Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 6: Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG - Coggle Diagram

- - - - COx
        
        Nguồn gốc: các hoạt động tự nhiên (núi lửa, cháy rừng, phân hủy chất hữu cơ, hô hấp,...); các hoạt động nhân tạo (CN, nổ mìn, khai thác, đốt nhiên liệu hóa thạch, sinh khối,...)
        
        CO có ái lực với hemoglobin trong máu mạnh hơn O2 -> gây hại cho sức khỏe ở nồng độ thấp -> có khả năng gây tử vong ở nồng độ >250 ppm
        
        Nồng độ CO2 cao trong kk -> giảm áp suất riêng của O2
        
        CO2 >350ppm -> ảnh hưởng đến quá trình hô hấp
        
        Ở nồng độ cao -> gây tử vong
        
        Sự gia tăng 10% lượng CO2 khí quyển -> tăng nhiệt độ TĐ khoảng 0,5 độ C
      - NOx
        
        Là 1 trong những khí gây gia tăng hiệu ứng nhà kính
        
        Nguồn gốc: nguồn tự nhiên, nguồn nhân tạo (trong đó nguồn tự nhiên = 10 lần nguồn nhân tạo)
        
        Nguồn phát sinh NO, NO2 nhân tạo từ các công nghệ cháy, nổ; các quá trình sản xuất, sd hợp chất chứa nito
        
        Chỉ có NO, NO2 và N2O tác động bất lợi nhất tới kk
        
        Tác động: ảnh hưởng đến bộ máy hô hấp (NO, NO2), gây mưa axit (NO2)
      - SO2
        
        Nguồn gốc: các quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch có chứa lưu huỳnh; các quá trình sx, sd hợp chất có lưu huỳnh
        
        Tác động: gây cáu giận; ngạt thở; kích thích niêm mạc mắt và đường hô hấp; ở nồng độ cao gây bỏng và tử vong
        
        Là khí gây mưa axit
      - O3
        
        Có nhiều trong tầng đối lưu
        
        Nồng độ 0,3 - 8 ppm gây bất lợi cho sức khỏe con người
        
        Nồng độ 0,2ppm gây nguy hại cho cà chua, thuốc lá, đậu Hà Lan,...
        
        Có tác động bất lợi đến các vật liệu sợi (đặc biệt là sợi bông, nilon, sợi nhân tạo, màu thuốc nhuộm)
        
        Gia tăng quá trình lão hóa cao su
      - CH4, C6H6
        
        Nguồn gốc CH4: các quá trình sinh học biến đổi chất hữu cơ [quá trinh lên men hóa đường ruột của các động vật (đặc biệt ở động vật nhai lại như trâu bò) và người]; các quá trình sx CN; khai thác mỏ; cháy rừng; đốt nhiên liệu hóa thạch
        
        CH4 là 1 chất khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh hơn CO2 30 lần
        
        Nguồn gốc C6H6: các hoạt động CN, sd xăng
        
        Tác động của C6H6: gây độc qua đường hô hấp, tiêu hóa, qua da, ngộ độc chết người (nồng độ C6H6>60mg/l), gây độc kéo dài (do tích lũy trong mỡ, xương)
      - CFC
        
        Nguồn gốc: trong kỹ nghệ làm lạnh, bọt xốp cách nhiệt, dung môi,..
        
        Có thể tồn tại ở dạng sol khí và không sol khí
        
        Tồn tại rất lâu trong khí quyển (hơn 100 năm)
        
        Gây tổn thương tầng ozon
    - - SOL KHÍ:
        
        Là những hạt chất lỏng hoặc rắn cực nhỏ (10 mũ trừ 7 - 10 mũ trừ 4 cm)
        
        VD: sương mù, khói
        
        Có thể mang điện tích, tồn tại trong trạng thái lơ lửng, rất khó lắng đọng
        
        Có tác dụng hấp thụ và khuếch tán ánh sáng Mặt trời, giảm độ trong suốt của khí quyển, giảm tầm nhìn, gây mất thẩm mỹ, vệ sinh
    - - DẢI SÓNG CỰC NGẮN UVC:
        
        10-90 nanomet
        
        Phá hủy ADN, giảm khả năng đề kháng của cơ thể sống
        
        Dễ dàng bị ozon bình lưu hấp thụ, chặn lại
        DẢI SÓNG NGẮN TRUNG BÌNH UVB:
        
        290-320 nanomet
        
        Lượng ít: tăng cường tổng hợp D3, có ích cho xương và răng, tăng sức đề kháng
        
        Lượng lớn: gây đột biến ADN, gây bệnh về da (lão hóa, ung thư), các bệnh về mắt
        DẢI SÓNG NGẮN DÀI UVA:
        
        320-380 nanomet
        
        Lượng vừa: tăng cường kiến tạo sắc tố, bảo vệ da khỏi tác động xấu của UVB
        _ Lượng lớn: gây đông kết chất sắc tố
  - - - Các giải pháp môi trường mang tính "hành động địa phương"
        
        Giảm sd nhiên liệu hóa thạch; tiết kiệm tiêu thụ (đặc biệt là tiêu thụ năng lượng); dùng công nghệ sạch, xử lý, lọc chất thải khí; tái sd chất thải; kiểm soát thải tại nguồn
        
        Tăng chiều cao ống khói; thiết lập các vùng đệm, cách ly có tính tới điều kiện phát tán chất thải tại nguồn (gió, độ cao ống khói,..)
        
