Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หน่วยที่ 1 ระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติกับการเกษตร - Coggle Diagram
หน่วยที่ 1
ระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติกับการเกษตร
1.1 แนวคิดเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ
1.1.2 ประเภทของทรัพยากร
1 ทรัพยากรธรรมชาติ
1.1 ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดสิ้นไป
1.2 ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป
1.3 ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วทดแทนได้
2 ทรัพยากรที่มนุษย์เข้าไปมีส่วนดัดแปลงหรือสร้างขึ้น
2.2 ทรัพยากรเศรษฐกิจสังคม
2.1 ทรัพยากรชีวกายภาพ
1.1.3 ประเภทของระบบนิเวศ
1)ระบบนิเวศธรรมชาติและใกล้ธรรมชาติ
ระบบนิเวศบนบก
1.6 ระบบนิเวศแบบป่าปุ่นชื้น
1.7 ระบบนิเวศแบบป่าร้อนชื้นหรือเปล่าฝนเขตร้อน
1.5 ระบบนิเวศแบบทะเลทราย
1.8 ระบบนิเวศแบบทุ่งหญ้าเขตร้อน
1.4 ระบบนิเวศแบบทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น
1.9 ระบบนิเวศแบบปากและป่าผลัดใบในเขตร้อน
1.3 ระบบนิเวศแบบป่าผลัดใบเขตอบอุ่น
1.2 ระบบนิเวศแบบป่าสนในซีกโลกเหนือ
1.1 ระบบนิเวศแบบทุนดรา
ระบบนิเวศในน้ำ
2.2 ระบบนิเวศน้ำกร่อย
2.2.1 ระบบนิเวศชะวากทะเล
2.2.2 ระบบนิเวศดินดอนสามเหลี่ยม
2.3 ระบบนิเวศน้ำเค็ม
2.3.2 ระบบนิเวศเขตทะเลตื้น
2.3.3 ระบบนิเวศเขตท้องมหาสมุทร
2.3.1 ระบบนิเวศพื้นที่ชายหาดระหว่างน้ำขึ้นน้ำลง
2.1 ระบบนิเวศน้ำจืด
2.1.2 ระบบนิเวศที่ลุ่มชื้นแฉะและป่าพรุ
2.1.1 ระบบนิเวศทะเลสาบน้ำจืด
2.1.3 ระบบนิเวศแม่น้ำ
2) ระบบนิเวศเกษตร
2 มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตไม่มากชนิดเท่าระบบนิเวศธรรมชาติและใกล้ธรรมชาติ
3 ห่วงโซ่อาหารสั้นและระบบของสายใยอาหารซับซ้อนน้อยกว่า
4 เป็นระบบเปิดมากกว่าระบบนิเวศตามธรรมชาติ
1 มีเกษตรกรเข้าไปบริหารจัดการระบบนิเวศ
1.3 การเพิ่มเติมวัสดุอุปกรณ์และธาตุอาหารวิทยาการเทคโนโลยีและพลังงานจากภายนอกเข้าไปในระบบนิเวศน์
1.2 การปรับเปลี่ยนลักษณะและคุณสมบัติบางอย่างของสิ่งไม่มีชีวิต
1.1 การกำหนดขอบเขตของระบบการผลิต
5 เสถียรภาพของระบบอยู่ในระดับต่ำ
3) ระบบนิเวศเมืองและอุตสาหกรรมมีลักษณะสำคัญ 3 ประการคือ
2 ต้องการสารเข้าไปในชุมชนมีมากเช่นสารซึ่งเป็นวัตถุดิบเพื่อการค้าและอุตสาหกรรม
3 มีสารพิษที่เป็นของเสียซึ่งเกิดจากการสังเคราะห์ทางเคมีออกมาเป็นจำนวนมากและมีพิษกว่าของเสียที่เกิดขึ้นมาตามธรรมชาติ
1 มีการเผาผลาญอาหารต่อหน่วยพื้นที่มาก
1.1.1 ความหมายของสิ่งแวดล้อมทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศน์
สิ่งแวดล้อม คือ สรรพสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบตัวสิ่งมีชีวิต ทั้งที่เป็นสิ่งมีชีวิตอื่นและสิ่งไม่มีชีวิตทั้งที่เป็นรูปประธรรมและนามธรรม สิ่งเหล่านี้มีอิทธิพลเกี่ยวโยงเกื้อหนุนซึ่งกันและกัน ผลกระทบของปัจจัยหนึ่งอาจมีส่วนเสริมสร้างหรือทำลายอีกส่วนหนึ่งอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้น สิ่งแวดล้อมจึงเป็นวัฏจักรและมีความเกี่ยวข้องซึ่งกันและกันไปทั้งระบบ
จำแนกกว้างๆได้เป็น
1 สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
2 สิ่งแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้น
จำแนกโดยพิจารณาจากลักษณะของการดำรงชีวิต
