Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 แบบแผนสุขภาพ (Functional health patterns) - Coggle Diagram
บทที่ 6 แบบแผนสุขภาพ
(Functional health patterns)
-ความหมายของแบบแผนสุขภาพ
แบบแผนพฤติกรรมของบุคคลที่ต่อเนื่องกันในช่วงเวลาหนึ่ง
-แบบแผนสุขภาพพฤติกรรมด้านสุขภาพของบุคคลซึ่งเกิดขึ้นในช่วงเวลา หนึ่ง และมีผลต่อสุขภาพ
กรอบแนวคิดแบบแผนสุขภาพ
o พัฒนาโดย มาร์จอรีย์กอร์ดอน(Majory Gordon) ศาสตราจารย์ ทางการพยาบาลที่วิทยาลัยบอสตัน(Boston College of Nursing)ประเทศสหรัฐอเมริกา
o แบบแผนสุขภาพใช้เป็นแนวคิดในการประเมินภาวะสุขภาพของบุคคลครอบครัวหรือชุมชน ทั้งในภาวะปกติและภาวะเจ็บป่วย
o ประเมินจากพฤติกรรมทั้งภายนอกและภายใน
o มนุษย์จะมีภาวะสุขภาพทีที่ดีหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับความปกติ(function)หรือผิดปกติ (dysfunction) ของแบบแผนสุขภาพo มี 11 แบบแผน
11-แบบแผนสุขภาพของกอร์ดอน
1 แบบแผนการรับรู้สุขภาพและการดูแลสุขภาพ
(Health Perception-Health Management Patterns)
แบบแผนด้านโภชนาการและการเผาผลาญอาหาร
(Nutritional-Metabolism Patterns)
แบบแผนการขับถ่ายของเสีย(Elimination Patterns)
แบบแผนด้านการมีกิจกรรมและการออกก าลังกาย
(Activity-Exercise Patterns)
แบบแผนการนอนหลับพักผ่อน (Sleep-rest Pattern)
แบบแผนสติปัญญาและการรับรู้ (Cognitive-perceptual Pattern)
แบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์(Self perception–Self concept Pattern)
แบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ (Role-relationship Pattern)
แบบแผนเพศสัมพันธุ์และการเจริญพันธุ์ (Sexuality- reproductive Pattern)
แบบแผนการเผชิญความเครียดและความทนต่อความเครียด
(Coping –stress tolerance Pattern)
แบบแผนค่านิยมและความเชื่อ (Value – belief Pattern)
องค์ประกอบของแบบแผนสุขภาพแต่ละแบบแผน
พฤติกรรมภายใน คือ พฤติกรรมที่ไม่สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่าหรือใช้เครื่องมือทาง
วิทยาศาสตร์ตรวจสอบได้โดยตรง
• กระบวนการทำทางกาย หรือทางชีวภาพในระบบต่างๆเช่น ระบบหายใจ ระบบหัวใจ
และหลอดเลือด
• กระบวนการคิด ความรู้ของบุคคลเกี่ยวกับสิ่งต่างๆ
• เจตคติ ซึ่งประกอบด้วยความรู้สึก ความคิดเห็น ค่านิยมของบุคคล
พฤติกรรมภายนอก คือการกระท าที่แสดงออกมาให้สังเกตเห็นได้รับรู้ได้ หรือใช้เครื่องมือ
ตรวจสอบได้ เช่น
• พฤติกรรมที่เป็นคำพูด
• พฤติกรรมที่ไม่ใช่คำพูด เช่น กิริยา ท่าทาง การเดิน การหัวเราะ ร้องไห้ ฯลฯ
• การตรวจโดยใช้เครื่องมือทางการแพทย์ เช่น การตรวจวัดสัญญาณชีพ การเอกซเรย์ เป็น
ต้น
• การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น การตรวจเลือด การตรวจสิ่งคัดหลังต่างๆ
ปัจจัยส่งเสริมพฤติกรรมและอุปสรรค
• พฤติกรรมภายนอก และพฤติกรรมภายใน จะมี
ความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกัน
• พฤติกรรมภายในเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมภายนอกเช่น พฤติกรรมภายในมีความยินดีและพึงพอใจกับสิ่งที่ปรารถนา ก็จะแสดงออกมาเป็นพฤติกรรมภายนอกให้สังเกตเห็นได้จาก สีหน้า แววตา กิริยาท่าทาง ทางร่างกาย เป็นต้น
กระบวนการพยาบาล (Nursing Process)
ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่การประเมินภาวะ สุขภาพ การวินิจฉัยการพยาบาล การวางแผนการพยาบาล การปฏิบัติการพยาบาลและการประเมินผล การใช้กระบวนการพยาบาล เป็นการแก้ปัญหาสุขภาพของผู้รับบริการเป็นรายบุคคลแบบองค์รวมตามแนวทางวิทยาศาสตร์
การรวบรวมข้อมูล
