Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Chương 1: KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC - Coggle Diagram

- - - - Duy vật
        
        SIÊU HÌNH: là hình thức cơ bản thứ hai trong lịch sử của chủ nghĩa duy vật, thể hiện khá rõ ở các nhà triết học thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII và điển hình là ở thế kỷ thứ XVII, XVIII
        
        BIỆN CHỨNG: là hình thức cơ bản thứ ba của chủ nghĩa duy vật, do C.Mác và Ph.Ăngghen xây dựng vào những năm 40 của thế kỷ XIX, sau đó được V.I.Lênin phát triển
        
        CHẤT PHÁC: là kết quả nhận thức của các nhà triết học duy vật thời Cổ đại
      - Duy tâm
        
        KHÁCH QUAN: cũng thừa nhận tính thứ nhất của ý thức nhưng coi đó là là thứ tinh thần khách quan có trước và tồn tại độc lập với con người
        
        CHỦ QUAN: phủ nhận sự tồn tại khách quan của hiện thực, chủ nghĩa duy tâm chủ quan khẳng định mọi sự vật, hiện tượng chỉ là phức hợp của những cảm giác
    - - THUYẾT KHẢ TRI: khẳng định khả năng nhận thức của con người
      - THUYẾT BẤT KHẢ TRI: phủ nhận khả năng nhận thức của con người
    - - bản thể luận
        
        ý thức có trước vật chất hay vật chất có trước ý thức
      - nhận thức luận
        
        con người có nhận thức được thế giới không?
  - - - Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất về thế giới (về vũ trụ, về con người, về vị trí và vai trò con người trong thế giới).
      - Với sự ra đời của Triết học Mác - Lênin, triết học là hệ thống quan điểm lí luận chung nhất về thế giới và vị trí con người trong thế giới đó, là khoa học về những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.
    - - Thời Trung cổ
        
        Triết học kinh viện, triết học mang tính tôn giáo
      - Thời kỳ phục hưng, cận đại
        
        Triết học tách ra thành các môn khoa học như cơhọc, toán học, vật lý học, thiên văn học, hóa học,sinh học, xã hội học, tâm lý học, văn hóa học...
      - Thời kỳ Hy Lạp Cổ đại
        
        Triết học tự nhiên bao gồm tất cả những tri thứcmà con người có được, trước hết là các tri thứcthuộc khoa học tự nhiên sau này như toán học,vật lý học, thiên văn học...
      - Triết học cổ điển Đức
        
        Đỉnh cao của quan niệm “Triết học là khoa họccủa mọi khoa học” ở Hêghen
      - Triết học Mác
        
        Trên lập trường DVBC để nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư du
    - - Nguồn gốc nhận thức: sự phát triển của tư duy trừu tượng cho phép trừu tượng hóa, khái quát những tri thức cụ thể, riêng lẻ thành hệ thống tri thức lý luận chung nhất.
      - Nguồn gốc xã hội: Triết học ra đời khi lực lượng sản xuất đã đạt đến một trình độ nhất định, khi lao động trí óc đã trở thành một lĩnh vực độc lập tách khỏi lao động chân tay, khi xã hội đã phân chia thành giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột.
    - - TGQ: Là hệ thống quan điểm, quan niệm của con người về thế giới, về vị trí và vai trò của con người trong thế gIới đó.
        
        Tôn giáo
        
        Triết học
        
        Thần thoại
      - Là hạt nhân
        
        Bản thân triết học chính là thế giới quan
        
        Trong số các loại thế giới quan phân chia theo các cơ sở khác nhau thì thế giới quan triết học bao giờ cũng là thành phần quan trọng, đóng vai trò là nhân tố cốt lõi
        
        Triết học bao giờ cũng có ảnh hưởng và chi phối cách thế giới quan khác như: thế giới quan tôn giáo, thế giới quan kinh nghiệm, thế giới quan thông thường…
        
