Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 4 การพยาบาลอนามัยสิ่งแวดล้อม และอาชีวอนามัย - Coggle Diagram

- - - - ปริมาณน้ำเพียงพอและทั่วถึง
        
        น้ำดื่ม 5 L/คน/วัน
        
        น้ำใช้ 45 L/คน/วัน
      - น้ำคุณภาพดีได้มาตรฐาน
    - - น้ำผิวดิน eg. แม่น้ำ ห้วย คลอง ทะเล
        
        ต้องปรับปรุงคุณภาพน้ำก่อนใช้ มักนำไปผลิตน้ำประปา
      - น้ำใต้ดิน ได้แก่ บ่อตื้น, บ่อบาดาล (ลึก > 15 m)
        
        หลักการสร้างบ่อเพื่อเอาน้ำมาใช้
        
        อยู่ที่สูง น้้ำท่วมไม่ถึง เหนือแแหล่งปฏิกูล
        
        ห่างจากส้วม บ่อปฏิกูล ≥ 30 m
        
        มีวงขอบบ่อ ป้องกันดินพัง
        
        มีรางระบายน้ำทิ้งจากบ่อ มีฝาปิดปากบ่อมิดชิด
        
        ใช้เครื่องสูบน้ำ
      - น้ำฝน
        
        ไม่ใกล้แหล่งมลพิษ, ปล่อยให้น้ำฝนชะล้างหลังคาให้สะอาดก่อนค่อยกักเก็บ
    - - ทำให้ตกตะกอน eg. ตามแรงโน้มถ่วงโลก, สารส้ม
      - การกรอง
      - ใช้ความร้อน / วิธีการต้ม (boil water for 5 min ทำลาย bacteria, boil water for 15 min ทำลาย spore bacteria)
      - ใช้สารเคมี eg. Chlorine, Tincture iodine, Trioxygen, Potassium permanganate
      - ปรับค่า pH
    - - ค่าปริมาณ oxygen ในน้ำ
        (Dissolved Oxygen: OD)
        
        ค่าที่เหมาะสม > 4 mg/L
        
        DO ⬇ น้ำสกปรกมาก
      - ค่าปริมาณ oxygen ที่ใช้ในการย่อยสารอินทรีย์
        (ฺBiological Oxygen Demand: BOD)
        
        ค่าที่เหมาะสม < 6 mg/L
        
        BOD ⬆ น้ำสกปรกมาก
      - ค่าปริมาณ oxygen ที่ใช้ในการ oxidation
        (Chemical Oxygen Demand: COD)
        **ใช้วัดน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมที่มีสารเคมี
        
        ค่ามาตรฐานน้ำทิ้งก่อนปล่อยสู่ธรรมชาติ < 100 mg/L
        
        COD ⬆ น้ำสกปรกมาก
  - - - สะอาด ปลอดภัย
        
        วัตถุดิบสดใหม่ ล้างก่อนนำมาปรุง มีภาชนะปิดมิดชิด
        
        อาหารกระป๋อง ต้องมี อย หรือ มอก และต้องไม่บุบไม่บวมไม่มีสนิม
        
        ใช้ที่ตักอาหาร หลีกเลี่ยงการใช้มือ
      - ภาชนะ อุปกรณ์ เครื่องใช้ที่เกี่ยวกับการปรุงอาหาร ต้องสูงจากพื้น ≥ 60 cm
      - สุขลักษณะส่วนบุคคล ได้แก่ ผู้ประกอบอาหาร ผู้เสิร์ฟอาหาร
      - การจัดการพื้นที่ประกอบอาหาร ได้แก่ การกำจัดขยะ เศษอาหาร, ห้องน้ำควรเป็นสัดส่วน
        กับที่สถานที่ทำอาหาร, แสงสว่างที่เพียงพอ อย่างน้อย 300 lux
    - - กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือ
      - กินอาหารที่ปรุงสุก ไม่กินอาหารดิบ
  - - - Reduce
      - Reuse
      - Recycle
    - - ขยะรีไซเคิล eg. กระดาษ แก้ว ขวด ยางรถยนต์ พลาสติก เศษโลหะ
      - ขยะทั่วไป (ย่อยสลายยาก เอากลับมาใช้ไม่ได้) eg. พลาสติกห่อผลิตภัณฑ์ กล่องโฟมเปื้อนอาหาร
      - ขยะที่เป็นพิษหรืออันตราย eg. แบตเตอรี่ ถ่านไฟฉาย
      - ขยะติดเชื้อ
      - ขยะอินทรีย์ (ขยะเน่าเสีย ย่อยสลายเร็ว) eg. เศษอาหาร ใบไม้
  - - - มีความคงทน สามารถอยู่ได้อย่างน้อย 5 y ตามเกณฑ์ จปฐ
      - บ้านสูงเกิน 2 ชั้น ต้องมีบันไดหนีไฟ
      - มีส้วมถูกสุขลักษณะ 1 ที่ โดยห่างจากบ่อน้ำอย่างน้อย 30 m
      - อยู่ห่างจากแห่งปฏิกูลอย่างน้อย 100 m
      - มีการระบายอากาศที่ดี แสงสว่างเพียงพอ
      - มีการป้องกันสัตว์กัดแทะและแมลง โดยมีการกำจัดขยะและมีการระบายน้ำเสียที่ดี
    - - 1) การควบคุมและการกำจัดยุง
        
        ทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ eg. มีฝาปิดภาชนะกักเก็บน้ำ, ใช้ทรายอะเบท,
        ใช้น้ำมันก๊าดราดผิวน้ำ, ไม่ให้มีน้ำท่วมขัง, เลี้ยงปลาหางนกยูง
        
        ใช้สารเคมี eg. พ่นควันที่ผสมสารไซเพอร์เมทริน+น้ำมันดีเซล, ยากันยุง
        
        ใช้ลวดตาข่ายปิดตามบ้าน ป้องกันยุงเข้า
      - การสำรวจลูกน้ำยุงลาย
        
        ดัชนีวัดการสำรวจลูกน้ำยุงลาย
        
        เทคนิคการสำรวจ
        
        ประสานงานผู้นำชุมชน อสม อสส เพื่อประชาสัมพันธ์คนในชุมชน
        
        ศึกษาแผนที่ของชุมชน, ระวังสัตว์ดุร้าย !! eg. หมา
        
        แนะนำตัว แจ้งข้อมูล วัตถุประสงค์ก่แนเข้าสำรวจ ควรมีทีม 2 คน (คนบันทึกรานยงาน, คนสำรวจ)
        
        สำรวจจากนอกบ้านเข้าไปในบ้าน ดูภาชนะที่มีน้ำขังทุกประเภท (ใช้ไฟฉายส่องขณะน้ำนิ่ง แล้วเคาะภาชนะ
        ส่องถึงก้นภาชนะ) และบันทึกด้วยการขีด แทนการเขียนตัวเลข
        
        แจกันทึบให้เทน้ำออก แจกันใสให้ดึงต้นไม้ขึ้น
      - 2) การควบคุมและกำจัดแมลงวัน
      - 3) การควบคุมและกำจัดแมลงสาบ
      - 4) การควบคุมและกำจัดหนู
  - - - สืบค้นข้อมูล ตรวจสอบดูข้อเท็จจริงก่อนว่าน่าเชื่อถือ?
        โดยการตรวจสอบข้อมูลผู้ร้องเรียน ผู้ถูกร้องเรียน หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
        
        เตรียมความพร้อมของเจ้าหน้าที่ ข้อมูลวิชาการ
        เครื่องมือที่จะใช้ตรวจสอบ การกำหนดวันตรวจสอบข้อเท็จจริง
        
        ลงพื้นที่ตรวจวินิจฉัย โดยการใช้เครื่องมือ การสัมภาษณ์ การสอบถามข้อมูลจาก
        ปชชที่อยู่บริเวณนั้น และผู้ถูร้องเรียน รวมถึงการตรวจสอบเอกสารราชการ
        
        การสรุป แปลผล และการออกคำแนะนำ โดยระบุข้อมูลทั่วไป
        และข้อมูลผลตรวจจาเครื่องวิทยาศาสตร์ให้ผู่ที่เกี่ยวข้องทราบ
- - - - บทบาทพยาบาล
        
        เฝ้าระวังและคัดกรองสุขภาพในกลุ่มเสี่ยง
        
        ให้ความรู้+สร้างความตระหนักของผลกระทบจากสารเคมี
        
        มีการซ้อมแผนฉุกเฉิน eg. ไฟไหม้, สารเคมีรั่วไหล
      - อุปกรณ์ป้องกัน: หมวกนิรภัย, แว่นตา/หน้ากาก,
        ถุงมือ, ชุดป้องกันสารเคมี, รองเท้าบูท
    - - แสงสว่าง (Light)
        
        แสงน้อยเกินไป ( < 50 lux): ตาทำงานหนัก ตาเมื่อยล้า มึนหัว ประสิทธิภาพในการทำงาน ⬇ เกิดอุบัติเหตุในการทำงานได้
        
