Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่7กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล - Coggle Diagram
บทที่7กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล
มโนมติของคน (Man)
สังคม
คนจะเกี่ยวข้องกับบุคคลอื่นด้วยบทบาทหน้าที่ของตนที่มีต่อบุคคลอื่นแต่ละบุคคลจะปฏิบัติต่อบุคคลอื่นอย่างไรนั้นขึ้นกับตำแหน่งที่ตนดำรงอยู่ในขณะนั้นเป็นสำคัญ
คนเป็นระบบเปิด
ปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมตลอดเวลา การรับและการให้เกิดขึ้นได้ทั้งด้านร่างกายจิตใจและสังคมโดยมีความสัมพันธ์กัน
คนมีพัฒนาการ
การมีพัฒนาการในแต่ละด้านจะมีความต่อเนื่องกันและเป็นลำดับขั้นการพัฒนาการในแต่ละด้านแต่ละขั้นจะมีลักษณะเฉพาะการพัฒนาด้านต่างๆของคนในแต่ละวัย
คนมีความต้องการพื้นฐาน
1)ความต้องการด้านร่างกายหรือสรีระ
2)ความต้องการความปลอดภัย
3)ความต้องการความรัก ความผูกพัน
4)ความต้องการความภาคภูมิใจและศักดิ์ศรี
5)ความต้องการความพอใจตนเอง
ความต้องการความพอใจตนเอง
เรียกว่า กระบวนการปรับตัว หรือกลไกลการต่อสู้เพื่อสมดุล
1)ความต้องการดำรงภาระสมดุล
2)ความต้องการปรับสู่ภาวะสมดุล
คนมีลักษณะพื้นฐานร่วมกันแต่มีความเป็นปัจเจกบุคคล
เรียกว่า ความเป็นปัจเจกบุคคล ระดับการพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตสังคม และประสบการณ์ในชีวิต
คนมีสิทธิของตน
แต่ละบุคคลไม่ว่าภาวะที่เป็นเด็กผู้ใหญ่ในบทบาทตำแหน่งใดก็จะมีสิทธิ์แห่งตนตามภาวะที่ดำรงอยู่เช่นสิทธิ์การตัดสินใจเกี่ยวกับตนเองสิทธิ์ในการได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายสิทธิ์ในการได้รับการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย
คนมีศักยภาพในการช่วยเหลือตนเอง
คนทุกคนมีความสามารถที่จะช่วยเหลือตนเองในด้านต่างๆ เช่น การช่วยตนเองในกิจวัตรประจำวัน การแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง
มโนมติของสิ่งแวดล้อม
คนไม่ได้อยู่อย่างโดดเดี่ยวแต่จะต้องอยู่ในสิ่งแวดล้อมซึ่งอาจเป็นสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิตสิ่งแวดล้อมแบ่งได้เป็น 4 ประเภทได้แก่
1) สิ่งแวดล้อมทางกาย
หมายถึง สิ่งแวดล้อมภายนอกที่ไม่มีชีวิต
เช่น ความร้อน แสง เสียง รังสี อากาศ ดิน น้ำ ลม ที่อาศัยต่างสิ่งก่อสร้างต่างๆ
2) สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพสิ่งมีชีวิตต่างๆ
ทั้งพืช และสัตว์ ที่มีขนาดเล็กจนมองไม่เห็นจนถึงพืชและสัตว์ที่มีขนาดใหญ่กว่า
ตัวอย่าง
สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพ
ได้แก่ แบคทีเรีย ไวรัส ปรสิต เป็นต้น
3)สิ่งแวดล้อมทางเคมี
ได้แก่ สารเคมีทุกชนิด รวมทั้งอาหาร ยา
ซึ่งอาจมาจากสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต
