Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
3.2 การวินิจฉัยการตั้งครรภ์ (Indications of Pregnancy) - Coggle Diagram
3.2 การวินิจฉัยการตั้งครรภ์
(Indications of Pregnancy)
อาการที่สงสัยว่าจะตั้งครรภ์ (Presumptive signs)
อาการหรืออาการแสดงที่บ่งชี้ว่าอาจจะมีการตั้งครรภ์เกิดขึ้นเป็นข้อมูลได้จากการซักประวัติ
แต่ไม่จำเป็นต้องเป็นการตั้งครรภ์เสมอไป ใช้เป็นแนวทางการวินิจฉัยได้เพียงร้อยละ50
1.1 ขาดประจำเดือน (Amenorrhea)
การขาดระดูยังอาจจากสาเหตุอื่น ที่ไม่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ ที่พบบ่อยได้แก่ ภาวะไม่มีการตกไข่ ภาวะด้านจิตใจหรือความแปรปรวนทางด้านอารมณ์โดยเฉพาะความกลัวต่อการตั้งครรภ์ จำเป็นต้องมีการซักประวัติอย่างละเอียด
1.2 อาการแพ้ท้อง (Nausea and vomiting)
ฮอร์โมนทำให้รบกวนการทำงานของระบบทางเดินอาหารได้บ่อยๆ เป็นผลให้มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เรียกว่า แพ้ท้อง(Morning sickness)
แต่อาจพบในบางคนที่มีอารมณ์แปรปรวน มีความผิดปกติของทางเดินอาหารหรือมีการติดเชื้อ
1.3 การเปลี่ยนแปลงของเต้านม (Breast changes)
ลานหัวนม(areola)กว้างออก และสีคล้ำ
เต้านมขยาย น้ำนมไหล
1.4 การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง (Skin changes)
ความเข้มของสีผิว มีฝ้าที่หน้า และรอยแตก (Striae)
แต่อาจพบในคนที่รับประทานยคุมกำเนิดชนิดรวม(Combined pill)
1.5 ปัสสาวะบ่อย (Urinary frequency)
มดลูกที่มีขนาดโตขึ้นไปกดเบียดกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะบ่อย
การติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ มีเนื้องอกในเชิงกราน เป็น DM ผนังช่องคลอดหย่อน หรือภาวะเครียด ก็เป็นสาเหตุของการปัสสาวะบ่อยได้
1.6 อ่อนเพลีย (Fatigue)
มักพบระยะเริ่มแรกของการตั้งครรภ์
1.7 มารดารู้สึกเด็กดิ้น (quickening)
16-20 สัปดาห์ หญิงตั้งครรภ์มักจะเริ่มมีความรู้สึกปรากฏการเคลื่อนไหวยู่ภายในท้องเล็กน้อย
ควรแยกจากการเคลื่อนไหว ที่มาก ของลำไส้ หรือกล้ามเนื้อหน้าท้อง หรือการตั้งครรภ์เทียม (Pseudocyesis)
อาการที่แสดงว่าน่าจะตั้งครรภ์ (Probable signs)
เป็นไปได้ร้อยละ 70
1 ท้องโตขึ้น (Enlargement of abdomen)
มดลูกที่ตั้งครรภ์ใหญ่ขึ้นและลอยตัวเหนืออุ้งเชิงกรานประมาณ 10-12เมื่ออายุครรภ์ 10 สัปดาห์
2 การเปลี่ยนแปลงของรูปร่าง ขนาด และความนุ่มของมดลูก (Changes in the uterus)
Goodell’s sign มีลักษณะคือปากมดลูกนุ่มลง ตรวจได้ปากมดลูกนุ่มคล้ายกับริมฝีปาก since 4 weeks
Ladin’s sign จุดที่เริ่มนุ่มเป็นแห่งแรก
Hegar’s sign ส่วนของ Isthmus นุ่มมากเมื่อตรวจภายในวิธี bimanual examination (นิ้วมือตรวจภายในขณะที่อีกมือหนึ่งกดทางหน้าท้อง)
McDonald’s sign คือมดลูกยืดหยุ่นหักงอได้ตำแหน่ง uterocervical junction
Von Fernwald’s sign ตำแหน่งของยอดมดลูกบริเวณที่รกเกาะจะนุ่มลง
Piskacek’s sign การตรวจภายใน มดลูกขยายใหญ่ออกไปข้างหนึ่งคล้ายมดลูกโตไม่สม่ำเสมอ รกเกาะด้านข้างของมดลูกทำให้นูนเด่นออกไป
3 มีการเปลี่ยนแปลงของปากมดลูก (cervical changes)
เมื่ออายุครรภ์มากขึ้น ปากมดลูกจะเป็น patulous จนสามารถใส่ปลายนิ้วมือของผู้ตรวจเข้าไปได้
external os มีความนุ่มคล้ายกับริมฝีปากแทนที่จะเหมือนกระดูกอ่อนของจมูกอย่างในคนที่ไม่ได้ตั้งครรภ์
ภาวะอื่น ๆ ทีมิได้ตั้งครรภ์ อาจจะมีภาวะปากมดลูกนุ่มได้
รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม
บางกรณีเมื่อมีการอักเสบ หรือมะเร็งปกมดลูกอาจจะไม่นุ่ม หรือตึง ๆ ไปตลอดจนกว่าจะเข้าสู่ระยะคลอด
4 การหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก (Braxton Hicks contraction)
หดรัดตัวเป็นครั้งคราว ไม่มีอาการเจ็บปวด ไม่สม่ำเสมอ จะเกิดขึ้นได้เมื่ออายุครรภ์ 16 สัปดาห์ขึ้นไป
ถ้านวดคลึงมดลูกการหดรัดตัวนี้จะเพิ่มความรุนแรงขึ้น
ไม่ใช่อาการแสดงของการตั้งครรภ์แน่นอน
เพราะอาจจะพบได้บ้างในกรณีอื่นเช่น รายที่มีก้อนเนื้อมดลูก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง submucous myoma
หากคลำได้ Braxton Hicks contraction จะช่วยตัดเรื่องครรภ์นอกมดลูกด้วย
5 Ballottement
ทารกลอยอยู่ในน้ำคร่ำ (liquor amnio) เมื่อกระตุ้นที่มดลูกทารกจะเคลื่อนไปทิศทางตรงข้ามแล้วย้อนกลับมาที่เดิมโก่งตัวลอยมากระทบมือผู้ตรวจ สังเกตได้เมื่อ 16-18 สัปดาห์
1) External ballottement ตรวจพบเมื่ออายุครรภ์24 สัปดาห์
2) Internal ballottement ตรวจพบเมื่ออายุครรภ์14 สัปดาห์
6 คลำได้ขอบเขตของทารก (outlining)
ขอบเขตทารกจะสามารถคลำได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 22 สัปดาห์
สตรีที่หน้าท้องไม่หนา ผนังหน้าท้องหย่อนจะยิ่งคลำได้ง่าย
การคลำขอบเขตของทารกได้ ไม่ถือเป็น positive signs ของการตั้งครรภ์
7 ผลการทดสอบฮอร์โมนให้ผลบวก (positive pregnancy test)
การตรวจหา Human Chorionic Gonadotropins(HCG) เป็นการทดสอบการตั้งครรภ์ในทางปฏิบัติมากที่สุด
HCG ในกระแสเลือด หรือในปัสสาวะ = มี active trophoblast
อยู่ในร่างกายแสดงว่าหญิงผู้นั้นน่าจะมีการตั้งครรภ์
การตรวจพบ HCG มิใช่จะสรุปได้ร้อยละ100 ว่ามีการตั้งครรภ์ เพราะการทดสอบอาจจะให้ผลบวกก็ได้ หรือ HCG อาจจะมาจากเซลล์มะเร็งอื่น ๆ ก็เป็นได้
อาการแสดงการตั้งครรภ์แน่นอน (Positive signs)
แม่นยำร้อยละ 100 ในการทำนายการตั้งครรภ์
ตรวจพบการเต้นของหัวใจทารก (fetal heart sound)
เครื่องช่วยในการตรวจการเต้นของหัวใจทารกหลายชนิด การตรวจด้วย stethoscope สามารถฟังได้ยินการเต้นของหัวใจทารก ที่อายุครรภ์ 17 สัปดาห์เมื่ออายุครรภ์ 19 สัปดาห์ จะสามารถได้ยินการเต้นของหัวทารกเกือบทุกคน
Doppler principle ฟังได้ยินที่อายุครรภ์ 10-12 สัปดาห์
อัตราการเต้นของหัวใจทารกปกติ 120-160 ครั้งต่อนาที ได้ยินเป็นเสียง double sound คล้ายเสียงเสียงติ้ก ๆ ของนาฬิกาที่อยู่ใต้หมอน
ตรวจพบการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ (fetal movement and fetal part)
ตรวจพบการเคลื่อนไหวของทารกในครรภ์ประมาณอายุครรภ์ 20 สัปดาห์
3 ตรวจพบทารกโดยภาพรังสี (roentgenogram)
ตรวจได้ภายหลัง 16 สัปดาห์ไปแล้ว
ถ้าอายุครรภ์ได้ 20 สัปดาห์ วินิจฉัยได้เพียงหนึ่งในสาม
ถ้าอายุครรภ์ 24 สัปดาห์จะวินิจฉัยได้ประมาณครึ่งหนึ่ง
focci ของ ossification ในทารกสามารถแสดงให้เห็นได้ขณะอายุ 14 สัปดาห์
4 การตรวจพบทารกโดยวีรีของคลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasonography)
ขาดประจำเดือนเพียง 5สัปดาห์ก็สามารถเห็นภาพแล้ว
หลังขาดประจำเดือน 6 สัปดาห์ จะสามารถเห็น gestational ring สีขาวขนาดเล็ก
Weeks
5สัปดาห์.เห็นภาพทารก
6สัปดาห์เห็น gestational ring
8 สัปดาห์. เห็น echo ของตัวอ่อนอยู่ใน gestational sac
11 สัปดาห์เห็นการทำงานของหัวใจทารก
14 สัปดาห์เห็นทรวงอกและศีรษะแยกกันได้ดี
ถ้าไม่มีตัวอ่อนในsac เรียกว่า Blighted ovum โดยไม่พบ echo หลัง 8 wks.