Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Nội khoa 1 - Coggle Diagram

- - - - Vị trí có bệnh
      - Tính chất của bệnh
      - Hình thức và mức độ rối loạn chức năng
      - Nguyên nhân
    - - PP Lâm sàng: Quan sát, sờ nắn, gõ, nghe, ngửi
      - Phòng thí nghiệm
      - Đặc biệt: chọc dò, soi ổ bùng, X quang, siêu âm, điện tim
    - - Chẩn đoán trực tiếp: Căn cứ triệu chứng đặc thù -> xác định bệnh
      - Chẩn đoán phân biệt: ghi nhân triệu chứng, xét nhiều bệnh có triệu chứng tương tự, nhưng có yếu tố không phù hợp rồi loại trừ
      - Chẩn đoán bằng pp điều trị: Chưa có cơ sở là bệnh gì. Phải điều trị theo cả 2 bênh và dựa trên kết quả điều trị để chẩn đoán là bệnh nào
      - Chẩn đoán qua 1 thời gian quan sát: ngay thời điểm không thể kết luận được
      - Chẩn đoán theo thời gian: Sớm - muộn (khi đã có thú chết - mổ khám mới xác định được
      - Chẩn đoán nghi vấn giả định: Kết luận tạm thời, có thể đúng - sai
      - Chẩn đoán theo mức độ chính xác: Sơ bộ - cuối cùng
      - Chẩn đoán theo triệu chứng:
      - Chẩn đoán giải phẫu học: mổ khám
      - Chẩn đoán cơ năng: hoạt động của cơ quan
      - Chẩn đoán theo bệnh nguyên: lấy mẫu xét nghiệm định danh
  - - - Đánh giá tình trạng bệnh
      - Đánh giá điều kiện thuốc và công tác hộ lý
      - Đánh giá hiệu quả kinh tế có đáng điều trị ko
    - - TL Tốt: khỏi bệnh nhanh, phục hồi sx, vẫn còn giá trị kinh tế
      - TL xấu
      - TL thận trọng, nghi ngờ
  - - - Bằng mắt thuờng hoặc + đèn pin
      - PP: Từ tổng quan -> cục bộ (Cả đàn -> cá thể) (Toàn bộ cơ thể thú -> vùng cụ thể)
      - Để thú đứng tự nhiên, không cho làm việc, không hoảng sợ, hung hăng
      - KỸ THUẬT:
        
        Nhìn từ xa: đứng cách thú, phía trước bên trái, lùi dần về và đi 1 vòng quanh (Đánh giá thể trạng, lông, da, tư thế đứng, thuơng tích ngoài da)
        
        Đứng phía sau:: sự cân đối cơ thể
        
        Cho thú đi vài bước để quan sát
        
        Đến gần: Khám từng cơ quan, nhìn kỹ từng phần, chú ý chất bài tiết lỗ tự nhiên
    - - Xác định nhiệt độ, độ ẩm, độ cứng mềm, thể tích, cảm giác đau, tính chất di động (Hạch bạch huyết), bắt mạch, Lực đập tim, độ cảm ứng da, lực căng cơ, khối u, thủy thủng, khí thủng, khám cơ gân xương, độ đàn hồi da, sờ khám nội quan (thú lớn)
      - BỆNH LÝ SỜ KHÁM
        
        BỘT NHÃO: Mềm, để lại dấu lâu mới mất đi, cảm giác như chạm vào túi bột (Thủy thủng, bội thực dạ cỏ)
        
        BÙNG NHÙNG (BA ĐỘNG): Sưng, dịch bị tích lại, lõm xuống, ấn vào và đàn hồi lại ngay (ổ mủ, áp xe)
        
        KHÍ THỦNG: (âm vò tóc) mềm, chứa đầy khí, nhấn vào nghe tiếng lép béo
        
        Cứng: VD: gan tăng sinh
        
        Rất cứng
    - - Dùng tay, dụng cụ chuyên dụng, nghe âm thanh bình thuờng hay bất thuờng
      - CÁC LOẠI ÂM THANH
        
        ÂM TRONG: vang, cơ quan có khí bên trong
        
        Phế âm: âm thanh vùng phổi
        
        Âm trống: Cơ quan căng, rất nhiều khí (trướng hơi dạ cỏ)
        
        Âm bùng hơi: Âm dạ cỏ bình thuờng, không vang bằng âm trống
        
        ÂM ĐỤC: ko vang, ko chứa khí
        
        Âm đục tuyệt đối: Yếu và ngắn (Âm của vùng không chứa khí (Tim, gan)
        
        Âm đục tương đối: (trung gian giữa trong và đục tuyệt đối) (cơ quan chứa 1 ít khí, vùng rìa phổi, hoặc phổi hóa gan)
        
        Sự chuyển âm
        
        Bình thuờng trong -> đục: vùng phổi chỗ vang - chỗ đục -> phần phổi đục không chứa khí nữa mà chứa dịch hoặc bị biến đổi đặc lại
        
