Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
INDARRAK ETA HIGIDURAK - Coggle Diagram
INDARRAK ETA HIGIDURAK
Indar: Gorputz batean aplikatzen den efektua
-
-
Indarra magnitude bektorial bat da; haren efektua intentsitatearen araberakoa da, baina baita norabide eta noranzkoaren araberakoa ere.
Indarraren objetu mota
Elastikoak: indar baten eraginez deformatu egiten dira, baina beren jatorrizko forma berreskuratzen dute indarra
desagertzean
Plastikoak: deformatu egiten dira, eta indarra desagertzean
ez dute beren forma berreskuratzen
-
Muga mota
Haustura-muga: Gorputz zurrun bati oso indar handia aplikatzen badiogu, baliteke haren haustura-muga gainditzea, eta gorputza puskatzea.
Elastikotasun-muga: Gorputz elastiko bati oso indar handia aplikatzen badiogu, baliteke haren elastikotasun-muga gainditzea, eta jatorrizko forma berreskuratzeko gai ez izatea.
Hooken legea
-
-
Ibilbidea
Gorputz bat mugitzen ari denean, hainbat puntutatik igarotzen da, eta puntu horiek elkartuz bide bat marraz dezakegu.
Definizioak
Posizioa: higikariak une batean duen kokalekua da. Erreferentzia-sistemaren arabera zehazten da. x edo s letrak erabiliz adierazten da.
Desplazamendua: hasierako posizioaren eta amaierakoaren arteko distantzia laburrena da (goiko irudian gorriz).
-
Higidura erlatiboa
Norbait tren batean badago eta bonbila bat ikusten badu, geldirik ikusiko du. Norbaitek kanpotik ikusten badu, mugimenduan ikusiko du.
Abiadura eta azelerazio
Abiadura (v): mugimenduaren lastertasuna neurtzen duen magnitudea da. Mugimendu baten batez besteko abiadura kalkulatzeko, ibilbide luzera zati hura egiteko behar izan duen denbora egiten da.
-
Azelerazio (a): magnitudeak higikari baten abiadura denbora anitateko zenbat aldatzen den neurtzen du.
-
HZU eta HZRU
-
HZRU
Higidura zirkular eta uniformea (HZRU) dauka gorputz batek, baldin eta ibilbide zirkular bat egiten badu abiaduraren balioari konstante eutsiz.
Periodo (T): higidura horrek errepikatzeko behar duen denborari, hots, bira bat egiteko behar denari.
-
Indarra mota batzuk
Newton lehen legea
Gorputza geldirik badago, geldirik jarraituko du.
Gorputza mugitzen ari bada, norabide berean eta abiadura berean mugitzen jarraituko du.
Tenkatze-indarrak: Soka bat erabiltzen dugu tira egiteko, eta sokak hedatzen du objektuari eragiten zaion indarra.
Bultzada-indarrak: Indarra zuzenean aplikatzen diogu objektuari, jasotzen edo lurraren gainean mugitzen dugunean.
Marruskadura-indarrak: Higidurari aurka egiten dio beti. . Beste gorputz edo ukipen-azal batekin kontaktuan dagoen gorputz bat mugitzean sortzen da.
Lurzorua