Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9 - Coggle Diagram
บทที่ 9
การติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ
ท่อปัสสาวะอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ปวดแสบเวลาปัสสาวะ เพศหญิงอาจมีอาการบวมแดงของ labial tissue
การรักษา
ยาปฏิชีวนะ (antibiotic)
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (Cystitis)
อาการและอาการแสดง
ปวดแสบขณะถ่ายปัสสาวะ (burning) จากการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ การระคาย
เคืองของผิวกระเพาะปัสสาวะ
การรักษา
กระตุ้นการดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 3 ลิตร และการให้ยาปฏิชีวนะ
กรวยไตอักเสบ (Pyelonephritis)
กรวยไตอักเสบเฉียบพลัน (Acute pyelonephritis)
เป็นการอักเสบที่เกิดขึ้นอย่าง
ทันทีทันใด ยังไม่แสดงอาการเฉพาะ นอกจากมีไข้สูง หนาวสั่น ปวดสีข้างบริเวณ
กรวยไตอักเสบเรื้อรัง (Chronic pyelonephritis)
มีการทำลายเนื้อไตอย่างถาวรจาก
การอักเสบเฉียบพลันซ้ำ ๆ
ภาวะแทรกซ้อน
hydronephrosis
pyonephrosis
perinephric abscess
การรักษา
ยาปฏิชีวนะ โดยใช้ผล bacteria sensitive ให้โดยทันทีและมีการตรวจติดตาม
ยาต้านการหดเกร็งของกระเพาะปัสสาวะ
การให้สารน้ำอย่างเพียงพอ
กำจัดสาเหตุการติดเชื้อ
การรักษาตามอาการ กรณีติดเชื้อเรื้อรัง
ฝีรอบไต (Perinephric abscess)
การรักษา
การผ่าตัดระบาย อาจเป็นท่อระบายหรือการผ่าตัดเปิด และยาปฏิชีวนะ
การพยาบาล
ประเมินภาวะความปวดเป็นระยะ และให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะ
เตรียมผู้ป่วยเพื่อทำผ่าตัด
หน่วยไตอักเสบ (Glomerulonephritis)
เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Beta-streptococcus group A จากต่อมทอนซิลอักเสบ แผล
อักเสบพุพองผิวหนัง หลังจากนั้น 2 สัปดาห์ จะเกิดอาการอักเสบที่หน่วยไต
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะไตวาย
ไตวายเฉียบพลันหรือปัจจุบันเรียกไตบาดเจ็บเฉียบพลัน (Acute kidney injury,
AKI)
ระยะที่ 1) ระดับครีอะตินีนในเลือด 1.5-1.9 เท่าของค่าครีอะตินีนเดิม
ระยะที่ 2) ระดับครีอะตินีนในเลือด 2-2.9 เท่าของเดิม
ระยะที่ 3) ระดับครีอะตินีนในเลือด 3 เท่าของค่าเดิม หรือมีการเพิ่มของ >= 4.0 มก./หรือ มี
ปริมาณปัสสาวะน้อยกว่า 0.3 มล./น้ำหนักตัว 1 กก./ชม. >= 24 ชั่วโมง หรือ Anuria > 12 ชั่วโมง
อาการ
ปัสสาวะน้อยกว่า 400 ซีซีต่อวัน
อาการจากของเสียคั่งหรือภาวะยูรีเมียทำให้ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน
ซีดและเลือดออก มีอาการทางระบบประสาท
อาการแสดงของภาวะน้ำเกิน หายใจลำบาก แขนขาบวม หอบ เหนื่อยจากการคั่งของน้ำ
ทุพโภชนาการจากภาวะ hypercatabolic state
อาจพบ มีภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง เลือดเป็นกรด
อาการร่วมอื่นเที่เป็นสาเหตุของไตวายเฉียบพลัน
การรักษา
การรักษามุ่งกำจัดสาเหต
การรักษาประคับประคองชลอความเสื่อมของไต
การรักษาผลของไตวาย ปรับสมดุลน้ำโดยจำกัดน้ำ ให้ยาขับปัสสาวะ แก้ไขภาวะเลือดเป็น
แก้ไขภาวะซีด
การบำบัดทดแทนทางไต(dialysis) ตามข้อบ่งช
โรคไตเรื้อรัง (Chronic kidney disease, CKD)
ระยะที่ 1) ระดับการทำงานของไต ปกติหรือสูงกว่าปกติ อัตราการกรองของไต (glomerular
filtration rate, GFR) >= 90 มล./นาที/1.73 ตร.ม
ระยะที่ 2) มีการลดลงของ GFR เล็กน้อย , GFR 60-89 มล./นาที/1.73 ตร.ม.
