Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่10การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะแทรกซ้อน
ในระยะหลังคลอด
…
บทที่10การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะแทรกซ้อน
ในระยะหลังคลอด
การสำลักขี้เทา(Meconium Aspiration Syndrome : MAS)
ความหมาย
- กลุ่มอาการหายใจลำบากที่เกิดเนื่องจาก การที่ทารกสูดสำลักหายใจเอาขี้เทาที่ปนอยู่ในน้ำคร่ำเข้าไปในทางเดินหายใจ
-
อาการและอาการแสดง
-
อาการมักปรากฏหลังเกิด 2-3 ชม.
- หายใจลำบาก หายใจเร็ว เขียว ทรวงอกโป่งออก/อกถัง (barrel chest) หน้าอกบุ๋ม ปีกจมูกบาน มีเสียงกลั้นหายใจขณะหายใจออก เสียงหายใจออกยาวกว่าปกติ แบ่งความรุนแรงเป็น 3 ระดับ
- รุนแรงน้อย หายใจเร็วเพิ่มขึ้น PaCO2 ลดลง, pH ปกติ อาการมักหายไปใน 24-72 ชม.
- รุนแรงปานกลาง หายใจเร็วรุนแรงมากขึ้น มีการดึงรั้งของซี่โครง ความรุนแรงสูงสุดเมื่ออายุประมาณ 24 ชม.
- รุนแรงมาก ระบบหายใจล้มเหลว
ทันที หรือ ภายใน 2-3 ชม. หลังเกิด
-
การรักษา
ระยะแรก ในห้องคลอด
- เมื่อศีรษะทารกพ้นช่องคลอด ดูด
ขี้เทา/น้ำคร่ำออกจากปาก/จมูกให้มากที่สุด ก่อนทารกหายใจครั้งแรก : ลดการสูดสำลัก
ขี้เทา
- ถ้าทารกไม่หายใจ/หายใจผิดปกติ
ใส่ท่อหลอดลมคอ ใช้สายดูดเสมหะออก
-
-
เมื่อหายใจเองได้ดี/อาการคงที่ ใส่ NG
tube ดูดน้ำคร่ำที่มีขี้เทาปนจากกระเพาะอาหารให้หมด : ป้องกันอาเจียนและสำลัก
ขี้เทาอีก
-
อุบัติการณ์
การมีขี้เทาในน้ำคร่ำพบประมาณร้อยละ 10 ของการคลอดทารกที่มีอายุครรภ์มากกว่า 42 สป. จะพบสูงถึงร้อยละ 35-40
พบอุบัติการณ์สูงขึ้นในทารกคลอดท่าก้นที่มีอายุครรภ์ต่ำกว่า 37 สป.ไม่ค่อยพบในทารกเกิดก่อนกำหนด : ลำไส้ของทารกที่มีอายุครรภ์ต่ำกว่า 34 สป. ยังไม่มีระบบประสาทพาราซิมพาเธติค (parasympathetic Nervous system) ที่สมบูรณ์ จึงพบการถ่ายขี้เทาของทารกกลุ่มนี้ได้น้อย
พยาธิสรีรภาพ
ปริมาณขี้เทาจะมีผลต่อลักษณะความเหนียวข้นของน้ำคร่ำ อาจมีสีเขียวจางๆจากการมีขี้เทาปนน้อย จนกระทั่งเป็นก้อนเหนียวกระจายทั่วไป
-
กล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักหย่อนตัว ขี้เทาถูกขับออกมาปนในน้ำคร่ำทารกหายใจเอาน้ำคร่ำปนขี้เทาเข้าสู่หลอดลม คอ ปอด
-
การประเมินภาวะสุขภาพ
- ประวัติก่อนคลอด เพื่อจำแนกทารกที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิด MAS พบในทารกครบกำหนด เกินกำหนด ท่าก้น
- ระยะคลอด ทารกในครรภ์มีอาการของภาวะพร่อง O2 และพบขี้เทาปนในน้ำคร่ำ
- ระยะแรกเกิด APGAR score มักต่ำ มีขี้เทาติดอยู่ตามผิวสะดือและเล็บ มีอาการหายใจลำบาก พบทรวงอกโป่ง/อกถัง
การวินิจฉัย
- ประวัติน้ำคร่ำมีขี้เทาปน หรือดูดได้ขี้เทาจากหลอดลมคอ
- อาการและอาการแสดง
- ภาพรังสีปอด ลักษณะปอดอักเสบจากการสูดสำลักขี้เทา : ปอดโป่งพองกว่าปกติทั้ง 2 ข้าง + เงาทึบจากปอดแฟบบางส่วน/
- (ต่อ) /เงาทึบหยาบเป็นหย่อมๆจากการมีขี้เทาอุดกั้นทำให้ถุงลมแฟบ
- บางรายอาจมีลมในช่องเยื่อหุ้มปอด ถ้าเป็นมากอาจพบลมในช่องอก
- รายที่มีภาวะพร่อง O2 ในครรภ์
พบเงาของหัวใจโต
-
-