Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล, 841EBB72-41C5-4A76-A509-6D608BC60EF6,…

- - - - คน
        
        กายหรือร่างกาย
        
        ส่วนของโครงสร้าง
        
        หน้าที่การทำงานของร่างกาย
        
        จิตหรือจิตใจ
        
        จิตวิญญาณ
        
        สติปัญญา หรือความคิด
        
        อารมณ์และความรู้สึก
        
        สังคม
        
        คนจะเกีบุคคลอื่นด้วย บทบาท หน้าที่ ที่มีต่อบุคคลอื่น
        
        การปฏิบัติต่อบุคคลอื่นนั้นจะขึ้นกับตำแหน่งที่ตนดำรงอยู่
      - คนระบบเปิด
        
        คนเป็นหน่วยชีวิตที่จะต้องมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมตลอดเวลา
        
        การรับและการให้เกิดขึ้นได้ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคมโดยสัมพันธ์กัน
      - คนมีความต้องการพื้นฐาน
        
        ทั้งทางร่างกาย จิตใจ สังคม
        
        ทฤษฎีความต้องการของมาสโลว์
        
        ความต้องการทางด้านร่างกายหรือสรีระ (Physical needs)
        
        ความต้องการความปลอดภัย (Safety and security)
        
        ความต้องการความรัก ความผูกพัน (Affiliation)
        
        ความต้องการความภาคภูมิใจและความมีศักดิ์ศรี (Self-esteem)
        
        ความต้องการความพอใจตนเอง (Self-actualization)
      - คนมีพัฒนาการ
        
        การพัฒนาการจะต่อเนื่องตั้งแต่เกิดจนถึงวัยชรา
        
        การพัฒนาการแต่ละวัยจะต่อเนื่องกัน เป็นลำดับขั้นและแต่ละขั้นตอนจะมีลักษณะเฉพาะ
      - คนมีความต้องการภาวะสมดุล หรือภาวะปกติ
        
        กระบวนการปรับตัว หรือกลไกลการต่อสู้เพื่อสมดุล
        
        จิตสังคม
        
        กระบวนการหรือกลไกทางด้านร่างกาย
        
        ความต้องการดำรงภาวะสมดุล (Homeostasis)
        
        ความต้องการปรับสู่ภาวะสมดุล
      - คนมีลักษณะพื้นฐานร่วมกันแต่มีความเป็นปัจเจกบุคคล
        
        คนแต่ละคมก็มีลักษณะเฉพาะของตนเอง
        
        มีพัน ระดับการพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตสังคม และประสบการณ์ในชีวิตเป็นปัจจัย
      - คนมีสิทธิของตน
        
        สิทธิในการได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย
        
        สิทธิในการตัดสินใจเกี่ยวกับตนเอง
        
        สิทธิในการได้รับการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย
      - คนมีศักยภาพในการช่วยเหลือตนเอง
        
        สามารถที่จะช่วยเหลือตนเองในด้านต่างๆได้
    - - ส่ิงแวดล้อมทางชีวภาพ
        
        สิ่งมีชีวิตต่างๆมีทั้งขนาดเล็กรวมถึงพืชและสัตว์ที่ขนาดโตกว่าคน
        
        แบคทีเรีย ไวรัสปรสิต ต้นพืชชนิดต่างๆ วัว ควาย สุนัข
      - ส่ิงแวดล้อมทางเคมี
        
        สารเคมีทุกชนิด อาหาร ยา อาจจะมาจากสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต
      - ส่ิงแวดล้อมทางกายภาพ
        
        ส่ิงแวดล้อมภายนอกที่ไม่มีชีวิต
        
        ความร้อน แสง เสียง รังสี อากาศ ดิน น้ำ ลม ที่พักอาศัย
      - ส่ิงแวดล้อมทางสังคม เศรษฐกิจ
        
        เป็นนามธรรม ไม่สามารถสัมผัสได้
        
        ความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม ประเพณี กฎหมาย ศาสนา
        
        สิ่งแวดล้อมให้ทั้งประโยชน์และโทษ
    - - เป็นนามธรรม เกิดได้ตั้งแตกแรกเกิดจนวัยชรา
      - 2 ภาวะ
        
        ภาวะสุขภาพดี (Wellness)
        
        เจ็บป่วย(Illness)
      - สุขภาพ (Health)
        
