Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BỆNH GIANG MAI (SYPHILIS), CHĂM SÓC, BN không biết chắc chắn thời gian…

- - - - GM thời kỳ I
        (primary syphilis)
        
        Săng đơn độc (vết trợt nông, hình tròn/bầu dục, không gờ, 0,5-2cm, đáy sạch màu đỏ tươi), xuất hiện tại nơi xoắn khuẩn xâm nhập (âm đạo, dương vật, hậu môn)
        
        Săng xuất hiện khoảng 3 tuần sau lây nhiễm (9-90 ngày), có thể tự hết trong 3-10 tuần
        
        Nếu không được ĐT trong thời kỳ này, sau 4-8 tuần, sẽ tiến triển sang GM thời kỳ II
      - GM thời kỳ II
        (secondary syphilis)
        
        Tổn thương da, niêm mạc, lan rộng
        
        Đào ban có hình thái đa dạng (giống ban/dát đỏ)
        
        Tổn thương ở lòng bàn tay, bàn chân, đối xứng 2 bên, không ngứa
        
        Tổn thương kín đáo
        
        TC có thể tự mất đi. Nếu không điều trị, tiến triển sang GM kín
        
        Có nguy cơ lây nhiễm cao cho người khác
        
        Mảng niêm mạc
        
        Vết trợt màu trắng, hay gặp ở niêm mạc miệng, lưỡi, sinh dục
        
        Sẩn GM
        
        Màu đỏ hồng, hình bán cầu, xung quanh có viền vảy (viền vảy Biett)
        
        Xuất hiện ở các vùng da khác nhau, đa dạng hình thái (dạng vảy nến, trứng cá, thủy đậu, sẩn loét)
        
        Sẩn sùi GM xuất hiện ở các vị trí nóng, ẩm (hậu môn, âm hộ)
        
        Trợt nông màu trắng/xám, nổi gồ cao
        
        Là kết quả của sự lây lan xoắn khuẩn GM từ tổn thương tiên phát
        
        TC không đặc hiệu: mệt, sốt, nổi hạch vùng, rụng tóc, đau đầu
      - GM kín sớm
        
        Không có biểu hiện LS và thời gian mắc ≤ 2 năm
    - - GM kín muộn
        
        Không có biểu hiện LS và thời gian mắc > 2 năm
      - GM thời kỳ III
        
        Ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào, xảy ra sau thời điểm nhiễm khuẩn ban đầu ≥ 30 năm
        
        Biểu hiện: TK (GM TK), tim mạch (GM tim mạch), tổn thương gôm GM
        
        GM thần kinh
        
        Xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh, trong vài tháng đầu
        
        TC TK: thay đổi trạng thái tâm thần cấp tính, viêm màng não, đột quỵ, RL chức năng dây TK sọ, bất thường về thính giác, mắt, thị giác
        
        GM TK muộn xảy ra 10-30 năm hoặc lâu hơn từ thời điểm mắc bệnh, Đặc trưng bởi tổn thương rễ TK sau của cột sống, liệt nhẹ toàn thể
        
        GM tim mạch
        
        Viêm ĐMC, phình ĐMC, hở van ĐMC, hẹp ĐM vành, Viêm cơ tim
        
        Gôm GM
        
        Tổn thương đặc trưng của GM thời kỳ III
        
        Là thươn tổn chắc ở hạ bì, tiến triển qua 4 giai đoạn: cục dưới da -> to ra, mềm, vỡ chảy dịch -> thành vết loét -> vết loét dần lên da non -> sẹo
        
        Vị trí: mặt, da đầu, mông, đùi, mặt ngoài phần trên cẳng chân... Ở niêm mạc (miệng, môi, vòm miệng, lưỡi, mũi, hầu...), não
  - - - Sảy thai, thai chết lưu/trẻ được sinh ra từ tuần thứ 20 thai kỳ/cân nặng > 500g, có mẹ XN huyết thanh GM (+) và không được điều trị đúng, đủ
      - Trẻ < 2 tuổi, có TC lâm sàng của GM bẩm sinh/XN GM (+)
      - Biểu hiện thường gặp: thai lưu/đẻ non ở 3 tháng giữa/3 tháng cuối thai kỳ
      - TC GM bẩm sinh sớm: bọng nước, viêm mũi, viêm thanh quản, hạch, gan lách to, viêm xương sụn, viêm màng bụng, viêm màng não, viêm màng mạch - võng mạc
      - GM bẩm sinh muộn ở trẻ > 2 tuổi: viêm mắt, tai, khớp, dị dạng xương, di chứng do tổn thườn của GM bẩm sinh sớm
- - - - Bệnh phẩm chủ yếu là huyết thanh
        