        Bình thuờng Đục -> trong: Cơ quan đó đang tích khí
    - - Nghe trực tiếp
      - Nghe gián tiếp bằng ống nghe:
        
        Mặt trống: thu âm lớn, có tạp âm
        
        Mặt chuông: nhỏ, ít tạp âm
    - - VD: Ketosis thở ra mùi acetone, Viêm phổi hoại thư: thở ra mùi thối rữa
- - - - Chẩn đoán và điều trị
      - Kiểm dịch, cách ly, giết mổ và pháp lý
      - Biết giá trị của gia súc
      - Đánh giá 1 cách có hệ thống khi tổng kết bệnh án
      - Tổng kết kinh nghiệm không bị nhầm lẫn
    - - Địa chỉ - SĐT
      - Tên - số (tai) của gia súc
      - Loài gia súc
      - Giống
      - Màu lông da
      - Phái tính
      - Tuổi
      - Thể trọng
      - Giá trị sử dụng của thú hiện tại: thú kéo, thú đua
  - - - Hỏi người chủ nuôi - người quản lý, chăm sóc thú
      - Mục đích: Biết được hoàn cảnh xung quanh gia súc, tình hình quản lý chăm sóc, ăn uống, phòng bệnh, nguyên nhân tiến triển của bệnh--> Định hướng chẩn đoán điều trị
    - - Hỏi khéo léo để chủ trả lời đúng sự thật
      - Hiểu tâm lý và trình độ của người chủ (Sợ trách nhiệm ko dám nói sự thật, sợ tốn tiền thuốc, trình độ có hạn nên trả lời sai, hoặc huớng ta vào bệnh mà họ dự đoán vậy)
      - Bình tĩnh và nhẫn nại, Lắng nghe tích cực
      - Hỏi kỹ điểm không hợp lý
      - Vững kiến thức chuyên môn
    - - Nguồn gốc gia súc
        
        Nguồn gốc ở đâu, nuôi được bao lâu?
        
        Chăm sóc, quản lý, thức ăn ntn?
        
        Vùng gia súc có phải vùng dịch?
        
        Gần đây có gia súc mới đem về không? (có cách ly?)
        
        Tình hình bệnh trước đây? (Tình hình dịch bệnh gần đây tại trại)
        
        Quy trình phòng bệnh ntn? (An toàn sinh học, vaccine chưa?, thuốc kháng sinh, tẩy KST, sát trùng?)
      - Tình trạng bệnh hiện tại
        
        Thời gian thú mắc bệnh (Để chẩn đoán, tiên lượng, bệnh cấp tính hay mãn)
        
        Số gia súc bị bệnh, số đã chết
        
        Có nghi do nguyên nhân gì gây ra không?
        
        Đã có điều trị chưa (ai điều trị? thuốc gì? đã dùng trong bao lâu?, liều lượng, cách dùng, kết quả ra sao?)
        
        Trong lúc khám lâm sàng tìm ra vấn đề thì hỏi thêm
- - - - Bình thuờng
        
        Ngựa, chó: đỏ sậm
        
        Trâu bò: đỏ nhạt ít ánh quang
        
        Heo, dê cừu: đỏ nhạt, dễ thay đổi khi kích tích
        
        So sánh với niên mạc mắt xem có khác nhau không
      - Màu bệnh lý
        
        Niên mạc nhợt nhạt: Do thiếu máu (toàn thân hoặc cục bộ
        
        Niên mạc đỏ ửng: sung huyết hoặc xuất huyết (bệnh lý hoặc đỏ do lên giống hoặc làm việc nặng ngoài nắng lâu)
        
        Niên mạc tím bầm: Máu chứa nhiều CO2, do hô hấp có vấn đề, trở ngại trao đổi khí ở phổi và mô bào
        
        Niên mạc màu vàng hoàng đản: máu có chứa sắc tố mật (tắc ống mật, hồng cầu bị phá vỡ nhiều do KST, bệnh truyền nhiễm, gan bị tổn thuơng)
    - - Dữ mắt (ghèn): tương dịch, niên dịch, tế bào thuợng bì bong tróc, mủ đọng trong mí mắt
      - Niên mạc sưng: Viêm, ứ máu, (do bệnh truyền nhiễm)
  - - - PP: quan sát, cân đo, sờ nắn
      - Rắn chắc cân đối
    - - Phản ánh quá trình trao đổi chất
      - Dị hóa, đồng hóa biểu hiện qua ngoại hình
      - Khẩu phần đủ nhưng hấp thu không đảm bảo (rối loạn tiêu hóa, bệnh gây hấp thu kém)
      - Thang điểm đánh giá thể trạng bò
        
        mõm xương chậu, và mõm xương đuôi tạo thành hình chữ V thì chỉ số <=3, hình chữ U thì >=3, phẳng thì = 4, nhô lên tròn thì = 5
        
        Mõm xương chậu tròn thì chỉ số = 3
        
        Mõm xương chậu nhọn thì <= 2.5+ mõm xương đuôi tròn thì =2.5 + mõm xương đuôi nhọn thì < 2.5
        
        Nhìn từ đằng sau: đường lõm giữa xương sống và mõm xương chậu nhìn thấy được 1/2 thì =2.25, nhìn được 3/4 thì =2.0
        
        Hõm đuôi sâu hay nông?
        
