การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาความผิดปกติของหัวใจและหลอดเลือดหัวใจ

การพยาบาลผู้ป่วยที่มีโรคหรือภาวะผิดปกติของหัวใจ

โรคหลอดเลือดแดงโคโรนารี (Coronary artery disease) และ กล้ามเนื้อหัวใจตาย (Myocardial infarction)

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
(Cardiac arrhythmias or dysrhythmias)

Sinus dysrhythmia

สาเหตุ

เกิดจากภาวะไม่สมดุลของกรด-ด่าง ภาวะไม่สมดุลของเกลือแร่

เซลล์ขาดออกซิเจน

ความผิดปกติของจุดกำเนิดคลื่นไฟฟ้าและ/หรือระบบการนำไฟฟ้า

ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน พิษจากยา

ความผิดปกติแต่กำเนิด

ภาวะเครียดทางอารมณ์
กล้ามเนื้อหัวใจโต

กล้ามเนื้อหัวใจโต

Atrial dysrhythmia

Junctional dysrhythmia

1) หัวใจเต้นช้า (Sinus bradycardia)
อัตราการเต้นของหัวใจต่ำกว่า 60 ครั้งต่อนาที

การรักษา

  • ให้ยา Atropine 0.6 มิลลิกรัม เข้าทางหลอดเลือดดำ
  • หากไม่ได้ผลอาจต้องใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยไฟฟ้า (Pacemaker)

2) หัวใจเต้นเร็ว (Sinus Tachycardia)
อัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 100 ครั้งต่อนาที

การรักษา

  • งดใช้ยาที่กระตุ้นประสาทซิมพาเทติก อาจให้ยาปิดกั้นเบต้า เช่น Propranolol / ยาปิดกั้นแคลเซียม

2) หัวใจห้องบนเต้นแบบฟลัตเตอร์
(Atrial flutter)

1.หัวใจห้องบนเต้นก่อนจังหวะ
(Premature atrial contraction: PAC)

3.หัวใจห้องบนสั่น (Atrial fibrillation, AF)

การรักษา

  • หากมีการเต้นติดต่อกันนานกว่า 6 นาที อาจต้องใช้ยาเพื่อควบคุม เช่น ควินีดีน ดิจิทาลิส ยาปิดกั้นเบตา

การรักษา

  • แก้ไขตามสาเหตุ
  • หากหัวใจห้องบนเต้นเร็วมากหรือเจ็บหน้าอกและหัวใจห้องล่างซ้ายล้มเหลวช็อกไฟฟ้า

การรักษา

  1. เพื่อป้องกันการเกิด thromboembolism  ประเมินความเสี่ยงการมีเลือดออกก่อนให้ยา ยาที่ให้คือ warfarin
    
  1. เพื่อรักษาการเต้นของหัวใจ โดย การรักษาด้วยยา Amiodarone 
    

อาการ

  1. อาการจากการเต้นของหัวใจผิดปกติ เช่น ใจสั่น เจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย

  1. อาการจากการอุดตันของลิ่มเลือด (Thromboembolism) เช่น stroke
  1. ช็อกหัวใจด้วยไฟฟ้า (cardioversion) เพื่อปรับอัตราการเต้นของหัวใจใหม่
    
  1. การรักษาด้วยการผ่าตัด
    

หัวใจเต้นเร็วจากหัวใจห้องบน (Supraventricular Tachycardia)

หัวใจเต้นเร็วกว่าปกติชั่วคราวที่มีจุดกำเนิดเหนือหัวใจห้องล่าง ( PSVT)

ventricular dysrhythmia

หัวใจเต้นเร็วที่เกิดในหัวใจห้องล่าง (Ventricular Tachycardia)
อัตราการเต้นของหัวใจ 100-220 ครั้ง/นาที

หัวใจห้องล่างเต้นก่อนจังหวะ
(Premature ventricular contraction; PVC)

การรักษา

  • หากเกิดขึ้นบ่อยมากกว่า 5-6 ครั้ง/นาที หรือเป็น PVC นำไปสู่การเต้นของหัวใจผิดจังหวะชนิด VT, VF ต้องให้ยา Lidocaine หรือ Xylocaine ทางหลอดเลือดดำ

  • ให้ออกซิเจนเพิ่มออกซิเจนให้กับกล้ามเนื้อหัวใจ จะช่วยลดความถี่ในการเกิด PVC

การรักษา

ในรายที่จับชีพจรได้ รู้สึกตัวดี ไม่มีอาการเจ็บหน้าอก ให้ออกซิเจน และให้ยาต้านการเต้นของหัวใจผิดจังหวะในสารละลายกลูโคส นิยมใช้ Lidocaine

หัวใจห้องล่างสั่น (Ventricular fibrillation; VF)

การรักษา

การช่วยฟื้นคืนชีพ (CPR) และติด EKG monitor พบ VF ให้ทุบหน้าอก หากไม่ได้ผลให้ช็อกหัวใจด้วยไฟฟ้าทันที เมื่อช็อกไฟฟ้าครบ 3 ครั้งแล้วยังไม่ประสบผลสำเร็จ ให้CPR และให้ยา อิพิเนฟริน, Bretylium Lidocaine, Procainamide หรือแมกนีเซียม ควบคู่กับการใส่ท่อหลอดลมคอ และให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ

conduction dysrhythmia

First-degree atrioventricular (AV) block

Second-degree atrioventricular (AV) block

การรักษา

  • หากช่วง P-R มากกว่า 0.26 วินาทีหรือเกิดการปิดกั้นในระดับสูงขึ้นให้ Atropine 1 มิลลิกรัม ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ หรือให้ Isoproterenol หรือ Isuprel
  • หยุดยาดิจิทาลิส ยาต้านหัวใจเต้นผิดจังหวะ หากผู้ป่วยได้รับยานี้

