารดาเป็นไวรัสตับอักเสบบีเด็กที่คลอดจากมารดาที่เป็นพาหะ ( HbeAg + ve) ให้ Hepatitis B Immune Globulin : HBIG ร่วมกับ Vaccine เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อจากแม่ ให้ฉีด ภายใน0, 1, 6 เดือน หรือ 0, 1, 2, 12 เดือน
      - ทารกคลอดก่อนกำหนด เข็มแรกเมื่อน้ำหนักถึง 2 kg หรือ 2 เดือน ขึ้นหากมารดาเป็นพาหะของโรคไวรัส ตับอักเสบบี ให้ฉีด Vaccine ( และควรให้ HBIG ด้วย ) ทันทีหลังคลอด แล้วฉีดอีก 3 เข็ม เมื่อมีน้ำหนัก ตัวถึง 2 kg หรือ อายุ 2 เดือน ตามกำหนด 0, 1-2 , 6 เดือน Vaccine รวม 4 เข็ม
      - หากไม่ได้รับ Vaccine ตั้งแต่แรกเกิด ให้ฉีดเข็มแรกทันที่ เข็มที่ 2 และ เข็มที่ 3 ห่างจากเข็มแรก 1-2 เดือนและ 6 เดือน ตามลำดับ
      - แนะนำให้มารดาพาทารกไปรับวัคซีนตามกำหนด เมื่ออายุครบ 2 เดือน ที่โรงพยาบาล หรือสถานีอนามัย ใกล้บ้านโดยดูวันนัดการรับวัคซีนครั้งต่อไปในสมุดสีชมพู
- - - - -ภาวะ asphyxia เป็นสิ่งกระตุ้นการหายใจของทารก ที่รุนแรงที่สุด นอกจากนี้ ความเย็น ความเจ็บปวด การกระตุ้นจากการสัมผัสและมองเห็น อีกทั้งการได้ยินต่างมี ส่วนสำคัญในการชักนำและควบคุมให้มีการหายใจ
      - -อัตราหายใจปกติระหว่าง 30-60 ครั้ง/นาที เฉลี่ย 40 ครั้ง/นาที
    - - การไหลเวียนโลหิตในครรภ์(fetal circulation)
        
        อัตราการเต้นของหัวใจอยู่ในช่วง 100 – 150 /นาที Pulse เฉลี่ย 140 ครั้ง/นาที (140±20) อาจ พบสูงถึง 180 ครั้ง/นาทีใน 4 ชั่วโมง หลังคลอดหลังจากนั้นปกติ
        
        Haemoglobin เฉลี่ย 14 gm% แล้วค่อยๆลดลง หลัง 3 เดือนไปค่าจะคงที่ (เฉลี่ย 10.3-10.8 gm%)
        
        Hct ในสายสะดือเฉลี่ย 47 % หลังจากนั้นจะค่อยๆลดลง
        
        Immunoglobulin: IgA และ IgM ต่ำ(ไม่ผ่านรก) IgG ใกล้เคียงกับมารดา
        
        Blood sugar: > 30 mg%
        
        Serum calcium: 8 mg% (ถ้า < 7 mg% => Neonatal Tetany)
      - renal vascular system
        
        placental transfusion และ การที่ tubular reabsorption ของ renal tubule ยังไม่ดีพอ ทำให้เกิดภาวะdiuresis ซึ่งจะดีขึ้นเองภายใน 48-72 ชม.
        
        มักปัสสาวะทันทีแรกเกิด ไม่ เกิน 48 hrs.
        
