Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA -NGUYỄN MINH CHÂU- - Coggle Diagram

- - - - phản ánh trung thành quá trình vận động, phát triển của văn xuôi Việt Nam đương đại trong một vài thập kỉ trước và sau 1975
        
        "sự vận động chuyển đổi trong mục đích sáng tác"
        
        chuyển từ cuộc chiến đấu cho quyền sống của cả dân tộc sang cuộc chiến đấu cho quyền sống của từng con người
      - Mảnh trăng cuối rừng, Dấu chân người lính: đậm chất sử thi và cảm hứng lãng mạn
      - sau 1975, hướng sự quan
        tâm cuộc sống đời tư – thế sự
        
        thể hiện sự thấu hiểu, cảm thông
        
        niềm xót thương sâu sắc với số phận con người trong cuộc mưu sinh nhọc nhằn, trong hành trình gian nan, đau khổ kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách
    - - nhà văn xuôi hiện đại Việt Nam
      - từng là cây bút xuất sắc của nền văn học
        sử thi thời kháng chống Mĩ, từ sau 1975
      - nhà văn tiên phong của sự nghiệp đổi mới
      - 1 trong những nhà văn mở đường
        tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nam
- - - - Đẩu mời đến lần 2 mới dám rón rén
      - thấy sự có mặt của mình trong cuộc đời đã là phi lí
      - dáng vẻ của người luôn phải nghe những lời rủa độc địa
        và đau khổ: "Mày chết đi cho ông nhờ"
        
        luôn mang mặc cảm có lỗi
        
        luôn muốn giảm thiểu sự vướng víu, phiền phức, khó chịu
        
        có thể là tư thế tự vệ bản năng
  - - - những đêm thức trắng kéo lưới
      - những dày vò đau khổ => tâm lý bế tắc u uất
      - trước 75, mỗi khi biển động, ăn cây xương rồng luộc chấm muối
        
        đỡ đói khổ nhưng nỗi lo cơm áo vẫn chưa buông tha
        
        => cuộc sống của những ngư dân trên biển không hề thơ mộng lãng mạn mà
        
        vất vả, lam lũ vì gánh nặng mưu sinh
        
        bế tắc cùng quẫn vì chen chúc trên chiếc thuyền chật chội
        
        tăm tối, nhục nhã vì tình trạng thất học, bạo lực nặng nề
    - - thường xuyên phải chịu nỗi nhục nhã, đau đớn bởi những trận đòn tàn bạo của người chồng vũ phu
      - luôn nơm nớp lo sợ con cái bị tổn thương
      - luôn sợ hãi, đau đớn khi phải chứng kiến đứa con trai vì quá thương mẹ mà căm ghét đánh lại bố
        
        vừa khóc vừa phải chắp tay vái lấy vái để nó đừng phạm phải một tội ác trái với luân thường đạo lí
        => tác giả đã thể hiện xót thương vô cùng cho nỗi đau khổ tưởng như vượt quá sức chịu đựng của con người
    - - cuộc chiến đấu chống lại đói nghèo, tăm tối và bạo lực còn gian nan, lâu dài hơn cả cuộc chiến đấu chống ngoại xâm
      - chừng nào chưa thoát khỏi cuộc sống đói nghèo, tăm tối, chừng đó con người con phải chung sống với cái xấu, cái ác
  - - - Đối với người chồng vũ phu thô bạo
        
        thấu hiểu, cảm thông và xót thương
        cho nỗi khổ sở u uất trong lòng chồng
        
        hiểu rõ cuộc sống mưu sinh vất vả, nhọc nhằn, sự nghèo đói khốn quẫn, những cay đắng, bế tắc, phẫn uất triền miên
        đã vượt khỏi giới hạn chịu đựng của con người
        
