Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
UGLJIKOVODICI - Coggle Diagram
UGLJIKOVODICI
ŠTO SU UGLJIKOVODICI?
organski spojevi čije su molekule građene od atoma ugljika i vodika
STRUKTURNE FORMULE
služe za prikaz podataka o načinu povezivanja i prostornoj građi atoma
Lewisove strukturne formule
sažete strukturne formule
strukturne formule s veznim
crticama
→ pogodne za prikazivanje strukturnih cikličkih ugljikovodika i drugih cikličkih organskih spojeva i složenijih lančastih molekula
FIZIKALNA SVOJSTVA
hidrofibne → ne miješaju se s vodom
nepolarne ili slabi dipoli
vrelišta im ovise o masi molekula
manja gustoća od vode
→ četiri su plinovi, a iza pentana su tekućine
→ razgranani alkan ima malo niže vrelište od nerazgrananog izomera
CIS
→ izomeri u kojima su atomi vodika, tj.metilne skupine smještene s iste strane dvostruke veze
→TRANS IZOMERI
→ izomeri u kojem su atomi vodika, metilne skupine smješteni sa suprotne strane dvostruke veze
ALKINI
ALKENI
ALKANI
jednostruka veza između C atoma
CIKLOALKAN
→ alkan prstenaste strukture
homologni niz
→ metan, etan, propan, butan, pentan, heksan, heptan, oktan, nonan, dekan
dvostruka veza između C atoma
CIKLOALKEN
→ alken prstenaste strukture
trostruka veza između C atoma
CIKLOALKIN
→ alkin prstenaste strukture
KEMIJSKA REAKTIVNOST UGLJIKOVODIKA
SUPSTITUCIJA
HALOGENIRANJE ALKANA
REAKCIJE SUPSTITUCIJE
uglavnom je to reakcija alkana sa klorom ili bromom
cijepa se veza ugljik-vodik i nastaje nova veza između atoma ugljika i atoma halogena
IZGARANJE
reakcija oksidacije praćena oslobađanjem topline
ELIMINACIJA
nastaje alken
ZAJCEVLJEVO PRAVILO
→ više supstituirani alken je glavni produkt eliminacije
KEMIJSKA REAKTIVNOST
ALKENA I ALKINA
reaktivniji od alkana
reakcija adicije
→ vezivanje vodikovih atoma, atoma drugih elemenata ili radikala na dvostruke ili trostruke veze nezasićenih organskih spojeva
→ halogeniranje, katalitičko hidrogeniranje, adicija vode, hidrohalogeniranje
HETEROLIČKO CIJEPANJE
kovalentne veze između atoma s većom razlikom u elektronegativnosti, elektronegativniji atom preuzima oba elektrona iz zajednočkog elektronskog para
nastaju ioni
HOMOLITIČKO CIJEPANJE
kovalentne veze između atoma iste ili slične elektronegativnosti, svakom atomu može pripasti jedan elektron iz zajedničkog elektronskog para
nastaju radikali
HALOHENALKANI
kemijski vrlo reaktivna skupina organskih spojeva nastala iz alkana, alkena i alkina
DOBIVANJE
nafta
petrokemija
→ grana koja se bavi izdvajanjem pojedinih sastojaka iz nafte te njihovom daljnjom preradom
frakcijska destilacija
krekiranje
KONSTRUKCIJSKI IZOMERI I
IMENOVANJE
imaju istu molekulsku formulu, ali
različit slijed kovalentnih veza
atom ugljika koji tvori jednostruku vezu sa jednim atomom ugljika naziva se primarnim, onaj koji tvori dvije veze je sekundarni, onaj koji tvori tri veze je tercijaran, a onaj koji tvori četiri je kvateran
KORACI IMENOVANJA
Pronađemo najdulji lanac
Brojevima označimo položaje supstituenata na lancu. Brojimo s one strane odakle će supstituenti dobiti manji broj
Supstituente imenujemo i zajedno s brojem, kojeg dodajemo ispred osnovnog imena spoja
Supstituente navodimo abecednim redom i koristimo prefikse -di, -tri, -tetra,..
ALKENI I ALKINI
najdulji lanac mora sadržavati
dvostruku; trostruku vezu
takva veza ima prednost nad
supstituentima
osnovno ime se tvori tako da se nastavak -an zamijeni nastavkom -in za alkine ili -en za alkene
ALKILNO RAZGRANATI
SUPSTITUENTI
izopropil, izobutil, sec-butil, tert-butil
Iva Rappl 2.c