        ปัสสาวะครั้งแรกจะใส สีเหลืองอ่อน ไม่มีกลิ่น
        
        ปริมาณปัสสาวะ ประมาณ 30-50 cc/วัน ใน 2-3 วันแรก,
        200 cc/วัน ในสัปดาห์ที่2 ขึ้นไปจํานวนครั้ง 10-20 ครั้ง/วัน
      - Blood volume
        
        plasma volume จะมีค่าคงที่กว่าคือประมาณ 50 ml/kg Systolic
        
        ในวันแรกๆ 50-60 mmHg
        
        ในวันที่ 4 60-80 mmHg.
      - physiologic anemia
        
        ในระยะ 1-2 เดือนแรกหลังคลอด เม็ดเลือดแดงที่มี fetal hemoglobin จะถูกทําลายหมดไปในขณะที่ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดที่มี adult hemoglobin ไม่ทันจึงเกิดภาวะ physiologic anemia
      - Blood coagulation
        
        ใน 2-3 วันแรกมีการแข็งตัวของเลือดช้าเพราะ prothrombin complex ต่ำ (Factor II, VII, IX, X) เกิดเลือดออกง่าย และ coagulation protein จะค่อยๆเพิ่มขั้นในสัปดาห์แรกเมื่อร่างกายได้วิตามิน k
    - - ทารกแรกเกิดมีโอกาสสูญเสียความร้อนได้ง่ายกว่าในผู้ใหญ่
      - ทารกไม่สามารถใช้ glycogen จากกล้ามเนื้อ (non-shivering thermogenesis )
      - การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิร่างกายถูกควบคุมโดยสมองส่วน hypothalamus
        
        1.การเพิ่มความร้อน
        
        2.การสูญเสียความร้อน (heat loss) เกิดขึ้นตลอดเวลาทางผิวหนังภายหลังคลอด โดยกลไก 4 อย่าง
        
        -การนำความร้อน (conduction)
        
        -การพาความร้อน (convection)
        
        -การระเหยของน้ำ (evaporation
        
        -การแผ่รังสี(radiation)
        
        การป้องกันการสูญเสียความร้อนคือการให้ความอบอุ่นที่ผิวหนัง ลดการเคลื่อนไหวของอากาศโดยรอบตัวทารก เพิ่มความชื้นในอากาศให้สูงขึ้นสามารถช่วยลดการเสีย ความร้อนโดยการนำการพาความร้อนและการระเหยของน้ำ
      - อุณหภูมิของสิ่งแวดล้อมที่ทำให้ทารกมี metabolic rate และ oxygen consumption ต่ำที่สุดเรียกว่า neutral thermal environment
      - ภาวะ hypothermia
        
        *ทำให้ enzymes ที่เกี่ยวกับการหายใจระดับเซลล์หยุดทำงาน มีผลทำให้เกิด incomplete respiration เกิด acid retention, acidosis
        
        *ภาวะที่ core temperature ของร่างกายทารกต่ำกว่า 36 ํC
      - ระบบอวัยวะอื่นๆ ก็ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากภาวะ hypothermia เช่น ระบบหายใจ, ระบบประสาทส่วนกลาง ไต และเกิด ภาวะ sclerema (ผิวหนังแข็ง) ในที่สุด
    - - Water Metabolism
        
        -ทารกแรกเกิดมีสัดส่วนของ extracellular fluid compartment (ECF) มากกว่าเด็กโต
        
        -การดูดซึมน้ำจากทางเดินหายใจและปอดในระยะแรกหลังคลอด
        
        -การผูกสายสะดือช้า ทำให้เลือดจากมารดาเข้าสู่ทารกมากกว่าปกติ
        
        -hormones ที่ถูกหลั่งออกมาเพื่อตอบสนองต่อ ภาวะ stress ในระยะปริกำเนิดซึ่งได้แก่ adrenal corticoidsและ ADH จะยังคงอยู่ในกระแสเลือดทำให้เกิด water conservation effect
        
        -สัดส่วนของ ECF นี้ จะลดลงอย่างรวดเร็วภายใน 2-3 วันหลังคลอด
      - Homeostasis
        
        insensible water loss (IWL) เป็นการสูญเสียทางผิวหนังและทางเดินหายใจเป็นส่วนใหญ่ทารก น้ำหนักมากกว่า 2 กก. จะมีค่าประมาณ 1 มล./กก./ชั่วโมง และจะสูงขึ้นถึงประมาณ 3 มล./กก./ชั่วโมง
        
        Renal water loss ไตเด็กขับปัสสาวะที่มี osmolarity ต่ำโดยเฉพาะใน preterm infant ค่า urine osmolarity อาจต่ำถึง 25 mosm/L
        
