Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Kĩ thuật có thể sử dụng trong dạy học Lịch sử và Địa lý - Coggle Diagram
Kĩ thuật có thể sử dụng trong dạy học Lịch sử và Địa lý
Kĩ thuật chia nhóm
Nội dung
Số lượng HS trong một nhóm thường khoảng 4-6 HS
Khi tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm, GV nên sử dụng nhiều cách chia nhóm khác nhau để gây hứng thú cho HS, đồng thời tạo cơ hội cho các em được học hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp.
Chia nhóm như sau:
Chia nhóm theo số danh sách lớp
Chia nhóm theo hình ghép
Chia nhóm theo sở thích
Chia nhóm theo tháng sinh...
Mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ môn Lịch sử và Địa lý đã được giao trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc nhóm.
Ưu điểm
Học tập chia nhóm giúp HS ghi nhớ ND bài học dễ dàng hơn, tri thức mà HS lính hội khách quan, sâu sắc và bản vững hơn.
Học tập chia nhóm tạo cơ hội cho HS phát triển tư duy, phát triển khả năng của bản thân; chủ động học tập tích cực
Hoạt động nhóm giúp HS yếu kém, nhút nhát thêm mạnh dạn, tự tin; tạo điều kiện cho trẻ hòa nhập cộng đồng.
Nhược điểm
Công việc nhóm không phải bao giờ cũng mang lại kết quả mong muốn
Trong một nhóm sẽ có một số bạn tích cực và còn một số bản sẽ ỷ lại, hoặc rụt rè, nhút nhát
Chia nhóm đòi hỏi thời gian nhiều
Gây ồn ào trong lớp, khó kiểm soát
Sẽ có nhiều HS ko thích học theo nhóm vì muốn chứng tỏ năng lực bản thân với giáo viên hơn là với bạn
Cách thực hiện
B3:Cho thời gian để học sinh thảo luận nhóm và ghi lại kết quả.
B4:Hết thời gian thảo luận, GV gọi đại diện mỗi nhóm đứng lên trình bày nhiệm vụ đã giao.
B2:GV giao nhiệm vụ cho HS thảo luận câu hỏi
B5:GV nhận xét đánh giá nhóm, sau đó kết luận lại nhiệm vụ
B1:Gv chia nhóm
Lưu ý
Cần luyện tập cho HS quy tắc làm việc nhóm.
Trao đổi về tiến trình làm việc nhóm.
Luyện tập về kĩ thuật làm việc nhóm.
Duy trì trật tự cần thiết trong làm việc nhóm.
GV quan sát, hỗ trợ các nhóm HS
Giúp ổn định các nhóm làm việc khi cần thiết.
Ví dụ:
Trình bày được quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập hay Trình bày được đặc điểm VTĐL, hình dạng và kích thước của Châu Á,…
B1: Gv chia nhóm bằng các cho hs đếm số lần lượt từ 1-6 những học sinh có cùng số theo danh sách lớp về chung 1 nhóm
B2: Sau khi chia nhóm xong GV giao nhiệm vụ cho HS thảo luận câu hỏi. Áp dụng cho nhiều vấn đề, nội dung giảng dạy liên quan đến môn Lịch sử và Địa lý.
B3: Cho thời gian từ 3-5 phút để học sinh thảo luận nhóm và ghi lại kết quả. GV quan sát và hướng dẫn nếu cần thiết.
B4: Hết thời gian thảo luận, GV gọi đại diện mỗi nhóm đứng lên trình bày nhiệm vụ đã giao.
B5: GV nhận xét đánh giá nhóm nào trả lời được nhiều hơn và chính xác hơn khen ngợi và cho điểm. Sau đó kết luận lại nhiệm vụ đã giao cho HS.
Kĩ thuật này có thể dạy cả hai môn học Lịch sử và Địa lý
Kĩ thuật động não
Nội dung
Là kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề của các thành viên trong nhóm cùng thảo luận. Các thành viên tham gia một cách tích cực nhằm tạo ra “cơn lốc” ý tưởng.
Dụng cụ
Sử dụng bảng hoặc giấy khổ lớn để mọi người dễ đọc các ý kiến.
Hệ thống máy tính kết nối mạng.
Ưu điểm
Dễ thực hiện, không mất nhiều thời gian.
