Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล - Coggle Diagram
กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล
มโนมติของคน (Man)
คน
กาย ร่างกาย ประกอบด้วยโครงสร้างและหน้าที่การทำงานของร่างกาย
จิต จิตใจ
อารมณ์ ความรู้สึก
จิตวิญญาณ (Spirit)
สติปัญญา หรือ ความคิด
สังคม
คนที่เกี่ยวข้องกับบุคคลอื่นๆ
สัมพันธภาพแต่ละบุคคล
คนเป็นระบบเปิด
คนจะต้องมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมตลอดเวลา
การรับและการให้เกิดขึ้นได้ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม โดยมีความสัมพันธ์กัน
คนมีความต้องการพื้นฐาน
บุคคลจะมีความต้องการทั้งทางร่างกาย จิตใจและสังคม
แบ่งออกได้เป็น 5 ระดับตามทฤษฎีความต้องการ
ของมาสโลว์
ความต้องการทางด้านร่างกายหรือสรีระ (Physical needs)
ความต้องการความปลอดภัย (Safety and security)
ความต้องการความรัก ความผูกพัน (Affiliation)
ความต้องการความภาคภูมิใจและความมีศักดิ์ศรี (Self-esteem)
ความต้องการความพอใจตนเอง (Self-actualization)
คนมีพัฒนาการ
การพัฒนาการจะเป็นอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เกิดจนถึงวัยชรา
การพัฒนาการในและด้าน แต่ละขั้นตอนจะมีลักษณะเฉพาะ
คนมีความต้องการภาวะสมดุล หรือภาวะปกติ
กระบวนการที่ดำรงภาวะสมดุลหรือปรับสมดุล
เรียกว่า กระบวนการปรับตัวหรือกลไกการต่อสู้ เพื่อสมดุล
ความต้องการดำรงภาวะสมดุล (Homeostasis)
ความต้องการในระดับที่ไม่รู้ตัวเป็นไปโดยอัตโนมัติ และในระดับที่รู้ตัว
ความต้องการปรับสู่ภาวะสมดุล
เมื่ออยู่ในภาวะที่เสียสมดุลคนจะพยายามปรับสู่ภาวะสมดุล โดย กลไกการปรับสู่ภาวะสมดุล
คนมีลักษณะพื้นฐานร่วมกันแต่มีความเป็นปัจเจกบุคคล
ปัจจัยที่ทำให้คนเป็นปักเจกบุคคล คือพันธุกรรม
ระดับการพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตสังคม และ ประสบการณ์ในชีวิต
คนมีสิทธิของตน
แต่ละบุคคลไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ในบทบาทตำแหน่งใดก็จะมีสิทธิแห่งตนตามภาวะ
คนมีศักยภาพในการช่วยเหลือตนเอง
ทุกคนมีความสามารถที่จะช่วยเหลือตนเองในด้านต่างๆ
เช่นกิจวัตรประจำวัน
มโนมติของสิ่งแวดล้อม (Environment)
ส่ิงแวดล้อมทางกายภาพ
ส่ิงแวดล้อมภายนอกที่ไม่มีชีวิต
ส่ิงแวดล้อมทางชีวภาพ
สิ่งมีชีวิตทั้งพืช และสัตว์ ที่มีทั้งขนาดเล็กไปจนใหญ่
ส่ิงแวดล้อมทางเคมี
สารเคมีทุกชนิด รวมทั้ง อาหาร ยา
มาจากส่ิงมีชีวิตหรือส่ิงไม่มีชีวิต
ส่ิงแวดล้อมทางสังคมเศรษฐกิจ
สิ่งแวดล้อมที่เป็นนามธรรม ไม่สามารถสัมผัสได้ เช่น
ความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม ประเพณี ศาสนา
บุคคลในครอบครัวต่างก็เป็นส่ิงแวดล้อมซึ่งกันและกัน
อาจเกิดผลดีผลเสียต่อกันได้
มโนมติของสุขภาพ (Health)
สุขภาพของคนจะประกอบด้วย 2 ภาวะ
ภาวะสุขภาพดี (Wellness)
เจ็บป่วย(Illness)
สุขภาพ (Health)
สภาวะที่มีความสมบูรณ์ของร่างกาย จิตใจ และ
สามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
ความเจ็บป่วย (illness)
สภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ปกติทางด้าน ร่างกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ
ในขณะหน่ึงคนอาจอยู่ในภาวะที่สมบูรณ์แข็งแรง แต่ก็อาจอย่ในภาวะเจ็บป่วยได้ในเวลาต่อมา
มโนมติของการพยาบาล (Nursing)
การพยาบาลเป็นการช่วยเหลือคน
เพื่อให้คนสามารถดำรงภาวะสุขภาพไว้/ช่วยให้คนกลับสู่ภาวะสุขภาพดีเมื่อเจ็บป่วย
รักษาทางการพยาบาล คือ กิจกรรมท่ี
พยาบาลปฏิบัติในขอบเขตหน้าที่ของตนในการช่วยเหลือปัญหาสุขภาพ
การพยาบาลที่จะช่วยเหลือให้คนมีภาวะสุขภาพดี หรือปรับสู่ภาวะสุขภาพดี
การส่งเสริมสุขภาพ
ช่วยเหลือให้คนมีสุขภาพดีกว่าที่เป็นอยู่
เป็นการช่วยในการสร้างพฤติกรรมสุขภาพหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
การป้องกันโรค
เพื่อให้คนได้ดำรงการมีสุขภาพที่ดีไว้
ครอบคลุมการป้องกันทั้งด้าน
ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม
แบ่งออกเป็น 3 ระดับ
ระดับท่ี 1 (primary prevention)
การป้องกันโรคบางโรคเป็นการเฉพาะ
ระดับท่ี 2 (secondary prevention)
ส่งเสริมการตรวจพบผู้ป่วยตั้งแต่โรคยังไม่ปรากฏอาการเพื่อให้สามารถให้การรักษาได้ทันท่วงที
ระดับท่ี 3 (tertiary prevention)
ให้รู้จักการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีก
การดูแลรักษา
การปฏิบัติของพยาบาลในด้านการดูแลรักษาเป็นการมุ่งเน้นการบำบัด
พยาบาลจะต้องรู้จักใช้ศิลปะในการติดต่อสื่อสาร
การแสดงออก ท่าทาง และการเข้าใจผู้ป่วย
การฟื้นฟูสภาพ
ระยะที่บุคคลออกจากภาวะของการเป็นผู้ป่วยกำลังกลับไปอยู่ในบทบาทของคนปกติทั่วไป
เป็นผู้ให้กำลังใจให้ความหวังช่ืนชมและยกย่องผู้ป่วย
การพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาลในการช่วยเหลือผู้รับบริการ
การประเมินสภาพ
การวินิจฉัยการพยาบาล
การวางแผนการพยาบาล
การปฏิบัติการพยาบาล
การประเมินผลการพยาบาล
กระบวนการพยาบาลจะสิ้นสุดก็ต่อเมื่อความต้องการของ ผู้รับบริการได้รับการตอบสนองหรือปัญหาได้รับ การแก้ไข/ปัจจัยเสี่ยงได้รับการ จัดการให้หมดสิ้นไป
การพยาบาลเป็นบริการที่จำเป็นต่อสังคม
