Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Ekspansja turecka i Europa wschodnia w XVI w. - Coggle Diagram
Ekspansja turecka i Europa wschodnia w XVI w.
Ekspansja turecka
Turcy w drugiej połowie XV w. próbowali podporządkować sobie Bałkany
Przegrana pod Belgradem w 1456r. zatrzymuje ich ekspansję
Problemy wewnętrzne i wojna z Persją zahamowały ich postępy
Pokonali Persję w 1514r. w Kurdystanie
Zajęli Syrię i Egipt
Sulejman
II Wspaniały
Podbił Azerbejdżan, Irak, Trypolitanię (Libię), Algierię i Tunezję, dotarł do wybrzeży Indii
W ten sposób odbudował polityczną jedność swiata muzułmańskiego
On i jego następcy mogli przyjmować tytuł kalifów, czyli zwierzchników islamu
Wznowił ekspansję na Bałkanach
Cel: Węgry
Były na pocz. XVI w. pozbawione silnej armii i osłabione wewnętrznymi konfliktami
1521 r. - zdobycie Belgradu "klucza do Węgier"
1526 r. - wznowienie wojny
Węgrzy nie uzyskali wsparcia od żadnego państwa europejskiego
przegrana przez Węgrów bitwa pod Mohaczem przypieczętowała ich los
Walki z Turkami na Morzu Śródziemnym
1522r. - Turkowie zajmują należące do joannitów Rodos
Liga Święta (tutaj akurat Hiszpania+Wenecja+Genua) zwołana przez papieża jednoczy się przeciw Turkom
Zostaje pokonana w bitwie pod Prevezą w 1538r.
Turcy panują w basenie Morza Śródziemnego przez kilkadziesiąt lat
1565r. - joannici wytrzymują oblężenie na Malcie (9 tys. oblężonych przeciwko 50 tys. Turków) do nadejścia odsieczy
Selim II, nowy sułtan, dąży do pozbawienie Wenecji posiadłości na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego
1571 r. - Turcy zajmują Cypr, należący do Wenecji
Wenecja + papież + Hiszpania - kolejna Liga Święta
1 more item...
Sulejman Wspaniały starannie rozbudowywał flotę wojenną
Chrześcijanie nie wykorzystali swojego sukcesu w bitwie pod Lepanto
Wenecjanie, liczący na zyski z handlu z Turkami już po 2 latach podpisali pokój z sułtanem, zrzekli się Cypru i zapłacili odszkodowanie
Hiszpanie tłumili właśnie powstanie w Niderlandaach
Państwo moskiewskie
XIV-XV w. - państwo moskiewskie zaangażowane w walkę o wyzwolenie spod władzy Tatarów
Koniec XV w. - za Iwana III Srogiego Moskwa przestaje płacić daninę Złotej Ordzie
Początek podboju innych ruskich księstw (zjednoczmy wszystkich prawosławnych)
Iwan poślubił krewną ostatniego cesarza bizantyjskiego, uznał się więc za spadkobiercę władców Konstantynopola
Moskwa - trzeci Rzym
System rządów - samodzierżawie (władza absolutna, na wzór tatarski)
Książę miał bardzo silną władzę. Rządził jednak razem z dumą bojarską (kniaziowie + bojarzy)
Książęta z czasem ograniczał uprawnienia bojarów na rzecz siebie.
Czasem książę zwoływał też sobory ziemskie złożone z przedstawicieli bojarów, prawosławnych duchownych i mieszczan.
Syn Iwana, Wasyl III kontynuował politykę podbojów ojca - zajął Psków oraz księstwo riazańskie.
Książęta z dynastii Rurykowiczów wprowadzili jednolity system podatkowy, służbę wojskową dla bojarów oraz sądzenie ich przez samego władcę.
Iwan IV Groźny, wnuk Iwana III całkowicie odsunął od władzy dumę bojarską i przejął władzę absolutną
Koronował się też w 1547r. na cara Wszechrusi
Dążył do wyjścia z Moskwy z izolacji politycznej i gospodarczej w Europie.
Kontynuował politykę podbojów
Dzięki zajęciu chanatów kazańskiego i astrachańskiego, Moskwa opanowała szlaki handlowe biegnące z i do Azji Środkowej.
Organizował wyprawy na Syberię.
Dążył do uzyskania dostępu do Bałtyku
Cel: Handel z Europą zachodnią.
Niby miał dostęp do Zatoki Fińskiej ale byłą ona daleko od innych portów.
Lata 60. XVI w. - wojna z Litwą (wspieraną przez Polskę) o Inflanty i klęska Rosji..
Iwan oskarżył o klęskę bojarów i rozpoczął opriczninę, czyli wydzielił duży pas spod ich władania i ustanowił tam zarządców wywodzących się z drobnej szlachty - opriczników. Rozprawiali się oni bardzo brutalnie z każdym przejawem oporu i przeprowadzali masowe deportacje ludności.
Dochody z opriczniny szły do carskiego skarbca.
W latach 70. XVI w., po śmierci Zygmunta Augusta, Iwan IV podjął jeszcze raz próbę podboju Inflant. Początkowo Rosjanie zdobyli Narwę i uzyskali połączenie morskie z zachodem, ale ostatecznie zostali odepchnięci od Bałtyku
Zmarł w 1584r. i na kilkadziesiąt lat po jego śmierci w państwie moskiewskim zapanował chaos.
Szwecja w XVI w.
II poł. XV w. i początek XVI w.
Szwedzi i Norwegowie rozpoczynają walkę o zerwanie unii kalmarskiej z Danią (sojusz korzystny głównie dla Duńczyków)
1520r. - Duńczycy ponownie zajmują Szwecję, a król duński każe wymordować 100 swoich przeciwników w Sztokholmie (sztokholmska krwawa łaźnia)
Szwedzi wszczynają powstanie
Jego dowódcą była Gustaw Eriksson Waza
Dzięki pomocy lubeckich kupców zajmuje on Szwecję i Finlandię
6 czerwca 1523r. - Waza zostaje wybrany przez szwedzki parlament na króla i koronowany jako Gustaw I Waza - zerwanie unii kalmarskiej
Umiera w 1560r., władzę przejmuje najstarszy syn - Eryk XIV
1 more item...
Wprowadza monarchię dziedziczną i rozpoczyna budowę silnego państwa
Przyjął luteranizm w 1527r. i zsekularyzował dobra kościelne
1529r. - Król nową głową narodowego Kościoła
Zwiększenie wydobycia rud żelaza, rozwój hutnictwa i handlu drewnem
Przywileje kupców hanzeatyckich zostały zlkwidowane
W Szwecji nie było elit mających wielkie własności ziemskie
Władza królewska opierała się na średniej szlachcie, zainteresowanej podbojami i zyskami z nich płynącymi
Sprawowali rządy w oparciu o przedstawicielstwo stanowe - Riksdag
Była tam szlachta, mieszczaństwo ale też wolni chłopi
Połowa XVI w. - rozpoczęcie ekspansji w basenie Morza Bałtyckiego
Rozpad i likwidacja państwa zakonu krzyżackiego w Inflantach
I wojna północna między Szwecją, Rosją i Litwą (później też Polską)
Szwecja uzyskuje Estonię