Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

VĂN BẢN VĂN HỌC NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VĂN HỌC - Coggle Diagram

- - - - Cùng tìm hiểu về đời sống con người nhưng văn học và các ngành khoa học khác có cách thức thể hiện khác nhau. Nếu các ngành khoa học khác tìm hiểu hiện thực một cách khách quan, thì văn học phản ánh đời sống để tìm ra giá trị tinh thần, cái đẹp.
      - Đích đến cuối cùng của Văn bản văn học là con người, tuy nhiên nếu Sinh học nghiên cứu về cơ thể con người, Tâm lý học nghiên cứu về tâm lý, hành vi thì Văn học trọng tâm khám phá và khai thác là thế giới tư tưởng, tâm hồn, tình cảm con người.
      - Văn bản văn học phản chiếu cái đẹp vốn có trong cuộc sống, cái đẹp trong tưởng tượng, mơ ước, lí tưởng và giúp con người yêu quý những điều tốt đẹp.
    - - Ngôn từ là chất liệu cấu tạo nên văn bản văn học, tác giả không bao giờ bằng lòng với những lớp nghĩa của chữ sẵn có. Văn chương không bao giờ được nông cạn, bằng phẳng, nhợt nhạt, bộc trực, đơn nghĩa, tác giả phải làm mới, không ngừng sáng tạo cho ngôn từ văn chương.
    - - Truyện:
        
        Người kể chuyện: ngôi thứ nhất, điểm nhìn trần thuật.
        
        Thời gian-không gian: Thời gian-không gian thực, thời gian-không gian tư tưởng.
        
        Cốt truyện - sự kiện - chi tiết: hệ thống các sự việc sắp xếp theo trình tự phụ thuộc vào mạch kể của tác giả.
        
        Nhân vật: chính, phụ, trung tâm, chính diện, phản diện, lý tưởng, tư tưởng.
      - Thơ:
        
        Thể thơ (lục bát/thất ngôn tứ tuyệt/thất ngôn bát cú/tự do/…).
        
        Nhịp điệu (nhanh/chậm rãi).
        
        Giọng điệu (đau buồn/trang nghiêm/…).
        
        Cách gieo vần (B/T).
        
        Hình ảnh thơ, ngôn ngữ thơ, các biện pháp tu từ (so sánh/ẩn dụ/hoán dụ/điệp ngữ/câu hỏi tu từ/liệt kê/…).
  - - - Tầng ngôn từ là tầng thứ nhất cần phải qua để hiểu giá trị nội dung của một văn bản văn học.
      - Hiểu được rõ ngữ nghĩa của từ, từ có nghĩa đen hay, nghĩa bóng, nghĩa tường minh đến nghĩa hàm ẩn.
      - Cùng với ngữ nghĩa phải chú ý đến ngữ âm.
    - - Hình tượng nghệ thuật là các khách thể đời sống được nghệ sĩ tái hiện bằng tưởng tượng, sáng tạo trong những sáng tạo nghệ thuật.
      - Hình tượng nghệ thuật được khắc họa qua những chi tiết, hình ảnh, hoàn cảnh, tình huống và cốt truyện, tùy thể loại mà có sự khác nhau.
    - - Là tầng chứa đựng những ý nghĩa thầm kín, ý nghĩa tiềm tàng của văn bản. Đây cũng chính là những điều mà tác giả mong muốn, giãi bày, gửi gắm.
      - Tầng hàm nghĩa được suy ra từ tầng hình tượng và tầng ngôn từ.
- - - - Đề tài
        
        Là lĩnh vực đời sống được nhà văn nhận thức, lựa chọn, khái quát, bình giá và thể hiện trong VB.
        
        Đề tài văn học vô cùng phong phú, đa dạng.
      - Chủ đề
        
        Là vấn đề cơ bản được nêu ra trong văn bản.
        
        Những vấn đề có ý nghĩa quan trọng với con người → Chiều sâu nhận thức của tác giả.
        
        Đôi khi viết cùng đề tài nhưng chủ đề lại khác nhau.
        → Tầm vóc giá trị của tác phẩm nằm ở chủ đề.
        
        Một văn bản học có thể có nhiều chủ đề.
      - Tư tưởng của văn bản
        
        Là sự lí giải đối với chủ đề đã nêu lên, là nhận thức của tác giả muốn trao đổi, nhắn gửi, đối thoại với người đọc.
      - Cảm hứng nghệ thuật
        
        Là nội dung tình cảm chủ đạo của văn bản, thể hiện những trạng thái tâm hồn, cảm xúc của tác giả.
        
        Tác động sâu sắc đến tâm hồn, tình cảm người đọc.
    - - Ngôn từ
        
        Là yếu tố đầu tiên của văn bản văn học, là cơ sở vật chất của văn bản văn học, nhờ có chúng, ta mới lần lượt tìm hiểu được từng tầng nghĩa của văn bản văn học.
        
        Các chi tiết, sự việc, hiện tượng, nhân vật,... đều được xây dựng bằng ngôn từ.
        
        Biểu hiện trong câu, hình ảnh, giọng điệu văn bản.
        
        Ngôn từ trong mỗi văn bản văn học cụ thể đều có cái chung mang tính quy ước của một cộng đồng dân tộc về cách dùng từ, đặt câu và diễn đạt...., nhưng bao giờ cũng mang dấu ấn riêng của nhà văn:
        
        Tính hình tượng: tác động vào trí tưởng tượng, liên tưởng.
        
        Tính truyền cảm: lan truyền cảm xúc tác giả đến người đọc, khơi dậy trong lòng người đọc những cảm xúc thẩm mỹ.
        
        Tính cá thể hóa: dấu ấn sáng tạo của người nghệ sĩ.
      - Kết cấu
        
        Là sự sắp xếp, tổ chức các thành tố của văn bản thành 1 đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh và có ý nghĩa.
        
        Theo dụng ý của tác giả; thể hiện ý nghĩa, nội dung văn bản.
      - Thể loại
        
        Là các quy tắc tổ chức hình thức văn bản thích hợp với nội dung.
        
        Các thể loại chính: trữ tình, tự sự, kịch, nghị luận.
        
        Mỗi thể loại được sáng tạo theo thời đại và sắc thái riêng của tác giả.