Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด สารนํ้าและสารอาหารทางหลอดเลือด - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด สารนํ้าและสารอาหารทางหลอดเลือด
Anticoagulant drugs
Heparin
สร้างขึ้นใน granule ของ mast cell
ถูกทําลายโดย macrophage อย่างเร็วในกระแสเลือด
การบริหารยาโดยการฉีดทางหลอดเลือดดําและฉีดเข้าใต้ผิวหนังเท่านั้น
การป้องกัน
ใช้ป้องกันการแข็งตัวของเลือดในกรณีต่างๆ
ใช้ป้องกันและรักษาภาวะ venous thrombosis
เภสัชจลนศาสตร์ของ Heparin
ไม่ถูกดูดซึมในลําไส้ จึงต้องใช้ฉีดเท่านั้น
เมื่อให้ทางเส้นเลือดดํา จะเกิดฤทธิ์ทันที
ค่าครึ่งชีวิตเมื่อให้ทางเส้นเลือดดํา ขึ้นอยู่กับขนาดของยา
ปลอดภัยในการใช้กับหญิงตั้งครรภ์
Toxicity of Heparin
ต้องเฝ้าระวังค่า PTT และ PT
Osteoporosis : spontaneous fracture
การรักษาอาการพิษ
ให้ Fresh Frozen Plasma
ให้ IV Protamine sulfate แต่ละมิลลิกรัมของ protamine sulfate จะทําลายฤทธิ์ของ heparin ประมาณ 100 ยูนิต
การฉีด
ฉีดที่ไขมันใต้ผิวหนัง หลังฉีดให้ใช้สําลีแห้งกดไว้ 10-15 นาที ห้ามขยี้
Warfarin
ใช้ป้องกันและรักษาเส้นเลือดดําอุดตัน
รักษาภาวะเส้นเลือดแดงที่ปอดอุดตัน
ใช้ป้องกันการเกิดลิ่มเลือดแพร่กระจายในหลอดเลือด ในผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจตาย
กลไกการออกฤทธิ์
ยา Warfarin ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งเอนไซม์ที่จะเปลี่ยนวิตามินเค เป็นวิตามินเคที่พร้อมออกฤทธิ์
เภสัชจลนศาสตร์ของ Warfarin
การดูดซึม ดูดซึมได้ดีในระบบทางเดินอาหาร แต่ onset of action ของยา ขึ้นกับ rate of catabolism ของ clotting factor ที่มีอยู่แล้ว
การกระจายตัว: ยากระจายตัวอยู่ในปอด ม้าม ไต เก็บสะสมที่ตับสามารถผ่านรกได้
การขับถ่าย ถูกขับออกทางปัสสาวะและนํ้านม
Factor Xa inhibitors
Edoxaban
Rivaroxaban
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งไม่ให้ Factor X เปลี่ยนเป็น Factor X active จึงยับยั้งการแข็งตัวของเลือด
Antitiamia drugs
สาเหตุของภาวะโลหิตจาง
เสียเลือด มีการเสียเลือดแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง
ทุพโภชนาคือ การขาดสารอาหารที่จําเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง
ธาตุเหล็ก
วิตามิน B12
มีพยาธิสภาพที่ไขกระดูก
ไตวายเรื้อรังต้องรักษาโดย Erythropoietin
Ferrous sulfate
ดูดซึมทางลําไส้ 5-10% ผู้ขาดเหล็กเพื่มเป็น 20%
สะสมที่ตับ ม้าม ลําไส้ ไขกระดูก
ขับออกทางอุจจาระจะทําให้ถ่ายดํา
อาการไม่พึงประสงค์
