Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล - Coggle Diagram
กระบวนทัศน์หลักทางการพยาบาล
มโนทัศน์พื้นฐานทางการพยาบาล
หมายถึง ความรู้ ความคิด ความเชื่อ ในสิ่งที่เป็นพื้นฐานของการพยาบาล
มโนมติของสุขภาพ (Health)
เป็นภาวะที่เกิดขึ้นกับบุคคลตั้งแต่เกิดจนถึงวัยชรา
ไนติงเกล (Nightingale, 1860)
สุขภาพ
หมายถึง สภาวะที่ปราศจากโรคและสามารถใช้พละกำลังของตนเองได้เต็มความสามารถ
องค์การอนามัยโลก (WHO, 1947)
สุขภาพ
หมายถึง สภาวะที่มีความสมบูรณ์ของร่างกาย จิตใจ และสามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขไม่ใช่เพียงแต่ปราศจากโรคและความพิการเท่านั้น
พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติในมาตราที่ 3
สุขภาพ
หมายความว่า สุขภาวะที่สมบูรณ์และเชื่อมโยงกันเป็นองค์รวมอย่างสมดุลทั้งทางกาย ทางจิต ทางสังคม และทางจิตวิญญาณอสุขภาพไม่ได้หมายถึงเฉพาะความไม่พิการ และการไม่มีโรคเท่านั้น
ความเจ็บป่วย (illness)
หมายถึง สภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ปกติทั้งด้านร่างกายจิตใจสังคมและจิตวิญญาณ
เป็นภาวะที่บุคคลรู้สึกว่ามีสุขภาพไม่ดี
ภาวะสุขภาพของคนจะเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ในขณะหนึ่งคนอาจจะอยู่ในภาวะที่สมบูรณ์แข็งแรง แต่ก็อาจจะอยู่ในภาวะเจ็บป่วยได้ในเวลาไม่กี่ชั่วโมงต่อมาบางคนอาจป่วยหนัก บางคนอาจป่วยหนักตั้งแต่แรกเกิด และเสียชีวิต
มโนมติของการพยาบาล (Nursing)
การพยาบาลเป็นการช่วยเหลือคน
เพื่อให้คนสามารถดำรงภาวะสุขภาพไว้ หรือช่วยให้คนกลับมามีสุขภาพที่ดีเมื่อเกิดการเจ็บป่วย
การพยาบาลที่จะช่วยเหลือให้คนมีภาวะสุขภาพดีหรือปรับสู่สภาวะสุขภาพดี
ประกอบด้วย
การส่งเสริมสุขภาพ
การป้องกันโรค
การดูแลรักษา
การฟื้นฟูสภาพ
การพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาลในการช่วยเหลือผู้รับบริการ
ประกอบด้วยขั้นตอนต่างๆ ดังนี้ คือ
การประเมินสภาพ
การวินิจฉัยการพยาบาล
การวางแผนการพยาบาล
การปฏิบัติการพยาบาล
การประเมินผลการพยาบาล
กระบวนการพยาบาลจะสิ้นสุดลงก็ต่อเมื่อความต้องการของผู้รับบริการได้ตอบสนอง หรือปัญหาได้รับการแก้ไข ปัจจัยเสี่ยงได้รับการขจัดให้หมดสิ้นไป
การพยาบาลเป็นบริการที่จำเป็นต่อสังคม
เพราะ ถ้าขาดการพยาบาลที่มีคุณภาพ อาจส่งผลให้คนไม่สามารถดำรงภาวะสุขภาพดีไว้ได้ หรืออาจทำด้วยความยากลำบาก
มโนมติของคน (Man)
คน
ประกอบด้วย ร่างกาย จิตใจ และสังคม
คนเป็นระบบเปิด
เพราะ คนเป็นสิ่งมีชีวิตที่จะต้องมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมตลอดเวลา
คนมีความต้องการพื้นฐาน
คือ ทุกคนจะต้องมีความต้องการทั้งทางร่างกาย จิตใจ และสังคม
คนมีพัฒนาการ
การพัฒนาการของคนจะเริ่มพัฒนาตั้งแต่เกิดจนถึงวัยชรา มีทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม สติปัญญา และคุณธรรม
คนมีความต้องการภาวะสมดุล หรือภาวะปกติ
ซึ่งกระบวนการที่ใช้ในการปรับสมดุล เรียกว่า กระบวนการปรับตัว หรือกลไกการต่อสู้เพื่อสมดุลย์
คนมีลักษณะพื้นฐานร่วมกันแต่มีความเป็นปัจเจกบุคคล
คนแต่ละคนก็มีลักษณะเฉพาะของตนเอง ซึ่งเกิดมาจากปัจจัยต่างๆ เช่น พันธุกรรม ระดับการพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และประสบการณ์ชีวิต
คนมีสิทธิของตน
แต่ละบุคคล ไม่ว่าจะอยู่ในสถานะใดๆก็ตามจะมีสิทธิ์แห่งตนตามภาวะที่ดำรงอยู่ เช่น สิทธิในการตัดสินใจเกี่ยวกับตนเอง สิทธิในการได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย สิทธิในการได้รับการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย
คนมีศักยภาพในการช่วยเหลือตนเอง
คนทุกคนมีความสามารถที่จะช่วยเหลือตนเองในด้านต่างๆได้
มโนมติของสิ่งแวดล้อม (Environment)
สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ
หมายถึง สิ่งแวดล้อมภายนอกที่ไม่มีชีวิต
สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพ
ได้แก่ สิ่งมีชีวิตต่างๆ ทั้งพืช และสัตว์
สิ่งแวดล้อมทางเคมี
ได้แก่ สารเคมีทุกชนิด ซึ่งอาจมาจากสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต
สิ่งแวดล้อมทางสังคม เศรษฐกิจ
ประกอบด้วย สิ่งที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม
สิ่งแวดล้อมทางสังคมที่เป็นรูปธรรมที่สำคัญ คือ บุคคลที่มีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน มีบทบาทหน้าที่ต่อกัน
สิ่งแวดล้อมทางสังคมที่เป็นนามธรรม ไม่สามารถจะสัมผัสได้ แต่มีผลต่อพฤติกรรมของบุคคลที่อยู่ในสิ่งแวดล้อมนั้นๆ เช่น ความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม
มโนทัศน์และทฤษฎีทางการพยาบาล
ทฤษฎีทางการพยาบาล (Nursing Theory)
หมายถึง แก่นสาระความรู้ของวิชาชีพพยาบาล ซึ่งมุ่งอธิบายธรรมชาติของคน สิ่งแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อบุคคล ภาวะสุขภาพ ความเจ็บป่วยของบุคคล โดยมีเป้าหมายของการพยาบาลและกิจกรรมการพยาบาล
กระบวนทัศน์ (Paradigm)
หมายถึง กรอบการมองหรือกรอบเค้าโครงแนวคิด หรือแบบอุดมคติ หรือปรัชญาที่เป็นที่ยอมรับในกลุ่มวิชาชีพซึ่งจะให้ข้อตกลงเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติ วิจัย และสร้างความเข้าใจในศาสตร์นั้นเป็นแนวเดียว