ถ้าขาดการพยาบาลที่มีคุณภาพอาจส่งผล ใหคนไม่สามารถดำรงภาวะสุขภาพดีไว้ได้
ความสำคัญของมโนมติพื้นฐานทางการพยาบาล
เป็นพื้นฐานของการพัฒนาศาสตร์ทางการพยาบาล
เป็นพื้นฐานของการวิจัยทางการพยาบาล
เป็นพื้นฐานของการปฏิบัติการพยาบาล
เป็นพื้นฐานของการจัดการศึกษาพยาบาล
กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล
จุดมุ่งหมายเพื่อช่วยเหลือคนให้สามารถดำรงภาวะสมดุลหรือภาวะสุขภาพดีได้ และช่วยเหลือคนที่เจ็บ ป่วยใหปรับตัวกลับสู่ภาวะสมดุล
แนวคิดภาวะสุขภาพการเจ็บป่วยและการพยาบาล
ภาวะสุขภาพเป็นความต้องการสูงสุดของบุคคล สุขภาพดีจะช่วยให้กระบวนการเจริญเติบโต พัฒนาการด้านร่างกาย จิตใจ และสังคมเป็นไปได้ด้วยดี
มโนทัศน์และทฤษฏีทางการพยาบาล
ทฤษฎีทางการพยาบาล ( Nursing Theory )
ความรู้ของวิชาชีพพยาบาล ซึ่งมุ่งอธิบายธรรมชาติของคนสิ่งแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อบุคคล ภาวะสุขภาพ ความเจ็บป่วยของบุคคล
กระบวนทัศน์ ( Paradigm )
กรอบการมองหรือกรอบเค้าโครงแนวคิด เพื่อเป็น
แนวทางปฏิบัติ วิจัย และสร้างความเข้าใจในศาสตร์น้ันเป็นแนวเดียวกัน
Metaparadigm
กรอบขอบเขตหรือโครงสร้างทางความคิดหรือมโนมติในภาพรวม กว้างๆของศาสตร์
กรอบแนวคิด
กลุ่มของมโนทัศน์ที่สัมพันธ์กันเป็นภาพรวมของปรากฏการณ์ หรือความจริงท่ีช่วยใหเ้ห็นจุดเน้นของความคิด
ลักษณะพื้นฐานของทฤษฎี
แสดงความสัมพันธ์ระหว่างมโนทัศน์ให้เข้าใจปรากฏการณ์ที่เฉพาะได้
ง่ายแก่การสรุปอ้างอิงได้อย่างกว้างขวาง และครอบคลุม
สามารถนําไปใช้ในการปรับปรุงแนวทางปฏิบัติได้
น่าเชื่อถือจะต้องสอดคล้องกับทฤษฎีอื่นที่ได้รับการพิสูจน์แล้ว
การจําแนกทฤษฎีตามลักษณะการนําไปใช้
ทฤษฎรเชิงนิรนัย (Deductive nursing theories)
การนําศาสตร์ต่างๆมาสังเคราะห์ จัดระบบหรือขยายมโนมติให้เกิดเป็นมโนมติใหม่
ทฤษฎีเชิงอุปนัย (Inductive nursing theories)
เป็นการพัฒนาทฤษฎที่เกิดจากการปฏิบัตการพยาบาลมาประมวลเพื่อสรุปเป็นทฤษฎี
การจำแนกทฤษฎีตามระดับความเป็นนามธรรม
ทฤษฎีอภิทฤษฎี (Meta – theory)
การสร้างทฤษฎีจะมีจุดเน้นที่การตั้งคำถามเชิงปรัชญา
ทฤษฎีระดับกว้าง (Grandtheory)
มีความเป็นนามธรรมสูง แต่สามารถนําไปเป็น แนวทางการปฏิบัติได้ดี
ทฤษฎีระดับกลาง (Middle Rang theory)
สามารถนําไปใช้อ้างอิงและขยายต่อได้
ทฤษฎีระดับปฏิบัติ (Practice theory)
สามารถทดสอบได้ง่าย และนําไปใช้ใน การปฏิบัติการพยาบาลได้โดยตรง
ประโยชน์ของทฤษฎีต่อการปฏิบัติการพยาบาล
เป็นแนวทางในการนํากระบวนการพยาบาลมาใช้ในการปฏิบัติการพยาบาล
แสดงถึงความเป็นเอกสิทธ์ิในวิชาชีพการพยาบาล(Autonomy)