Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยที่ 14 การจัดการทรัพยากรเพื่อการส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรแบบมีส่วนร่วม…
หน่วยที่ 14 การจัดการทรัพยากรเพื่อการส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรแบบมีส่วนร่วม
14.1 ความเคลื่อนไหวในการบริหารจัดการทรัพยากร
14.1.1 สถานการณ์การบริหารจัดการฐานทรัพยากร
ความสัมพันธ์ของฐานทรัพยากรกับบริบทของสังคมไทยสถานการณ์ฐานทรัพยากร
14.1.2 ทรัพยากรร่วม
แนวคิดเรื่องทรัพยากรร่วมแนวทางแรกการควบคุมโดยตรงจากรัฐส่วนแนวทางการให้สัมปทานกับเอกชนสาเหตุที่การบริหารจัดการไม่อาจบรรลุผล
สาเหตุที่ 2 ออสตรอม กล่าวว่าแนวคิดทั้ง 3 ประการข้างต้นไม่ได้ผิดแต่ไม่เพียงพอต่อการอธิบายความจริง
สาเหตุที่ 1 สินค้าที่ว่ามาไม่ใช่สินค้าสาธารณะโดยแท้หรือสินค้าเอกชนโดยแท้แต่เรากลับพยายามบริหารจัดการโดยใช้แนวทางแบบใดแบบหนึ่ง
หลักการบริหารจัดการทรัพยากรรวม ออสตรอม ได้นำเสนอหลักการออกแบบกติกาโดยมีหลักทั้งหมด 8 ประการ
2 ต้องสอดคล้องระหว่างกติกาว่าด้วยการเก็บเกี่ยวทรัพยากรและรุงรักษาระบบทรัพยากรกับเงื่อนไขทางสังคมและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่
3 คนส่วนใหญ่ที่ได้รับผลจากการบริหารจัดการทรัพยากรต้องมีสิทธิในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
1 ต้องระบุขอบเขตอย่างชัดเจน
4 ต้องมีการกำกับดูแลที่มีประสิทธิภาพประสิทธิผล
5 การลงโทษต้องเป็นไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป
6 ต้องมีกลไกในการจัดการความขัดแย้งที่มีต้นทุนต่ำและทำได้ง่าย
7 รัฐบาลรับรู้และให้สิทธิแก่ผู้ใช้ทรัพยากรในการวางกติกาการใช้และจัดการทรัพยากร
8 กติกาและการจัดการทรัพยากรต้องเชื่อมโยงและสอดคล้องกับระบบที่ใหญ่กว่า
14.2 สิทธิชุมชนและการกระจายอำนาจในการจัดการทรัพยากร
14.2.1 สิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากร
แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับชุมชนความหมายและลักษณะของสิทธิในหลักกฎหมายปัจจุบัน
1 สิทธิมหาชน
2 สิทธิเอกชน กรรมสิทธิ์ทรัพย์สินส่วนรวมทรัพย์สินของชุมชน
สิทธิในการใช้ประโยชน์โดยทั่วไปมี 2 แบบ
1 สิทธิดั้งเดิม
2 สิทธิที่รับรองโดยกฎหมายแนวคิดสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากร
14.2.2 การกระจายอำนาจในการจัดการทรัพยากร
ความสำคัญของการกระจายอำนาจ
แนวคิดของการกระจายอำนาจ
รูปแบบการกระจายอำนาจ
2 การมอบอำนาจ
3 การปนอำนาจ
1 การแบ่งอำนาจ
4 การแปรรูปกิจการของรัฐให้ภาคเอกชนดำเนินการ