o การประเมินทางการพยาบาลในผู้ป่วยโดยใช้กรอบแนวคิดแบบแผนสุขภาพ ของกอร์ดอน (Gordon, 1994) เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล สามารถทำได้โดยการซักประวัติ การสังเกต การตรวจร่างกายการตรวจทางห้องปฏิบัติการ และ การตรวจพิเศษ
o วิธีการได้มาซึ่งข้อมูล
o ข้อมูลอัตนัย (Subjective data) คือ การซักประวัติจากผู้รับบริการหรือญาติ (ในกรณีที่
ผู้รับบริการไม่สามารถให้ข้อมูลได้หรือให้ข้อมูลได้ไม่ครอบคลุม)
o ข้อมูลปรนัย (Objective data) คือ ข้อมูลที่ได้จากการสังเกต/การตรวจร่างกาย การ
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ และ การตรวจพิเศษ
o ตัวอย่างข้อมูลอัตนัย (Subjective data)
o ผู้รับบริการชอบกินข้าวเหนียววันละ 3 มื้อ ชอบกินอาหารรสจัดโดยเฉพาะส้มตำ
o ปกติเข้านอนตั้งแต่เวลา 22.00-06.00 น. หลับสนิททั้งคืน ไม่เคยนอนกลางวัน
o “ปวดศีรษะข้างเดียว ปวดตุ๊บๆ”
o ตัวอย่างข้อมูลปรนัย (Objective data)
o ท่าทางเหนื่อยอ่อนเพลีย ขอบตาด าคล้ า หาวนอนบ่อยๆ
o สีหน้าไม่ค่อยสดชื่น
แบบแผนการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
▪ เป็นการรวบรวมข้อมูลเพื่อประเมินความคิดความเข้าใจของบุคคลต่อภาวะสุขภาพโดยทั่วไปของตนเองและของผู้ที่ตนรับผิดชอบว่าถูกต้องเหมาะสมหรือไม่ และมีความคาดหวังต่อภาวะสุขภาพหรือการรักษาอย่างไร
▪ พฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันความเจ็บป่วยการดูแลรักษา และการฟื้นฟู
สภาพร่างกาย
แนวทางการประเมินการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
❖การซักประวัต
▪ การรับรู้สุขภาพของตนเองหรือบุคคลที่รับผิดชอบทั้งอดีตและปัจจุบันเป็นอย่างไร ถูกต้องหรือไม่
▪ ประวัติ ความถี่ในการเกิดอาการเจ็บป่วย บ่อยเพียงใด
▪ มีความรู้เกี่ยวกับโรคที่เป็นหรือสาเหตุของโรคถูกต้องหรือไม่ อย่างไร และวิธีการแก้ไขเมื่อเจ็บป่วย
❖การตรวจร่างกาย
▪ ลักษณะทั่วไปและความพิการ เช่น ท่าทางการเดินการลุกนั่ง การเคลื่อนไหวแขนขา การพูดคุย การแสดงสีหน้า
▪ ความสะอาดของร่างกาย เสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย
▪ ความร่วมมือในการรักษาพยาบาลของผู้ป่วยหรือครอบครัว
ตัวอย่างคำถามแบบแผนการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
o ทราบไหมว่าเป็นโรคอะไร ทราบวิธีการดูแลตนเองหรือไมถ้าทราบดูแลตนเองอย่างไร
o เมื่อเจ็บป่วย/บาดเจ็บ ผู้ป่วยปฏิบัติอย่างไร
o เคยรักษาแบบพื้นบ้านหรือไม่ เคยรักษาด้วยวิธีการใดบ้าง
o รับรู้ผลกระทบของภาวะเจ็บป่วยต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตเป็นอย่างไร
o เคยใช้ยาหรือสารเสพติดอะไรเป็นประจ า
แบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
• ประเมินพฤติกรรมการรับประทานอาหารโดยพิจารณาความสอดคล้องกับอาหารที่ควรได้รับและน้ำหนักตัว
• ปัจจัยต่างๆ ที่มีอิทธิพลต่อการได้รับสารอาหาร น้ำเกลือเเร่ ค้นหาสิ่งที่บ่งชี้ที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงของภาวะทุพโภชนาการเช่น ความอยากอาหารลดลง
• ประเมินการทำงานของร่างกายที่เกี่ยวข้องกับภาวะโภชนาการได้แก่ การ
เคี้ยว การกลืน การย่อย การดูดซึม และการเผาผลาญ
แนวทางการประเมินแบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
❖ การซักประวัต
▪ แบบแผนเกี่ยวกับบริโภคนิสัยและแบบแผนการด าเนินชีวิต (life style)
▪ อุปนิสัยในการรับประทานอาหาร กินอาหารเป็นเวลาหรือไม่รับประทานเก่งหรือชอบกินจุบกินจิบหรือไม่
▪ ลักษณะอาหารหรือขนมที่ชอบ อาหารที่รับประทานเป็นประจำอาหารที่ไม่รับประทาน หรืออาหารแสลง
▪ ชนิด เวลา และปริมาณการได้รับอาหารในแต่ละวัน
❖ การซักประวัติ (น้ำและอิเล็กโทรไลต์)
▪ ชนิด และปริมาณน้ำที่ดื่มในหนึ่งวัน
