Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด สารน้ำ และสารอาหารทางหลอดเลือด,…
บทที่ 11 ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด สารน้ำ และสารอาหารทางหลอดเลือด
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด
ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulants)
Heparin, Unfractionated Heparin (UFH)
สร้างขึ้นใน granule ของ cell ถูกทำลายโดย macrophage อย่างรวดเร็วในกระแสเลือด ไม่ดูดซึมและถูกทำลายด้วยกรดจากทางเดินอาหาร ต้องให้ทางเส้นเลือดดำ และชั้นใต้ผิวหนังเท่านั้น
Heparin ป้องกันการแข็งตัวของเลือด ในกรณีต่างๆ
ป้องกันและรักษาภาวะvenous thrombosis Thrombosis หมายถึงการเกิด ลิ่มเลือด (thrombus) ไม่ดูดซึมในลำไส้ จึงต้องใช้ฉีดเท่านั้น เมื่อให้ทางเส้นเลือดดำจะออกฤทธิ์ทันที ข้อเสียคือ Thrombocytopenia ภาวะเกล็ดเลือดต ่า เรียก heparin induced thrombocytopenia (HIT) Increasedbleeding ต้องเฝ้าระวัง ค่าPTT (Partial Thromboplastin Time) และ PT (Prothrombin Time)
Warfarin ใช้ป้องกันและรักษาเส้นเลือดดำอุดตัน รักษาภาวะเส้นเลือดเเดงที่ปอดอุดตัน ใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด AF เพื่อป้องกันลิ่มเลือดกระจายในหลอดเลือด ดูดซึมได้ดีทางระบบทางเดินอาหาร ยากระจายตัวอยู่ในปอดและม้ามไตและตับ
Non-vitamin K antagonist oral anticoagulants
(NOACs
Direct thrombin (factor IIa) inhibitor ยาออกฤทธิ์ต้านthrombin โดยตรง thrombin มีหน้าที่เปลี่ยน fibrinogenให้เป็น fibrin จึงต้านกระบวนการแข็งตัวของเลือด ยากลุ่มนี้ได้แก่ Dabigatran
Direct factor Xa inhibitors ยาออกฤทธิ์ยับยั้ง factor Xa ทำให้ prothrombin ไม่สามารถเปลี่ยนเป็น thrombin ยากลุ่มนี้ได้เเก่ Rivaroxaban, Apixabanและ Edoxaban
Antianemiadrugs (ยารักษาภาวะโลหิตจาง)
Iron supplement ชนิดรับประทาน เช่น Ferrous sulfate, Ferrous gluconate , Ferrous fumarate ชนิดฉีด เช่น iron dextran , Iron sorbitex ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดเเดง และไมโอโกลบินในกล้ามเนื้อมีหน้าที่ขนส่งออกซิเจนจากปอดไปยังเซลล์ร่างกาย
การให้ธาตุเหล็กแบบฉีด (Parenteral iron therapy)เฉพาะใน ผู้ป่วยที่มีปัญหาด้านการดูดซึมนิยมให้ร่วมกับ Erythropoietin (EPO) โดยที่วไปมีความปลอดภัยสูง ยกเว้นมีอาการเเพ้
Deferoxanine Deferoxanineจับกับเหล็ก (iron chelating agent) โดยจับกับ free iron ได้สารประกอบที่ละลายน้ำถูกขับออกทางไตซึ่งจะทำให้ปัสสาวะเป็นสีชมพูอมส้ม
Folic acid (folate) ถ้าขาดจะเกิดภาวะmegaloblastic anemia พบในอาหารพวก ตับ เครื่องใน ยีสต์ ผักใบเขียว ถั่วต่างๆ
Erythropoietin ยาจะจับกับ erythropoietin receptor และกระตุ้นให้เกิดกระบวนการ erythropoiesis ในโมเลกุลสารตั้งต้นของการสร้างเซลล์เม็ดเลือดเเดง อาการไม่พึงประสงค์ Hypertension
ยาลดไขมันในเลือด (Hypolipidemicdrugs)
การขนส่งไขมันในเลือด Exogenous pathway (Exogenous-Diet) เป็นการขนส่งไขมันจากอาหารไปยังเนื้อเยื่อไขมันและกล้ามเนื้อเพื่อสะสมหรือใช้เป็นพลังงานEndogenouspathway (Endogenous –Liver)ตับสังเคราะห์ Cholesterol แล้วหลังเข้าสู่กระแสเลือดในรูป VLDL LDL
Nicotinic acid (Niacin) กลไกการออกฤทธิ์ ลดการเกิด lipolysis nicotinic acid ยังให้ตับขับ cholesterol ออกมาทางน้ำดีมากขึ้น
จึงลดทั้ง triglyceride และ cholesterol
ผลข้างเคียง
อาการหน้าแดง และร้อนวูบวาบ
คลื่นไส้ อาเจียน
hyperpigmentation
hyperuricenia
Fibric acid: Clofibrate, Gemfibrozil (Lopid) ยากลุ่มนี้มีประจุบวก ทำให้สามารถจับกรดน้ำดี ทำให้้cholesterol ในอาหารก็ไม่ถูกดูดซึมด้วยเพราะขาด bile acid ไปช่วยในขบวนการดูดซึม
statin มีผลทำให้กล้ามเนื้อสลายตัวได้ (rhabdomyolysis)เมื่อใช้ยานี้ร่วมกับยาgemfibrozil ผู้ป่วยที่ห้ามใช้ยา คือ สตรีมีครรภ์ ระยะให้นมบุตร
holestyramine
Inhibitors of Intestinal CHO Absorption: Ezetimibe
สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือด
Vitamins and Mineral
วิตามินที่ละลายได้ในน้ำ (water soluble vitamins)
วิตามินบีรวม (B Complexvitamins)
Thiamine (vitamin B1) หากขาด ชาปลายมือปลายเท้า กล้ามเนื้ออ่อนแรง เดินเซ มีความผิดปกติทางจิตใจ
Riboflavin (vitamin B2) หากขาด ทำให้เป็นโรคปากนกกระจอก อาจมีแผลที่มุมปาก ริงฝีปากแห้ง ระคายเคืองตา ไม่สู้แสง มองไม่ชัด
ิวิตามินบี 6 (PYRIDOXINE) หากขาดโลหิตจางแบบ Microcytic hypochromic anemia คือเม็ดเลือดเเดงมีขนาดเล็ก
วิตามินซี
ตามินที่ละลายได้ในไขมัน (fat soluble vitamins)
วิตามิน เอ ดี อี เค
Vitamin D หากขาด เกิดโรคกระดูกอ่อนในเด็กRickets ในผู้ใหญ่เรียกว่า Osteosarcoma
วิตามินอี (tocopherol) ช่วยสร้างเม็ดเลือด ป้องกันการแตกของเม็ดเลือด ป้องกันการเกิดลิ่มเลือดและการอุดตันของเส้นเลือด ลดการอักเสบในร่างกาย
Vitamin K รักษาอาการพิษจากยา warfarin
Fluid and Electrolytes
Enteral and Parenteral Nutrition
64108301133สุภาภรณ์ ทิพระษาหาร