ลักษณะของการกระจายอำนาจในการจัดการทรัพยากร
2 ประเภทของอำนาจหน้าที่ที่ถ่ายทอดลงไปในแต่ละกิจกรรมต้องพิจารณาว่าอำนาจจะกระจายลงไปเกี่ยวข้องกับกิจกรรมประเภทไหน
3 ระดับหรือขอบเขตอำนาจที่ถ่ายทอดลงไปควรพิจารณาว่าควรกระจายอำนาจลงไปในระดับไหน
1 ภารกิจตามกิจกรรม
4 การจะกระจายอำนาจไปให้ใครต้องระบุให้ชัดเจนว่าการกระจายอำนาจลงไปสู่ใคร
5 มีวิธีการกระจายอำนาจลงไปอย่างไรต้องพิจารณาถึงมาตรการทางกฎหมายหรือรายละเอียดที่เป็นสาระสำคัญของกฎหมายที่ระบุถึงวิธีการกระจายอำนาจลงไป
ระดับการกระจายอำนาจ
2 ระดับทรัพยากรทางเศรษฐกิจ
1 ระดับสิทธิอำนาจความรับผิดชอบ
14.3 การมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรของชุมชน
14.3.2 กรอบคิดของการมีส่วนร่วม
ความหมายและความสำคัญ
การมีส่วนร่วมเป็นกระบวนการที่ประชาชนซึ่งประกอบไปด้วยบุคคลกลุ่มและองค์กรเครือข่ายต่างๆมีสิทธิหน้าที่และมีอิสระที่จะร่วมในกระบวนการตัดสินใจต่างๆที่มีผลต่อเขาทุกขั้นตอน
ความสำคัญของการมีส่วนร่วม
2 การมีส่วนร่วมในฐานะที่เป็นกระบวนการและวิธีการเพื่อให้ความต้องการของประชาชนได้รับการตอบสนองอย่างเหมาะสม
3 การมีส่วนร่วมทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนความรู้ความชำนาญและประสบการณ์ระหว่างชุมชนกับองค์กรภายนอก
1เป็นกลไกพื้นฐานของประชาชนในการทำหน้าที่เป็นพลเมือง
4 สนับสนุนการกระจายอำนาจไปยังองค์กรท้องถิ่น
แนวคิดการมีส่วนร่วม
2 การมีส่วนร่วมเป็นสิทธิและเอกสิทธิ์
3 การมีส่วนร่วมจะต้องคู่กับความรู้สึกเป็นเจ้าของ
1 เป็นหลักการกระบวนการและวิธีการที่จะทำให้การทำกิจกรรมบรรลุเป้าหมายของปัจเจกบุคคลและกลุ่มที่พึงประสงค์
4 มีความสนใจและประเด็นร่วม
5 มีข้อตกลงร่วมกัน
6 ผู้เข้าร่วมต้องมีความเชื่อความศรัทธาร่วมกัน
7 การมีส่วนร่วมที่เท่าเทียมกันต้องมีการกระจายอำนาจเสริมสร้างโอกาส
หลักการพื้นฐานของการมีส่วนร่วม
2 ความเสมอภาค
3 ความสามารถ
1 อิสรภาพ
4 ประชาธิปไตย
หลักการจัดการป่าและทรัพยากรธรรมชาติ
2 ราษฎรเกี่ยวข้องกับกิจกรรมในฐานะผู้ร่วมงานที่สำคัญมิใช่ในฐานะเป้าหมายของการพัฒนา
3 ราษฎรในชุมชนสามารถระบุปัญหาและแก้ปัญหาตามลำดับความสำคัญที่เขาเป็นผู้ตัดสินใจ
1 เน้นการมีส่วนร่วมประชาชนและชุมชนเป็นศูนย์กลาง
4 ในระยะยาวกลุ่มองค์กรต่างๆในชุมชนจะเป็นผู้ตัดสินใจในกิจกรรมต่างๆ
14.3.3 การประเมินผลการมีส่วนร่วม
การประเมินผลการมีส่วนร่วม
1 สิ่งที่โครงการทำไปเกี่ยวข้องกับปัญหาความต้องการของราษฎรหรือไม่
2 โครงการใช้ทรัพยากรในการพัฒนาอย่างเหมาะสมหรือไม่เป็นการตรวจสอบประสิทธิภาพ