Huy động mọi ý kiến của thành viên, tập trung trí tuệ.
Khuyến khích các thành viên nhóm tham gia hoạt động.
Nhược điểm
Dễ xảy ra tình trạng lạc đề nếu chủ đề không rõ ràng.
Mất thời gian cho việc lựa chọn các ý kiến tốt nhất.
Có tình trạng một số thành viên quá năng động nhưng một số khác không tham gia.
Lưu trữ kết quả thảo luận khá khó khăn và lãng phí.
Cách thực hiện
Giáo viên chia nhóm, các nhóm tự chọn nhóm trưởng và thư ký.
Giao vấn đề cho nhóm.
Nhóm trưởng điều hành hoạt động thảo luận chung của cả nhóm trong một thời gian quy định, các ý kiến đều được thư ký ghi nhận, khuyến khích thành viên đưa càng nhiều ý kiến càng tốt.
Cả nhóm cùng lựa chọn giải pháp tối ưu, thu gọn các ý tưởng trùng lặp, xóa những ý không phù hợp, sau cùng thư ký báo cáo kết quả.
Lưu ý
Trong quá trình thu thập ý kiến, không được phê bình
Ví dụ:
Châu Âu
Giáo viên chia nhóm, các nhóm tự chọn nhóm trưởng và thư ký.
Giao vấn đề cho nhóm. Đặc điểm tự nhiên của Châu Âu
Nhóm trưởng chia nhiệm vụ như là: ai sẽ tìm hiểu đặc điểm các khu vực địa hình chính của Châu Âu, ai sẽ tìm đặc điểm phân hóa khí hậu, ai sẽ xác định được trên bản đồ các con sông lớn, các đợi thiên nhiên,…
Cả nhóm cùng lựa chọn giải pháp tối ưu, thu gọn các ý tưởng trùng lặp, xóa những ý không phù hợp, sau cùng sẽ cử đại diện nhóm lên báo cáo kết quả.
Kĩ thuật này dùng trong môn Lịch sử và Địa Lý
Ví dụ:
Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
Giáo viên chia nhóm, các nhóm tự chọn nhóm trưởng và thư ký.
Giao vấn đề cho nhóm. Trình bày cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
Nhóm trưởng chia nhiệm vụ như là: ai sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, ai sẽ tìm hiểu về diễn biến, ai sẽ tìm hiểu về ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa…
Cả nhóm tổng hợp ý kiến, sau cùng sẽ cử đại diện nhóm lên báo cáo kết quả.
Kĩ thuật XYZ
Cách thực hiện
Giáo viên chia nhóm và đưa ra chủ đề cho nhóm, quy định số lượng ý tưởng và thời gian theo đúng quy tắc XYZ.
Các thành viên trong nhóm trình bày ý kiến của mình, hoặc đưa ý kiến cho thư ký tổng hợp lại để tiến hành đánh giá và lựa chọn.
Ưu điểm
Có yêu cầu cụ thể nên bắt buộc các thành viên trong nhóm đều phải làm việc.
Lưu ý
Giáo viên phân chia số lượng thành viên đồng đều, quy định và theo dõi thời gian cụ thể để tạo tính công bằng giữa các nhóm.
Nội dung
Là một kỹ thuật nhằm phát huy tính tích cực trong thảo luận nhóm.
Y là số ý kiến mỗi người cần đưa ra
Z là phút dành cho mỗi người
X là số người trong nhóm
Trong giảng dạy Địa lí kĩ thuật này thường sử dụng để giải quyết các vấn đề liên quan để giải thích, phân tích hoặc đưa ra các ý kiến của mình về một vấn đề địa lí tự nhiên và địa lý kinh tế-xã hội,....
Ví dụ
Kĩ thuật XYZ thực hiện trong giảng dạy môn Địa lý như sau:
Mỗi nhóm 6 người, mỗi người viết 2 ý kiến về giải pháp giải quyết việc làm ở nước ta trên một tờ giấy trong vòng 1 phút và tiếp tục chuyển cho người bên cạnh, tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi người đều viết ý kiến của mình, có thể lặp lại vòng khác.
Con số X-Y-Z có thể thay đổi. Sau khi thu thập ý kiến thì tiến hành thảo luận, đánh giá các ý kiến.
Nhược điểm
Mất nhiều thời gian cho hoạt động nhóm, nhất là quá trình tổng hợp và đánh giá ý kiến.