▪ โรคหรือภาวะที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะขาดน้ำภาวะน้ำเกินหรือมีปัญหาความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์เช่น โรคเบาหวาน โรคไตวาย ตับวายหัวใจวาย ไข้เลือดออก การออกกำลังกายในที่มีอากาศร้อนมาก มีอาการอาเจียนมาก ท้องเสียมาก ไข้สูง เป็นต้น
❖ การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ เช่น
▪ การตรวจเลือดเพื่อประเมินปัญหาเกี่ยวกับอาหารและโภชนาการ ความสมดุลของสารน้ำและเกลือ
แร่ต่างๆ ในร่างกาย
▪ การตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้อง (Ultrasound)ประเมินความผิดปกติของอวัยวะภายในช่องท้อง
และทางเดินอาหาร
ตัวอย่างคำถามแบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
o ปกติอาหารที่รับประทานคืออะไร(มื้อเช้า กลางวัน เย็น)
o น้ าที่ดื่มเป็นประจ ามีอะไรบ้าง ปริมาณo มีปัญหาการกลืน การเคี้ยว หรือถูกจ ากัดอาหารไหม
o การเป็นแผล หายช้าหรือปกติเท่าใด
o ชอบกินข้าวเหนียววันละ 3 มื้อ ชอบกินอาหารรสจัดโดยเฉพาะส้ม
o ดื่มน้ำประมาณวันละ 6-8 แก้ว/วัน
แบบแผนการขับถ่าย (Elimination)
o เป็นการรวบรวมข้อมูลเพื่อประเมินกระบวนการขับถ่าย
ลักษณะ ปริมาณ จำนวนครั้งของของเสียทุกประเภทที่ออกจากร่างกายทั้งอุจจาระ ปัสสาวะ น้ำและอิเลคโตรไลท์ ปัจจัยส่งเสริม ปัจจัยเสี่ยงและอุปสรรคต่อการขับถ่าย ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงกระบวนการขับถ่าย
แนวทางการประเมินแบบแผนการขับถ่าย
❖ การซักประวัติ
▪ แบบแผนการขับถ่ายปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะวันละกี่ครั้งจ านวนมากน้อยเท่าใด ชอบกลั้นปัสสาวะ
หรือไม่ ปัสสาวะตอนกลางคืนหรือไม่ จำนวนกี่ครั้ง
▪ ปัญหาการขับถ่ายปัสสาวะและวิธีการแก้ไข เช่น ปัสสาวะแสบขัด▪ ปัญหาการขับถ่ายปัสสาวะและวิธีการแก้ไข เช่น ปัสสาวะแสบขัด
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตสี ปริมาณ ลักษณะปัสสาวะที่ขับออกมาจากผู้ป่วย และปัญหาการขับถ่ายปัสสาวะว่ามีความ
ผิดปกติหรือไม่ สอดคล้องกับการซักประวัติหรือไม่
▪ ตรวจร่างกายทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น้าเป็นนิ่วทางเดินปัสสาวะ
อาจจะมีอาการปวดเอวด้านหลัง
ถ้ามีการติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะอาจมีการขับถ่ายปัสสาวะผิดปกติ มีไข้ หนาวสั่นเป็นต้น
❖ การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
และครีเอตินินในเลือดบ่งบอกการทำงานของไต
▪ เอกซเรย์Ultrasound ดูความผิดปกติของไต ท่อไตและการอุดตันทางเดินปัสสาวะ
▪ การตรวจอุจจาระเพื่อประเมินว่าอุจจาระมีเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว พยาธิ หรือมีเลือดปนใน
อุจจาระหรือไม่
ตัวอย่างคำถามแบบแผนการขับถ่าย
o ถ่ายอุจจาระบ่อยแค่ไหน วันละกี่ครั้งหรือ สัปดาห์ละกี่ครั้ง
o ลักษณะของอุจจาระปกติ เป็นก้อนหรือเป็นน้ า ลักษณะสีเป็นอย่างไร
ตัวอย่างข้อมูลแบบแผนการขับถ่าย
o ปกติถ่ายอุจจาระทุกเช้า ไม่เคยมีปัญหาท้องผูก
o ถ่ายอุจจาระ 2-3 วันต่อครั้ง อุจจาระเป็นก้อนแข็งต้องออกแรงเบ่ง มีอาการแน่นอึดอัด
ท้องเล็กน้อย
แบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ (Role and Relationship)
o แบบแผนเกี่ยวกับบทบาท หน้าที่ ความรับผิดชอบ การติดต่อสื่อสารและการมีสัมพันธภาพกับบุคคลทั้งภายในครอบครัวและสังคม
แนวทางการประเมินแบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ
❖ การซักประวัติ
▪ โครงสร้างครอบครัว เช่น จำนวนสมาชิกในครอบครัวมีใครบ้าง หรืออยู่คนเดียว
▪ หน้าที่ความรับผิดชอบของผู้ป่วยและสมาชิกคนอื่นๆ ต่อครอบครัว
▪ สัมพันธภาพของผู้ป่วยกับครอบครัว เพื่อนร่วมงาน เพื่อนบ้าน การเปลี่ยนแปลงของสัมพันธภาพ
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตพฤติกรรมต่างๆ หรือท่าทางที่แสดงออกต่อ
