Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

HIDROCACBON, Đồng đẳng, Ứng dụng - Coggle Diagram

- - - - quy tắc
        
        nguyên tử H với nguyên tử cacbon bậc cao hơn (ít H) dễ bị thế hơn nguyên tử H liên kết với nguyên tử cacbon bậc thấp hơn (nhiều H)
      - CnH2n+2 + X2 --t⁰--> CnH2n+1 X +HX
      - Halogen có thể thay thế nguyên tử H trong nguyên tử ankan
      - CH4 + Cl2 --ás.t⁰--> CH3Cl + HCl
    - - CH3-CH3 --xt,t⁰--> CH2=CH2 + H2
    - - Ankan dễ cháy, tỏa nhiều nhiệt
      - CnH2n+2+ (3n+1)/2 O2 --> nCO2 + (n+1) H2O
      - nH2O> nCO2
  - - - Từ C4H10 trở đi có đồng phần mạch cacbon(đồng phân cấu tạo)
    - - Bậc của nguyên tử C bằng số liên kết của nó với nguyên tử C khác
      - Quy tắc
        
        Tên thay thế
        
        B1: chọn mạch dài nhất, nhiều nhánh nhất làm mạch chính
        
        B2: đánh số vị trí C từ đầu mạch gần nhánh nhất
        
        B3: Gọi tên
        
        Số chỉ vị trí nhánh-tên nhánh+ tên ankan mạch chính
        
        Tên thường
        
        2 nhánh CH3 ở C2 - Neo
        
        1 nhánh CH3 ở C2 - Iso
  - - - Chưng cất phân đạm
    - - CH3COONa + NaOH --CaO,t⁰--> CH4 + Na2CO3
- - - - Đồng phân
        
        Cấu tạo
        
        Từ C4H8 trở đi anken có đông phân vị trí và đồng phân mạch cacbon
        
        Từ C4H6 trở đi Ankin có đồng phân vị trí liên kết ba và từ C5H8 Ankin có thêm đồng phân mạch cacbon
        
        Hình học
        
        Điều kiện có đồng phân hình học: có liên kết đôi
        
        C = C
        Điều kiện: R1 khác R2, R3 khác R4
      - Danh pháp
        
        Tên thường
        
        Anken: tên ankan bỏ an thêm ilen
        
        C2H4: CH2 = CH2 ( Etilen)
        
        C3H6: CH2 = CH - CH3 ( propilen)
        
        Ankađien
        
        CH2 = CH - CH = CH2 ( butacđien)
        
        CH2 = C(CH3) - CH = CH2 ( isopren )
        
        Ankin
        
        CH≡CH (axetilen)
        
        CH3-C≡CH (metylaxetilen)
        
        Tên thay thế
        
        B1: Chọn mạch cacbon chứa liên kết đôi, liên kết 3 dài nhất và có nhiều nhánh nhất làm mạch chính
        
        B2: Đánh số cacbon từ đầu mạch gần liên kết đôi, liên kết 3 gần nhánh nhất
        
        B3: Gọi tên
        
        Anken: số chỉ vị trí nhánh+ tên nhánh - tên ankan bỏ " an " - chỉ số vị trí = -en. Từ 4C trở lên
        
        Ankađien: số chỉ vị trí nhánh+ tên nhánh, tên ankan bỏ " n ", số chỉ vị trí 2 = -đien
        
        Ankin: số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên ankan - " an " - chỉ số vị trí liên kết 3 - in
      - Đồng đẳng
        
        Anken: CnH2n (n>=2)
        
        Ankađien: CnH2n-2 (n>=3)
        
        Etilen anken= olefin
        
        Ankin:CnH2n-2 (n>=2)
        
        axetilen= ankin
    - - Phản ứng cộng
        
        Cộng H2
        
        Anken: CnH2n + H2--Ni, t⁰-->CnH2n+2
        Vd:CH2=CH2 + H2 --Ni, t⁰--> Ch3-CH3
        
        Ankin: CnH2n-2 + 2H2--Ni, t⁰--> CnH2n+2
        Vd: C2H4+ 2H2--Ni, t⁰-->C2H6
        
        CnH2n-2 +2H2--Pb/CO3, t⁰--> CnH2n
        Vd: C2H2 + H2 --Pb/PbCO3, t⁰--> C2H4
        
        Ankadien: CH2=CH-CH=CH2 : + H2--Ni, t⁰--cộng 1,2--> CH3-CH2-CH=CH
        -80⁰C
        .................................................cộng 1,4-->CH3-CH=CH-CH3
        40⁰C
        
