Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การควบคุมและป้องกันสัตว์ แมลง พาหะนำโรค, นางสาวภาภัทร์ศิริ อินทรปฐม…
การควบคุมและป้องกันสัตว์ แมลง พาหะนำโรค
แมลงวัน
ชีววิทยาของแมลงวัน
การผสมพันธุ์...ใช้การมอง และฟีโรโมน ช่วยกระตุ้นในการผสมพันธุ์ ตัวเมียจะผสมพันธุ์ครั้งเดียว
การวางไข่ ... แมลงวัน ตัวเมียจะวางไข่ครั้งละ 75 – 150 ใบ สามารถวางไข่ได้ 4 - 6 ครั้งอุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส - 35 องศาเซลเซียส ไข่จะฟักตัวภายใน 8 – 12 ชม.
การแพร่กระจาย ... แมลงวันจะไม่ค่อยเคลื่อนย้ายถ้ามีอาหารเหมาะสม การเคลื่อนที่ปกติจะ อยู่ในรัศมี 100-150 เมตร จากแหล่งเพาะพันธุ์หากอาหารไม่เพียงพอจะเคลื่อนย้ายไปยัง แหล่งอาหารอื่น
แหล่งเพาะพันธุ์ ... ตามพื้นที่ที่อุดมไปด้วยอินทรีย์สารทั้งหลาย เช่น มูลสัตว์ มูลสุกรและมูล ไก่ เศษอาหาร สิ่งปฏิกูล อินทรียวัตถุอื่น ๆ ปลาป่น กระดูกป่น ท่อระบายน้ำโสโครก บ่อ
อุปนิสัย ...ไม่ค่อยชอบแสงแดด
การควบคุมและป้องกันแมลงวัน
การควบคุมแมลงวันภายในอาคารและที่พักอาศัย
การกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลภายในอาคารและที่พักอาศัยให้สะอาด เช่น ถังขยะภายในห้องครัวของบ้านหรืออาคารควรมีฝาปิดให้มิดชิดไม่รั่วซึม
แมลงสาบ (Cockroaches)
แมลงสาบที่พบและเป็นพาหะนำโรคมี 4 ชนิด
แมลงสาบอเมริกัน
พบมากที่สุดในประเทศไทย มีความยาวประมาณ 1.5-2 นิ้ว ตัวแก่มี สีนํ้าตาลแดงไปจนถึงน้ำตาล า ปกติบินไม่ได้แต่อาจบินได้ในระยะใกล้ ๆ อาศัยตาม ท่อระบายน้ำเสีย อุโมงค์น้ำ ห้องน้ำห้องส้วม และห้องใต้ดินหรือใต้ถุนอีก
แมลงสาบเยอรมัน
เป็นแมลงสาบที่มีขนาดเล็กกว่า 2 ชนิดที่ได้กล่าวมาแล้ว มีขนาดความยาวประมาณ 1/2 - 6/10 นิ้ว มีสีน้ำตาลแก่มี แถบสีน้ำตาลอ่อนบนส่วนอก 2 แถบ มีตาขนาดใหญ่ มีแส้ 1 คู่ กอาศัยอยู่ใกล้ชิดมนุษย์ในที่ที่มีความอบอุ่นและความเปียกชื้น เช่น ในห้องครัว ตู้เสื้อผ้า
แมลงสาบเอเชียหรือแมลงสาบตะวันออก
พบได้ทั่วโลก มักอาศัยอยู่ตามฐานเขื่อน หรือใต้พื้ นอาคาร
ตัวยาวประมาณ 22-27 มิลลิเมตรมีปีกสั้นบินไม่ได้ตัวแก่มีสี
น ้าตาลหรือดำมีลายสีเหลืองและขาวบนส่วนอกและขอบด้าน
นอกของส่วนท้อง
แมลงสาบลายน้ำตาล
พบได้ทั่วโลก มักอาศัยอยู่ในเขตอบอุ่น มีขนาดเล็กประมาณ 1-1.25 นิ้ว มีสีน้ำตาลแดงอ่อน พบได้ทุกแห่งของบ้าน เป็น แมลงสาบที่ค่อนข้างเกียจคร้าน
วงจรชีวิตของแมลงสาบประกอบด้วย 3 ระยะ
ตัวอ่อน
ระยะแรกที่ออกจากไข่จะยังไม่มีปี ก เมื่อผ่าน การลอกคราบ 2-3 ครั้ง จะเริ่มมีปีก
อวัยวะสืบพันธุ์ค่อยๆ เจริญเติบโตขึ้นจนเป็ นตัวเต็มวัยที่มีปี กเจริญเต็มที่และอวัยวะสืบพันธุ์สมบูรณ์
ไข่
ตัวเต็มวัย
การควบคุมและป้องกันแมลงสาบ
การป้องกันไม่ให้แมลงสาบเข้าสู่ตัวอาคาร เช่น การมีมุ้งลวดหรือตระแกรง
ป้ องกันไม่ให้แมลงสาบเข้ามา
การควบคุมแมลงสาบภายในอาคารหรือที่พักอาศัยเช่น การใช้กาวดัก