        การที่ antidiuretic hormone (ADH) activity ในทารกแรกคลอดต่ำกว่าปกติ ในช่วง 3 เดือนแรก ของชีวิต
        
        การที่ distal tubule ทารกไม่สามารถตอบสนองต่อ ADH ได้ดีเท่าที่ควร
        
        Intrarenal osmotic gradient ในทารกแรกคลอดมีค่าต่ำเนื่องจากมีอัตราการขับ urea ต่ำ
        
        Concentrating ability ของทารกสัมพันธ์โดยตรงกับ การเจริญเติบโตของ Henle’s loop ทารกแรกคลอดจะขับปัสสาวะใน 24 ช.ม.แรกโดยเริ่มมีปริมาณปัสสาวะ 8 มล./กก./วันและเพิ่มขึ้น เป็น 100 มล./กก./วัน
      - ความผิดปกติของสมดุลของน้ำและการรักษา
        
        การประเมินทางคลินิก
        
        -การเปลี่ยนแปลงของ vital signs, น้ำหนักตัว, skin turgor
        
        -สภาพ ของ peripheral circulation
        
        -สภาพของ anterior fontanelle
        
        -เหงื่อและความแห้งของ mucosa
        
        -ประเมินออกมาเป็นภาวะขาดน้ำ (dehydration)
        
        Mild dehydration มีการขาดน้ำประมาณ 3-5 % ของน้ำหนักตัว ทารกจะมีลักษณะริมฝี ปาก แห้ง, ผิวแห้ง , ปัสสาวะเริ่มน้อยลง, แต่ไม่มีความผิดปกติของ skin turgor, ไม่มี sunken eyeball หรือ anterior fontanelle depression
        
        Moderate dehydration มีการขาดน้ำประมาณ 7 -10 % ของน้ำหนักตัว นอกจากทารกจะมีลักษณะริมฝีปากแและเยื่อบุต่างๆแห้ง ปัสสาวะน้อยลงชัดเจนแล้ว ยังมีsunken eyeball และ depressed fontanelle แต่ยังไม่มีความผิดปกติของ skin turgor หรือ vital signs
        
        Severe dehydration ขาดน้ำ > 10% ของน้ำหนักตัว ทารกจะมี instability of vital signs มีการเปลี่ยนแปลงของระดับความรู้สึกตัวโดยทารกมักจะซึมลง (lethargy), poor skin turgor, oliguria หรือ anuria และมีazotemia (ภาวะที่ไตทำงานลดลงอย่างรวดเร็ว)
      - Calcium metabolism
        
        -ประมาณ 75% ของปริมาณ calcium ในร่างกายทารกทั้งหมดจะได้รับ จากมารดาผ่านทางรก
        
        -การถ่ายเท calcium เกิดขึ้นหลังจากอายุครรภ์ 28 สัปดาห์ไปแล้ว ด้วย เหตุนี้ ทารกคลอดก่อนกําหนดจึงเกิดภาวะ hypocalcemia ได้บ่อยกว่าทารกแรกเกิด
      - Energy metabolism
        
        -ทารกแรกคลอดอาศัย glucose จากกระบวนการ glycolysis เท่านั้น จนกว่าจะได้ glucose จากแหล่งอื่นนอกร่างกาย ภายใน 2-3 ชั่วโมงหลัง คลอดทารกจะใช้ glucose หมด
        
        -neonatal hypoglycemia โดยทั่วไปถือเอาระดับนํ้าตาลในเลือด ตํ่า กว่า 35 mg% ในทารกคลอดครบกําหนดและตํ่ากว่า 25 mg% ใน ทารกนํ้าหนักน้อย หลังคลอดนานเกิน 12 ชั่วโมงทารกควรจะมี นํ้าตาลในเลือดเกิน 45 mg%
    - - -ภาวะ anemia ในทารก (Hct<40 % ในทารกคลอดครบกำหนด) เกิดได้จากสาเหตุ 3 ประการ
        
        การเสียเลือด (blood loss)
        