1 สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพ
2 สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ
ทรัพยากรธรรมชาติ คือสิ่งทั้งปวงที่ถือว่ามีค่าซึ่งเกิดขึ้นเองหรือมีอยู่ตามธรรมชาติโดยอาจเป็นวัตถุอันมีรูปร่างหรือเป็นสิ่งที่ไม่มีรูปร่างก็ได้
ความสำคัญของทรัพยากรธรรมชาติต่อมนุษย์ในด้านต่างๆ
3 มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจของประเทศทั้งทางตรงและทางอ้อม
4 มีความสำคัญต่อการรักษาสมดุลของระบบนิเวศ
2 เป็นปัจจัยที่สำคัญในการผลิตหรือเป็นวัตถุดิบในกระบวนการผลิตของอุตสาหกรรม
5 ทรัพยากรบางชนิดเป็นปัจจัยในการดำรงชีวิตที่มนุษย์และสิ่งมีชีวิตต่างๆขาดไม่ได้
1 เป็นแหล่งของปัจจัยสี่ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์
6 ทรัพยากรบางชนิดมีความสำคัญด้านวิชาการทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์
ระบบนิเวศ คือระบบที่แสดงถึงสภาพความเป็นอยู่ร่วมกันของสิ่งทั้งหลายทั้งไม่มีชีวิตและมีชีวิตในถิ่นที่อยู่อาศัยซึ่งจะมีระเบียบความสัมพันธ์และมีกลไกที่สามารถรักษาให้ระบบอยู่ในภาวะสมดุลได้เป็นอย่างดี
1.1.4 องค์ประกอบของระบบนิเวศ
1 ส่วนที่เป็นอชีวันหรือสิ่งไม่มีชีวิต
1.2 อนินทรีย์วัตถุ
1.3 สภาพแวดล้อมทางกายภาพ
1.1 อนินทรีย์วัตถุที่หมุนเวียนอยู่ในวัฏจักรของสสาร
2 ส่วนที่เป็นชีวันหรือสิ่งมีชีวิต
2.2 ผู้บริโภค
2.2.1 ผู้บริโภคปฐมภูมิ
2.2.2 ผู้บริโภคทุติยภูมิ
2.2.3 ผู้บริโภคตติยภูมิ
2.3 ผู้ย่อยสลาย
2.1 ผู้ผลิต
ลักษณะของห่วงโซ่อาหารมีอยู่ 2 แบบ
1 ห่วงโซ่อาหารแบบกิน
1.1 ห่วงโซ่อาหารแบบจับกิน
1.2 ห่วงโซ่อาหารแบบปรสิต
2 ห่วงโซ่อาหารแบบเศษอินทรีย์
1.2 สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในประเทศไทย
1.2.2 สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรป่าไม้และความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทย
สาเหตุของการลดลงของพื้นที่ป่าของประเทศไทย
2 การลักลอบล่าสัตว์การส่งเสริมการท่องเที่ยวและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน
3 ไฟป่า
1 การบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อยึดครองพื้นที่เป็นกรรมสิทธิ์และการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า
1.2.3 สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรแหล่งน้ำในประเทศไทย
สถานการณ์น้ำผิวดิน
1 ปริมาณน้ำฝน ฝน ในไทยส่วนใหญ่เกิดจากอิทธิพลของลมมรสุม
1 ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
2 ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ
2 ปริมาณน้ำท่าและปริมาณน้ำเก็บกักของเขื่อนต่างๆ
สถานการณ์น้ำบาดาล
สถานการณ์การใช้น้ำ
1.2.1 สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรดินและที่ดินในประเทศไทย
สาเหตุของปัญหาเกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรดิน และที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม
3 การเสื่อมโทรมโดยคุณสมบัติของดินเอง ซึ่งครอบคลุมถึงความเสื่อมโทรมของดินทางกายภาพชีวภาพและทางเคมี
4 การเสื่อมโทรมเนื่องจากภัยพิบัติ ภัยธรรมชาติซึ่งอาจไม่ได้เกิดขึ้นเป็นประจำ
2 การชะล้างพังทลายของดิน
5 ปัญหาการถือครองที่ดิน
1 การใช้ที่ดินไม่ตรงตามสมรรถนะของที่ดินหรือไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ
1.2.4 สถานการณ์และการใช้ทรัพยากรประมงในประเทศไทย
การประมงทะเล
การประมงน้ำจืด
การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
1 การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง
2 การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืด
1.3 อิทธิพลของมนุษย์และการเกษตรต่อระบบนิเวศ
1.3.1 ปัญหามลพิษและความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ
ปัญหามลพิษ
1 ปัญหามลพิษทางน้ำ
มลพิษทางน้ำทำให้เกิดผลเสียหลายประการคือ
2 เกิดการสูญเสีย ทางเศรษฐกิจ
3 เป็นอันตรายต่อสุขภาพอนามัย
1 ไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หรือทำให้กระบวนการปรับปรุงคุณภาพน้ำเพื่อนำมาใช้ประโยชน์มีต้นทุนสูงขึ้น
4 ทำลายความสวยงามตามธรรมชาติ
1.7 น้ำกร่อย
1.6 น้ำที่มีกัมมันตรังสีกัมมันตภาพรังสี
1.5 น้ำร้อน
1.4 น้ำขุ่นข้น
1.3 น้ำที่มีเชื้อโรค
1.2 น้ำเป็นพิษ
1.1 น้ำเน่า
1.8 น้ำที่มีคราบน้ำมัน
2 ปัญหามลพิษทางอากาศส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน
2.2 มลพิษทางอากาศจากก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์
2.3 มลพิษทางอากาศภายในอาคารโรงแรม
2.1 มลพิษทางอากาศจากฝุ่นละออง
2.4 มลพิษทางอากาศจากไฟป่า
ต้นเหตุ
2 แหล่งกำเนิดชนิดเคลื่อนที่
3 แหล่งกำเนิดชนิดพื้นที่
1 แหล่งกำเนิดเฉพาะตำแหน่ง
3 ปัญหามลพิษทางเสียง
4 ปัญหามลพิษทางดิน
4.1 สาเหตุจากธรรมชาติ
4.2 สาเหตุจากมนุษย์
4.2.1 สารเคมีทางการเกษตร
4.2.2 สารกัมมันตรังสีตามเครื่องมือทางการแพทย์การเกษตรอุตสาหกรรมการทดลองระเบิดปรมาณู
4.2.3 สารเคมีจากโรงงานอุตสาหกรรม
4.2.4 ขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล
อันตรายของมลภาวะทางดินต่อสิ่งมีชีวิตหนึ่งอันตรายต่อมนุษย์ 2 2 อันตรายต่อสัตว์ 3 อันตรายต่อพืชและสิ่งมีชีวิตในดิน
5 ปัญหามลพิษทางขยะและสิ่งปฏิกูล
6 ปัญหามลพิษ ทางการเกษตรและสารเคมีปราบศัตรูพืช
6.2 ซากพืชและซากสัตว์
6.3 ปุ๋ยเคมี
6.1 สิ่งปฏิกูลจากปศุสัตว์
6.4 สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช
6.4.1 ผลต่อแมลงและศัตรูพืช
6.4.2 ผลต่อมนุษย์
6.4.3 ผลต่อสัตว์ป่าและสัตว์น้ำ
ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ
2 ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน
2.2 ปัญหาดินเค็ม
2.3 ปัญหาดินกรดและดินเปรี้ยวจัด
2.3.1 ดินเปรี้ยวจัดดินกรดจัดหรือดินกรดกำมะถัน
2.3.2 ดินอินทรีย์หรือดินพรุ
2.3.3 ดินกรดหรือดินกรดธรรมดา
2.1 ความอุดมสมบูรณ์ของดินลดลง
3 ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรแหล่งน้ำ
3.2 การเสื่อมสภาพของแหล่งน้ำเนื่องจากคุณภาพน้ำต่ำลง
3.1 การตื้นเขินของแหล่งน้ำทั้งแม่น้ำลำธารอ่างเก็บน้ำ
1 ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรป่าไม้
1.3.2 การผลิตทางการเกษตรกับระบบนิเวศ
ผลกระทบของการเกษตรต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม
1 การลดลงของพื้นที่ป่าไม้และความหลากหลายทางชีวภาพ
1.3 ปัญหาน้ำท่วม
1.4 ปัญหาการพังทลายของดินและแหล่งน้ำตื้นเขิน
1.2 การสูญเสียแหล่งดูดซับน้ำและการเกิดภาวะแห้งแล้ง
1.5 ปัญหาการเกิดดินเค็มดินเปรี้ยว
1.6 ปัญหาการระบาดของศัตรูพืช
1.7 การสูญเสียทรัพยากรทางพันธุกรรม
1.1 การสูญเสียแหล่งอาหารปัจจัยดำรงชีพและรายได้จากของป่า
2 การเสื่อมโทรมของคุณภาพดิน