คลื่นไส้ ควรแนะนําให้รับประทานพร้อมกับหลังอาหาร
แผลที่กระเพาะอาหาร,ถ่ายดํา
ยาแก้พิษ
Deferoxanine
Deferoxanine
จับกับเหล็กโดยจับกับ free iron โดยจับกับโปรตีนอย่างหลวมๆ ได้สารประกอบที่ละลายนํ้าถูกขับออกทางไต ซึ่งจะทําให้ปัสสาวะเป็นชมพูอมส้ม
วิธีการใช้ยา
Deferoxamine อยู่ในรูปผง ต้องผสมด้วย sterile water ให้ยาละลายหมด
ให้นํ้าเกลือแบบหยดช้า
Folic acid
Vitamin B9 ใช้ในการสร้าง purine และ pyrimidine จึงจําเป็นสําหรับการสร้างเม็ดเลือดแดง ถ้าขาดจะเกิดภาวะ megaloblastic anemia
พบในอาหาร
ตับ
เครื่องในสัตว์
ยีสต์
ผักใบเขียว
ถั่วต่างๆ
สาเหตุการขาด Folic acid
การตั้งครรภ์หรือเลี้ยงลูกด้วยนม ทําให้ทารกเกิดอาการกระดูกสันหลังโหว่
ติดสุรา
โรคมะเร็งลําไส้ ทําให้ดูดซึมอาหารไม่ได้
Erythropoietin
เป็น Hemopoietic growth factor ควบคุม proliferation differentiation ของเม็ดเลือด
แหล่งสร้างอยู่ที่ไต Erythropoietin stimulating agent
Epoietin
Darbeproin
กลไกการออกฤทธิ์ของยา
ยาจะจับกับ Erythropoietin receptor และกระตุ้นให้เกิดกระบวนการ Erythropoiesis ในโมเลกุลสารตั้งต้นของการสร้างเม็ดเลือดแดง
ข้อบ่งใช้
ใช้ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง
อาการซีดจากอาการข้างเคียงของยา Zidovudine
อาการซีดจาก Myeloma
การใช้ยา
สามารถฉีดทางหลอดเลือดดํา
การฉีดเข้าใต้ผิวหนังทําให้ระดับยาคงอยู่ในร่างกายได้นานกว่า
อาการไม่พึงประสงค์
Hypertension ปวดศีรษะ
ปวดตําแหน่งที่ฉีดและปวดกระดูก อาการคล้ายไข้หวัด
Hypolipemic drugs
Nicotinic acid
เป็น vitamin B3 ซึ่งจําเป็นสําหรับ lipid metabolism ใช้ลดไขมันในเลือดได้ทุกชนิด ยกเว้น Type I และยังเพิ่มระดับ HDL ในเลือดด้วย
กลไกการออกฤทธิ์
ลดการเกิด lipolysis
nicotinic acid ยังให้ตับขับ cholesterol ออกทางนํ้าดีมากขึ้น
จึงลดทั้ง triglyceride และ cholesterol
อาการข้างเคียง
อาการหน้าแดงและร้อนวูบวาบ
คลื่นไส้อาเจียน
hyperpigmentation คันตามผิวหนัง
Clofibrate,Gemfibrozil
กลไกการออกฤทธิ์
มีฤทธิ์กระตุ้น peroxisome proliferators activated receptor-แอลฟา มีผลเพิ่มการสร้าง fatty acid transporter protein
Clofibrate
ใช้ได้ดีในผู้ป่วยที่มีไขมันในเลือดสูงชนิด Type III,IV,V แต่ไม่ได้ผลใน Type II ในการทดลองหนูขาว: พบว่ายาชนิดนี้เมื่อใช้ติดต่อกันนานๆ จะเกิดเนื้องอกได้
Gemfibrozil
อาการข้างเคียง
อาจทําให้เกิดนิ่วในถุงนํ้าดี
ปวดท้อง
เอนไซม์ในตับเพิ่มขึ้น
เพิ่มฤทธิ์ของยาต้านการแข็งตัวของเลือด
Statins