        การทำลายเม็ดเลือดแดง (hemolysis)
        
        การลดการสร้างเม็ดเลือดแดง (decreased erythrocyte production)
      - -ภาวะ erythroblastosis fetalis เป็นสาเหตุที่รุนแรงที่สุดของ hemolysis และมีสาเหตุสำคัญมา จาก fetal-maternal blood incompatibility โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Rh incompatibility
    - - -ทารกแรกเกิดมี neutrophil storage pool ตํ่ากว่าผู้ใหญ่ เมื่อได้รับ เชื้ อโรคเข้าสู่ร่างกายทารกไม่สามารถสร้าง neutrophil และ macrophage ขึ้ นใหม่จาก stem cell ได้ จึงทําให้ neutrophil ซึ่ง มีน้อยอยู่แล้วถูกใช้หมดไป
      - -การป้องกันการติดเชื้อในทารกแรกเกิด
        
        การเคร่งครัดต่อกระบวนการไร้เชื้ อเมื่อจับต้องทารก หรือทํา หัตถการต่าง ๆ
        
        การจัดให้ผู้ป่วยอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีเชื้ อโรคน้อยที่สุด
        
        การให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้ อเมื่อมีข้อบ่งชี้ เช่นในผู้ป่ วยที่ ต้องรับการผ่าตัด
    - - -ภาวะ hyperbilirubinemia คือภา ว ะที่มีbilirubin ในเลือดสูงกว่า 3 mg% โดยปกติ ระดับ bilirubin สูงขึ้นในเวลา 3 - 4 วัน หลังคลอดโดยอาจจะสูงถึง 8 mg% (120 mmol/l) และลดลง เหลือ 1.5 mg% ภายในระยะเวลา 10 วันเรียกภาวะนี้ว่า physiologic jaundice
      - -pathological jaundice เกิดจากการสร้าง bilirubin มากขึ้นหรือขับ bilirubin ออกได้ น้อยลงหรือทั้งสองอย่าง การเพิ่มขึ้นของ bilirubin อย่างรวดเร็วใน 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอดมักเกิดจากการ สร้างมากเกินไป (overproduction) ซึ่งเป็นผลมาจากการทำลายของเม็ดเลือดแดง (hemolysis) เช่น ABO
      - -ถ้าปริมาณของ bilirubin เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และมีความเสี่ยงที่จะเกิด kernicterus อาจ มีความจำเป็นที่จะต้องลด bilirubin ลงอย่างรวดเร็วโดยการ เปลี่ยนถ่ายเลือด (exchange transfusion)
      - -การใช้ phototherapy ในทารกแรกเกิด น้ำหนัก < 1500 gm serum bilirubin > 5 mg%
        น้ำหนัก 1500 - 2000 gm serum bilirubin > 8 mg % น้ำหนัก 2000 -2500 gm > 13 mg%
  - - - นาทีที่ 1 จะเป็นเครื่องบ่งชี้ว่าทารกขาดออกซิเจนจำเป็นจะต้องให้ความช่วยเหลือเท่าใด
      - นาทีที่ 5 บอกถึงผลเสียทางระบบประสาทของทารกในอนาคตแต่ละอาการจะประเมินตามลักษณะที่เกิดขึ้น
      - APGAR 8-10 แสดงถึงทารก มีสุขภาพเมื่อแรกเกิดปกติ และไม่ต้องการการกู้ชีพ
        
        1.Appearance (สีผิว)
        
        2.Pulse (อัตราการเต้นของหัวใจ)
        
        3.Grimace (การตอบสนองเมื่อถูกสิ่งกระตุ้น)
        
        4.Activity (ความตึงตัวของกล้ามเนื้อ (muscle tone))
        
