Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Retinopathy of Prematurity (ROP) การดูแลทารกคลอดก่อนกำหนดที่มีจอปร…
Retinopathy of Prematurity (ROP)
การดูแลทารกคลอดก่อนกำหนดที่มีจอประสาทตาผิดปกติ
ชื่อเดิมคือ Retrolental fibroplasia
เป็นโรคของจอประสาทตาที่พบในทารกที่คลอดก่อนกำหนดและมีน้ำหนักแรกเกิดน้อย อันเนื่องมาจากความผิดปกติในการสร้างเส้นเลือดที่เลี้ยงจอประสาทตาและแสดง
ปัจจัยเสี่ยงของโรค ROP
ปัจจัยเสี่ยงหลักคือ ภาวะ immature retina ซึ่งมีความสัมพันธ์กับการคลอดก่อนกำหนดและน้ำหนักแรกเกิดน้อย
ยิ่งทารกน้ำหนักตัวน้อยกว่า 1,500 กรัม ลงมา หรือมีอายุครรภ์ (GA) น้อยกว่า 32 สัปดาห์ ยิ่งเสี่ยงต่อการเกิด ROP
ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่อาจมีผลให้โรค ROP รุนแรงขึ้น
(1) ประวัติการรักษา เช่น ระยะเวลาในการใส่ท่อช่วยหายใจ ได้รับออกซิเจนนาน การใช้ความเข้มข้นของออกซิเจนสูง การได้รับการเปลี่ยนถ่ายเลือด/ให้เลือด การติดเชื้อ เป็นต้น
(2) ประวัติสุขภาพ เช่น ครรภ์แฝด ภาวะการขาดสาร surfactant (RDS) ภาวะแทรกซ้อนขณะทารกอยู่ในครรภ์ ภาวะมีเลือดออกในช่องสมอง ภาวะชัก ซีด shock ภาวะคั่งของ CO2 ในกระแสเลือด และมี hypercapnia, hypocapnia, hypercarbia โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด และการขาด vitamin E
(3) ความผิดปกติของมารดาระหว่างการตั้งครรภ์ เช่น เบาหวานและความดันโลหิตสูง
การแบ่งความรุนแรงของโรค ROP
แบ่งตามลักษณะหลอดเลือดที่ผิดปกติ มี 5 ระยะตามความรุนแรงจากน้อยไปมาก
Stage I : Partial vascularization with distinct demarcation line.
Stage II : Ridge develops at demarcation line, stopping normal vascular development.
Stage III : Blood vessels within ridge grow wildly toward center of eye, and scar tissue develops.
Stage IV : Scar tissue pulls the retina, causing partial detachment.
Stage V : Total retina detachment.
Definition
ROP เป็นความผิดปกติในทารกคลอดก่อนกำหนดที่มีน้ำหนักน้อย โดยมีลักษณะสำคัญคือ การงอกผิดปกติของเส้นเลือด (neovascularization) บริเวณรอยต่อระหว่างจอประสาทตาที่มีเลือดไปเลี้ยงจอประสาทตาที่ขาดเลือด
พยาธกิาเนิด
GA at 16 weeks หลอดเลือดจอประสาทตาเริ่มสร้าง เริ่มต้นที่ขั้นประสาทตา (optic disc) ไปยังบริเวณขอบด้านนอก, 36 weeks หลอดเลือดจะเจริญจนถึงด้าน nasal, 40 weeks จะเจริญถึงด้าน temporal
ดังนั้น
หลอดเลือดจอประสาทตาจึงยังไม่สมบูรณ์ในทารกคลอด
ก่อนกำหนด
-> เมื่อได้รับ ⬆️ Oxygen ขณะหลอดเลือดเติบโตไม่เต็มที่ ขฬ จะทำให้หลอดเลือดหดตัว หากเป็นอยู่นานจะทำให้หลอดเลือดตีบตัน
หลังจากนำทารกมาอยู่นสภาพ Oxygen ปกติ บริเวณที่หลอดเลือดตีบจะเกิดภาวะ hypoxia -> มีการงอกของหลอดเลือดผิดปกติ (neovascularization)
หลอดเลือดที่งอกใหม่นี้จะเข้าไปในวุ้นตา (vitreous) และดึงจอประสาทตาลอกในที่สุด
Risk Factors
น้ำหนักแรกคลอดน้อย, อายุครรภ์น้อย
การตรวจคัดกรอง
Newborn weight < 1500 g or Gestational age ≤ 28 weeks
Newborn weight 1500-2000 g ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงตามกุมารแพทย์วินิจฉัย ( คลอด GA < 32 weeks) ควรได้รับการตรวจจอประสาทตาอย่างน้อย 2 ครั้ง
First screening should be 4-6 weeks postnatal age or within 31-33 postconceptional age โดยใช้วันที่ช้าที่สุดเป็นหลัก
Treatment
Type of Treatment
การจี้เย็น (cryotherapy
side effect
หนังตาตก เลือดออกในวุ้นตา เลือดออกในเยื่อบุตาขาว
เป็นการทําลายจอประสาทส่วนที่ขาดเลือดมีผลให้สาร
กระตุ้นการงอกของเส้นเลือด (angiogenic factors) ลดลง
การยิงเลเซอร์ (laser photocoagulation)
ใช้หลักการทําลายจอประสาทส่วนที่ขาดเลือด ปัจจุบันนิยมมากกว่าวิธีจี้เย็น เนื่องจากข้อดี
สามารถรักษาบริเวณส่วนหลังของจอปรัสาทตา (posterior pole
ได้ดีกว่า
Scleral Buckling
ใช้แถบซิลิโคนรัดรอบตาเพื่อหนุนจอประสาทตาที่ลอกให้ติดดังเดิมใน stage 4
การผผ่าตัดวุ้นตา (Vitrectomy)
เป็นการตัดวุ้นตา(vitreous) และลอกพังผืดเพื่อลดแรงดึงต่อจอประสาทตา
Dx. Threshold ROP -> treatment to be given within 72 hr before developing retinal detachment