        đánh không vì thù ghét mà để nguôi quên nỗi khổ sở
        
        tự nguyện, lặng lẽ chịu đựng những trận đòn như cách giúp người chồng vơi dịu bớt những u uất, khổ sở dồn nén
        => vị tha, nhân hậu, con người có đức hi sinh tới kì lạ, người hiểu rõ bổn phận, nghĩa vụ của mình
        
        mang một mặc cảm có lỗi
        
        "lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ
        nhiều quá, mà thuyền lại chật"
      - tình mẫu tử
        
        được ý thức sâu sắc như một thiên tính
        đương nhiên của người phụ nữ
        
        gánh lấy cái khổ vì con là lẽ đương nhiên
        => vất vả thức trắng kéo lưới, chịu đựng những trận đòn như cơm bữa cũng là điều tất yếu phải chấp nhận.
        
        tình thương yêu sâu sắc với con cái đã khiến chị chịu sự đày ải tàn nhẫn của người chồng:
        
        để con thuyền có người đàn ông khỏe mạnh, biết nghề
        
        nnười bố của những đứa con, cùng chị chèo chống khi phong ba, cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con
        
        xin chồng đưa mình lên bờ mà đánh
        => thương con, muốn bảo vệ các con khỏi bị tổn thương đau đớn
        
        sợ Phát làm điều dại dột với bố
        => gửi con lên rừng sống với ông ngoại!
        
        Tình mẫu tử là nguyên nhân cho
        những đau đớn tột cùng của người mẹ
        
        Khi bị chồng đánh đập, lặng lẽ chịu đựng như một người câm,
        
        Khi thằng Phát lao đến đánh bố cứu mẹ,
        không nén nổi nỗi đau đớn
        => Tình thương con khiến người mẹ vừa đau đớn, vừa xấu hổ, nhục nhã: không che chắn nổi cho tuổi thơ được trong sáng, chứng kiến sự phát triển của con trong một môi trường tăm tối, bạo lực…
        
        Tình mẫu tử thể hiện qua nước mắt, niềm vui
        
        nhắc đến những lúc vợ chồng con cái sống hòa thuận ở trên thuyền => khuôn mặt loé ánh sáng tỏa ra từ vẻ đẹp cảm động của tình mẫu tử
        
        "Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no".
        => bóng dáng của những người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha và đức hi sinh
      - sự sâu sắc của người từng trải
        
        Nói chuyện với
        Đẩu và Phùng
        
        con mắt như đang nhìn suốt cả cuộc đời mình
        
        sự thâm trầm trong việc hiểu thấu các lẽ đời
        
        những nhận xét giận dữ, bất bình
        
        những lời khuyên đầy thiện chí thấm đẫm lòng nhân hậu
        
        những giải pháp tưởng như duy nhất đúng đắn
        
        giúp Đẩu và Phùng hiểu ra
        
        những nghiệt ngã của cuộc đời:
        
        chỉ rõ sự thiếu thực tế
        
        "Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn… đâu có hiểu được cái viêc của người làm ăn lam lũ, khó nhọc…"
        
        sự khó khăn gấp bội của những người đàn bà trong
        
        "các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…"
        
        với người đàn bà, hạnh phúc không quan trọng bằng sự tồn tại
        
        "đám đàn bà hàng chài chúng tôi cần có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con"
        
        tình trạng luẩn quẩn, bế tắc trong cuộc sống của ngư dân
        
        "Làm nhà trên đất ở một chỗ đâu có thể làm được cái thuyền lưới vó? Từ ngày cách mạng về, cách mạng đã cấp đất cho nhưng chẳng ai ở, vì không bỏ nghề được!"
    - - ý thức sâu sắc về thân phận, về ý nghĩa cuộc sống
        => nguyên nhân có được sức mạnh để có thể chịu đựng tất cả những khó khăn, thử thách
      - lấy sức chịu đựng phi thường:
        
        che chắn cho sự bình yên của gia đình
        
        bảo vệ niềm tin trong trẻo ngây thơ của con
        
        gánh đỡ cho chồng những nhọc nhằn, cay đắng
        
        lo cho các con có áo mặc, cơm ăn
  - - - niềm cảm thương và nỗi lo âu cho số phận những con người bất hạnh, khốn khổ trong cuộc sống đói nghèo, tăm tối
      - niềm trân trọng, tin yêu với những phẩm chất tốt đẹp trong tâm hồn tính cách những con người nhân hậu, vị tha, sâu sắc và dũng cảm
- - - - vốn là một người lính đã từng vào sinh ra tử
      - đến một vùng biển miền Trung – nơi ghi dấu
        kỉ niệm một thời đánh Mĩ để chụp hình
        