        5.Respiration (การหายใจ)
    - - 1.การตรวจร่างกายทารกภายใน 24 ชั่วโมงหลังเกิด
        
        -ความพิการแต่กำเนิด
        
        -ความสามารถของทารกในการปรับตัวเพื่ออยู่นอกครรภ์มารดา
        
        -การได้รับผลกระทบจากการคลอด
        
        -อาการผิดปกติต่างๆ ที่อาจปรากฏเมื่อแรกคลอด
      - 2.เมื่อทารกแรกเกิดมีอาการเจ็บป่วยเพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการวินิจฉัยโรค
      - 3.เมื่อทารกแรกเกิดมารับการตรวจสุขภาพ (well-baby examination)
    - - -การตรวจอายุครรภ์ (gestational age)โดยวิธี Ballard Maturational Score
        
        ส่วนที่ 1 การประเมินความสมบูรณ์ด้านกายภาพ (physical maturity) ประเมินใน 1 ถึง 2 ชั่วโมงหลังเกิด
        
        1.ลักษณะผิวหนัง lanugo (ขนอ่อนบนร่างกายของทารก)
        
        2.เส้นลายฝ่าเท้า (plantar creases)
        
        3.ความชัดและความนูนของ areola
        
        4.ขนาดของเนื้อเยื่อนม (breast bud)
        
        5.การปิดของเปลือกตา และลักษณะใบหู (eye/ear)
        
        6.ความสมบูรณ์ของอวัยวะเพศ
        
        ส่วนที่ 2 การประเมินความสมบูรณ์ของกล้ามเนื้อและประสาท (Neuromuscular maturity) ควรประเมินภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังเกิด
        
        1.ท่านอน การงอข้อศอก ข้อตะโพก ข้อเข่า (posture)
        
        2.มุมที่ฝ่ามือทำกับส่วนปลายของแขน (forearm) เมื่องอข้อมือ (square window)
        
        3.การงอกลับของแขน (arm recoil)
        
        4.ระยะไกลสุดที่ข้อศอกของทารกสามารถข้ามผ่านกึ่งกลางหน้าอก (scarf sign)
        
        5.การเหยียดขาพับเพื่อให้เท่าใกล้ใบหู (heel to ear)
        
        6.มุมขาที่พับ (popliteal angle)
        
