Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Gaia: Jesus eta bere garaiko gizartea - Coggle Diagram
Gaia: Jesus eta bere garaiko gizartea
4.1 Palestina Jesusen garaian
Jesusen jaiotza:
Palestinan, Erroma
aldi hartan Inperio Erromatarren probintzia zen
Ponpeio jeneralak ekin zion konkistatzeari
K.a. 63an
Zazpi administraziotan banatu zen Palestina
Idumea
Samaria
Judea
Galilea
Trakonitida
Dekapolis
Perea
Betebeharrak:
behartuta zeuden Erromari bi eratako zergak ordaintzera
• Zuzeneko zergak
kopuru bat ordaindu behar zuten
• Zeharkako zergak
egiten zituzten salmenta edo erosketengatik ordaindu beharreko ehunekoak
• Palestinarrek ezin zuten heriotza-zigorrik eman Erromaren baimenik gabe, epaiketak egin ahal izan arren
Onurak:
• Palestinarrek Erromak eraikitako komunikabide-sarearen onurak jaso zituzten
• Erromaren administrazio-antolakuntzak posta-sistema eratu zuen eta horrek ere onurak zekarzkien palestinarrei
• Erromatarrek herri-lan ugari egin zituzten: akueduktuak, antzokiak, iturriak, termak...
4.2 Palestinaren antolakuntza politikoa:
Herodes l.a Handia
Erromako senatuak Palestina osoko errege izendatu zuen
K.a. 37an eta K.o 4ra arte iraun zuen erregetza horrek
Aginpide mugatua izan zuen
Erresumako mugak zaindu behar zituzten
Pontzio Pilato
Judeako gobernari erromatarra izan zen
K.o. 26tik 37a arte
Haren egitekoak:
apaiz nagusi edo apaizburua (gobernuburuaren pareko titulua) izendatu edo kentzea
Erromak ezartzen zituen zergak kobratzea eta heriotza-epaiak baimentzea
Palestinako zazpi administrazioak kontrolatzea
4.3 Palestinaren gizarte- eta erlijio-egituraketa
GIZARTE EGITURAKETA:
Apaiz nagusiak eta apaizburuak
Aginte gorena zuten: Biltzar Nagusiko lehendakari eta herriaren buru. Beraiek zuten Tenpluaren erantzukizuna eta Legea betearazteko ardura ere. Erromatar gobernariak izendatzen zituen eta herriko familia nobleenetakoak ziren.
Apaizak
Saduzeoen gizarte-klasekoak (ariztokrazia) Jerusalemgo Tenpluan betetzen zituzten kultu-eginkizunak.
Herrietako apaizak: Beste lanbideren batetik bizi ziren. Maila sozioekonomiko apala zuten.
Lebitarrak: Apaizen laguntzaileak ziren.. Maila sozioekonomiko apalena zuten.
Fariseoak
Uste da beren izena “bereziak” esan nahi duen aramaierako “perssay” hitzetik datorrela. Izen hau eman zitzaien beren gehiegizko Legea bete beharra zela eta herri xeheagandik bereizten zirelako. Beren buruak ontzat eta betetzailetzat hartzen zituzten eta horregatik ez zuten harremanik ez herri xehearekin, ez saduzeoekin.
4.5 Israelgo erlijio-giroa
Erromatarrak
Matxinada piztu zezakeen lider politikoa. Herria matxinatu eta Erromaren aurka altxaraziko ote zuen beldur ziren.
Apaizak
Ez zuten Mesias itxaroten; buruaskiak sentitzen ziren.
Baptistak
Herria egiazko erlijiora itzuliko zuen profeta.
Fariseoak
Ziur zeuden herriak Moisesen Legea (Hamar Aginduak) bete zezanean agertuko zela Mesias.
Herria
Erromatarren zapalketatik askatu eta zuzentasuna ezarriko zuen norbait.
Zeloteak
Herria erromatarren menpetik atera eta guztiei erlijio judua ezarriko zien errege gudaria.
Esenioak
Qumrango monje hauek hainbat Mesiasitxaronzuten: profeta, apaiza, gudaria...
4.4 Jesusen garaiko erlijio erakundeak
Ondorengo eskeman ikus ditzakezu Tenpluan burutzen ziren iharduerak.
Erlijiozkoak
Burutzen ziren jarduerak
Abereak erre-opari eskaini.
Jainkoari salmoak abestu.
Gune santu-santua zaindu eta hantxe sartu urtean behin, Jainkoari barkamena eskatzeko herriaren bekatuen alde.
Nork hartu zuen esku?
Apaizek, lebitarrek eta herriak.
Apaizek, lebitarrek eta herriak.
Apaizburuak.
Gizartekoak
Liburu Santuak irakatsi.
Merkataritzakoak
Politikoak