        ไนติงเกล (Nightingale, 1860)
        
        ภาวะปราศจากโรค สามารถใช้กำลังของตนเองได้เต็มความสามารถ
        
        องค์การอนามัยโลก (WHO, 1947)
        
        ภาวะที่มีความสมบูรณ์ของร่างกาย จิตใจ อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
        
        พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ ในมาตราท่ี 3
        
        สุขภาสที่สมบูรณ์และเชื่อมโยงกันเป็นองค์รวมอย่างสมดุลทั้งทางกาย จิต สังคม จิตวิญญาณ
      - ความเจ็บป่วย(illness)
        
        ทำให้บุคคลทำหน้าที่บกพร่อง ทำหน้าที่ได้น้อยกว่าปกติ
        
        อาจไม่เกี่ยวข้องกับการเป็นโรค
        
        ภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม จิตวิญญาณ
        
        ไม่ว่าจะเจ็บป่วยทางด้านใดจะมีผลกระทบด้านอื่นๆตามมา
        
        บางคนอาจป่วยหนักตั้งแต่แรกเกิดและเสียชีวิต
    - - การพยาบาลเป็นการช่วยเหลือคน
        
        เพื่อให้คนสามารถดกรงภาวะสุขภาพไว้/ช่วยให้คนกลับสู่ภาวะสุขภาพดีเมื่อเจ็บป่วย
      - การพยาบาลที่จะช่วยเหลือให้คนมีภาวะสุขภาพดีหรือปรับสู่ภาวะสุขภาพดี
        
        ด้านการส่งเสริมสุขภาพ
        
        ช่วยในการสร้างพฤติกรรมสุขภาพหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
        
        ด้านการป้องกันโรค
        
        ครอบคลุมการป้องกันทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสังคม
        
        การป้องกันระดับที่ 1 (primary prevention)
        
        บุคคลที่อยู่ในกลุ่มสุขภาพดี-สุขภาพปกติ
        
        การป้องกันระดับท่ี 2 (secondary prevention)
        
        ส่งเสีการตรวจพบผู้ป่วยตั้งแต่โรคยังไม่ปรากฏอาการให้การรักษาได้ทันท่วงที
        
        การป้องกันระดับท่ี 3 (tertiary prevention)
        
        สอนให้รู้จักการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีก
        
        ด้านการดูแลรักษา
        
        ผู้ป่วยแต่บะคนจะมีความกลัว วิตกกังวลแตกต่างกัน
        
        การดูแลเป็นไปตามแผนการรักษาของแพทย์ มุ่งเน้นการบำบัด
        
        พยาบาลต้องรู้จักใช้ศิลปะการติดต่อสื่อสาร
        
        ด้านการฟื้นฟูสภาพ
        
        ระยะที่บุคคลออกจากภาวะของการเป็นผู้ป่วยกำลังกลับไปบทบาทคนปกติ
        
        เป็นผู้ให้กำลังใจ ให้ความหวัง ชื่นชมและยกย่องผู้ป่วย
        
        การช่วยให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังสามารถช่วยตนเองให้ได้มากที่สุด
      - การพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาลในการช่วยเหลือ ผู้รับบริการ
        
        ประกอบด้วย
        
        การวินิจฉัยการพยาบาล
        
        การวางแผนการพยาบาล
        
        การประเมินสภาพ
        
        การปฏิบัติการพยาบาล
        
        การประเมินผลการพยาบาล
        
        กระบวนการจะสิ้นสุดก็ต่อเมื่อความต้องการของผู้รับบริการได้รับการตอบสนอง
      - การพยาบาลเป็นบริการที่จำเป็นต่อสังคม
        
        ถ้าขาดการพยาบาลที่มีคุณภาพ อาจส่งผลให้คนไม่สามารถดำรงภาวะสุขภาพดีไว้ได้
- - - - กรอบการมองหรือกรอบเค้าโครงแนวคิด หรืออุดมคติ ปรัชญาที่เป็นที่ยอมรับในกลุ่มวิชาชีพซึ่งจะให้ข้อตกลงเพื่อเป็นแนวปฏิบัติ วิจัย สร้างความเข้าใจในศาสตร์นั้นเป็นแนวเดียวกัน
    - - กรอบ ขอบเขต หรือโครงสร้างทางความคิดหรือมโนในภาพรวมกว้างๆของศาสตร์สาขาต่างๆ
      - ประกอบด้วย
        