        Thế giới quan triết học quy định mọi quan niệm khác của con người
      - Vai trò TGQ
        
        những vấn đề được triết học đặt ra và tìm lời giải đáp trước hết là những vấn đề thuộc thế giới quan
        
        thế giới quan vừa là kết quả của sự nhận thức thế giới của con người, vừa đóng vai trò lăng kính qua đó con người xem xét, nhìn nhận thế giới, định hướng cho cuộc sống, cho nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình
  - - - SIÊU HÌNH
        
        Là phương pháp được đưa từtoán học và vật lý học cổ điển vàocác khoa học thực nghiệm và triếthọc
        
        Có vai trò to lớn trong việc giải quyết các vấn đề của cơ học nhưng hạn chế khi giải quyết các vấn đề về vận động, liên hệ
        
        Nhận thức đối tượng trongtrạng thái tĩnh tại, cô lập, tách rời
      - BIỆN CHỨNG
        
        Nhận thức đối tượng trong các mối liên hệ phổ biến; vận động, phát triển
        
        Là phương pháp giúp con người không chỉ thấy sự tồn tại của các sự vật mà còn thấy cả sự sinh thành, phát triển và tiêu vong của chúng
        
        Phương pháp tư duy biện chứng trở thành công cụ hữu hiệu giúp con người nhận thức và cải tạo thế giới
    - - PHÉP BIỆN CHỨNG DUY TÂM, thấy được mối liên hệ phổ biến và sự phát triển của sự vật nhưng tất cả chỉ là sự phản ánh của ý niệm
      - PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT, thấy được mối liên hệ phổ biến và sự phát triển của sự vật, hiện tượng là một quá trình diễn ra theo quy luật khách quan, và thế giới là vô cùng, vô tận
      - PHÉP BIỆN CHỨNG TỰ PHÁT, đã thấy được các sự vật, hiện tượng của vũ trụ vận động trong sự sinh thành, biến hóa vô cùng vô tận
- - - - Triết học Mác -Lênin phân biệt rõ ràng đối tượng của triết học và đối tượng của các khoa học cụ thể
      - Triết học Mác -Lênin có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với các khoa học cụ thể
      - Triết học Mác - Lênin giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật biện chứng và nghiên cứu những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.
    - - Chức năng thế giới quan
        
        TGQDVBC là cơ sở khoa học để đấu tranh với các loại TGQ Duy tâm, tôn giáo, phản khoa học. TGQDVBC là hạt nhân trong hệ tư tưởng của giai cấp công nhân và các lực lượng tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thế giới.
        
        TGQDVBC giúp con người hình thành quan điểm khoa học, định hướng con người nhận thức đúng đắn thế giới hiện thực, từ đó giúp con người xác định thái độ và cách thức hoạt động của mình, nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người
      - Chức năng PPL
        
        Là lý luận về hệ thống phương pháp, là hệ thống các quan điểm chỉ đạo việc tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận dụng phương pháp trong nhận thức và thực tiễn.
        
        PPL có chức năng định hướng, gợi mở cho hoạt động nhận thức và thực tiễn, còn phương pháp là cách thức, thao tác hoạt động cụ thể mà chủ thể phải tuân thủ và thực hiện nhằm đạt được kết quả nhất định
        
        PPLDVBC là PP chung của toàn bộ nhận thức khoa học, trang bị cho con người hệ thống những nguyên tắc, PPL chung nhất cho hoạt động nhận thức và thực tiễn
        
        Trong thực tiễn, con người sử dụng quá nhiều PP -> Quá trình lựa chọn PP có thể đúng hoặc sai -> Xuất hiện nhu cầu phải nhận thức khoa học về PP -> PPL ra đời
    - - Triết học Mác - Lênin là hệ thống quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư duy - thế giới quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các lực lượng xã hội tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thế giới
  - - - 1844 - 1848
        
        Thời kỳ đề xuất những nguyên lý triết học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
      - 1848 - 1895
        
