Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ฮอร์โมนและยาต้านฮอร์โมน - Coggle Diagram

- - - - มีอาการกระหายนํ้า
      - ปัสสาวะบ่อย
      - กินอาหารมากกว่าปกติ
      - นํ้าหนักลดลง
    - - Fasting Blood Sugar (FPG)
        
        เจาะหลังอดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
      - Oral glucose tolerance test (OGTT)
        
        งดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมง และเจาะเลือดที่ 2ชั่วโมงถัดมา หลังรับประทานกลูโคส 75กรัม
    - - โรคเบาหวานชนิดที่1
        
        การรักษา
        
        ยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
        
        ลดอาการแสดงต่างๆที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยและลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน
        
        ผู้ป่วย DM type I ปัญหาเกี่ยวกับตับอ่อนสร้าง insulin ผิดปกติ การรักษาต้องใช้ ยาฉีด insulin + ควบคุมอาหาร + ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
      - โรคเบาหวานชนิดที่2
        
        การรักษา
        
        ยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
        
        ลดน้ำหนัก + ออกกำลังกาย + ควบคุมอาหาร หากควบคุมไม่ได้พิจารณาให้ Oral hypoglycemic agents และ insulin
      - Gestational Diabetes
      - เบาหวานจากสาเหตุอื่นๆ
    - - Acute Complication
        
        ภาวะ Diabetes ketoacidosis (DKA) เกิดสาร ketonebodies ที่เป็นกรดสะสมอยู่ในร่างกายมากเกินไป
        
        ภาวะ Hyperosmolar coma มีระดับ glucose ในเลือดสูงทําให้ผู้ป่วยเกิดหมดสติแล้วชักขึ้นได้
      - Longterm Complication
        
        เกิดกับหลอดเลือดขนาดเล็ก
        
        retinopathy
        
        nephropathy,
        
        neuropathy
        
        เกิดกับหลอดเลือดขนาดใหญ่
        
        coronary artery disease
        
        การหมุนเวียนเลือดบริเวณปลายมือ-เท้าผิดปกติ
        ทําให้เกิดอาการชา
    - - การควบคุมอาหาร
      - การออกกำลังกาย
      - การใช้ยาลดระดับนํ้าตาล
      - การใช้อินซูลิน
    - - กลไกการทํางาน
        
        เกิดการนําส่ง glucose จากนอก cell เข้าสู่ใน cell
        
        เพิ่มฤทการเก็บสารอาหารไขมันและ glucoseไว้ใช้ เป็นพลังงานของ cell
        
        เกิดการเจริญและการเพิ่มระดับ metabolism ต่างๆในcell
        
        โดยผลของ insulin ต่ออวัยวะอื่นๆ
        
        ผลต่อตับ
        
        เกิดการสังเคราะห์ glycogen และลดกระบวนการ glycogeolysis และ gluconeogenesis
        
        ผลต่อกล้ามเนื้อลาย
        
        เพิ่มการสังเคราะห์โปรตีนและการขนส่ง amino acid เข้า cell กล้ามเนื้อลายและกระตุ้นการทํางานของ ribosome
        
        ผลต่อเนื้อเยื่อไขมัน
        
        ลดระดับไขมันอิสระ (free fatty acid) ภายในเลือด แล้วนํามาเก็บสะสมไว้ในเนื้อเยื่อไขมัน
      - รูปแบบเภสัชภัณฑ์ จําแนกตามเวลาที่ยาออกฤทธิ์
        
        Insulin ที่ออกฤทธิ์และหมดฤทธิ์เร็วมาก (Ultra short หรือ rapid acting)
        
        Insulin ที่ออกฤทธ์ิและหมดฤทธ์ิเร็ว (Short acting หรือ Regular insulin)
        
        Insulin ที่ออกฤทธ์ิได้ปานกลาง(Intermediate acting)
        
        Insulin ที่ออกฤทธ์ิยาวนาน (Long acting insulin)
        
        Insulin ที่ออกฤทธ์ิได้ปานกลาง(Intermediate acting)
        
        Insulin ที่ออกฤทธ์ิแบบผสม Combination (Mixed)
      - การบริหารยา
        
        วิธีการฉีดเข้าทางหลอดเลือดดํา (IV)
        
        กรณีสภาวะฉุกเฉินหรือ pt.ที่รักษาอยู่ในร.พ.จะใช้กับ Insulin short acting หรือ regular insulin เท่าน้ัน
        
        วิธีการฉีดเข้าชั้นใต้ผิวหนัง (SC)
        