        -ตรวจร่างกายพร้อมประเมินความผิดปกติของทารก
        
        -การตรวจดู Reflex พร้อมประเมินความผิดปกติ
    - - *ดูดเมือก หรือน้ำคร่ำจากจมูก
      - *จัดท่าให้ทารกนอนหงายศีรษะต่ำ ประมาณ 15-30 องศา ศีรษะเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง
      - *ไม่ควรหิ้วเท้าทารกขึ้นห้อยศีรษะ ลงเพราะจะทำให้ทารกที่ขาดออกซิเจนอยู่แล้วเกิดภาวะเลือดออกในสมองได้ง่าย
- - - - 1.1 เตรียมเสื้อผ้าและอุปกรณ์ให้พร้อม
      - 1.2 ตรวจสอบอุณหภูมิกายทารกไม่ควรต่ำกว่า 36.5 องศาเซลเซียส เพราะการอาบน้ำทำให้สูญเสียความร้อนทำให้ทารกมีอุณหภูมิกายต่ำลงไปอีก
      - 1.3 สังเกตอาการทั่วไปของทารกตั้งแต่ศีรษะจรดเท้า
      - 1.4 อุณหภูมิของน้ำประมาณ 36.7- 40 องศาเซลเซียสก่อนอาบน้ำ
      - 1.5 ใช้สำลีชุบ0.9%NSSหรือน้ำต้มสุกเช็ดตาจากหัวตาไปหางตาทั้งสองข้าง เพื่อทำความสะอาดตาป้องกันการติดเชื้อ
      - 1.6 ห่อตัวทารก แบบmummy restraint เปิดบริเวณใบหน้าและศีรษะไว้เพื่อให้ความอบอุ่น และ ป้องกันทารกดิ้น
      - 1.7 ใช้ผ้าถูตัวที่นิ่มหรือฟองน้ำ ชุบน้ำบิดให้แห้ง เช็ดหน้า จมูก ปาก ของทารกให้สะอาด
      - 1.8 สระผม โดยอุ้มทารกในท่า Football hold คือใช้มือซ้ายอุ้มทารกแนบไว้ข้างลำตัว
      - 1.9 หลังจากเช็ดผมเสร็จเปิดผ้าเช็ดตัวที่ห่อทารกออก
      - 1.10 อุ้มทารกขึ้นจากอ่าง นำทารกวางไว้ผ้าเช็ดตัวเช็ดละซับตัวให้แห้ง
      - 1.11 ทำความสะอาดตา ใช้สำลีชุบ 0.9% NSS หรือน้ำต้มสุกเช็ดตาจากหัวตาไปหางตาทั้ง สองข้าง
      - 1.12 ทำความสะอาดสะดือ ปกติสะดือของทารกจะแห้งและเปลี่ยนเป็นสีดำและสะดือจะ ค่อยๆแห้งและหลุดภายใน 7 - 10 วัน
      - 1.13 การทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์และทวารหนัก
      - 1.14. การดูแลเล็บ
      - 1.15. เสื้อผ้าของทารกควรเป็นผ้าที่อ่อนนุ่ม ไม่ระคายเคืองต่อผิวอันจะทำให้เป็นผื่นได้
    - - -ทารกแรกเกิด ต้องการน้ำประมาณวันละ 100-200 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เพื่อช่วยในขบวนการเผาผลาญของ ร่างกาย ทารกจะใช้พลังงาน45-50 แคลอรี่ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
      - -ทารกควรได้รับนมมารดาอย่างน้อยวันละ 9 ครั้ง ภายหลังได้รับนมมารดา ทารกควรพักผ่อนได้ และได้รับนมมารดาในมื้อต่อไปทุก 2-3 ชั่วโมง
      - -ไม่ควรพบเลือดสีแดงๆ ปนในอุจจาระทารกที่กินนมแม่อย่างเดียว
      - -ทารกที่ได้รับปริมาณนมแม่เพียงพอควรปัสสาวะอย่างน้อยวันละ 6 ครั้งใน 1 เดือนแรก โดยทั่วไปปัสสาวะ จะใสไม่มีสี หรือสีเหลืองจางๆ
    - - -พยาบาลควรแนะนำให้มารดาให้นมในกลาวงวันทุก 2- 3 ชั่วโมงและปลุกให้ทารก ตื่นมารับนม และเล่นกับมารดาโดยใช้สียงกระตุ้น ให้ตื่นในช่วงกลางวันมากกว่ากลางคืน
    - - -ทารกต้องได้วัคซีนป้องกันวัณโรคและป้องกันไวรัสตับอักเสบบี พยาบาลควรอธิบายให้ทราบวัคซีนที่ได้รับและรวมถึงการได้รับวิตามินเค ด้วย
    - - -สังเกตพบการหายใจช้ากว่า40ครั้งต่อนาทีหรือเร็วกว่า60 ครั้งต่อนาที(ปกติ40-60ครั้งต่อนาที) หรือ จังหวะการหายใจไม่สม่ำเสมอ หรืออาจมีเสียงการอุดกลั้นระบบทางเดินหายใจ
      - -การอาเจียน สังเกตลักษณะ ปริมาณ สี กลิ่น ของสิ่งที่ทารกอาเจียนออกมาและจำนวนครั้งของ อาเจียน
      - -การดูดและการกลืน พบว่าทารกซึมไม่ดูดนมเลยเป็นเวลานานหรือดูดนมแล้วสำลัก หรืออาเจียน ออกทุกครั้ง
      - -ผิวหนัง สังเกตสี ลักษณะของผิวและความผิดปกติต่างๆ เช่น ปลายมือ ปลายเท้าและริมฝีปากเขียว แสดงถึงภาวะขาดออกซิเจนผิวหนังเหลืองผิดปกติมากซึ่งปกติทารกแรกเกิดมีผิวเหลืองเล็กน้อยโดยไม่มีอาการ ผิดปกติ มักพบหลัง 24 ชั่วโมงแต่ไม่ควรนานเกิน 14 วัน
      - -ตา สังเกตว่าตาบวม มีหนองไหล และตาแดง ในรายที่มีการอักเสบของตา
      - -การขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะ สังเกตลักษณะ ปริมาณ สี กลิ่นและจำนวนครั้งของการขับถ่าย
      - -ชีพจรและอุณหภูมิ สังเกตลักษณะการเต้น จังหวะ จำนวนครั้งของชีพจร(ปกติ 100-160ครั้งต่อ นาที)และวัดอุณหภูมิของร่างกาย (ปกติ36.5-37.5องศาเซลเซียส) ในทารกที่ผิดปกติ ควรจับชีพจรและวัดอุณหภูมิ ทุก4ชั่วโมง
      - เสียงร้อง เสียงร้องของทารกจะแตกต่างกันไปตามความต้องการของร่างกายและจิตใจ
        