        Điểm dưới 2 không tiếp tục xét nữa -> bò gầy, thiếu dinh dưỡng
    - - Đứng bắt buộc
        
        Uốn ván: đứng dạng, cứng người
        
        Viêm phổi, các bệnh về hô hấp: đứng để dễ thở hơn
        
        Tắc niệu đạo: bàng quang căng không thể nằm vì làm tăng áp lực
        
        Viêm âm đạo, táo bón nặng
        
        THủy thủng phần ức bò - do ngoại vật đâm tại dạ tổ ong -> chèn tim, máu về yếu -> tĩnh mạch thoát nước -> phù
      - Đứng ko vững: Đau bụng, viem não cấp tính, trâu bó xoắn tử cung, heo dịch tả, chó dại
      - Nằm liệt: Bại liệt sau sinh , ketone huyết, tổn thuơng tủy sống, viêm khớp
      - Vận động khác thuờng không theo ý muốn
  - - - Trâu bò: dưới cổ, trước đùi, trên vú
      - Chó mèo: chỉ có hạch trong bẹn sờ được
    - - Độ lớn, hình dạng, phản xạ đau khi sờ, nhiệt độ, tính di chuyển của hạt
  - - - Phân biệt cấp, mãn tính
      - Phản ánh tình trang sức khỏe, dự đoán bệnh, chẩn đoán phân biệt
      - Cho biết kết quả điều trị
    - - Bò, heo: 37,5 - 39,5
      - Chó; 37,5 - 39,2
      - mèo: 38 - 39.5
      - Gà: 40 - 42
    - - Trực tràng, Kẹp dưới cánh (gà)
    - - Cơ chế: trung khu điều hòa nhiệt tăng điểm điều nhiệt do nguyên nhân nhiễm khuẩn hoặc ko nhiễm khuẩn
      - Rối loạn khi sốt:
        
        Run: Khi điểm điều nhiệt tăng, gây co mạch và giảm lượng máu ở ngoại vi để giảm sự mất nhiệt, -> Run
        
        Rối loạn tiêu hóa: Thú bỏ ăn khi sốt -> chức năng phân tiết dạ dày ruột giảm -> thần kinh phó giao cảm ức chế -> ức chế hoạt động cơ trơn -> táo bón
        
        Rối loạn tim mạch: Thân nhiệt tăng 1 độ, nhịp tim tăng 18 nhịp/phút
        
        Rối loạn hô hấp: Sốt tăng nhu cầu oxy để chuyển hóa năng lượng để tăng thân nhiệt đáp ứng điểm điều nhiệt mới.
- - - - Thú cái: Dạng chân sau, nâng đuôi, cong lưng
      - Thú đực: khó phát hiện
    - - Phụ thuộc: thức ăn, nước uống, hoạt động, môi trường
      - Những thay đổi về lượng nước tiểu
        
        Thiểu niệu
        
        TRước thận: Mất nước do bệnh lý (tiêu chảy, nôn)
        
        Tại thận: Viêm thận cấp
        
        Sau thận: sỏi
        
        Vô niệu
        
        Không hình thành nước tiểu hoặc không bài thải nước tiểu ra được (bàng quang có hoặc không có nước tiểu)
        
        Bệnh ở thận: Viêm thận, suy thận (không tạo nước tiểu)
        
        Bệnh ở bàng quang: cơ vòng co thắt, vỡ bàng quang
        
        Bệnh niệu đạo: tắc, viêm, sỏi chèn ép
        
        Tiểu rắt
        
        Tiểu nhiều lần, lượng tiểu ra rất ít
        
        Nhiễm trùng niệu đạo, Thú cái lên giống
        
        Đa niệu
        
        Do uống nhiều nước, thuốc lợi tiểu
        
        Bệnh thận mãn tính
        
        Tiểu không cầm được
        
        Bệnh tủy sống, liệt cơ vòng bàng quang
        
        Hôn mê, nằm lâu ngày
        
        Đi tiểu đau
        
        Viêm bàng quang, sỏi, viêm niệu đạo, tắc niệu đạo
  - - - Trên bò
        
        Thận phải: xương sườn 12 -> đốt thắt lưng 2,3
        
        Thận trái (chỉ sờ được qua trực tràng): Đốt thắt lưng 2,3 - đốt thắt lưng 5
      - Trên chó
        
        Sờ được bên ngoài
        
        Thận trái: thắt lưng số 2,4
        
        Thận phải: Chỉ sờ được thùy sau