4) สิ่งแวดล้อมทางสังคม เศรษฐกิจ
สิ่งแวดล้อมทางสังคมที่เป็นรูปประธรรมที่สำคัญคือบุคคลที่มีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกันมีบทบาทหน้าที่ต่อกัน
หน่วยของสังคมที่สำคัญที่สุดคือครอบครัวบุคคลในครอบครัวต่างก็เป็นสิ่งแวดล้อมซึ่งกันและกันอาจก่อให้เกิดผลดีหรือผลเสียต่อกันก็ได้
สิ่งแวดล้อมที่เป็นนามธรรมไม่สมมรถจะสัมผัสได้แต่มีผลต่อพฤติกรรมของบุคคลที่อยู่ในสิ่งแวดล้อมนั้นๆ
ความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม ประเพณี กฏหมาย ศาสนาสิ่งแวดล้อมแต่ละชนิดที่จะให้ประโยชน์และโทษแก่บุคคล
อากาศที่บริสุทธิ์มีส่วนช่วยทำให้ร่างกายของคนแข็งแรง
มโนมติสุขภาพภาวะสุขภาพดี
เจ็บป่วย
สุขภาพ
ไนติงเกล หมายถึง สภาวะที่ปราศจากโรคองค์การอนามัยโลก หมายถึง สภาวะที่สมบูรณ์แบบของร่างกาย จิตใจ พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ ในมาตราที่3
สมดุลทั้งทางกาย ทางจิตใจ ทางสังคมและทางจิตวิญญาณ
ความเจ็บป่วย
หมายถึง สภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ปกติทางด้านร่างกายจิตใจสังคมและมีจิตวิญญาณซึ่งอาจจะเปลี่ยนด้านใดด้านหนึ่งหรือทำให้ทำหน้าที่บกพร่องเป็นภาวะที่บุคคลรู้สึกว่ามีสุขภาพไม่ดีความเจ็บป่วยอาจไม่เกี่ยวข้องกับการเป็นโรคก็ได้ความเจ็บป่วยอาจมีสาเหตุเริ่มแรกจากความผิดปกติของอวัยวะต่างๆการบ่งชี้ถึงสภาวะความเจ็บป่วยและการมีสุขภาพดีนั้นบางครั้งไม่เด่นชัดบุคคลที่มีความเจ็บป่วยไม่ว่าจะเป็นทางด้านใดด้านหนึ่งจะมีผลกระทบต่อด้านอื่นๆตามมาในโลกนี้น้อยคนนักที่จะมีสุขภาพดีมากคนส่วนมากมักจะมีความบกพร่องทางสุขภาพไม่มากก็น้อยแต่ถ้าหากบุคคลนั้นพอใจในสภาพการณ์ที่เป็นอยู่พอใจในสภาพที่เป็นอยู่ก็จะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุขสุขภาพมีลักษณะเป็นพลวัตและต่อเนื่องแม้จะมีการแบ่งระดับสุขภาพเป็นระดับต่างๆโดยเฉพาะอย่างยิ่งสุขภาพดีและเจ็บป่วยเล็กน้อยภาวะสุขภาพของคนเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาสภาพร่างกายจิตใจที่เปลี่ยนแปลงในขณะหนึ่งคนอาจอยู่ในสภาวะที่สมบูรณ์แข็งแรงแต่ก็อาจอยู่ในสภาวะเจ็บป่วยได้ในเวลาไม่กี่ชั่วโมงต่อมา
มโนติของการพยาบาล
1) การพยาบาลเป็นการช่วยเหลือคน
ในทุกวัยตั้งแต่แรกเกิดจนถึงวัยสูงอายุในทุกสภาวะสุขภาพตั้งแต่สุขภาพดีจนถึงป่วยหนักและวิกฤติเพื่อให้คนสามารถดำรงภาวะสุขภาพไว้ช่วยให้คนกลับสู่ภาวะสุขภาพดีเมื่อเจ็บป่วยลักษณะการช่วยเหลือของพยาบาลคำว่ารักษาทางการพยาบาลคือกิจกรรมที่พยาบาลปฏิบัติในขอบเขตหน้าที่ของตนเองในการช่วยเหลือด้านพฤติกรรมของบุคคลที่เปลี่ยนไปจากเดิมอันเนื่องมาจากผลกระทบจากปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นหรือจากพฤติกรรมเสี่ยงต่อเกิดปัญหาสุขภาพ
การพยาบาลที่จะช่วยเหลือให้คนมีภาวะสุขภาพดี หรือปรับสู่ภาวะสุขภาพดี