3 บรรลุผลลัพธ์ที่ต้องการหรือไม่เป็นคำถามเกี่ยวกับประสิทธิผล
4 บรรลุผลสำเร็จระดับใดเกิดผลกระทบหรือนำไปสู่การปฏิบัติได้หรือไม่
กระบวนการประเมินผลการมีส่วนร่วม
3 การกำหนดเกณฑ์และตัวชี้วัดผลหรือการเปลี่ยนแปลง
4 การเก็บรวบรวมข้อมูล
2 การกำหนดวัตถุประสงค์ของการประเมิน
5 การวิเคราะห์สังเคราะห์ข้อมูลและสรุปผลพร้อมข้อเสนอแนะเพื่อการปรับปรุงแก้ไข
1 การทำความเข้าใจภาพรวมของงานหรือกิจกรรมที่ร่วมกันทำ
6 การนำผลการประเมินสู่สาธารณะ
เกณฑ์และตัวชี้วัดการมีส่วนร่วม
ตัวอย่างประเด็นการมีส่วนร่วมที่ใช้ประเมินผล
เช่น
จำนวน
สัดส่วนของประชาชนหรือผู้เกี่ยวข้อง
ตัวเลข
ระดับการแสดงความเห็นที่แตกต่างในสิ่งที่ริเริ่มความสามารถของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง
ความรู้สึกเป็นเจ้าของ
ความหลากหลายของความคิดและข้อเสนอในการประชุมหรือการพูดคุย
ระดับการสนับสนุนของผู้นำท้องถิ่นจำนวนและความเกี่ยวข้องของกิจกรรมที่คนท้องถิ่นมีส่วนร่วมอย่างแข็งขัน
14.3.1 พัฒนาการของการมีส่วนร่วม
กระแสความขัดแย้ง
1 ปัญหาการดำเนินการตามนโยบายการพัฒนาของรัฐที่ไม่ถึงมือประชาชนเป้าหมายที่ยากจนและได้รับความเดือดร้อนจริง
2 ปัญหาผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายและโครงการต่างๆของรัฐการสร้างการมีส่วนร่วมในโครงการพัฒนาต่างๆในภาครัฐการเสริมสร้างประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม
14.4 กรณีศึกษาการจัดการทรัพยากรแบบมีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน
14.4.2 กรณีศึกษาการจัดการป่าและทรัพยากรอย่างมีส่วนร่วมแบบประชารัฐ
แนวทางการปฏิบัติตามนโยบายป่าไม้ใหม่
2 รักษาความหลากหลายทางชีวภาพ
3 ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการป้องกันการอนุรักษ์และการจัดการป่า
1 รักษาป่าที่คงสภาพไว้และเพิ่มผลผลิตป่าไม้
14.4.3 กรณีศึกษาการจัดการป่าและทรัพยากรโดยกลุ่มผู้ใช้ป่า
14.4.3 การปฏิบัติตามแนวคิดนี้ประสบความสำเร็จเป็นอย่างสูงในประเทศเนปาล
14.4.1 แนวคิดและ แบบการจัดการป่าและทรัพยากรแบบมีส่วนร่วม
14.4.1แนวทางการจัดการป่าและทรัพยากรแบบมีส่วนร่วม
2 รูปแบบการจัดการป่าโดยกลุ่มผู้ใช้ป่า
3 รูปแบบการจัดการทรัพยากรโดยมีชุมชนเป็นฐาน
1 รูปแบบการจัดการป่าแบบประชารัฐ
14.4.4 กรณีศึกษาการจัดการป่าและทรัพยากรโดยชุมชนเป็นฐาน
ฟิลิปปินส์เป็นประเทศหนึ่งในหลายประเทศผู้นำที่ทดลองแนวคิดและความคิดริเริ่มใหม่ๆด้านการจัดการป่าและทรัพยากรธรรมชาติของประเทศต่างๆ