ครอบครัวและบุคคลในครอบครัวแสดงต่อผู้ป่วย ลักษณะการโต้ตอบระหว่างผู้ป่วยกับบุคคลในครอบครัว รวมทั้ง
เพื่อน ผู้ร่วมงาน การมาเยี่ยมของคนในครอบครัวด้วย
9.แบบแผนเพศและการเจริญพันธุ์(Sexuality and Reproduction)
▪ เป็นแบบแผนเกี่ยวกับพัฒนาการตามเพศซึ่งมีอิทธิพลมาจากพัฒนาการด้านร่างกายและอิทธิพลของสังคม สิ่งแวดล้อม การเลี้ยงดู ลักษณะการเจริญพันธุ์ พฤติกรรมทางเพศและเพศสัมพันธ์
แนวทางการประเมินแบบแผนเพศและการเจริญพันธ์
❖ การซักประวัติ
o การเจริญพันธ์ และการทำงานของระบบสืบพันธุ์
o การมีเพศสัมพันธ์ ปัญหาเพศสัมพันธ์ ความเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับการมีเพศสัมพันธ์ และการป้องกันโรคติดต่อกันได้ทางเพศสัมพันธ์
❖ การตรวจร่างกาย
o สังเกตพฤติกรรมทางเพศจากลักษณะท่าทางที่แสดงออก ปฏิสัมพันธ์กับบุคคลอื่น การใช้ภาษา
และคำพูด รวมทั้งการแต่งกายว่าเหมาะสมกับเพศหรือไม่
o เพศหญิง ตรวจเต้านม ต่อมน้ าเหลือง อวัยวะเพศหญิง เพศชาย ตรวจอวัยวะเพศชาย ตรวจ
อาการและอาการแสดงของการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคเอดส์
แบบแผนการปรับตัวและการเผชิญความเครียด
(Coping and Stress tolerance)
▪ เป็นแบบแผนเกี่ยวกับการรับรู้ลักษณะอารมณ์พื้นฐาน การรับรู้เกี่ยวกับความเครียด
ปฏิกิริยาของร่างกายเมื่อเกิดความเครียด วิธีการแก้ไขและการจัดการกับความเครียด ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดความเครียด
แนวทางการประเมินแบบแผนการปรับตัวและการเผชิญความเครียด
❖ การซักประวัติ
▪ ข้อมูลทั่วไป เช่น อายุ การศึกษา อาชีพ รายได้ สถานภาพสมรส ความสัมพันธ์ในครอบครัว
สิ่งแวดล้อมที่บ้าน เพื่อประเมินสาเหตุที่ทำให้เกิดความเครียด
▪ สัมภาษณ์เกี่ยวกับลักษณะอุปนิสัยหรืออารมณ์พื้นฐานของผู้ป่วย
▪ ซักถามสิ่งที่ทำให้เกิดความเครียด ไม่สบายใจ วิตกกังวล กลัว เครียด คับข้องใจ
❖ การตรวจร่างกาย
▪ ตรวจสอบพฤติกรรมที่บ่งชี้ถึงความเครียด ความ
เศร้า ความวิตกกังวล
o สีหน้าหมกมุ่น ขมวดคิ้ว กระวนกระวาย ซึม
เงียบเฉย ร้องไห้ นอนไม่หลับ
แบบแผนกิจกรรมและการออกก าลังกาย (Activity and Exercise)
▪ เป็นการรวบรวมข้อมูลเพื่อประเมินระดับความสามารถในการประกอบกิจกรรมต่างๆใน
ชีวิตประจำวัน การทำกิจวัตรประจำวัน การดูแลบ้าน การประกอบอาชีพ การใช้เวลาว่าง
▪ ความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อไม่สามารถทำกิจกรรมที่ตนเองต้องการ หรือไม่สามารถปฏิบัติตาม
คำแนะนำได้เนื่องด้วยข้อจำกัดต่างๆ
แนวทางการประเมินแบบแผนกิจกรรมและการออกกำลังกาย
❖ การซักประวัต
▪ ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันว่าสามารถทำอะไรได้บ้าง
▪ แข็งแรงดี สามารถปฏิบัติงานและกิจวัตรต่างๆ ได้ตามปกติ
▪ ทำงานหรือกิจกรรมได้จำกัด สามารถปฏิบัติได้แต่งานเบาๆ
▪ การใช้ยาต่างๆ ที่มีผลต่อการหายใจ เช่น ยาขยายหลอดลม ยานอนหลับ
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตความสามารถในการทำกิจกรรมต่างๆ
▪ ประเมินความสามารถในการเคลื่อนไหวของแขนขา(Range of motion : ROM)
▪ สังเกตการทำกิจกรรมต่างๆ ของผู้ป่วย ตรวจดูขนาด รูปร่างลักษณะของกระดูกว่ามีความผิดปกติหรือไม่
▪ ตรวจวัดสัญญาณชีพ ประเมินอาการของความดัน
โลหิตสูง เช่น ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว แขนขาอ่อนแรง
❖ การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
▪ การตรวจเลือดและตรวจเอกซเรย์ปอด เพื่อประเมินภาวะผิดปกติที่เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ หรือไม่
ตัวอย่างคำถามแบบแผนกิจกรรมและการออกกำลังกาย
o ในแต่ละวัน ตั้งแต่ตื่นนอน ท่านทำอะไรบ้าง กิจวัตรประจำวัน