ยับยั้งการทํางานของเอนไซม์ HMG-Coenzyme A reductase ที่มีการสร้าง cholesterol จึงมีการดึง cholesterol จาก LDL ในกระแสเลือดมาใช้แทน
ผลข้างเคียง
ตับอักเสบ ค่าเอนไซม์ตับที่สูงขึ้นมีร้อยละ 1-35 ผู้ที่ใช้ยานี้ติดต่อกันนาน ควรตรวจวัดระดับเอนไซม์ transaminese และ creatine kinase
มีผลทําให้กล้ามเนื้อสลายตัวได้ เมื่อใช้ยานี้ร่วมกับยา gemfibrozil
สารนํ้าและสารอาหารทางหลอดเลือด
Vitamins and Minerals
วิตามินคือ กลุ่มของสารอินทรีย์ที่มีอยู่ในอาหาร และเป็นปัจจัยที่สําคัญที่ร่างกายต้องการในปริมาณเล็กน้อย เพื่อใช้ในการทํางานของปฎิกิริยาต่างๆ ในร่างกายสิ่งมีชีวิตเช่น เพื่อการดํารงชีพ เพื่อการเจริญเติบโตหรือเพื่อการสืบพันธุ์
แร่ธาตุคือ เป็นสารอนินทรีย์แต่มีแร่ธาตุบางชนิดไปเป็นส่วนประกอบของสารอนินทรีย์ที่ร่างกายต้องการน้อย
วิตามินที่ละลายได้ในนํ้า
วิตามินที่ละลายได้ในนํ้า
วิตามินบีรวม
วิตามินซีจะทําหน้าที่เป็นโคเอนไซม์หรือเกี่ยวกับการทํางานของโคเอนไซม์หลายชนิดในร่างกาย สามารถขับออกได้ง่าย เป็นอันตรายน้อยแต่ร่างกายต้องการสมํ่าเสมอ
วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน
วิตามินเอ ดี อี และ เค
วิตามินสามารถสะสมไว้ในร่างกาย จึงอาจเกิดอันตรายได้ง่าย
Thiamine
ร่างกายสร้างเองไม่ได้ต้องได้รับจากอาหารเช่น ธัญพืช ข้าวกล้อง และข้าวที่ยังไม่ถูกขัดสี ตับและเนื้อของวัวหรือหมู ปลา ไข่ นม
หน้าที่
TPP เป็นโคเอนไซม์ในขบวนการเมทาบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต และกรดอะมิโน
TTP พบว่าเป็นส่วนประกอบสําคัญของเยื่อประสาท ถูกหลั่งออกจากสมอง ไขสันหลัง และ sciatic nerves เมื่อได้รับการกระตุ้นโดยสื่อไฟฟ้า
ภาวะผิดปกติ
Infantile beriberi
Adult beriberi
Wernicke-Korsakoff syndrome
วิตามินบี 6
มีส่วนประกอบที่สําคัญ 3 ชนิด
ไพริดอกซีน
ไพริดอกซาล
ไพริดอกซามีน
พบในตับ เครื่องในสัตว์ เนื้อ ปลา นม ไข่แดง ข้าวโพด ข้าวโอ๊ต ข้าวซ้อมมือ รําข้าว และบริวเวอร์ยีสต์
วิตามินบี 12
ช่วยในการสังเคราะห์ RNA DNA และการเจริญเติบโตตามปกติของเม็ดเลือดแดง มีผลต่อการดูดซึมและการใช้โฟเลทในร่างกาย
พบมากในเนื้อสัตว์ ปลา อาหารพวกนม เนย รําข้าว
วิตามินเอ
หน้าที่
ช่วยบํารุงรักษา Epithelial ของอวัยวะต่างๆ
มีความจําเป็นต่อการทํางานเป็นปกติของระบบสืบพันธุ์
วิตามินดี
เป็นวิตามินที่ร่างกายต้องการเพื่อการรักษาภาวะสมดุลของระดับแคลเซียมในเลือด
วิตามินอี
พบในนํ้ามันพืช เมล็ดถั่ว ผักใบเขียว
Vitamin K
เป็น fat-soluble substance สามารถได้รับโดยการกินผักใบเขียว