Kĩ thuật này dùng dạy học về môn Địa Lý nhưng có thể dùng trong dạy học Lịch sử
kĩ thuật khăn trải bàn
Nhược điểm
Tốn kém chi phí và khó lưu trữ, sửa chữa kết quả
GV không thể quản lí lớp tốt được trong quá trình hoạt động
Cách thực hiện
B1: Giáo viên chia nhóm, phân công nhóm trưởng, thư ký và giao dụng cụ.
B2: Giáo viên đưa ra vấn đề cho các nhóm, từng thành viên viết ý kiến của mình vào góc của tờ giấy. Thảo luận thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa của tờ giấy
B3: Nhóm trưởng và thư ký sẽ tổng hợp các ý kiến và lựa chọn những ý kiến quan trọng viết vào giữa tờ giấy. và sau đó GV sẽ nhận xét từng nhóm
Ưu điểm
Tăng cường tính độc lập và trách nhiệm của người học
Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực
Phát triển mô hình có sự tương tác của HS & HS
Lưu ý
Mỗi thành viên làm việc tại góc riêng của mình.
Nội dung
Là phương pháp dạy học tích cực tổ chức hoạt động mang tính kết hợp giữa hoạt động cá nhân với hoạt động nhóm nhằm:
Thúc đẩy sự tham gia tích cực của học sinh
Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân học sinh
Phát triển mô hình có sự tương tác giữa học sinh với nhau
Dụng cụ: Bút và giấy khổ lớn cho mỗi nhóm
Sử dụng tốt cho các bài ôn tập cuối một giai đoạn hay một chương của môn Lịch sử .Trong môn Địa lí có thể sử dụng tốt trong các hoạt động đòi hỏi HS phải huy động kiến thức, vốn hiểu biết từ thực tế.
Ví dụ:
Trình bày về một số giải pháp bảo vệ môi trường của Châu Âu
B1: Chia học sinh thành 4 nhóm mọi nhóm 4 người và giao nhiệm vụ cho từng nhóm
B2: Các em viết vào góc riêng của mình là các ý kiến, các câu trả lời trong vòng 5 phút. Sau đó các bạn trong nhóm thống nhất và đưa ra câu trả lời của nhóm ( Bảo vệ môi trường không khí :Kiểm soát lượng khí thải trong khí quyển, có các biện pháp giảm lượng khí thải. Hay bảo vệ môi trường nước:Nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ môi trường nước,...)
B3:Tổng hợp các ý kiến và lựa chọn những ý kiến quan trọng viết vào giữa tờ giấy và sau đó GV sẽ nhận xét từng nhóm
Kĩ thuật này dùng để dạy học trong môn Lịch sử và Địa lý
Ví dụ:
Trình bày được những thành tựu tiêu biểu của phong trào văn hóa Phục hưng
B1: Chia học sinh thành 4 nhóm mọi nhóm 4 người và giao nhiệm vụ cho từng nhóm
B2: Các em viết vào góc riêng của mình là các ý kiến, các câu trả lời trong vòng 5 phút. Sau đó các bạn trong nhóm thống nhất và đưa ra câu trả lời của nhóm( Về thơ, kịch, kiến trúc, khoa học,...)
B3:Tổng hợp các ý kiến và lựa chọn những ý kiến quan trọng viết vào giữa tờ giấy và sau đó GV sẽ nhận xét từng nhóm
Kỹ thuật sơ đồ tư duy
Nhược điểm
Kỹ thuật sử dụng sơ đồ giấy khó lưu trữ, thay đổi, chỉnh sửa, tốn kém chi phí
Sơ đồ do giáo viên xây dựng, sau đó giảng giải cho học sinh khiến học sinh khó nhớ bài hơn học sinh tự làm.
Cách thực hiện
Giáo viên chia nhóm và giao chủ đề cho các nhóm
Mỗi thành viên lần lượt kết nối ý tưởng trung tâm với ý tưởng của cá nhân để mô tả ý tưởng thông qua hình ảnh, biểu tượng hoặc một vài ký tự ngắn gọn.
Ưu điểm
Kỹ thuật sơ đồ tư duy giúp học sinh nắm được quá trình tổ chức thông tin, ý tưởng cũng như giải thích và kết nối thông tin với cách hiểu biết của mình.