        Bệnh phẩm huyết tương (XN không đặc hiệu)
        
        Bệnh phẩm dịch não tủy (GM bẩm sinh, GM III, có TC TK)
        
        XN không đặc hiệu
        
        Phổ biến: RPR và VDRL
        
        Phát hiện kháng thể IgM/IgG kháng Lipid không đặc hiệu
        
        (+) giả trong trường hợp sốt virus, bệnh tự miễn. (+) giả có hiệu giá kháng thể < 1/4
        
        (-) giả trong vòng 4 tuần đầu sau khi xuất hiện tổn thươn sơ phát và trong GM muộn, GM thời kỳ I và II (phản ứng Prozone)
        
        BN có tổn thương nghi GM thời kỳ I, cần XN lại sau 2-4 tuần để khẳng định.
        
        (-) 3 tháng sau xuất hiện tổn thương săng có thể loại trừ bệnh GM
        
        Định tính: phối hợp với XN đặc hiệu để CĐ
        
        Định lượng: TD hiệu quả ĐT dựa vào hiệu giá kháng thể (giảm -> hiệu quả)
        
        XN đặc hiệu
        
        TPHA, TPPA, FTA abs
        
        Phát hiện kháng thể kháng kháng nguyên GM. Không phân biệt được kháng nguyên bệnh GM với các bệnh xoắn khuẩn khác
        
        Sau ĐT, XN đặc hiệu (+) suốt đời (85%) -> không dùng để TD sau ĐT
        
        Chỉ định khi XN không đặc hiệu (+) để khẳng định
  - - - Bệnh phẩm: dịch tiết từ tổn thương nghi ngờ trên da, niêm mạc, hạch...
        
        Xoắn khuẩn dạng lò xo, di động
        
        PP đặc hiệu nhất để CĐ ở giai đoạn sớm
        
        Độ đặc hiệu cao, độ nhạy thấp (<50%)
        
        Độ tin cậy cao để trực tiếp phát hiện T.pallidum, tính ứng dụng không cao
    - - Dùng kính hiển vi huỳnh quang để phát hiện xoắn khuẩn được nhuộm kháng thể Globulin kháng T.pallidum có gắn huỳnh quang
        
        Dễ phát hiện hơn, không bị nhầm lẫn với VSV khác
        
        Độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn
        
        Tính ứng dụng không cao
    - - Trực tiếp tìm ADN xoắn khuẩn T.pallidum bằng p.ư khuếch đại Acid nucleic
        
        Bệnh phẩm: dịch tiết từ tổn thươngda, mô, dịch CT
        
        Độ nhạy khác nhau, phụ thuộc bộ sinh phẩm PCR
- - - - Loét ở sinh dục
        
        Loét ở hậu môn
        
        Loét ở miệng
    - - Dị ứng thuốc
        
        Vảy phấn hồng
        
        Vảy nến
        
        Chàm/viêm da cơ địa
    - - Sùi mào gà
        
        Bệnh lý hạt cơm
  - - - (+) với 1 XN huyết thanh đặc hiệu và 1 XN huyết thanh không đặc hiệu
    - - Trẻ sinh ra từ mẹ bị GM không ĐT đủ ít nhất 30 ngày trước sinh/không ĐT -> XN ngay khi mới sinh và hàng tháng trong 3-4 tháng đến khi khẳng định (-)
        
        Kháng thể thụ động từ mẹ có thể tồn tại 18 tháng
        
        XN huyết thanh của trẻ (+) và hiệu giá kháng thể tăng ≥ 4 lần của mẹ -> điều trị
        
        Trẻ < 2 tuổi: có TCLS của GM/xét nghiệm (+) (XN tìm xoắn khuẩn trên kính hiển vi, XN kháng thể huỳnh quang trực tiếp)
        
        Bệnh phẩm lấy từ dây rốn, nhau thai, dịch tiết mũi/da tổn thương
        
        Có thể phối hợp X-quang