4.GAIA: Jesus eta bere garaiko gizartea
4.1-Palestina Jesusen garaian:
Zazpi administraziotan banatu zen Palestina:
Galilea
Trakonitida
Judea
Dekapolis
Samaria
Perea
Idumea
Jesus jaio zenean, Palestina Inperio erromatarren probintzia zen.
Betebeharrak:
Salmenten beharreko % ordaindu
Ezin zuten heriotza zigorrik eman Erromaren baimenik gabe
Zergak ordaindu behar zituzten
Onurak:
Erromatarren administrazio-antolakuntzak
Erromatarren estruktura gozatu
Palestinarrek Erromako komunikabide-sarearen onurak jaso
4.2- Palestinaren antolakuntza politikoa:
Jesusen bizitzarekin zerbaiten zerikusia izan zuten 3 izen:
Pontzio Pilato:
Biltzar nagusia edo Sanedrina:
Herodes l.a handia:
37 urte iraun zituen erregetzan
Erresumako mugak zaindu behar zituen, horrek politika-abileziaz jokatzeko aukera ematen zion.
Hil zenean bere hiru semeen artean banatu zuen erresuma.
63 urte iraun zituen gobernari erromatar bezala.
Berak egin behar zuena Palestinako 7 administrazioak kontrolatzea zen
Erromak ezartzen zituen zergak kobratzea eta heriotza-epaiak baimentzea.
Juduen aginte organo berezia zen.
Erromatarrak boteretsuak ziren
Adibidez, Biltzar Nagusiak, esate baterako, norbaiti heriotza-zigorra ematen bazion
Biltzar nagusia hiru motako 71 kidek osatzen zuten
Apaiz nagusia eta apaizak
Lege-Maisuak
Zaharrak
4.3- Palestinaren gizarte-eta erlijio-egituraketa:
4.4-Jesusen garaiko erlijio-erakundeak:
4.5-Israelgo erlijio-giroa:
Talde erlijiosoak:
Saduzeoak
Zeloteak
Fariseoak
Esenioak
Apaizak
Baptistak
Apaiz nagusiak eta apaizburuak
Helenistak
K.a. I. mendeko gizarte-talde juduak
Goi-mailako klasea:
Erdi-mailako klasea
Behe-mailako klasea
Gaixoak
Behartsuak
Abeltzainak
Esklaboak
Arrantzaleak
Lur-gabe handiak
Merkatari abesbatzak
Erromatar-buruak
Zerga-biltzaileen buruak
Apaiz-nagusiak
Zerga-biltzaileak
Lege-maisuak
Artisauak
Apaizak
Legenardunak
Nekazariak
Fariseoak:
Herria:
Baptistas:
Zeloteak:
Apaizak:
Esenioak:
Erromatarrak:
Mesias asko itxaron zuten: profeta, apaiza...
Beldurra zuten mesias bat agertzeari
Ez zuten Mesias itxaroten
Espero zuten herria benetazko erlijiora itzuliko zuen profeta.
Ziur zeuden jendea hamar aginduak betetzen bazuen, mesias agertuko zela.
Mesias nahi zuten erromatarreengandik herria askatzeko eta zuzentasuna ipintzeko.
Mesias nahi zuten herria erromatarren menpetatik askatzeko eta guztiei erlijio judua irakasteko
Erakundeak
Legea
Egunero irakurtzen zen bere hitza baina gehiago larunbatetan
Jaunaren hitza zen juduen bizibidea zuzentzen zuena
Jerusalemeko templua
Bibliaren edukia irakasten zen eta salmoak abestu
Behartsuei janaria eta dirua banatzen zuten
Lekurik garrantzitsuena
Munduko Judu guztiek gutxienez joaten ziren 1 aldiz urtero
Sinagoga
Hiru aldiz bildu egunero
Gizon helduen topagunea
Arratsaldean
Han herriaren arazo nagusienak eztabaidatu
Egunaren amaieran
Goizean
Jaiak
Garrantzitsuenak
Mendekoste
Baskoa
Etxola-jaia
Prozesio bat egin Siloe iturriraino
Iraila edo urriaren 15-21ean ospatu
Zergaitik?
Jaiaren bitartean etxolak jaso
Jainkoari eskertu uztan bildutako fruituengatik
Israeldarrek basamortuan egin zuten egonaldia oroitu
Bazkotik 50 egunera ospatu
Maiatzan ospatu
Zergaitik?
Sinai mendian egindako legea jainkoa bere herriarekin
Jan ospatzeko
Zegaitik?
Martxo/apirilaren 14an
Egiptoko irteera eta basamortuko zeharkaldia ospatu
Abere-taldeak eramateko aroari hasiera eman
Jainkoari abere-taldetzat babesa eskatu
Barazki garratzak
Salmoak eta abestiak abestu
Bildotz bat familiako
Legamirik gabeko ogia
Ardoa