        ใช้ฉีด insulin ทุกชนิด โดยใช้ insulin syringe with needle หรือ insulin pen
        
        – ตําแหน่งในการฉีดคือ บริเวณหน้าท้อง หน้าขา ท้องแขนหลัง (tricep area) และสะโพก
      - การเก็บยาฉีด
        
        สามารถตั้งทิ้งไว้ในอุณหภูมิห้อง (25องศา) ได้นาน 45 วัน
        
        พกพายาฉีดinsulinได้โดยไม่ต้องแช่นํ้าแข็ง
        
        เก็บในตู้เย็นที่อุณหภูมิ 4 – 8 องศา ได้นาน 6 เดือน
        
        อินซูลินที่ยังไม่เปิดใช้ควรเก็บไว้ที่อุณหภูมิ 2–8 องศา
  - - - Sulfonylureas
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        กระตุ้นการหลั่ง insulin จาก beta-cell
        
        ลดระดับ glucagon ในเลือด
      - Biguanide
      - Alpha-glucosidase inhibitor
      - Thiazolidinediones
    - - Biguanides
- - - - ยาเม็ดคุมกําเนิด
        
        ยาชนิดฮอร์โมนรวม
        
        Monophasic preparation
        
        Biphasic preparation
        
        Triphasic preparation
        
        ยาชนิด Minipil
        
        ยาคุมกาเนิดหลังร่วมเพศ (Postcoital
        contraceptives, morning after pill, emergency contraceptives pill)
        
        ยาคุมกําเนิดชนิด sequential preparation
      - ยาฉีดคุมกําเนิด
        
        Medroxyprogesteroneacetate150mg/3ml (DMPA Depo provera)
        
        Norethindrone enanthate (NET-EN Noristerat)
      - ยาฝังคุมกําเนิด
        
        ชนิดไม่สลายตัว
        
        ชนิดสลายตัว
      - ห่วงอนามัย
        
        ห่วงอนามัยธรรมดา (Non-medicated
        หรือinertIUDs)
        
        ห่วงอนามัยชนิดท่ีมีสารส่งเสริม
        ประสิทธิภาพการป้องกันการตั้งครรภ์
        (medicated หรือ bioactive IUDs)
    - - ถุงยางอนามัย
      - ยาฆ่าเชื้ออสุจิ
      - หมวกยางสอดช่องคลอด
      - วิธีนับวันหรือระยะปลอดภัย
- - - - รักษาด้วยยาต้านไทรอยด์(Antithyroid drugs)
      - รักษาด้วยสารกัมมันตรังสีไอโอดีน(Radioactive iodine)
      - รักษาด้วยการผ่าตัด (subtotal thyroidectomy)
    - - ต่อมthyroidเสื่อมทําให้การสร้างและหลั่ง
        hormoneลดลง
      - ขาดสารไอโอดีน
      - ได้รับ goitrogen ในปริมาณมาก
      - Physiologic goiter
  - - - ยาที่มีใช้คือ propylthiouracil (PTU), carbimazole และ methimazole(MMI)
      - ออกฤทธิ์ลดการสังเคราะห์thyroidhormoneโดยยับยั้ง
        thyroid peroxidase และปิดกั้นการ iodine organification และการรวมตัวของ iodotyrosines (coupling)
      - Efficacy monitoring
        
        ตรวจระดับ FT3, TSH หลังจากให้ยา 2 เดือน
        
        แนะนําให้ยาจนครบ 2 ปี และตรวจระดับ FT3, FT4 ก่อนหยุดยา เพื่อยืนยันว่าอยู่ในภาวะ Euthyroid
    - - ยับยั้งการหลั่งและสร้าง thyroid hormone แบบ เฉียบพลัน และลดขนาดต่อม thyroid
      - ทาให้อาการดีขนึ้ ภายใน 2 – 7 วัน และ ระดับ T3, T4 ลดลงภายใน 2 – 3 สัปดาห์
      - Adjuvant therapy ในผู้ป่วยภาวะ Grave’s disease ก่อนทําการผ่าตัด
    - - Propranolol, atenol, metoprolol และ nadolol
      - ลด thyrotoxic symptoms อาการใจสั่น
      - Adjuvant therapy ในผู้ป่วยภาวะ Graves’disease หรือ toxic nodules, ก่อนทําการผ่าตัด thyroids strom
      - ห้ามใช้ในผู้ป่วยภาวะหายใจล้มเหลว หัวใจเต้นช้า นํ้าตาลในเลือดตํ่า ผู้ที่ได้รับยา monoamine oxidase inhibitor หรือ tricyclic antidepressants