o ปัญหาในการทำกิจกรรมนั้นๆ หรือไม่
o แต่ละกิจกรรมที่ท าใช้เวลานานเท่าใด
o ประกอบอาชีพอะไร งานอดิเรก การใช้เวลาว่าง
o ปกติออกกำลังกายโดยการเดินรอบหมู่บ้านตอนเช้าทุกวัน วันละ 1 ชั่วโมง
o ขณะเจ็บป่วยมีภรรยาช่วยเหลือเกี่ยวกับการทำกิจวัตรประจำวัน
แบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ (Sleep and Rest)
o เป็นแบบแผนเกี่ยวกับการนอนหลับ การพักผ่อนปัญหาเกี่ยวกับการนอน ปัจจัยส่งเสริม ปัจจัยเสี่ยง และอุปสรรคต่อแบบแผนการนอน
❖ การซักประวัติ
▪ พฤติกรรมการนอน ประวัติเกี่ยวกับอุปนิสัยการนอน
o เป็นคนนอนดึกหรือนอนแต่หัวค่ำชอบหลับเวลากลางวันตื่นเวลากลางคืน ระยะเวลาที่นอนหลับ นอนวันละกี่ชั่วโมง กลางวันกี่ชั่วโมง กลางคืนกี่ชั่วโมงเพียงพอหรือไม่
▪ พฤติกรรมหรือสิ่งที่ช่วยท าให้นอนหลับได้ง่าย
o ก่อนนอนต้องฟังเพลง ฟังธรรมะ ดื่มนมหรือเครื่องดื่มอื่นๆ
▪ ปัญหาเกี่ยวกับการนอน
o นอนมากไป นอนน้อย นอนไม่หลับ เป็นคนนอนยาก ตื่นเร็ว นอนหลับๆ ตื่นๆ
▪ พฤติกรรมการผ่อนคลาย ชนิดและความถี่ของกิจกรรมที่ท าเพื่อให้ผ่อนคลาย
o การอ่านหนังสือ การดูหนัง ฟังเพลง
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตหน้าตาว่านอนหลับพักผ่อนเพียงพอหรือไม่
o ความสดชื่นแจ่มใส ซึม อ่อนเพลีย
o ง่วงนอน หาวนอนบ่อย
o ใต้ตาเป็นรอยเขียวคล้ำ
ตัวอย่างคำถามแบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
o นอนวันละกี่ชั่วโมง นอนกลางวันไหม
o หลับสนิท หรือหลับๆตื่นๆ
o เมื่อตื่นนอนรู้สึกอย่างไร (สดชื่น ง่วง ไม่กระปรี้กระเปร่า)
ตัวอย่างข้อมูลแบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
o ปกติเข้านอนตั้งแต่เวลา 22.00-06.00 น. หลับสนิททั้งคืน ไม่เคยนอนกลางวัน
o ขณะเจ็บป่วยนอนกลางคืนวันละ 4 ชั่วโมง ต้องตื่นนอนบ่อยเพราะผู้ป่วยข้างเตียงร้อง
เสียงดัง
แบบแผนสติปัญญาและการรับรู้ (Cognition and Perception)
การรับรู้ความรู้สึกและการตอบสนอง
แบบแผนเกี่ยวกับความสามารถของบุคคลในการรับรู้สิ่งเร้าและการตอบสนองต่อสิ่งเร้าด้านการรับรู้ความรู้สึก (sensation) ทั้ง 5 ทาง ได้แก่ การมองเห็นการได้ยิน การได้กลิ่น
การรับรส การรับรู้สึกทางผิวหนัง และการการรับรู้เกี่ยวกับความเจ็บปวด
ความสามารถทางสติปัญญา
แบบแผนเกี่ยวกับความสามารถและพัฒนาการทางสติปัญญาเกี่ยวกับความคิด
ความจำความสามารถในการตัดสินใจ การแก้ปัญหาและการสื่อภาษาต่างๆ
แนวทางการประเมินแบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
❖ การซักประวัติ
▪ ความรู้สึกทั่วไป สุขสบายหรือไม่สุขสบาย
▪ ปัญหาเกี่ยวกับความรู้สึกตัว เช่น มีอาการสับสน ซึม ไม่รู้สึกตัว และระยะเวลาที่มีอาการ
▪ ปัญหาเกี่ยวกับการได้กลิ่น เช่น มีความผิดปกติของจมูก มีสิ่งคัดหลัง ปวดจมูก การได้กลิ่นลดลง
หรือไม่ได้กลิ่น
▪ ประวัติการได้รับยาบางชนิดซึ่งมีผลต่อความคิด ความจำหรือทำให้มีอาการสับสน
❖ การตรวจร่างกาย
▪ ประเมินระดับความรู้สึกตัว เช่น การลืมตา การสื่อภาษา การเคลื่อนไหวของร่างกาย และ
ตรวจดูความผิดปกติของจมูก ตา หู ลิ้น ตรวจประสาทสัมผัสทางผิวหนัง
▪ ประเมินระดับสติปัญญา (IQ) โดยใช้แบบทดสอบ
ตัวอย่างข้อมูลแบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
o ผู้ป่วยสามารถบอกวัน เวลา สถานที่ และบุคคลได้
o ตอบคำถามได้ตรงประเด็นที่ถาม
o มีความจำดี จำเรื่องราวที่ผ่านมาได้ดี
o การรับรู้ทางการสัมผัสได้ด
แบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์(Self perception and Self concept)
▪ แบบแผนที่เกี่ยวกับความคิด ความรู้สึกของบุคคลที่มีต่อตนเอง (อัตมโนทัศน์) การมองตนเอง
เกี่ยวกับรูปร่าง หน้าตา ความพิการ (ภาพลักษณ์) ความสามารถ คุณค่า เอกลักษณ์ และความภูมิใจในตนเอง
แนวทางการประเมินแบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์
❖ การซักประวัติ
▪ ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับภาพลักษณ์โดยทั่วไป รู้สึกว่าอ้วน ผอม สูงหรือเตี้ยเกินไป
▪ ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับความสามารถในด้านต่างๆ ได้แก่ความสามารถในการปฏิบัติงาน การเรียน การทำกิจกรรมต่างๆ
▪ ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับความภาคภูมิใจในตนเอง ความพอใจในตนเอง
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตความสนใจตนเองของผู้ป่วย
▪ การแต่งกาย บุคลิกภาพ
▪ การกล่าวถึงตนเอง
แบบแผนคุณค่าและความเชื่อ (Value and Belief)
o เป็นแบบแผนเกี่ยวกับความเชื่อ ความศรัทธา ความมั่นคงเข้มแข็ง
ทางด้านจิตใจ สิ่งที่มีคุณค่า มีความหมายต่อชีวิต สิ่งยึดเหนี่ยวทางด้านจิตใจ เป้าหมายในการด าเนินชีวิต ความเชื่อทางด้าน
สุขภาพ และการปฏิบัติตนตามความเช
แนวทางการประเมินแบบแผนคุณค่าและความเชื่อ
❖ การซักประวัติ
▪ ความเชื่อ ความผูกพัน ความศรัทธาที่มีต่อสิ่งต่างๆ เช่น ความดีงาม ความถูกต้อง ศาสนา พระ
เจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ หรือสิ่งเหนือธรรมชาติ
▪ สิ่งสำคัญในชีวิต หรือสิ่งยึดเหนี่ยวทางจิตใจ อาจเป็นบุคคล วัตถุ สิ่งของ ศาสนา คุณงามความด
❖ การตรวจร่างกาย
▪ สังเกตพฤติกรรมที่แสดงออกทางสีหน้า กริยาท่าทาง รวมทั้งการแสดงออกทางอารมณ์ เช่น
ซึมเศร้า แยกตัว ว้าเหว่ โกรธ หงุดหงิด
▪ สังเกตคำพูดของผู้ป่วยและญาติที่แสดงถึงการให้คุณค่าและการมีความเชื่อในด้านต่างๆ
ตัวอย่างข้อมูลแบบแผนคุณค่าและความเชื่อ
o ความเชื่อทางด้านสุขภาพ ของแสลง : เชื่อว่าการกินไข่ทำให้แผลหายช้า
o เชื่อว่าการท าบุญเยอะๆ ตายไปจะได้ขึ้นสวรรค์
o พระพุทธศาสนาเป็นที่พึ่งทางใจ
ตัวอย่างการบันทึกข้อมูลการประเมินภาวะสุขภาพตามแบบแผนสุขภาพ(Functional health patterns)
แบบแผนการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
❖ ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)▪ ภาวะสุขภาพของตนเองก่อนการเจ็บป่วยครั้งนี้เป็นอย่างไร : สุขภาพร่างกายแข็งแรงดีสามารถเดินไปทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ
▪ ขณะนี้สุขภาพของคุณเป็นอย่างไร : การทำกิจวัตรประจำวันไม่สะดวก เดินไม่สะดวกปวดขา
ทั้งสองข้าง
▪ การแพ้สารต่างๆ
• อาหาร/ยา/ สารที่แพ้ : ผู้ป่วยปฏิเสธการแพ้ยาแพ้อาหารและสารอื่นๆ
❖ ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ สภาพร่างกาย อารมณ์ และจิตใจโดยทั่วไป : ผู้ป่วยรู้สึกตัวดี ท่าทางอ่อนเพลีย เป็นคนอารมณ์ดี
จิตใจดี ชอบช่วยเหลือผู้อื่น
▪ ลักษณะทั่วไปและความพิการหรือภาวะทุพพลภาพ : ผู้ป่วยไม่มีความพิการและทุพพลภาพ การดูแลตนเองและพึ่งพา : ช่วยเหลือตนเองได้บนเตียง ยังเดินไปเข้าห้องน้ำเองไม่ได้ รับประทานอาหารเองได้ ทำกิจวัตรประจำวันได้บนเตียง
❖ สรุปข้อมูลที่เป็นปัญหา
o ท่าทางอ่อนเพลีย
o ปวดขาทั้ง 2 ข้าง
o ลุกเดินไปเข้าห้องน้ำเองไม่ได้
o มีเล็บยาว ผมมันเนื่องจากไม่ได้สระผม
แบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
❖ ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
• ตามปกติรับประทานอาหารวันละ : 3 มื้อ ตรงเวลา ปริมาณ 1 ทัพพีต่อครั้ง
• ดื่มน้ำ/เครื่องดื่มวันละ : 1,200 ml /วัน
• เครื่องดื่มที่ชอบ / ไม่ชอบรับประทาน : ดื่มกาแฟร้อนและปาท่องโก๋ทุกวันตอนเช้า
❖ ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
• การได้รับสารอาหาร : ผู้ป่วยรับประทานอาหารเอง ทางปาก
❖ การตรวจร่างกาย : น้ าหนัก 68 กิโลกรัม ส่วนสูง 160 เซนติเมตร BMI = 26.56 กก/ มม.
