Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Antzinarotik erdi arora, Repaso - Coggle Diagram

- - - - Mendebaldeko erdia Honoriorentzat izan zen. Erromak ez zion hiriburu izateari utzi.
        
        Germaniarrek ez zuten Mendebaldeko Erromatar Inperioa bakean utzi.
        
        476an, germaniarrek Mendebaldeko azken enperadore erromatarra kendu
        
        Inperioaren ekialdeko erdia Arkadiok heredatu zuen eta zati hark Konstantinopla hiria zuen hiriburu.
  - - - Bizantziar Inperioaren goren aldia Justiniano I.a enperadorearen agintaldia izan zen, 527. eta 565. urteen artean.
      - Justiniano hil ondoren, bi mendeko krisi garaia jasan zuen inperioak.
    - - Azkenik, 1453an, Turkiako otomandarrek hiriburua okupatu zuten
    - - nagusia nekazaritza
      - hirietan artisau jarduera handia zegoen. Artisauek egindako produktuen artean, luxuzko gaiak izan ziren nabarmenenak; zetazko ehunak, adibidez.
      - Inperioaren kokapen estrategikoak eta merkataritzari garatzen lagundu zion
    - - kultura greziar-helenistikoaren eragin handia
    - - Konstantinoplako Santa Sofia eliza da estilo horren erakusle garrantzitsuena
      - Eraikinaren erdian, kupula handi bat dago. Haren zamari eusteko, kontrahormen eta kupula erdien sistema bat dago kanpoaldean, eta petxinen sistema bat barrualdean.
        
        Eraikinaren barrualdea hiru nabetan dago antolatuta: bat erdian eta bi aldeetan. Oinplano mota horri basilikala esaten zaio.
        
        Beste bizantziar eliza batzuek gurutze forma dute eta bi besoak luzera berekoak dira.
        
        Oinplano mota horri gurutze grekoa esaten zaio.
        
        Zutabeetako marmolez eta mosaiko ikusgarriz dago apainduta barrualdea.
        
        Kanpoaldea ez dago apainduta eta, beraz, agerian dago eraikuntza elementu nagusia: adreilua.
- - - - tribu batean bizi denak familia dira
      - Germaniarrak Erdialdeko Asiakoak ziren
      - herri nomadak ziren, eta herrixkatan eta kanpamentutan bizi ziren. Abeltzaintzan aritzen ziren batik bat
      - Germaniarrak indarrez edo itunen bidez ezarri ziren Mendebaldeko Erromatar Inperioaren lurraldean, eta zenbaitek Erromako armadan eta administrazioan ere lan egin zuten.
      - hala nola hunoak eta bandaloak erromaren aurka
      - Herri germaniar
        
        Ostrogodoak
        
        Italiar penintsulan ezarri ziren.
        
        Frankoak
        
        Galiako ipar-mendebaldean ezarri ziren.
        
        Burgundiarrak
        
        Galiako ipar-ekialdean ezarri ziren.
        
        Bisigodoak
        
        Galiako hegoaldean eta Hispanian ezarri ziren.
      - azken enperadorea
        
        Romulo Augustolo
    - - kanpotar bati erromatar kultura eta oiturak eman
        
        hala nola bisigodoak eta ostrogodoak
    - - Gizartea
        
        biztanle gehienak erromatartuta zeuden
        
        baina jatorri germaniarreko gutxiengo bat zen nagusi
        
        hasieran pertsona libre osatuta zegoen eta gero aristotraziako gerlariak inposatukodu gizarte estamentala,
      - Erromako kultura
        
        Latina hitz egiten zen
        
        Bestalde, kristautasuna hedatu zen germaniarren artean, lehenago Erromatar Inperioan hedatu zen bezalaxe.
      - Politika
        
        Monarkiak ziren. Errege-erreginen boterea ahula zen, gero eta indar handiagoa zuen aristokrazia gerrariaren mende baitzeuden.
      - Ekonomia
        
        III. mendean hasitako landatartzeko joerak gora egin zuen
        
        Ekonomiaren oinarria oso funtsezko nekazaritza zen: nekazariak eta esklaboak aritzen ziren lanean
  - - - Arte karolingioak bizantziarraren eragin handia zuen
    - - Enperadorea eta haren gortea inperio osotik ibiltzen ziren, baina hiriburua Akisgranen ezarri zen.
- - - - Errege aretoa
        
        nobleen eta apezpikuen batzordea zen: erregeari gobernu lanetan laguntzen zioten.
      - Dukeek eta kondeek
        
        administratzen zuten lurraldea. Botere handia lortu zuten eta matxinada ugari piztu zituzten.
      - Gizon Askeen Batzarra
        
        arduratzen zen erregeak aukeratzeaz.
    - - errege bisigodo eta apezpikuen erresumen politikoa eta erlijioa antolatzeko
  - - - lur zain handiak nelengo sektorean
    - - Nekazariena, jopuena eta esklaboena izan zen talde handiena, eta, gehienetan, nobleen lurretan egiten zuten lan.
      - Lurra, aberastasun nagusia, jabe handien esku geratu zen. Nekazaritza jarduera zerealgintzan oinarritzen zen, batik bat. Geroago, gora egin zuen abeltzaintzaren garrantziak; bereziki, ardienak.
      - Alde handiak zeuden noble taldeen eta nekazarien artean. Nekazariak askeak, jopuak edo esklaboak izan zitezkeen, eta oso baldintza txarretan bizi ziren
      - Nobleen artean, mendekotasun pertsonaleko harremanak zeuden
    - - harlandu
        
        arri karratuak
      - ferra arkuen
        
        puntu erdiko , ferra arku paleotristaua, ferra arku musulmana(normalan dekorasioa, dago eginda adreiluz )
- - - - Iruñerainoko eremua hartzen zuten, abeltzaintza eta fruitu bilketa zuten bizibide, eta herrixka txikitan bizi ziren.
    - - Nekazariak ziren, hiri harresituetan bizi ziren eta merkataritzan jarduten zuten.
  - - - Gizarte antolaketa berria, zeinak ekarri baitzuen gero eta nabariagoak izatea gizarte taldeen arteko desberdintasunak
      - Antolaketa administratibo berria, hirian oinarritua (civitas), lurraldearen hierarkizazioarekin batera.
      - Biztanleria erabat ugaritzea, ekonomia garapenaren eta gizarte antolaketaren eraginez.
      - Hirigintzaren garapena
      - Merkataritzaren garapena, galtzada sare estrategiko batean oinarriturik
      - Idatzizko hizkuntza bat, latina.
      - Denarioa oinarri zuen sistema ekonomikoa ezarri zuten, bai eta ustiapenerako sistema berriak sortu ere
      - Kristautasuna nagusituz joan zen
  - - - gazteiz ondoan non elkarten ziren frantzi, astorga eta tarragonaren bideak
    - - babestu zuen zaragozako bideak Pamplona
    - - portu inportante bat zeukan eta erraa zen pirineoak zearkatzea
- - - - kontuan hartuta, Eneko Aritza Iruñeko lehen erregea