ระยะที่ 3a) มีการลดลงของ GFR น้อยถึงปานกลาง GFR 45-59 มล./นาที/1.73 ตร.ม.
ระยะที่ 3b) มีการลดลงของ GFR ปานกลางถึงมาก GFR 30-44 มล./นาที/1.73 ตร.ม.
ระยะที่ 4) มีการลดลงของ GFR มาก GFR 15-29 มล./นาที/1.73 ตร.ม
ระยะที่ 5) ไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย GFR < 15 มล./นาที/1.73 ตร.ม
อาการและอาการแสดง
ความดันโลหิตสูง
มีภาวะยูรีเมียจนเกิดเลือดเป็นกรด หายใจลำบาก หายใจเร็วลึก
ชัก พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง ไม่รู้สึกตัว มือสั่น
มีภาวะโลหิตจาง
ภาวะยูรีเมียทำให้เกิดแผลในปาก
เกิดภาวะฟอสเฟตในเลือดสูง
มีการคั่งของ urochrome
การรักษา
ระยะเริ่มต้นและโรคไม่รุนแรง รักษาเพื่อชลอความเสื่อมของไตได้ผลเมื่อ GFR > 30 มล./นาที
ระยะรุนแรงและระยะสุดท้ายจะเน้นการรักษาแบบประคับประคอง การรักษาด้วยการบำบัด
ทดแทนไตจะใช้เมื่อ GFR < 6 มล./นาที/1.73 ตร.ม
การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการบำบัดทางไต (Renal replacement)
การรักษาด้วยการทำไดอะลัยสิส (Dialysis)
การล้างไตทางช่องท้อง (Peritoneal dialysis) หมายถึง กระบวนการแลกเปลี่ยนน้ำ
และสารละลายภายในช่องท้อง โดยมีเพอริโตเนียลเมนเบรน (peritoneal membrane)
ข้อห้ามในการทำ CAPD
มีพังผืดที่บริเวณท้องจากการผ่าตัด
มีภาวะโรคติดเชื้อในร่างกาย
มีภาวะปวดหลังเรื้อรัง หรือเป็นโรคของกระดูกสันหลัง เพราะอาจจะมีผลกระทบจากการ
เพิ่มแรงดันในช่องท้อง
มีภาวะข้ออักเสบรุนแรง เพราะต้องใช้มือในการยกถุงน้ำขณะทำ CAPD
ข้อดีของการทำ Peritoneal dialysis
ผู้ป่วยทำเองได้
เกิดการเปลี่ยนแปลงความดันโลหิตน้อยกว่าการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
ไม่ต้องจำกัดอาหาร น้ำ เกลือ อย่างเข้มงวด
มีการขับของเสียในร่างกายตลอด ร่างกายจะมีภาวะสมดุล ระดับ Hemoglobin ดีขึ้น
การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม (Hemodialysis) หมายถึง การนำเลือดออกจากตัวผู้ป่วยทางหลอดเลือดเทียมไปผ่านตัวกรองเลือด เพื่อแลกเปลี่ยนของเสีย สารน้ำและเกลือแร่ และนำเลือดที่มีของเสียน้อย วนการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม (Hemodialysis
การปลูกถ่ายไต (Renal transplantation)
การดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัดปลูกถ่ายไต
ใน 24-48 ชั่วโมงแรก เป็นระยะวิกฤติ ผู้ป่วยต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะhemodynamic, respiratory care, และ fluid managementและเฝ้าระวังภาวะสลัดไต หรือการปอวัยวะโดยเฉพาะในระยะ 24 ชั่วโมงแรก (hyperacute rejection) พยาบาลสังเกตการทำงานของไตใหม่ฏิเสธซึ่งโดยปกติจะทำหน้าที่ทันทีหลังผ่าตัด จะมีปัสสาวะออกออกทันทีหลังต่อหลอดเลือด