        แสงสว่างมากเกินไป ( > 1,000 lux): ทำให้การมองเห็น ⬇
        ปวดตา วิงเวียน อาจเกิดอุบัติเหตุได้
        
        บทบาทพยาบาล
        
        ตรวจสุขภาพการมองเห็น
        
        แนะนำให้พักสายตา q 15 min หรือกระพริมตาให้ถี่ขึ้น
      - การสั่นสะเทือน (Vibration)
        
        โรคจากการทำงาน
        
        Raynaun phenomenon (Dead finger)
        
        Carpal-Tunnel syndrome
        
        บทบาทพยาบาล
        
        ส่งเสริมให้ทำงานในท่าทางที่ถูกต้อง จำกัดระยะเวลาทำงาน
        
        ใช้ถุงมือ ลดการสัมผัสแรงสั่นสะเทือน
      - อุณหภูมิ (Temperature)
        
        ความร้อน
        
        บทบาทพยาบาล
        
        จัดสวัสดิการ eg. จุดพัก จุดน้ำดื่ม
        
        จัดอบรมให้ความรู้
        
        ตะคริว
        
        ผดผื่น
        
        ขาดน้ำ
        
        อ่อนเพลีย มีไข้ เป็นลม
        
        เป็นลมแดด (Heat stroke)
        
        ความเย็น
        
        บทบาทพยาบาล
        
        ให้ลดเวลาการสัมผัสความเย็น eg. พักที่ห้องอุ่น q 2 hr
        
        จัดชุดป้องกันความเย็น
        
        จัดเครื่องดื่มอุ่นๆ หลีกเลี่ยงคาเฟอีนและแอลกอฮอล์
        
        โรคจากการทำงาน
        
        Raynaun phenomenon (Dead finger)
      - รังสี (Radiation)
        
        ชนิดแตกตัว: แกมม่า เอกซ์ ➡ เกิดมะเร็ง หรือ gene mutation
        ชนิดไม่แตกตัว: อินฟาเรด UV ➡ ตาอักเสบ ต้อกระจก
        
        บทบาทพยาบาล
        
        ติดเครื่องหมายเตือนรังสี
        
        ใช้อุปกรณ์ป้องกัน
        
        ตรวจสุขภาพ
      - เสียง (Noise)
        
        ถ้าเสียง > 85 dbA/8 hr นายจ้างต้องทำโครงการ
        อนุรักษ์การได้ยิน เพื่อลดความเสี่ยง hearing loss
        
        บทบาทพยาบาล
        
        ตรวจสมรรถภาพการได้ยิน
        
        โรคจากการทำงาน
        
        โรคประสาทหูเสื่อม
        
        เสียงที่อันตราย คือ > 90 dbA/8 hr
        
        อุปกรณ์ป้องกัน: Ear plugs, Ear muffs
    - - บทบาทพยาบาล
        
        ให้ความรู้เกี่ยวกับหลักการควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ
        
        ให้ภูมิคุ้มกัน: vaccine
    - - เกิดความผิดปกติของกระดูและกล้ามเนื้อ
      - บทบาทพยาบาล
        
        ให้ความรู้+ส่งเสริมท่าทางในการทำงานที่ถูกต้อง
        
        จัดกิจกรรมเพิ่มความแข็งแรง+ยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ
    - - จัดโครงการส่งเสริมสุขภาพ + ให้ความรู้เกี่ยวกับวิธีจัดการกับความเครียด
      - ให้คำแนะนำหรือส่งต่อในกรณีที่ได้รับอันตรายจากจิตสังคม
      - ประเมินความเสี่ยง
  - - - พนง ≥ 10 คน ควรมี Med+เวชภัณฑ์
      - พนง ≥ 200 คน มี Med+เวชภัณฑ์, ห้องพยาบาล 1 เตียง, Nurse 1 คน, แพทย์
      - พนง ≥ 1,000 คน มี Med+เวชภัณฑ์, ห้องพยาบาล 2 เตียง, Nurse 2 คน, แพทย์, รถ
    - - ป้องกันโรค+ส่งเสริมสุขภาพ eg. ตรวจสุขภาพประจำปี
        
        การรักษาพยาบาล eg. ปฐมพยาบาล การส่งต่อ
        
        การฟื้นฟูสภาพ eg. ประเมินว่ากลับเข้ามาทำงานได้? พร้อม?
        
