Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CHƯƠNG 4 CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG - Coggle…
CHƯƠNG 4
CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
4.1. Cạnh tranh ở cấp độ độc quyền trong nền KTTT.
4.1.1. Độc quyền, độc quyền nhà nước và tác động của độc quyền
4.1.1.1. Nguyên nhân hình thành độc quyền và độc quyền nhà nước
Độc quyền: có khả năng định ra giả cả độc quyền, nhằm thu lợi nhuận độc quyền cao.
Nguyên nhân độc quyền
Do sự phát triển của LLSX
Do cạnh tranh tự do.....
Do khủng hoảng KT và sự phát triển của hệ thống tín dụng TBCN...
Lợi nhuận độc quyền: Là lợi nhuận thu được cao hơn lợi nhuận bình quân, do sự thống trị của các tổ chức độc quyền đem lại
Giá cả độc quyền: Là giá cả do các tổ chức độc quyền áp đặt trong mua và bán hàng hóa
Nguyên nhân ra đời của độc quyền nhà nước
LLSX phát triển
Hình thức mới của QHSX cho phù hợp
PCLĐ, KH-KT phát triển
Cơ cấu kinh tế mới
Mâu thuẩn giai cấp TS và VS
Xoa dịu mâu thuẫn gia cấp, xã hội
Xu hướng quốc tế hóa
Mâu thuẫn giữa các tổ chức ĐQ quốc tế
Bản chất của độc quyền nhà nước trong CNTB
Phục vụ lơi ích của các tổ chức ĐQ
Giải quyết mâu thuẫn của CNTB
4.1.1.2 Tác động của độc quyền trong nền KTTT
Tích cực
Tạo ra khả năng lớn trong việc nghiên cứu và triển khai các hoạt động KHKT, thúc đẩy tiến bộ
Làm tăng NSLĐ, nâng cao năng lực cạnh tranh của bản thân các tổ chức độc quyền
Tạo ra sức mạnh kinh tế góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển theo hướng sản xuất lớn, hiện đại
Tiêu cực
Làm cho cạnh tranh không hoàn hảo > Gây thiệt hai cho người tiêu dùng và XH
Kìm hãm sự tiến bộ kỹ thuật > Kìm hãm sự phát triển kinh tế, XH
Chi phối các quan hệ kinh tế, XH, làm tăng sự phân hóa giàu nghèo
4.2. Lý luận của Lênin về các đặc điểm KT của độc quyền và ĐQNN trong nền KTTT TBCN
4.2.1. Lý luận của Lênin về đặc điểm KT của độc quyền
4.2.1.1 Các tổ chức đq có quy mô tích tụ và tập trung tư bản
Tổ chức độc quyền là: ...
cơ sở liên kết
Liên kết ngang
Liên kết dọc
Hình thức tổ chức
Liên minh theo chiều ngang
Liên minh theo chiều dọc
4.2.1.2. Sức mạnh của các tổ chức độc quyền do TB tài chính và hệ thống tài phiệt chi phối
Đầu xỏ tài chính( tài phiệt)
Để thích nghi với qtr quốc tế hóa -> ra đời trung tâm tài chính
4.2.1.3. Xuất khẩu tư bản trở thành phổ biến
Mục đích: chiếm đoạt giá trị thặng dư và các nguồn lợi nhuận khác ở các nước nhập khẩu tư bản.
Phân loại
Hình thức
Trực tiếp
Gián tiếp
Chủ thể xuất khẩu
Tư nhân
Nhà nước
4.2.1.4. Sự phân chia thế giới về kinh tế giữa các tập đoàn tư bản độc quyền.
Tích tụ tập trung TB
Các tổ chức ĐQ
XKTB
Phân chia về KT giữ các ĐQ
4.2.1.5 . Sự phân chia thế giới về địa lý giữa các cường quốc tư bản
Sự ptr k đều về kt
Sự ptr k đều về ctr, qs
Xung đột pchia lãnh thổ
Chiến tranh tg
4.2.2. Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm KT của độc quyền nhà nước trong CNTB
4.2.2.1. Kết hợp về nhân sự
4.2.2.2.Hình thành sở hữu NN
4.2.2.3.Sự điều tiết kinh tế của NN TB
4.3 BIỂU HIỆN MỚI CỦA ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC TRONG ĐIỀU KIỆN NGÀY NAY; VAI TRÒ LỊCH SỬ CỦA CNTB
4.3.1. Biểu hiện mới của độc quyền
4.3.1.1. Biểu hiện mới của tích tụ và tập trung tư bản
Xuất hiện các công ty độc quyền xuyên quốc gia
Xuất hiện các công ty vừa và nhỏ có vai trò quan trọng trong nền KT
4.3.1.2. Biểu hiện và vai trò của CNTB tài chính trong các tập đoàn độc quyền
Sự liên kết nhiều ngành dưới hình thức một tổ đa dạng
Chế độ tham dự thay đổi, được bổ sung bằng chế độ ủy
4.3.1.3. Biểu hiện mới của xuất khẩu tư bản
Kém -> như nhau ( XKTB ở các nc ptr)
Chủ thể XK thay đổi
Hình thức đan xen, đa dạng
4.3.1.4.Biểu hiện mới sự phân chia thế giới về mặt kinh tế của các ĐQ
LLSX
phát triển
Vai trò của các công ty xuyên QG tăng
Xu hướng QT hóa, TC hóa, khu vực hóa tăng
Hình thành CNTT ĐQNN quốc tế
4.3.1.5 Biểu hiện mới về sự phân chia lãnh thổ ảnh hưởng dưới sự chi phối của các tập đoàn độc quyền
"chiến lược biên giới mềm"
chạy đua vũ trang, ctr lạnh
4.3.2.Biểu hiện mới của độc quyền nhà nước dưới CNTB
4.3.2.1.Biểu hiện mới về sự phân chia lãnh thổ ảnh hưởng dưới sự chi phối của các tập đoàn độc quyền
Kết hợp về nhân sự
Đảng phái TS
Hội chủ xí nghiệp
4.3.2.2. Những biểu hiện mới về sở hữu nhà nước
Chi ngân sách
Đầu tư nhà nước
Các vấn đề trong chi ngân sách
4.3.2.3. Những biểu hiện mới trong công cụ điều tiết kinh tế của
Về chính trị
Thực hiện đa nguyên tư sản
Viện trợ ưu đãi từ nguồn lực NN gia tăng
4.3.1. Vai trò tích cực của CNTB
Tích cực
Thứ 1, Phát triển lực lượng sản xuất
Thứ hai, chuyển nền sản xuất nhỏ thánh sản xuất lớn hiện đại
Thứ 3, thực hiện xã hội sản xuất
Hạn chế
Thứ 1. mục đích của nền sản xuất TBCN vẫn tập trung chủ yếu lợi ích của thiểu số giai cấp tư sản
Thứ 2. Các cuộc chiến tranh thế giới với mục đích tranh giành thị trường, thuộc địa và khu vực ảnh hưởng đã để lại cho loài người những hậu quả nặng nề
Thứ 3. Chủ nghĩa tư bản đã tạo ra hố ngăn cách giữa các nước giàu và các nước nghèo trên thế giới