ภายหลัง 48 ชั่วโมงจนถึง 3 เดือน ก็อาจพบภาวะสลัดไตโดยเฉพาะ 2 สัปดาห์แรก อาการสำคัญคือ มีไข้ ปวดบริเวณผ่าตัด ความดันโลหิตสูงขึ้น ปัสสาวะลดลง ตรวจเลือดพบ creatinine สูง และมีโปรตีนในปัสสาวะ ตรวจ ultrasound พบไตมีขนาดใหญ่ขึ้น
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะการอุดกั้นของระบบทางเดินปัสสาวะ
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ (Urinary calculi)
สาเหตุ
พันธุกรรม
ขาดสารยับยั้งนิ่วในผู้ป่วย (Citrate Pyrophosphate)
อายุ พบนิ่วในกระเพาะปัสสาวะมากในเด็กและผู้สูงอายุ นิ่วในไตและท่อไตมักพบในผู้ใหญ
สภาพแวดล้อม และภูมิอากาศ มักพบนิ่วในหน้าร้อน และภูมิอากาศแห้งแล้งมากกว่า
การดื่มน้ำและปริมาณปัสสาวะ ผู้ที่ดื่มน้ำน้อย จำนวนปัสสาวะน้อยมีโอกาสพบนิ่วมากกว่า
อาหารมีส่วนสำคัญในการเกิดนิ่ว
อาการและอาการแสดง
นิ่วในไต (Renal calculi, RC)
การตรวจร่างกาย มักจะกดเจ็บบริเวณไตข้างนั้น ในรายที่เป็นเรื้อรัง มักมีไตบวมน้ำ
(hydronephrosis) ก็อาจคลำพบก้อนได้
นิ่วในหลอดไต (ureteric calculi, UC)
ก้อนนิ่วมักหลุดมาจากไต ส่วนใหญ่มักเกิดการอุดกั้นเพียงบางส่วน ตำแหน่งที่เกิดการอุด
กั้นที่สำคัญคือ รอยต่อของกรวยไตกับท่อไต
นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ (vesical calculi, VC)
ส่วนมากเกิดการอุดกั้นที่คอปัสสาวะ (bladder neck) มักเกิดการคั่งค้างของปัสสาวะ
ร่วมกับการติดเชื้อ ผู้ป่วยมีอาการถ่ายปัสสาวะลำบาก ปวดเอวหรือปวดหลัง
การรักษา
แก้ไขสาเหตุการอุดตัน สลายนิ่ว ด้วยเครื่อง (extracorporeal shock wave
lithotripsy, ESWL) ใส่เครื่องมือแล้วคล้องนิ่วจากท่อไต
ระบายน้ำปัสสาวะ เหนือตำแหน่งอุดกั้น
กำจัดการติดเชื้อ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะเนื้องอกในระบบทางเดินปัสสาวะ
มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ (CA bladder)
การรักษา
ในระยะที่เนื้องอกยังไม่ลุกลามถึงชั้นกล้ามเนื้อ (superficial disease) อาจสอดเครื่องมือเล็ก
ๆ เข้าไปทางท่อปัสสาวะแล้วจี้ที่ก้อนมะเร็ง หรือตัดก้อนเนื้องอกออก
ในระยะที่เนื้องอกลุกลามเข้าไปยังชั้นกล้ามเนื้อของกระเพาะปัสสาวะแล้ว (invasive disease) อาจต้องตัดเอากระเพาะปัสสาวะออก (cystectomy) แล้วเปลี่ยนทางเดินปัสสาวะใหม่และตัด เอาบางส่วนของลำไส้มาดัดแปลงเป็นกระเพาะปัสสาวะให้ใหม
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวการณ์ขับปัสสาวะผิดปกติ
ภาวะกระเพาะปัสสาวะพิการจากระบบประสาท (Neurogenic bladder)
การพยาบาล
ในระยะช็อคจากการบาดเจ็บไขสันหลังหรือระยะเฉียบพลัน จำเป็นต้องคาสายสวนเนื่องจาก
การทำงานของรีเฟล็กซ์ทั้งหมดในส่วนที่ต่ำกว่าระดับที่ได้รับบาดเจ็บ
ในระยะแรก ผู้ป่วยอยู่ในภาวะวิกฤตมีการงดน้ำและอาหาร จึงจำเป็นต้องให้น้ำสารละลายทาง
หลอดเลือดดำหรือการให้ยาทางหลอดเลือดดำ