        การตรวจอาชีวเวชศาสตร์ eg. ตรวจสมรรถภาพปอด
        การมองเห็น การได้ยิน
        
        การบันทึกเวชระเบียน+รายงานสถิติ
        
        มีส่วนร่วมกำหนดนโยบาย/วางแผนเมื่อเกิดอุบัติภัย
    - - ป้ายชื่อชัดเจน, อยู่ชั้นล่าง เคลื่อนย้ายสะดวก, อยู่ในจุดที่ปลอดภัย,
        ใกล้จุดดับเพลิง, สะดวกในการเข้าถึง, เงียบสงบ
  - - - วิธีป้องกัน
        
        ใส่เสื้อผ้าปกปิดร่างกายมิดชิด
        
        ล้างมือด้วยสบู่ทันที หลังจากทำงาน
        
        อาบน้ำให้สะอาด เปลี่ยนเสื้อผ้า หลังเสร็จงานทุกครั้ง
      - พิษจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
        
        Organophosphate
        
        Paraquat
        
        Carbamate
        
        Glyphosate
        
        เข้าสู่ร่างกายทาง
        หายใจ ผิวหนัง ปาก
        
        ผลกระทบ: เวียนหัว เดินเซ
        กล้ามเนื้ออ่อนแรง ชา ตะคริว
    - - โรคประสาทหูเสื่อม
        
        สัมผัสเสียงดัง ➡ hair cells บาดเจ็บ
        
        สถานบันเทิง
        
        งานก่อสร้าง
        
        อุสาหกรรมโลหะ
        
        งานตัด/เลื่อยไม้
      - โรคปอดจากการทำงาน
        
        1) โรคปอดจากฝุ่นอนินทรีย์
        (Pneumoconiosis)
        
        โรคปอดจากฝุ่น Silica
        (Silicosis)
        
        อาชีพที่เสี่ยง: เหมืองแร่ โม่บดย่อยหิน ทำอิฐหรือเครื่องสุขภัณฑ์
        
        โรคปอดจากแร่ใยหิน
        (Asbestos)
        
        อาชีพที่เสี่ยง: ทำกระเบื้องมุงหลังคา ท่อซีเมนต์ รื้อถอนอาคาร
        
        2) โรคปอดจากฝุ่นอินทรีย์
        
        โรคปอดชาวนา (Farmer's lung)
        
        เกิดจากฝุ่นละอองที่ขึ้นราจากฟางข้าว
        
        โรคปอดฝุ่นฝ้าย (Byssinosis)
        
        เกิดจากการหายใจเอาฝุ่นฝ้าย ป่าน ปอ ลินิน
        ที่อาจมีเชื้อราหรือแบคทีเรียเข้าไป
        
        4) โรคปอดที่เกิดจากแก๊สหรือควันพิษบางชนิด
        
        5) มะเร็งปอดและมะเร็งเยื่อหุ้มปอด
        
        3) โรคหอบหืดจากการทำงาน
        
        ลดความเสี่ยงทำยังไง?
        
        ตรวจร่างกายประจำปี
        
        Chest X-ray ดูปอด
        
        ใช้อุปกรณ์ป้องกันทางเดินหายใจ
        
        **ตรวจสมรรถภาพปอด
        
        ออกกำลังกาย
      - โรคกระดูกและกล้ามเนื้อ
        
        Low back pain
        
        งานแบกหาม, งานก้ม
        
        Carpal-Tunnel syndrome
        
        แม่ครัว
        
        พนักงานออฟฟิศ
        
        ช่างทำผม
        
        แม่บ้านทำความสะอาด
      - โรคพิษจากโลหะหนหัก
        
        สารหนู (Arsenic)
        
        พบได้ที่ไหน: การผลิตแบตเตอรี่, กำจัดศัตรูพืช, ผลิตน้ำยาถนอมเนื้อไม้
        
        อาการ: ปวดท้อง, N/V,ท้องเสีย, ผิวหนังเป็นจุด (Raindrop apperance)
        
        ปรอท (Mercury)
        
        พบได้ที่ไหน: อุตสาหกรรมเหมืองแร่, การเผาถ่านหิน, การถลุงเหล็ก
        
        พิษเฉียบพลัน: ไอปรอท ➡ ระคายเคืองปอด หลอดลมอักเสบ
        พิษเรื้อรัง: อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร หลงลืม ไตวายเรื้อรัง
        
        สารตะกั่ว (Lead)
        
        พบได้ที่ไหน: โรงงานอุตสาหกรรม, ภาชนะเซรามิกที่
        ไม่ได้มาตรฐาน, ขยะ Electronic, สีน้ำมันทาบ้าน
        
        สะสมที่กระดูและเหงือก
        
        อาการ: ปวดบิด (Colicky pain), N/V, หมดสติ, เด็กที่ได้รับ lead จะ IQ ⬇ พัฒนาการช้า