ุณหภูมิร่างกายในระหว่าง 24 ชม. ที่ผ่านมาอยู่ในช่วง : 36.8-37.3 องศาเซลเซียส
แบบแผนการขับถ่าย
❖ ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ แบบแผนการขับถ่ายปัสสาวะ ก่อนการเจ็บป่วยครั้งนี
• วิถีทาง : ปัสสาวะเอง
• ความถี่ : กลางวัน 4 ครั้ง กลางคืน 3 ครั้ง
• ลักษณะปัสสาวะในแต่ละครั้ง : 250 cc
▪ แบบแผนการขับถ่ายอุจจาระ ก่อนการเจ็บป่วยครั้งนี้
• วิถีทาง : ถ่ายอุจจาระเอง
• ความถี่ : 1-2 วันถ่ายครั้ง
• อาการผิดปกติของการขับถ่ายอุจจาระ เช่น ท้องผูก ท้องเสีย ท้องเสียเรื้อรังและวิธีการ
แก้ไข : ไม่มีปัญหา
❖ ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
• จำนวนปัสสาวะใน 24 ชม. : ปัสสาวะประมาณ 900 cc . /วัน
• ลักษณะปัสสาวะ : สีเหลือง ใส
• จำนวนและลักษณะของอาเจียน : ไม่มีอาเจียน
▪ การตรวจร่างกาย
• การตรวจบริเวณท้อง : ไม่มี bladder full และ impacted feces
แบบแผนกิจกรรมและการออกกำลังกาย
❖ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ ความทนต่อการท ากิจกรรม (กิจกรรมที่ทำ/ความเหนื่อยเมื่อทำกิจกรรม)
• ก่อนการเจ็บป่วยครั้งนี้ : ทำกิจกรรมต่างๆ เล็กๆน้อยๆ จะรู้สึกเหนื่อยง่าย
• ขณะอยู่ในโรงพยาบาล : ทำกิจกรรมต่างๆไม่ได้ รู่สึกเหนื่อย
• การขับถ่าย : ขับถ่ายได้เองบนเตียง บางครั้งมีญาติพยุงเดินไปเข้าห้องน้ำ
❖ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ การออกกำลังกายขณะอยู่โรงพยาบาล : ออกกำลังกายบนเตียงโดยกายบริหารทุกเช้า
▪ ความสามารถช่วยเหลือตนเองในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน
• การรับประทานอาหาร :รับประทานอาหารได้เอง
• การทำความสะอาดปากฟัน : ทำความสะอาดได้เอง
• การอาบน้ำและการแต่งตัว : ทำได้เอง
▪ ท่าทาง การทรงตัว การเดิน การเคลื่อนไหวของร่างกาย การทำงานประสานกันของ
กล้ามเนื้อ : ท่าทางการเดินการทรงตัวไม่ด
แบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
❖ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ การนอนหลับ
• ตามปกตินอนหลับกลางวัน : วันละ 3 ชั่วโมง นอนกลางคืน วันละ 8 ชั่วโมง
• กิจกรรมที่ปฏิบัติเป็นประจeก่อนนอน : ดูทีวี
• ปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับ : บางครั้งรู้สึกนอนไม่หลับ
• วิธีการแก้ไข : พยายามไม่ดูทีวีก่อนนอน นั่งสมาธิก่อนนอน
• ขณะอยู่โรงพยาบาลนอนหลับกลางวัน วันละ 2 ชั่วโมง นอนกลางคืน วันละ 4 ชั่วโมง
• ปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับ : นอนไม่หลับ เสียงดัง
• วิธีการแก้ไข : พยายามนอนให้หลับและไม่สนใจเสียงรอบข้าง
▪ การพักผ่อนหย่อนใจและงานอดิเรกที่มักปฏิบัติ : ทำอาหาร เลี้ยงสัตว์ ทำสวน ทุกๆวัน
❖ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ อาการแสดงของการนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ (อ่อนเพลีย หน้าตาอิดโรย ขอบตาคล้ำ หาวนอน
บ่อย หงุดหงิด : ผู้ป่วยมีท่าทางอ่อนเพลีย หน้าตาไม่สดชื่น หาว
แบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
❖ ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ หน้าที่ในการรับสัมผัสและการรับรู้
▪ คุณมีความผิดปกติเกี่ยวกับการรับรู้หรือไม่ อย่างไร
• การสัมผัส : ผู้ป่วยรับรู้ถึงการรับสัมผัสได้ดี