3 การสูญเสียพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์พื้นเมือง
4 การเกิดมลพิษจากสารเคมีการเกษตร
ผลกระทบของการเกษตรต่อคุณภาพชีวิตเศรษฐกิจสังคมและวัฒนธรรม
1 ผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต
2 ผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคม
2.2 การต้องพึ่งพาปัจจัยการผลิตจากภายนอกและการกระจายรายได้ที่ไม่เป็นธรรม
2.3 การสูญเสียที่ดินและพื้นที่เกษตรกรรม
2.1 การเปลี่ยนแปลงค่านิยมในการใช้เงินตรา
3 ผลกระทบทางวัฒนธรรม
ผลกระทบของเทคโนโลยีต่อความยั่งยืนทางการเกษตร
2 ความยั่งยืนของความหลากหลายทางชีวภาพหรือระบบนิเวศ
3 ความยั่งยืนทางคุณภาพชีวิต
1 ความยั่งยืนทางเศรษฐศาสตร์
การผลิตทางการเกษตรโดยอาศัยหลักนิเวศธรรมชาติ
2 มีความซับซ้อนของระบบ
3 มีความปฏิสัมพันธ์ในระบบ
3.1 ความมีปฏิสัมพันธ์ในทางเลือกรูน
3.2 ความมีปฏิสัมพันธ์ในทางขัดแย้ง
1 มีความหลากหลายของชนิดพืชและสัตว์
4 มีการคัดเลือกตามธรรมชาติ
การจัดระบบการผลิตทางการเกษตรให้ยังคงรักษาความสมดุลของระบบนิเวศเอาไว้ โดยนำหลักนิเวศน์ธรรมชาติมาประยุกต์
1 การสร้างความหลากหลายทางชีวภาพ
1.3 ช่วยสร้างเสถียรภาพของรายได้และความยั่งยืนของสภาพแวดล้อม
1.4 ช่วยสร้างความร่มรื่น
1.2 ช่วยปรับปรุงบำรุงดิน
1.5 ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน
1.1 ช่วยป้องกันกำจัดศัตรูพืช
1.6 ช่วยปรับปรุงคุณภาพชีวิต
2 การใช้หลักการคัดเลือกตามธรรมชาติ
3 การใช้หลักการปฏิสัมพันธ์ในระบบนิเวศ
3.1 ปฏิสัมพันธ์แบบเกื้อกูลระหว่างพืชกับพืช
5 พืชที่ปลูกแซมระหว่างแถวของพืชหลักช่วยป้องกันไม่ให้วัชพืชขึ้นแย่งอาหารกับพืชหน้าหลักที่ปลูก
6 พืชแซมระหว่างแถวไม้ยืนต้นในระยะเริ่มปลูกจะช่วยบังลมบังแดดและเก็บความชื้นในดินให้กับพืชยืนต้น
4 พืชยืนต้นเป็นที่อยู่อาศัยแก่พืชประเภทเถาและกาฝาก
7 พืชช่วยไล่และทำลายแมลงศัตรูพืชไม่ให้เข้าทำลายพืชที่ต้องการอารักขา
3 เพื่อเป็นที่อยู่อาศัย ให้อาหารแก่แมลงศัตรูธรรมชาติเพื่อช่วยกำจัดศัตรูพืชไม่ให้เกิดระบาด
2 พืชยืนต้นให้ร่มเงากับพืชที่ต้องการแสงน้อย
1 พืชตระกูลถั่วช่วยตรึงไนโตรเจนให้กับพืชชนิดอื่น
3.2 ปฏิสัมพันธ์แบบเกื้อกูลระหว่างพืช สัตว์ ประมง
3 พืชสมุนไพรเป็นยารักษาโรคให้กับสัตว์
4 ปลาช่วยกินแมลงศัตรูพืช วัชพืช ให้กับพืชที่ปลูกในสภาพน้ำท่วมขัง
2 พืชยืนต้นช่วยบังลมบังฝนบังแดดให้กับสระ
5 มูลสัตว์และปลาช่วยให้อินทรียวัตถุแก่พืช
1 เศษเหลือของพืชจากการบริโภคของมนุษย์ใช้เป็นอาหารสัตว์และปลา
6 ผึ้งช่วยผสมเกสรในการติดผลของพืช
7 จุลินทรีย์ช่วยย่อยสลายซากพืช/สัตว์ให้เป็นปุ๋ยแก่ต้นไม้
บทบาทของการส่งเสริมการเกษตรเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
1 การสร้างจิตสำนึกและความตระหนัก
1.1 เผยแพร่ข่าวสารประชาสัมพันธ์ให้ประชาชน
1.2 ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของเกษตรกรให้มีจิตสำนึกและตระหนักต่อการแก้ปัญหาและการจัดการสิ่งแวดล้อมให้มีคุณภาพต่อการดำรงชีวิต
2 การบำบัดและฟื้นฟู
2.2 ส่งเสริมให้มีการนำของเหลือทิ้งจากการเกษตร หมุนเวียนใช้ประโยชน์เป็นปัจจัยการผลิตสำหรับกิจกรรมอื่นๆให้มากที่สุด
2.3 ส่งเสริมให้มีการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติที่เสื่อมโทรมให้ฟื้นคืนสู่สภาพเดิมเป็นลำดับ
2.1 ส่งเสริมให้มีการทำการเกษตรอย่างมีความรับผิดชอบ