การรักษา

  • หยุดให้ยาที่เป็นสาเหตุ เช่น ยาดิจิทาลิสหรือยาต้านหัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • ในรายที่มีอัตราการเต้นของหัวใจห้องล่าง < 50 ครั้ง/นาที อาจให้ Isoproterenol 1 มิลลิกรัมในสารละลายกลูโคส 250 มิลลิลิตร หยดทางหลอดเลือดดำ
  • ใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยไฟฟ้าชนิดชั่วคราว (Temporary pacemaker)

Third-degree atrioventricular (AV) block *

  • ใส่เครื่องกระตุ้นจังหวะหัวใจด้วยไฟฟ้าชนิดชั่วคราว และให้ Isoproterenol 1 มิลิกรัม ในสารละลายกลูโคส 250 500มิลลิลิตร

Coronary artery disease

อาการ

เจ็บหน้าอกข้างซ้าย ชนิด Angina pectorisเจ็บแบบแน่นๆ หนักๆ เหมือนมีของหนักทับบริเวณอกซ้าย แน่นอึดอัด

กล้ามเนื้อหัวใจตาย (Myocardial infarction)

การเจ็บหน้าอกแบ่งกลุ่ม 2 กลุ่ม

อาการเจ็บหน้าอกมักเป็นขณะพักหรือออกแรงเพียงเล็กน้อยและเป็นอยู่นานมากกว่า 15-20 นาที

อาการอาจเจ็บร้าว (Refer pain) ไปที่ขากรรไกร ไหล่และ/หรือแขนด้านใดก็ได้ แต่มักเป็นด้านซ้าย

รู้สึกหายใจไม่ออก

Acute coronary syndrome (ACS)

chronic stable angina

อาการเจ็บเป็นๆ หายๆ ทำให้เจ็บหน้าอกขณะออกกำลังกายหรือทำงานหนักพักแล้วหาย

เจ็บหน้าอกรุนแรงเฉียบพลันหรือเจ็บขณะพัก
(Rest angina) นานกวา 20 นาที

2.ST elevation myocardial infarction (STEMI) ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน

  1. NonST elevation myocardial infarction (NSTEMI)

การรักษา

  1. ดูแลควบคุมโรคที่เป็นปัจจัยเสี่ยง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง
  1. การรักษาด้วยยา เช่นยา Aspirin ยาลดไขมันในเลือด
  1. ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต
  1. การสวนหัวใจ

ภายหลังจากระยะแรก (Subsequent care)

ก่อนออกจากโรงพยาบาล

ระยะแรก

ระยะฉุกเฉิน

วินิจฉัยให้เร็วที่สุด และรีบประเมินอัตราเสี่ยงผู้ป่วย ประเมินและเฝ้าระวัง CHF, Cardiogenic shock และ Sudden cardiac arrest เตรียมอุปกรณ์และยาในภาวะฉุกเฉินให้พร้อม Early Defibrillation เพื่อช่วยชีวิตผู้ป่วยทันเวลา

การให้ยากลุ่มละลายลิ่มเลือดอย่างรวดเร็ว การรักษาภาวะหัวใจล้มเหลว ช็อก และ Life-threatening arrhythmia การรักษาเช่น การให้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดภายใน 30 นาทีและการทำ PCI ภายใน 90 (+,- )30 นาที

การให้ยารับประทาน ประกอบด้วย ASA, ACE inhibitor, Nitrate, Calcium antagonists, Magnesium และ Lidocaine เพื่อลดอัตราการตาย
ลดอาการเจ็บหน้าอก และเพิ่มการบีบตัวของหัวใจ

การประเมินอัตราเสี่ยงในการเกิดหัวใจล้มเหลวและลดอัตราตาย การประเมินอัตราเสี่ยงประเมินจากอาการทางคลินิก การป้องกันการกลับเป็นซ้ำคือ
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ

โรคลิ้นหัวใจผิดปกติ Cardiac valvular disease

  • Mitral Stenosis
  • Mitral Regurgitation

อาการที่พบ

หายใจลำบาก เหนื่อยหอบเวลาออกแรง อ่อนเพลีย

อาการที่พบ

หายใจหอบเหนื่อย อ่อนเพลีย ใจสั่น ไอ

  • Mitral valve prolapse

อาการที่พบ

เหนื่อยหอบ อ่อนเพลีย เจ็บอก วิงเวียนศีรษะวิตกกังวล
เป็นลม ใจสั่น

  • Aortic Regurgitation
  • Aortic Stenosis

อาการที่พบ

แรง เวียนศีรษะเป็นลมจากเลือดเลี้ยงสมองลดลง เจ็บอกจากความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น จากกล้ามเนื้อหัวใจโตขึ้น

การรักษา

อาการที่พบ

อาการเหนื่อยหอบนอนราบไม่ได้ เหนื่อยหอบเวลากลางคืน

การรักษาด้วยยา

1) ยาดิจิทาลิส รักษาอาการเต้นเร็วของเวนตริเคิล

2) ยาต้านการแข็งตัวของเลือดลดการเกิด thrombus

3) ยาปฏิชีวนะ

4) ยาขับปัสสาวะหากมีภาวะหัวใจล้มเหลว

การขยายหรือถ่างลิ้นหัวใจตีบด้วยบอลลูน

การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัด

การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของหัวใจเนื่องจากการอักเสบติดเชื้อ

การพยาบาลผู้ป่วย Rheumatic Endocarditis

click to edit