        Thời kỳ C.Mác và Ph.Ăngghen bổ sung và phát triển toàndiện lí luận triết học
      - 1841 - 1844
        
        Thời kỳ hình thành tư tưởng triết học với bước chuyển từ chủ nghĩa duy tâm và dân chủ cách mạng sang chủ nghĩa duy vật và lập trường giai cấp vô sản
    - - C.Mác và Ph. Ăngghen đã vận dụng và mở rộng quan điểmduy vật biện chứng vào nghiên cứu lịch sử xã hội, sáng tạora chủ nghĩa duy vật lịch sử - nội dung chủ yếu của bướcngoặt cách mạng trong triết học
      - C.Mác và Ph. Ăngghen đã sáng tạo ra một triết học chânchính khoa học, với những đặc tính mới của triết học duy vậtbiện chứng
      - C.Mác và Ph.Ăngghen đã khắc phục tính chất trực quan,siêu hình của chủ nghĩa duy vật cũ và khắc phục tính chấtduy tâm, thần bí của phép biện chứng duy tâm Đức sáng tạora một chủ nghĩa duy vật triết học hoàn bị là chủ nghĩa duyvật biện chứng
    - - Điều kiện kinh tế - xã hội
        
        Sự xuất hiện của giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử với tính cách một lực lượng chính trị - xã hội độc lập là nhân tố chính trị - xã hội quan trọng cho sự ra đời triết học Mác
        
        Thực tiễn cách mạng của giai cấp vô sản là cơ sở chủ yếu nhất cho sự ra đời triết học Mác
        
        Sự củng cố và phát triển của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trong điều kiện cách mạng công nghiệp
      - Nguồn gốc lý luận và tiền đề khoa học tự nhiên
        
        Nguồn gốc lý luận
        
        Triết học cổ điển Đức
        
        Sự hình thành tư tưởng triết học ở C.Mác và Ph.Ăngghen diễn ra trong sự tác động lẫn nhau và thâm nhập vào nhau với những tư tưởng, lý luận về kinh tế và chính trị - xã hội
        
        Tiền đề khoa học tự nhiên
        
        Thuyết tiến hóa của Đắcuynh
        
        Học thuyết về cấu tạo tế bào
        
        Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng
        
        Nhân tố chủ quan trong sự hình thành triết học Mác
        
        Hiểu sâu sắc cuộc sống khốn khổ của giai cấp công nhân trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa nên đã đứng trên lợi ích của giai cấp công nhân
        
        Xây dựng hệ thống lý luận để cung cấp cho GCCN một công cụ sắc bén để nhận thức và cải tạo thế giới
        
        Xuất thân từ tầng lớp trên nhưng Mác và ăngghen đều tích cực tham gia hoạt động thực tiễn
    - - Hoàn cảnh lịch sử V.I.Lênin phát triển Triết học Mác
        
        V.I.Lênin trở thành người kế tục trung thành và phát triểnsáng tạo chủ nghĩa Mác và triết học Mác trong thời đại mới -thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng xã hội chủ nghĩa
      - 1893 - 1907
        
        V.I.Lênin bảo vệ và phát triển triết học Mác và chuẩn bị thành lập đảng mácxít ở Nga hướng tới cuộc cách mạng dân chủ tư sản lần thứ nhất
      - 1907 - 1917
        
        V.I.Lênin phát triển toàn diện triết học Mác và lãnh đạo phong trào công nhân Nga, chuẩn bị và thực hiện cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
      - 1917 - 1924
        
        Lênin tổng kết kinh nghiệm thực tiễn cách mạng, bổ sung, hoàn thiện triết học Mác, gắn liền với việc nghiên cứu các vấn đề xây dựng chủ nghĩa xã hội
      - 1924 đến nay
        
        triết học Mác - Lênin tiếp tục được các Đảng Cộng sản và gc công nhân bổ sung, phát triển