        Person
        
        Health
        
        Environment
        
        Nursing
    - - กลุ่มของมโนทัศน์ที่สัมพันธ์กันเป็นภาพรวมของปรากฏการณ์ หรือความจริงที่ช่วยให้เห็นจุดเน้นของความคิด มีความเป็นนามธรรมสูง
    - - จะต้องแสดงลำดับของเหตุผลตามหลักตรรกวิทยา
      - ควรจะง่ายแก่การสรุปอ้างอิงได้อย่างกว้างขวาง และครอบคลุม
      - สามารถแสดงความสัมพันธ์ระหว่างมโนทัศน์ให้เข้าใจปรากฏการณ์ที่เฉพาะได้
      - ให้สมมติฐานที่สามารถทดสอบได้
      - สามารถนําไปใช้ในการปรับปรุงแนวทางปฏิบัติได้
      - ทฤษฎีที่น่าเชื่อถือจะต้องสอดคล้องกับทฤษฎีอื่นที่ได้รับการพิสูจน์แล้ว
    - - ทฤษฎีเชิงนิรนัย (Deductive nursing theories)
        
        การพัทฤษฎีจากการนำศาสตร์ต่างๆมาสังเคราะห์ จัดระบบหรือขยายมโนมติเดิมให้เกิดเป็นมโนมติใหม่
      - ทฤษฎีเชิงอุปนัย(Inductive nursing theories)
        
        การพัทฤษฎีพัฒนาทฤษฎีที่เกิดจากการปฏิบัติการพยาบาลมาประมวลเพื่อสรุปเป็นทฤษฎี
    - - ทฤษฎีระดับกว้าง(Grandtheory)
        
        มีความเป็นนามธรรมสูง นำไปเป็นแนวทางการปฏิบัติและเป็นแนวทางในการสร้างองค์ความรู้ในระดับรองลงมา
      - ทฤษฎีระดับกลาง (Middle Rang theory)
        
        การศึกษาวิจัยสามารถนำไปใช้อ้างอิงขยายต่อได้
      - ทฤษฎีอภิทฤษฎี (Meta – theory)
        
        มีเป้าหมายที่กระบวนการสร้างทฤษฎี มีจุดเน้นที่การตั้งคำถามเชิงปรัชญา
      - ทฤษฎีระดับปฏิบัติ (Practice theory)
        
        มีความซับซ้อนน้อยที่สุด สามารถทดสอบได้ง่าย และนำไปใช้ในการปฏิบัติการพยาบาลได้โดยตรง
    - - เป็นแนวทางในการนำกระบวนการพยาบาลมาใช้ในการปฏิบัติการพยาบาล
      - แสดงถึงความเป็นเอกสิทธิ์ในวิชาชีพการพยาบาล
    - - ระยะก่อนปี ค.ศ. 1960
        
        พัฒนาพื้ฐานของทฤษฎีจากแนวคิดจิตวิทยา สังคมศาสตร์ วิทยาศาสตร์สุขภาพ มนุษยศาสตร์ และพฤติกรรมศาสตร์
      - ระยะปี ค.ศ. 1960-1970
        
        ค.ศ. 1961 Jean Orlando
        
        Nursing Process Theory (เน้นการปฏิบัติการพยาบาล)
        
        ค.ศ. 1970 Martha E. Rogers
        
        Science of Unitary Human Being
      - ระยะปี ค.ศ. 1971-1980
        
        ค.ศ.1971 Dorothea E. Orem
        
        Self - care Theory
        
        ค.ศ.1974 Sister Callista Roy
        
        Roy’s Adaptation model
        
        ค.ศ.1978 Jean Watson
        
        Transpersonal Caring
        
        ค.ศ.1978 Madeleine Leininger
        
        Transcultural nursing Theory
      - ระยะปี ค.ศ. 1981 – ปัจจุบัน
        
        ระยะแรก
        
        เน้นเอาทฤษฎีต่างๆที่ถูกสร้างขึ้นมาทดลองปฏิบัติ
        
        ระยะหลัง
        
        เน้นพัฒนาขึ้นมาใหม่ พัฒนาระบบสารสนเทศทางกานพยาบาลเพื่อเผยแพร่ความรู้