        đã thu vào ống kính một cảnh “đắt trời cho”
      - trước bức tranh tuyệt tác của tạo hóa,
        tâm hồn người nghệ sĩ có nhiều rung động
        
        cảm thấy “bối rối, trong trái tim như có một cái gì bóp thắt vào” => cảm nhận được cái chân, thiện, mĩ
        => cảm thấy tâm hồn được cái đẹp thanh lọc trở nên trong trẻo, thăng hoa và ngập tràn hạnh phúc
        => một nghệ sĩ say mê cái đẹp và có trách nhiệm với nghề nghiệp.
      - Nghịch lí sau bức tranh
        
        một đôi vợ chồng hàng chài xấu xí, nghèo khổ, lam lũ
        
        đánh hết sức bất ngờ và vô lí
        
        “Lão trú cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”
        
        Lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hàm răng nghiến ken két, miệng nguyền rủa
        
        Người vợ tần tảo, giàu đức hi sinh lại bị chồng ngược đãi
        => cảnh thiên nhiên thì đẹp đến toàn bích nhưng hiện thực cuộc đời thì trái ngang
        
        Phùng ngạc nhiên, cứ đứng đó mà “há hốc mồm ra nhìn”
        
        vứt chiếc máy ảnh xuống đất và lao ra với ý định can thiệp
        => biểu hiện cao đẹp của tình người
        
        Chiếc thuyền nghệ thuật thì ở xa nhưng sự thật cuộc đời thì đang ở gần
        => Nghệ thuật chân chính phải vì cuộc đời, không thể rời xa số phận con người
        => Phùng không chỉ là người nghệ sĩ say mê cái đẹp của nghệ thuật mà còn là người dũng cảm bảo vệ công lí, chống lại cái ác.
    - - Người đàn bà kiên quyết từ chối sự giúp đỡ của Đẩu
        => Phùng không hiểu nổi những nghịch lí đang diễn ra ngay trước mắt: người có thiện chí giúp đỡ, dựa vào pháp luật để bảo vệ quyền lợi cho người phụ nữ lại bị từ chối. Người đàn bà bị đánh đập dã man lại nhận lỗi về phía mình
      - Sau khi nghe câu chuyện của người đàn bà:
        
        từ thất vọng, ngạc nhiên, thương hại, bất bình, Phùng đã thấu hiểu, chia sẻ, cảm thông trước phẩm chất cao quý
      - bức ảnh ở cuối tác phẩm:
        
        kết quả của những nhận thức mới về cuộc sống và nghệ thuật
        
        mỗi lần ngắm đều thấy hiện lên “cái màu hồng hồng của ánh sương mai”, và nhìn lâu hơn, thấy “người đàn bà đang bước ra khỏi tấm ảnh”
        => chất thơ của cuộc sống
        => biểu tượng của nghệ thuật và hiện thực lam lũ
      - Phùng nhận ra
        
        nghệ thuật chân chính bao giờ bắt nguồn
        từ đời sống, không thể rời xa số phận con người
        
        “văn học và đời sống là hai vòng tròn
        đồng tâm mà tâm điểm là con người”
        
        Muốn nhìn nhận đúng đắn bản chất cuộc sống, nghệ sĩ cần phải có tấm lòng, phải dũng cảm đối diện với hiện thực, khám phá đời sống bằng cái nhìn đa diện, nhiều chiều