        เสียงร้องดังและมีการดูดปากร่วมด้วย เมื่อเอานิ้วแหย่ปาก ทารกจะดูดนิ้วและหยุดร้องแสดงว่า ทารกหิว
        
        *เสียงร้องแหลมดังติดต่อกันนานๆ ดิ้นรนและกระสับกระส่าย แสดงถึงความเจ็บปวด ไม่สุขสบายเช่น เปียก ปัสสาวะ อุจจาระ
        
        *เสียงร้องดัง กำมือ ปลายเท้าจิก บิดตัวไปมา แสดงถึงอาการปวดท้องหรือท้องอืด
        
        *เสียงร้องเบาหรือดังสลับกัน อาจหยุดร้องเป็นช่วงๆแต่เมื่อได้ยินเสียงมารดาก็จะร้องใหม่ แสดงว่าทารก ต้องการความรัก ความอบอุ่น
    - - การปฏิบัติการพยาบาลทารกในระยะหลังคลอด
        
        กิจกรรมการพยาบาลทารกในระยะแรกรับย้าย
        
        ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับประวัติการตั้งครรภ์ การคลอด และภาวะเสี่ยงต่างๆที่อาจมีผลต่อทารกและ การส่งต่อข้อมูล
        
        ตรวจสอบความถูกต้องของเพศและป้ายข้อมือทารกทันทีแรกรับ
        
        ตรวจร่างกายและสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
        
        ดูแลความอบอุ่นและความปลอดภัยของทารกตลอดเวลา
        
        ดูแลความสะอาดและความสุขสบายของร่างกายทารก
        
        ประมินความสามารถในการดูดกลืน
        
        ดูแลเรื่องการขับถ่ายของทารก
        
        ตรวจสอบการได้รับวิตามินเค และดูแลให้ได้รับวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีเข็มที่ 1 และ อธิบายวิธีปฏิบัติ การสังเกตอาการผิดปกติภายหลังได้รับภูมิคุ้มกันโรค
        
        จดบันทึกปัญหาและกิจกรรมทางการพยาบาล
        
        การปฏิบัติการพยาบาลทารกประจำวัน
        
        ประเมินสัญญาณชีพและตรวจร่างกายเพื่อประเมินภาวะแทรกซ้อนทุก 4 ชั่วโมง
        
        ดูแลความอบอุ่นและความสุขสบาย และการพักผ่อนของทารกตลอดเวลา
        
        ทำความสะอาดร่างกาย ตา สะดือ และสังเกตภาวะแทรกซ้อนวันละครั้งภายหลังการอาบน้ำ
        
        ดูแลการขับถ่ายและดูแลความสะอาดหลังการขับถ่ายทุกครั้ง
        
        ดูแลให้ได้รับนมมารดาอย่างน้อยวันละ9-10ครั้งและจับเรอลม
        
        ประเมินการเปลี่ยนแปลงน้ำหนักตัวของทารกเพื่อค้นหาภาวะผิดปกติวันละครั้ง
        
        ส่งเสริมสัมพันธภาพกับมารดา บิดา และครอบครัว
        
        ดูแลให้ทารกได้รับการตรวจเลือดเพื่อคัดกรองภาวะพร่องฮอร์โมน
        
        ได้รับการช่วยเหลือและแก้ข แนะนำมารดา และครอบครัว รวมทั้งส่งต่อเมื่อมี ภาวะแทรกซ้อน
        
        จดบันทึกปัญหาและกิจกรรมทางการพยาบาล