        Quy hoạch điểm thải hợp lý, kiểm soát thải theo vùng xung quanh
        
        Trồng rừng và các băng cây xanh để lọc chất ô nhiễm
        
        Xây dựng và sd các công cụ luật pháp, kinh tế trong quản lý môi trường
        
        Kiểm soát, đánh giá chất lượng môi trường bằng máy móc thiết bị và các dấu hiệu chỉ thị
        
        Giáo dục môi trường các cấp để thiết lập nền tảng đạo đức môi trường và các hành vi thân thiện môi trường 1 cách tự giác, khoa học, hợp lý
        
        Giải quyết đồng bộ các vấn đề ô nhiễm môi trường nước và đất
- - - - Màu, mùi, vị
      - Nhiệt độ
      - Độ trong, độ đục, chất rắn lơ lửng (SS)
      - Tổng chất rắn hòa tan (TDS), độ dẫn điện
      - pH
      - Oxi hòa tan (DO):
        
        Căn cứ vào chỉ số này, có thể đánh giá được các điều kiện chiếm ưu thế trong nước, đánh giá chất lượng nước
        
        Oxi hòa tan thấp không thuận lợi cho sự sống và quá trình tự làm sạch
      - Nhu cầu oxi sinh hóa (BOD): là lượng oxi cần thiết cho quá trình phân hủy các chất hữu cơ trong nước bằng con đường sinh học
        
        BOD là đại lượng gián tiếp biểu thị mức độ ô nhiễm hữu cơ trong nước
      - Nhu cầu oxi hóa học (COD): là lượng oxi cần thiết cho quá trình oxi hóa các chất hữu cơ trong nước bằng con đường hóa học
        
        Ưu điểm: cho kết quá nhanh
        
        COD phản ánh lượng chất hữu cơ bao gồm cả phần sinh vật có thể oxi hóa được và không oxi hóa được
        -> Chỉ số COD > chỉ số BOD
    - - Kim loại nặng trong nước: có hàm lượng nhỏ nhưng có tính độc cao (As, Pb, Hg, Cd, Cu, Zn, Mn,...)
      - Các chất tổng hợp, các chất hữu cơ độc hại (thuốc bảo vệ thực vật, các chất tẩy rửa, các chất dầu mỡ,...)
    - - VSV như vi khuẩn, virut, động vật nguyên sinh hoặc kí sinh trùng có khả năng sống trong moi trường nước, trong đó có nhiều loài gây bệnh nguy hiểm như tả, lỵ,...
        
        Chỉ số coliform: bao gồm 1 nhóm các vsv tuy không gây bệnh nguy hiểm cho con người nhưng số lượng khá lớn và tương đối ổn định trong nước tự nhiên. Trong đó có 1 số loại thường được phân tích gồm: E.Coli; Liên cầu khẩu Feacal streptococcus; Clostridium
    - - Pha loãng
      - Lắng đọng
      - Khả năng tự làm sạch hóa sinh của nước được thực hiện nhờ các phản ứng phân hủy chất hữu cơ bằng vsv.
      - Lọc sinh học
      - Khả năng tự làm sạch của nước có giới hạn và có điều kiện
- - - - Ô nhiễm đất do hóa chất sd trong NN:
        
        Một số hóa chất có thể tồn tại lâu dài do có tính trơ hoặc do liên kết với các chất hữu cơ và khoáng đất, tạo nên sự tích lũy tới ngưỡng gây hại trong môi trường và trong cơ thể sinh vật, gây tác động từ từ lên hệ sinh thái
        
        VD: hóa chất gây ô nhiễm đất trong NN đáng chú ý là thuốc BVTV
        
        Chất thải CN chứa nhiều hóa chất độc hại thải trực tiếp vào đất, hoặc qua nước, kk vào đất, làm cho đất bị ô nhiễm hóa học
        
        Các tác nhân gây ô nhiễm đất nghiêm trọng là chất phóng xạ, kim loại nặng, axit
        
        Việc sd bùn thải cống rãnh tp bón cho cây trồng cũng là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm đất
      - Độc chất trong đất:
        
        Trong đất chua, thường có độc tố do các icon H+, Al 3+ và đôi khi Mn 2+
        
        Trong đất phèn, có nhiều Al 3+ và Fe 3+
        
        Trong đất mặn, có muối NaCl, BaCl2, Na2SO4
      - Ô nhiễm dầu: Tác động của dầu tới môi trường đất
        
        Thoái hóa tính chất lý hóa của keo đất, làm cho keo bị trơ, ko còn khả năng hấp phụ trao đổi
        
        Thiếu oxi do dầu cản trở trao đổi kk với khí quyển, và chiếm chỗ các lỗ hổng chứa kk, làm cho các sinh vật đất ngạt thở chết
        
        Gây ngộ độc cho sinh vật đất, dính bám rễ cây,..
        
        Ảnh hưởng đến tính đệm, tính oxi hóa, độ dẫn điện, dẫn nhiệt, và nhiều quá trình khác nhau xảy ra trong đất
      - Ô nhiễm đất do chất thải sinh hoạt:
        
        Chất thải sinh hoạt là nguồn gây ô nhiễm môi trường đất về mặt hóa học, lý học và sinh học
        
        Thành phần nguy hiểm nhất trong chất thải sinh hoạt là chất hữu cơ và một số hóa chất dùng trong sinh hoạt