        Tỉ lệ 1:2 (dư)
        CH2=CH-CH=CH2+ H2--Ni, t⁰-->CH3-CH2-CH2-CH3
        
        Cộng brom (Br2, Cl2)
        
        Hdcb ko no làm mất màu dd Br==> dùng dd Br để phân biệt hdcb ko no với hdcb no
        
        Anken: CnH2n + br2 ---> CnH2nBr2
        
        CH2=CH2 + Br2 ---> CH2Br-Ch2Br
        CH2=CH-CH3 + Br2---> Ch2Br-CHBr-CH3
        
        Ankadien:
        
        • CH2 = CH - CH = CH2 + Br2---1:1---80⁰C--> CH2 - CHBr - CH = CH2
        • CH2 = CH - CH = CH2 +Br2 ---1:1---40⁰C--> CH2Br - CH = CH - CH2Br
        
        CH2 = CH - CH = CH2 + 2Br2 dư -------> CH2Br - CHBr - CHBr - CH2Br
        
        Ankin:
        
        CnH2n-2 + 2Br2 dư------> CnH2n-2 Br4
        
        CH≡CH + 2Br2 → CHBr2-CHBr2
        
        Cộng HX (HBr, HCl, HI, H2O,...)
        
        Anken:
        
        CH2 = CH2 + HCl------> CH3 - CH2Cl
        
        • CH2 = CH - CH3 + HBr----> CH3 - CHBr - CH3
        • CH2 = CH - CH3 + HBr----> CH2Br - CH - CH3
        
        Ankadien
        
        • CH2 = CH - CH = CH2 + HCl----1:1---80⁰C---> CH3 - CHCl - CH = CH2
        ....................................................................... ----> CH2Cl - CH2 - CH = CH2
        • CH2 = CH - CH = CH2 + HCl---1:1---40⁰C---> CH3 - CH = CH - CH2Cl
        
        Ankin
        
        C2H2 + HCl --> C2H3Cl
        
        C2H2 + H2O --HgSO4,H2SO4,t⁰--> CH3CHO
        
        Phản ứng nhị hợp và tam hợp
        
        3CH≡CH--C,600⁰C--> C6H6
        
        2CH≡CH --xt,t⁰--> CH2=CH-C≡CH
      - Phản ứng trùng hợp
        
        nCH2 = CH - CH3--------> -( CH2 - CH2)- n ( polietilen PE)
        
        CH2 = CH - CH = CH2------> -( CH2 - CH = CH - CH2 )- n ( cao su buna)
        
        CH2 = C2H3 - CH = CH2-------> -( CH2 - C2H3 = CH - CH2 )- n [ poliisopren ( cao su isopren )]
        
        Là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ( monome) giống hoặc tương tự nhau --> phân tử lớn (polime)
      - Phản ứng thế bởi kim loại
        
        Ankin có liên kết 3 ở đầu mạch sẽ tác dụng với dd AgNo3/NH3 => kết tủa màu vàng
        
        CH≡CH + 2AgNO3 + 2NH3 → CAgΞCAg↓ + 2NH4NO3
        
        CH≡C-CH3 + AgNO3 + NH3 → CAgΞC-CH3↓ + NH4NO3
      - Phản ứng oxi hoá
        
        Phản ứng oxi hóa hoàn toàn ( phản úng cháy )
        
        CnH2n-2 + 3n-1/2 O2 --t⁰--> nCO2 + (n-1) H20
        
        t⁰
        CnH2n + 3/2 O2-------> nCO2 + nH20
        Vd: C2H2 + 5/2 O2---t⁰----> 2CO2 + H2O
        
        Đốt cháy Ankađien hoặc Ankin ---> nCO2 > nH2O
        nCnH2n-2 = nCO2 - nH2O
        
        Phảm ứng oxi hóa không hoàn toàn
        
        Hiđrocacbon không no làm mất màu dd KMnO4 ở điều kiện thường
        
        3CH2 = CH2 + 2KMnO4 + 4H2O-----> 3CH2OH - CH2OH + 2KOH + 2MnO2
        
        3CnH2n + 2KMnO4 + 4H2O-----> 3CnH2n( OH )2 + 2KOH + 2MnO2
    - - Từ C5 trở lên: chất lỏng hoặc rắn
      - Nhẹ hơn nước, không tan trong nước
      - Từ C2 đến C4: chất khí
      - Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi tăng theo chiều tăng của phân tử khối
    - - Trong công nghiệp
        