แมลงสาบ ใช้ยาฆ่าแมลง การซ่อมแซมรอยรั่วของบ้านเรือนเพื่อท าลายแหล่งที่อยู่ของแมลงสาบ การเก็บสิ่งของหรืออาหารให้มิดชิด
หนู
ซึ่งหนูที่มีความสำคัญต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์มี 3 ชนิด
หนูนอเวย์Norway rat
เป็นหนูที่มีขนาดใหญ่ มีจมูกป้าน ลำตัวอ้วนมีน้ำหนักมากกว่าหนูหลังคาตาและจมูกเล็ก มีขนหยาบสีน้ำตาลปนเทา ส่วนท้องสีเทา อาศัยตามรูที่ขุดไว้ในดิน หรือช่องว่างตามผนังและพื้น
หนูนอร์เวย์ (Rattus norvegicus) บางที่เรียกหนูขยะ หนูท่อ หนูสีน้ำตาล หนูชนิดนี้เป็นหนูที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในตระกูล มีน้ำหนักตัว 300350กรัม
หนูหลังคา Roof rat
เป็นหนูตระกูล Rattus ที่มีขนาดใหญ่ปานกลางรูปร่างเพรียว มีน้ าหนักตัว 90-250กรัม บางตัวอาจมีน้ าหนัก 360 กรัม
บางทีเรียกหนูท้องขาวเพราะมีขนสีขาวปนเทาหรือครีมใต้ท้อง มีจมูกแหลมตาและหูใหญ่กว่าหนูนอร์เวย์ ล าตัวเพรียว หางยาวจะยาวกว่าส่วนหัวและล าตัวรวมกัน
หนูหริ่ง House mouse
หรือบางครั้งเรียกว่า house mouse เป็นหนูในตระกูล Mus ชนิดที่พบเห็นตามบ้านเรือนมาก เป็นหนูบ้านที่มีขนาดเล็กที่สุด มีน้ าหนักตัวเพียง 10 –15 กรัม
เป็นหนูที่มีขนาดเล็กที่สุด มีน้ าหนักตัวประมาณ 10-15 กรัม ส่วนหัวและล าตัวยาวประมาณ 7.5 เซ็นติเมตร หางจะยาวกว่าส่วนหัวและล าตัวรวมกันเล็กน้อยขนด้านหลังมีสีเทาหรือสีเทาปนน้ าตาล ขนส่วนท้องมีสีขาว
การควบคุมและป้องกันหนู
การควบคุมป้องกันหนูในบ้านพัก ได้แก่ การเก็บอาหารให้มิดชิด เก็บมูลฝอยที่เปียกในภาชนะที่ทนต่อการกัดแทะของหนู เก็บผ้า กระดาษ ในที่ที่หนูไม่สามารถกัดแทะได้
การควบคุมป้องกันหนูในชุมชน ได้แก่ การออกกฎหมายหรือข้อบังคับ
เพื่อให้ประชาชนได้ตระหนักถึงการดูแลบ้านและสถานที่สาธารณะให้สะอาดสร้างเครื่องป้องกันหนู ในโกดัง ร้านอาหาร โรงเรียน โรงพยาบาลใช้ยาฆ่าหนูในรูปของเหยื่อล่อ เช่น การใช้ แอนติโคแอกกลูแลนท์
ยุง
ยุงลาย
อยู่ใน Genus Aedes ซึ่งมีหลายชนิดที่ส าคัญและพบมากที่สุด คือ Aedes aegypti
เป็นพาหะนำเชื้อไวรัสซึ่งทำให้เกิดโรคสำคัญ คือ
ไข้เลือดออก ไข้เหลือง Dangue Fuver, Enecphalitis
ยุงก้นปล่อง
อยู่ใน Genus Anopheles เป็นตัวการนำไข้มาลาเรีย
เป็นตัวการนำไข้มาลาเรีย
ยุงเสือ
Genus Mansonia เป็นยุงที่มีตัวโตกว่ายุงชนิดอื่นๆ
เป็นตัวการน าโรคเท้าช้าง
ยุงรำคาญ
บางชนิดเป็นตัวการน าโรคไข้เหลือง และโรค
เท้าช้าง และบางชนิดไม่น าโรคอะไรเลย
ขั้นตอนในการควบคุมโรค
ควรทำแผนที่บ้านผู้ป่วยในระดับหมู่บ้าน คอยติดตามอย่าง
ใกล้ชิด และสม่ าเสมอ
ถ้าชุมชนหนาแน่นต้องพ่นยาให้กว้าง ถ้าชุมชนกระจาย
ไม่ต้องพ่นยาให้กว้าง (ขึ้นอยู่กับสถานที่)ตามด้วยการกำจัด
ลูกน้ำยุงลาย
เฝ้าระวังผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เมื่อพบ Pt. ต้องรายงานให้
ผู้เกี่ยวข้องทราบ ภายใน 24 ชม.