ประกอบด้วยการ
ส่งเสริมสุขภาพ
การป้องกันโรค
การดูแลรักษา
การฟื้นฟูสุขภาพ
การส่งเสริมสุขภาพ
ส่วนใหญ่เป็นการช่วนในการสร้างพฤติกรรมสุขภาพหรือปรับเปลี่ยนพฤติกกรม
การป้องกันโรค การช่วยเหลือในคนไม่เจ็บป่วยด้วยโรค
การป้องกันระดับที่ 1
การกระทำเป็นการป้องกันบางโรคเป็นการเฉพาะเพื่อป้องกันความไม่สุขสบายป้องกันการเสียทองจากค่าใช้จ่ายในการรักษาให้ตนเองปลอดภัยบุคคลที่อยู่ในกลุ่มสุขภาพดีสุขภาพปกติจะเป็นผู้ที่มีพฤติกรรมป้องกันระดับที่1
การป้องกันระดับที่2
ส่งเสรริมการตรวจพบผู้ป่วยตั้งแต่ ดรคยังไม่ปรากฏอาการเพื่อให้สามารถให้การรักษาได้ทันท่วงที
การป้องกันระดับที่ 3
สอนให้รู้จักการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำอีก
การป้องกันระดับที่ 4
การฟื้นฟูสภาพร่างกายเป็นผุ้ให้กำลังใจ ให้ความหวีง ชื่นชมและยกย่องผู้ป่วนเป็นการฟื้นฟูทางสภาพจิตใจได้ดี
การพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาลในการช่วยเหลือผู้รับบริการ
ประกอบด้วยขั้นตอนต่างๆดังนี้
คือ การประเมินสภาพ การวินิจฉัยการพยาบาล การวางแผนการพยาบาล การปฏิบัติการพยาบาล
การประเมินผลการพยาบาลกระบวนการพยาบาลเป็นกระบวนการที่เป็นพลวัตต่อเนื่องสัมพันธ์กันอยู่ตลอดเวลากระบวนการพยาบาลจะสิ้นสุดก็ต่อเมื่อความต้องการของผู้บริการได้รับการตอบสนองหรือแก้ปัญหานี้ให้หมดสิ้นไป
การพยาบาลเป็นบริการที่จำเป็นต่อสังคม
จากบทบาทและวิธีการปฏิบัติของพยาบาลที่มีลักษณะเฉพาะในการช่วยเหลือผู้รับบริการทั้งที่เป็นรายบุคคลครอบครัวและชุมชนทำให้การพยาบาลเป็นบริการที่จำเป็นต่อสังคมถ้าขาดการพยาบาลที่มีคุณภาพอาจส่งผลให้คนไม่สามารถดำรงสภาวะสุขภาพดีไว้ได้
กระบวนการทัศน์หลักการพยาบาล
มโนติพื้นฐานของคนสิ่งแวดล้อมสุขภาพและการพยาบาลจะมีความสัมพันธ์กันคือคนจะอยู่ในสิ่งแวดล้อมโดยควรจะมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมอยู่ตลอดเวลากลไกการปรับสมดุลย์คนอาจอยู่ในภาวะที่ปรับตัวได้สามารถที่จะดำรงความสมดุลย์ไว้ได้บางครั้งจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนและสิ่งแวดล้อมคนก็อาจจะไม่สามารถปรับตัวให้อยู่ในสภาวะสมดุลย์ได้จึงเกิดภาวะเจ็บป่วยขึ้นการพยาบาลมีความสัมพันธ์กับสุขภาพของคนมีมุ่งหมายเพื่อช่วยเหลือคนให้สามารถดำรงสภาวะสมดุลย์หรือสภาวะสุขภาพได้ดีและช่วยเหลือคนที่เจ็บป่วยให้ปรับตัวกลับสู่สภาวะสมดุลย์
ความเจ็บป่วย
สภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ปกติทางด้านร่างกายจิตใจสังคมและวิญญาณในโลกนี้น้อยคนที่จะมีสุขภาพดีบ้างคนส่วนมากมักจะมีความบกพร่องทางสุขภาพบ้างไม่มากก็น้อยแต่ถ้าหากบุคคลนั้นพอใจในสถานการณ์ที่เป็นอยู่และสามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุขก็ถือว่ามีสุขภาพดี