Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Preterm labor, Premature labor) - Coggle…
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Preterm labor, Premature labor)
ความหมาย
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Preterm labor : PTL) หมายถึง ภาวะที่มดลูกบีบตัวอย่างสม่ำเสมอ(Regular uterine contraction) ทำให้ปากมดลูกเปิด (Cervical change) ก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์
อุบัติการณ์
พบประมาณ 5% ถึง 7%ในประเทศที่พัฒนาแล้ว และมีอุบัติการณ์ที่มากขึ้นในประเทศที่กำลังพัฒนาในประเทศไทย ปี 2010 คิดเป็น 12% (จำนวน 100,700 คนจากทารกคลอดมีชีพทั้งหมด 838,300 คน)
เป็นอันดับที่ 55 ของโลก
ความสำคัญ
- ระบบประสาทที่ผิดปกติ (cerebral palsy, sensory deficit),
-
- ภาวะการหายใจที่ผิดปกติ (Respiratory illness)
-
-
ผลกระทบต่อทารกและมารดา
- ทารกคลอดก่อนกำหนดเป็นสาเหตุการตายที่พบมากที่สุด สาเหตุสำคัญที่สุด คือ กลุ่มอาการหายใจลำบาก (RDS)
- ภาวะแทรกซ้อนระยะแรกในทารกแรกเกิด ได้แก่
➢ กลุ่มอาการหายใจลำบาก (RDS)
➢ เลือดออกในสมอง (intracranial hemorrhage)
➢ ตาบอดหรือการมองเห็นผิดปกติ จอตาเสียจากการได้รับ O2 ความเข้มข้นสูง (retinopathy of prematurity, ROP)
➢ ล าไส้เกิดเนื้อตาย (necrotizing enterocolitis)
➢ การติดเชื้อ (infection)
➢ ทางไหลเวียนเลือดผ่าน ductus arteriosus คงเหมือนทารกในครรภ์
- ภาวะแทรกซ้อนต่อทารกในระยะหลังคลอด ได้แก่ ภาวะปอดบวม (pneumonia) ตัวเหลือง โลหิตจาง โรคหัวใจ
- ภาวะแทรกซ้อนระยะยาวในทารก ได้แก่ ความผิดปกติของระบบประสาท ปัญญาอ่อน สติปัญญาไม่ดี พัฒนาการช้า
- ผลกระทบด้านร่างกาย จิตสังคม เศรษฐกิจต่อมารดา และครอบครัว ผลกระทบด้านเศรษฐกิจ การดูแลทารกแรกเกิด
การใช้บุคคลากร อุปกรณ์มากเป็นการสูญเสียทางเศรษฐกิจอย่างมาก
แนวทางการดูแลรักษา
-
- การให้สารน้ำและการให้ยานอนหลับ
- การให้ยาระงับการหดรัดตัวของมดลูก (tocolytic agents)
3.1 ยากลุ่ม beta-addrenergicreceptor agonists ออกฤทธิ์โดยกระตุ้น beta-receptors ทำให้มีการเพิ่มของ cyclic
AMP และมีการปล่อยแคลเซี่ยมออกจากเซลล์ทำให้มีการคลายตัวของกล้ามเนื้อ จึงนำมาใช้ในการระงับการหดรัดตัวของมดลูก
สามารถยืดเวลาการคลอดออกไป 2-7 วันเพื่อรอให้ corticosteroid ที่ให้ร่วมด้วยสามารถออกฤทธิ์กระตุ้นการเจริญเติบโตของปอดของทารก รวมทั้งสามารถส่งมารดาไปยัง tertiary care center ได้ได้แก่ ยา Terbutaline (bricanyl)
3.2 ยา Magnesium sulfate มีฤทธิ์ยังยั้บแคลเซียม (calcium antagonist) ไม่ให้แคลเซียมเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อมดลูกจึงทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ลดการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก
3.3 ยา Prostaglandin inhibitors เช่น indomethacin ออกฤทธิ์ยับยั้งการหดรัดตัวของมดลูก โดยยับยั้งการสังเคราะห์หรือการทำงานของ prostaglandin ซึ่งเป็นสารกระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัว สามารถใช้หยุดการคลอดก่อนกำหนดในอายุครรภ์ น้อยกว่า 32 สัปดาห์ ได้นาน 48 ชม.
- การให้ยาปฏิชีวนะ เช่น มีการติดเชื้อ group B streptococcus(GBS)หรือทางเดินปัสสาวะติดเชื้อเท่านั้น ขนาดที่ใช้ : ในรายสงสัยติดเชื้อ GBS ให้ ampicillin 2 กรัม ทางหลอดเลือดดำทุก 6ชม. ในช่วงเวลาคลอดบุตร เพื่อป้องกันการติดเชื้อ group B streptococcus ในทารกแรกคลอด หรือในรายสงสัยติดเชื้อกลุ่ม bacterial vaginosis ให้ metronidazole 500 มก. รับประทานวันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 7วัน
- การให้ยา corticosteroid ออกฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของปอดทารกโดยกระตุ้นการเปลี่ยนแปลงของเซลล์เยื่ออบุผิวภายในปอดให้กระตุ้นการสร้างและหลั่งสารเคลือบผิว (lung surfactant)
ขนาดที่ใช้ : อาจให้ยาที่เป็นยาสเตียรอยด์ (corticosteroid)
- Betamethasone 12 มก. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อจำนวน 2 ครั้งห่างกัน24ชม.
- Dexamethasone 6 มก. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อจำนวน 4 ครั้งห่างกัน 12ชม. อาการข้างเคียง : อาจเกิดการติดเชื้อ ภาวะปอดบวมน้ำ อาการเบาหวาน ความดันโลหิตสูงรุนแรงขึ้น