Thích hợp với các nội dung ôn tập, liên kết lý thuyết với thực tế.
Phù hợp tâm lý học sinh, đơn giản, dễ hiểu.
Lưu ý
Giáo viên để học sinh tự lựa chọn sơ đồ: Sơ đồ thứ bậc, sơ đồ mạng, sơ đồ chuỗi
Giáo viên đưa câu hỏi gợi ý để các nhóm lập sơ đồ.
Khuyến khích học sinh sử dụng biểu tượng, ký hiệu, hình ảnh và văn bản tóm tắt.
Nội dung
Là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về một chủ đề.
Lược đồ tư duy có thể được viết trên giấy, trên bản trong, trên bảng hay thực hiện trên máy tính.
Đối với môn Lịch sử và Địa lí lược đồ tư duy có thể ứng dụng trong nhiều nội dung giảng dạy: tóm tắt nội dung, ôn tập một chủ đề;trình bày tổng quan một chủ đề bằng sơ đồ; ghi chép khi nghe bài giảng.
Ví dụ
Giáo viên có thể yêu cầu học sinh tóm tắt lại dưới dạng sơ đồ tư duy như các cuộc khởi nghĩa ở nước ta từ thế kỷ I đến thế kỷ XV, các cuộc cách mạng tư sản Âu - Mĩ, hay tìm các giải pháp về BĐKH, đặc điểm và sự phân bố của các nhóm đất chính ở VN.
Kĩ thuật này có thể dùng cho 2 môn học Lịch sử và Địa lý
Kỹ thuật dạy theo dự án
Nhược điểm
Đòi hỏi nhiều thời gian không thích hợp truyền thụ những tri thức lí thuyết có hệ thống
Đòi hỏi phương tiện vật chất phù hợp
GV phải có trình đồ chuyên môn cao, nghiệp vụ vững vàng
Cách thực hiện
Bước 1: Xác định chủ đề
Bước2: Các nhóm xây dựng kế hoạch làm việc
Bước 3: Thực hiện
Bước 4: Giới thiệu sản phẩm trước lớp
Bước 5: Đánh giá
Ưu điểm
Tạo điều kiện cho học sinh gắn với thực tiễn, kết hợp lí thuyết với thực hành
HS có thể vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết một số vấn đề trong thực tiễn
Góp phần hình thành và phát triển các năng lực của học sinh như năng lực hoạt động, tham gia, hoà nhập với cộng đồng
Biết vận dụng kiến thức, kĩ năng của môn Lịch sử và Địa lí để giải quyết những vấn đề đặt ra trong cuộc sống.
Lưu ý
GV cần chú ý đến trình độ HS, khả năng và điều kiện thu nhập thông tin, xử lí thông tin của HS
Nội dung
Là một hình thức dạy học, trong đó HS thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lí thuyết với thực hành, tự lực lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá kết quả.
Hình thức làm việc chủ yếu là theo nhóm, kết quả dự án là những sản phẩm hành động có thể giới thiệu
Hình thức dạy học theo dự án có thể sử dụng được và sử dụng có hiệu quả trong giảng dạy và học tập Địa lí.
Ví dụ:
Các dự án HS có thể thực hiện trong trường PT như trồng cây xanh quanh trường, bảo vệ các loài động vật hoang dã giảm thieur ô nhiễm không khí ở địa phương, khắc phục vấn đề rác thải ở trường học,...
Kĩ thuật này dùng để dạy học trong môn Địa Lý nhưng cũng có thể dạy trong môn Lịch sử
kĩ thuật giao nhiệm vụ
Nhược điểm
GVsẽ khó kiểm soát từng HS
Một số trẻ sẽ không tích cực tham gia giờ học
Khi giao bài tập về nhà quá nhiều tạo ra thói quen ít vận động
Cách thực hiện
Giao nhiệm vụ tại tiết dạy, đòi hỏi học sinh suy nghĩ, thảo luận và trình bày nhanh kết quả.
Trong dạy học muốn phát huy tinh thần trách nhiệm của cá nhân và nhóm học sinh để giải quyết những nội dung cốt lõi của bài học do đó giáo viên cần giao nhiệm vụ
cụ thể và rõ ràng:
Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhóm nào?
Nhiệm vụ là gì?
Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu?