        Điều chế axetilen:
        2CH4 --1500⁰C, làm lạnh nhanh--> C2H2 + 3H2
        
        Tách hidro từ ankan tương ứng:
        CnH2n+2--xt,t⁰--> CnH2n + H2
        C2H6 --xt, t⁰--> C2H4 + H2
      - Trong phòng thí nghiệm
        
        Điều chế etilen:
        CH3-CH2OH---------------------> CH2=CH2 + H2O
        H2SO4đ, 170⁰C
        
        Điều chế axetilen:
        CaC2 + 2H2O → C2H2 + Ca(OH)2
- - - - CTPT: C8H8
      - Phân tử stiren có cấu tạo phẳng
    - - Stiren ( còn gọi là vinylbenzen )
      - Là chất lỏng không màu, sôi ở 146⁰C, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ
    - - Stiren gồm gốc vinyl liên kết vòng benzen
      - Có tính chất giống anken phản ứng cộng H2, dung dịch Br2, dung dịch HX.... trùng hợp dung dịch KMnO4 vừa có tính chất giống benzen ghế H của vòng benzen
      - Phản ứng với dung dịch Br2
        ( stiren làm mất màu dung dịch Br2 )
        
        C6H5CH = CH2 + Br2 ----> C6H5 - CHBr - CH2Br
      - Phản ứng với H2
        
        C6H5CH = CH2 + H2----Ni,t⁰---> C6H5 - CH2 - CH3 ( etylbenzen )
        
        H2 + C6H5CHCH2 → C6H5CH2CH3
      - Phản ứng trùng hợp
        
        nC6H5CH = CH2----xt,t⁰,p----> -( CH(C6H5) - CH2 )-n
  - - - Đồng phân
        
        vị trí nhóm ankyl
        
        mạch C của nhánh
      - Đồng đẳng
        
        Benzen: C6H6 và các chất đồng đẳng đẳng: C7H8( toluen ), C8H10, C9H12---> Dãy đồng đẳng của benzen ankylbenzen( aren)
        
        Công thức chung của ankylbenzen: CnH2n-6 ( n>=6 )
        
        Hiđrocacbon thơm là hiđrocacbon trong phân tử có chứa vòng benzen.
      - Danh pháp
        
        Số ( chữ cái ) chỉ vị trí nhánh - tên nhánh + benzen
      - Cấu tạo
        
        CTPT của benzen: C6H6
        
        Benzen có hình lục giác điều, cấu trúc phẳng: 6 nguyên tử C, 6 nguyên tử H nằm trên một mặt phẳng.
        
        Có cấu trúc vòng bền
    - - Đều là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường
      - Nhiệt độ sôi tăng theo chiều tăng phân tử khối
      - ở thể lỏng có mùi thơm đặc trưng, nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan trong dung môi hữu cơ
    - - Phản ứng thế
        
        Phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzen
        
        Phản ứng với Halogen
        
        C6H6 + Br2-------------> C6H6Br + Hbr ( Brom benzen)
        
        Phản ứng nitro hoá
        
        C6H6 + HNO3đ -> C6H5 - NO2 + H20 ( nitro benzen )
        
        Phản ứng thế nguyên tử H của nhánh ankyl
        
        C6H6-CH3 + Cl2 -> C6H5CH2Cl ( benzyl clorua)
      - Phản ứng cộng
        
        Cộng H2
        
        C6H6 + 3H2 --Ni,t⁰--> C6H12 ( xiclo hexan )
        
        Cộng Clo
        
        C6H6 + 3Cl2 --ás--> C6H6Cl6
      - Phản ứng oxi hoá
        
        Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn
        
        Benzen không làm mất màu dung dịch KMnO4
        
        Toluen và đồng đẳng của benzen làm mất màu dung dịch KMnO4 khi đun nóng
        
        Phản ứng oxi hóa hoàn toàn
        
        CnH2-6 + (3n-3/2)O2 ---t⁰---> nCO2 + (n-3) H2O