• การมองเห็น : ผู้ป่วยมีตา 2 ข้างมัว ความสามารถในการมองเห็นไม่ชัดเจน
• การได้ยิน : หู 2 ข้างได้ยินดี
• การได้กลิ่น: สามารถรับรู้ถึงกลิ่นต่างๆได้ดี
• การรับรส : สามารถรับรู้ถึงรสชาติต่างๆได้ดี เช่น เปรี้ยว หวาน เค็ม เผ็ด
▪ ความเจ็บปวด ความไม่สุขสบายของผู้ป่วย (ความเจ็บปวด ร้อน หนาว คัน ระคายเคือง) : ผู้ป่วยมี
อาการปวดขาทั้ง 2 ข้าง
❖ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ การตรวจร่างกาย
• ระดับความรู้สึกตัว การรับรู้วัน เวลา สถานที่ บุคคล : ผู้ป่วยสามารถบอกวัน เวลา วันที่
สถานที่ และบุคคลได้
• ลักษณะการโต้ตอบ/การใช้ภาษา/การอ่าน/การพูด : ผู้ป่วยสามารถพูดโต้ตอบได้ ใช้ภาษาได้ดี
อ่านหนังสือออกและเขียนหนังสือได้ดี
• ความจ า : ผู้ป่วยมีความจ าดี และจ าเรื่องราวที่ผ่านมาได้ดี
• ลักษณะสีหน้า และการแสดงออกถึงความไม่สุขสบาย : สีหน้าที่แสดงออกถึงความเจ็บปวด
แบบแผนแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์
❖ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ คุณรู้สึกต่อรูปร่างหน้าตาตนเองอย่างไร
• ก่อนการเจ็บป่วย : รู้สึกว่าหน้าตาตนเองสดใส มีน้ำมีนวล
• ขณะเจ็บป่วย : รู้สึกว่าหน้าตาเศร้าหมอง ไม่มีชีวิตชีวา ผมไม่ได้หวี เหนื่อย อ่อนเพลีย
▪ คุณรู้สึกเกี่ยวกับความสามารถของตนเองอย่างไร
• ก่อนการเจ็บป่วย : ท างานเองได้ทุกอย่าง เช่น ให้อาหารปลา ขุดดินปลูกผัก
• ขณะเจ็บป่วย : ทำงานหนักไม่ได้เลย รู้สึกเหนื่อยง่าย
▪ คุณรู้สึกอย่างไรที่ต้องพึ่งพาผู้อื่นขณะเจ็บป่วย : กลัวญาติลำบากเวลาเดินทางมาดูแล
❖ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ พฤติกรรมแสดงความสนใจในรูปร่าง หน้าตาต่อตนเอง : ผู้ป่วยไม่ได้มีพฤติกรรมที่แสดงความ
สนใจในรูปร่างหน้าตา
▪ ลักษณะพฤติกรรมที่แสดงออกขณะสนทนา : ผู้ป่วยให้ความสนใจขณะซักถามดี มีการสบตา
และพูดด้วยนเ้ำสียงที่ดี
แบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ
❖ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ บทบาทและสัมพันธภาพในครอบครัว
• จำนวนสมาชิกในครอบครัว : 5 คน
• ประกอบด้วยใครบ้าง : ตัวผู้ป่วยเอง, สามี, ลูกสะใภ้, หลาน 2 คน
• บทบาทและความรับผิดชอบต่อครอบครัว : ทำอาหาร เลี้ยงสัตว์ ทำสวน
• ความสัมพันธ์ภายในครอบครัวเป็นอย่างไร : ความสัมพันธ์ในครอบครัวดี
• ใครทำหน้าที่แทนขณะเจ็บป่วย : ลูกสะใภ้และสามี
❖ข้อมูลปรนัย (Objective Data)
▪ สัมพันธภาพของผู้ใช้บริการกับครอบครัว/เพื่อน/ผู้ร่วมงาน : มีสัมพันธภาพดี
▪ สัมพันธภาพของผู้ใช้บริการกับบุคลากรในทีมสุขภาพ : มีสัมพันธภาพดี
▪ พฤติกรรมในการดูแลของครอบครัวและผู้ดูแล : คนในครอบครัวดูแลเอาใจใส่ดี
▪ อุปสรรคของการสื่อสาร : ไม่มีอุปสรรคในการสื่อสาร
แบบแผนเพศและการเจริญพันธุ์
❖ข้อมูลอัตนัย (Subjective Data)
▪ มีประจำเดือนครั้งแรก 13 ปี ระยะห่างของการมีประจำเดือน 20 วัน
▪ ปริมาณประจำเดือน : 2 แผ่น/วัน
▪ อาการผิดปกติขณะมีประจำเดือน : ปวดท้อง
▪ อาการผิดปกติหลังหมดประจำเดือน : ไม่มีอาการผิดปกติ
▪ การตรวจเต้านมด้วยตนเอง : 1-2 เดือน/ครั้ง
▪ คุณมีความผิดปกติของอวัยวะเพศหรือไม่ อย่างไร : ไม่มีความผิดปกติ
▪ วิธีคุมกำเนิดที่ใช้ : กินยาคุม
2 more items...