การควบคุมและกำจัดยุงการทำลายลูกน้ำ
การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม
การใช้ศัตรูธรรมชาติ สมุนไพร
การใช้สารเคมี
วงจรชีวิตของแมลงวัน
แมลงวันบ้าน ( House Flies )
แมลงวันบ้านที่พบมากที่สุดคือ Musca domestica แมลงวัน บ้านเป็นแมลงที่พบได้ทั่วโลกยกเว้นบริเวณที่มีอากาศหนาวจัด
วงจรชีวิตของแมลงวันบ้าน
ระยะเป็นไข่ แมลงวันบ้านมักจะวางไข่ตามมูลสัตว์ สิ่งปฏิกูล มูลฝอยเปียก น้ำเสีย และสารอินทรีย์เน่าเปื่อยอื่น ๆ ไข่มีรูปร่างเป็นวงรี สีขาวนวล ขนาด ประมาณ 1 มิลลิเมตร
ระยะตัวอ่อน ตัวอ่อนของแมลงวันบ้านมีรูปร่างทรงกระบอกปลายข้างหนึ่ง เป็นรูปกรวย ยาวประมาณ 10-12 มิลลิเมตร ตัวอ่อนลอกคราบ 3 ครั้ง
ระยะดักแด้ ดักแด้ของแมลงวันบ้านมักอยู่ในที่สงบ เช่น ในดิน กองเศษไม้ ใบหญ้า เป็นต้น
ระยะตัวแก่ ตัวแก่ของแมลงวันบ้านตัวผู้มีลำตัวยาวประมาณ 5.8-6.5 มิลลิเมตร ตัวเมียยาวประมาณ 6-9 มิลลิเมตร มีสีเทา หม่น มีหนวดเส้นเล็กๆ 2 เส้น
แมลงวันหัวเขียว(Blow Flies)
แมลงวันหัวเขียวจะวางไข่บนสิ่งสกปรกเน่าเหม็น เช่น ซากสัตว์ ในช่วงชีวิตของมันสามารถวางไข่ได้ประมาณ 1,000 3,000 ฟอง โดยวางไข่ครั้งละ 50-150 ฟอง มีการแพร่พันธุ์ได้ 9-10 ครั้ง
ระยะเป็นไข่ แมลงวันหัวเขียวจะวางไข่เป็นกระจุกหรือเป็นกลุ่ม บนซากสัตว์ หรือบางครั้งอาจพบในเนื้อสด ไข่จะมีสีเหลืองอ่อน
ระยะตัวอ่อน มีขนาดความยาวประมาณ 10-14 มิลลิเมตร มี สีเทาปนเหลือง ด้านหน้าสุดจะมีตาขออยู่ 1 คู่ ส่วนท้ายของลำตัวมี ลักษณะเป็นบ้านและกว้าง
ระยะดักแด้ ดักแด้ของแมลงวันหัวเขียวมีลักษณะคล้ายตัวอ่อน แต่มีขนาดใหญ่กว่า ปลาย 2 ข้างมีลักษณะมน มีสีน้ำตาล
ระยะตัวแก่ ตัวแก่ของแมลงวันหัวเขียวมีความแตกต่างกันตาม สกุล และชนิด แต่โดยทั่วไปส่วนอกและส่วนท้องมีสีน้ำเงินหรือสีเขียว เหลือง บางชนิดอาจมีสีเขียวปนโลหะ หรือสีบรอนซ์ แวววาว
นางสาวภาภัทร์ศิริ อินทรปฐม 6311436024