Sản phẩm cuối cùng cần có là gì?
Cách thức trình bày/ đánh giá sản phẩm như thế nào?
Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì?
Ưu điểm
Giúp HS ghi nhớ nội dung bài học dễ dàng hơn
Khi giao bài tập về nhà sẽ rèn được tính tư giác và tinh thần trách nhiệm của HS
Giúp cho học sinh học được kĩ năng quản lí thời gian
Giúp hạn chế thời gian sử dụng điện thoại hoặc xem ti vi
Lưu ý
GV chia nhiệm vụ phải phù hợp với: mục tiêu hoạt động, trình độ HS, thời gian, không gian hoạt động và cơ sở vật chất, trang thiết bị
Giáo viên chú ý mức độ tích cực, chủ động, sáng tạo, hợp tác của học sinh trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Nội dung
Là kỹ thuật dạy học tích cực trong đó giáo viên tổ chức cho HS thành nhiều nhóm nhỏ hoặc cá nhân và hướng dẫn HS cùng hợp tác, trao đổi ý kiến nhằm giải quyết các nhiệm vụ trong học tập
Ví dụ:
Giao bài tập về nhà học sinh soạn diễn biến một sự kiện lịch sử hay soạn về điều kiện tự nhiên của các châu lục; tìm hiểu thêm tư liệu cho bài học và sản phẩm có nhiều sáng tạo như clip, video, tranh, ảnh, sơ đồ tư duy.
Kĩ thuật này có thể dạy cả hai môn Lịch sử và Địa lý
Kĩ thuật đặt câu hỏi
Nhược điểm
Ít có sự phối hợp giữa các thành viên.
Dễ gây mâu thuẫn.
Nếu hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc thì sẽ làm cho HS không biết trả lời như thế nào
Cách thực hiện
Đối chiếu và thích ứng các CH với đặc điểm và trình độ khác nhau của HS
Lựa chọn ngôn ngữ diễn đạt CH
Chuẩn bị CH ban đầu : xác định nội dung & ý chính của nội dung học tập, hỏi về những gì, hỏi để làm gì. Cần dự kiến hai nhóm CH :
CH mở rộng, hay CH bổ sung, được chuẩn bị dưới dạng các tình huống dự kiến, giả định
CH chốt bao quát nội dung học tập cơ bản
Khích lệ HS suy nghĩ để trả lời
Duy trì tiến trình hỏi – đáp bằng CH
Đánh giá và thu thập thông tin phản hồi về quá trình học tập
Ưu điểm
Sẽ kích thích, dẫn dắt HS suy nghĩ, khám phá, thu thập và mở rộng thông tin kiến thức.
Tạo điều kiện cho HS tham gia vào quá trình dạy học
Kiểm tra, đánh giá kiến thức của HS và sự quan tâm, hứng thú của các em đối với nội dung học tập
Lưu ý
Khi đặt câu hỏi phải liên quan đến việc thực hiện mục tiêu bài học
Phải ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, đúng lúc, đúng chỗ
Phù hợp với trình độ HS
Kích thích suy nghĩ của HS
Phù hợp với thời gian thực tế
Sắp xếp thep trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.
Không ghép nhiều câu hỏi thành một câu hỏi móc xính
Không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc
Nội dung
Câu hỏi rõ ràng dễ hiểu
Phù hợp với trình độ của học sinh
Câu hỏi về lịch sử và địa lý phải liên quan trực tiếp đến việc thực hiện mục tiêu bài học
Câu hỏi phải kích thích sự suy nghĩ của học sinh nhằm khuyến khích sự phát triển nhận thức và tư duy của học sinh.
Vấn đề lịch sử và địa lý có nhiều nội dung nhưng cần tránh hỏi tất cả trong một câu hỏi.
Biết cách đặt câu hỏi học sinh sẽ khám phá dần các vấn đề lịch sử và địa lý, tiếp nhận được kiến thức cơ bản, rút ra được bản chất, quy luật sự kiện và nắm được mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện.
Ví dụ
Đặt các câu hỏi như: Hiện vật tiêu biểu cho nền văn hoá của cư dân Văn Lang hay Các khoáng sản như dầu mỏ, khí đốt, than đá thuộc nhóm khoáng sản,….
Kĩ thuật này có thể dùng trong cả hai môn Lịch sử và Địa Lý