Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่7 การพยาบาลผู้คลอดที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะคลอด - Coggle Diagram
บทที่7 การพยาบาลผู้คลอดที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะคลอด
โรคน้ำคร่ำอุดกั้นปอด (Amniotic fluid embolism syndrome)
ภาวะที่มีน้ำครํ่าผ่านเข้าสู่กระแสเลือดของผู้คลอด ซึ่งจะเข้าไปในหลอดเลือดฝอยภายในปอดแล้วทำให้เกิดปฏิกิริยาแพ้อย่างรุนแรง
อาการ/อาการแสดง
1) ความดันโลหิตต่ำ 2) ขาดออกซิเจนในเลือด 3) DIC
ผลกระทบต่อมารดา
อาจเสียชีวิตได้
ผลกระทบต่อทารก
ขาดอากาศ เสียชีวิตในครรภ์
การรักษา
ไม่มีการรักษาที่เฉพาะเจาะจง เป้าหมายของการรักษาคือการแก้ไขภาวะความ ดันโลหิตต่ำและขาดออกซิเจนในเลือด ลดภาวะขาดออกซิเจนทำให้มีการขนส่ง ออกซิเจนสูง
ภาวะสายสะดือย้อย (prolapsed cord)
เป็นภาวะที่สายสะดืออยู่ตํ่ากว่าส่วนนำ หรือโผล่พ้น ออกมานอกช่องคลอด ร่วมกับมีถุงน้ำคร่ำแตก
ชนิดของสายสะดือย้อย
-Overt prolapsed cord เกิดในรายที่ถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว พบว่าสายสะดือย้อย ลงมาต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์ พ้นจากปากมดลูกมาอยู่ในช่องคลอด หรือโผล่พ้นปากช่องคลอด
-Forelying cord หรือ Funic presentation
-Occult prolapsed cord สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าปกติ อยู่ข้าง ๆ ส่วน นำของทารกในครรภ์ สายสะดือส่วนนี้จะถูกกดกับช่องทางคลอดได้เมื่อทารก เคลื่อนต่ำลง หรือมดลูกหดรัดตัว ถุงน้ำคร่ำอาจจะแตกหรือไม่แตกก็ได
พยาธิสภาพ
สายสะดือถูกกดทับระหว่างปากมดลูกกับส่วนนำ (cord compression) และ เกิดการหดเกร็ง (Vasospasm) ของหลอดเลือดที่สายสะดือ ส่งผลให้ทารกใน ครรภ์เกิดภาวะขาดออกซิเจน (asphyxia) หรือภาวะเครียด (fetal distress) และเป็นสาเหตุให้ทารกเสียชีวิตได้
อาการ/อาการแสดง
PV พบสายสะดืออยู่ข้างๆ หรือต่ำกว่าส่วนนำหรืออยู่ในช่องคลอด ผลการ ตรวจ EFM เกิด variable deceleration
ผลกระทบต่อมารดา
ไม่มีผลต่อมารดาหรือระยะเวลาของการคลอดโดยตรง
ผลกระทบต่อทารก
สายสะดือย้อยก่อให้เกิดภาวะวิกฤตต่อทารก ทารกจะเสียชีวิตได้ง่ายมากจาก การขาดออกซิเจน
ภาวะเส้นเลือดของลายละดือทอดผ่านปากมดลูก (Vasa previa)
Vasa previa หมายถึง เส้นเลือดที่ทอดอยู่บนเยื่อหุ้มทารกผ่านปากมดลูกหรือ อยู่ต่ำกว่าส่วนนำ (มักพบในกรณีการเกาะของสายสะดือผิดปกติชนิด velamentous insertion)
พยาธิสภาพ
ตรวจภายในเห็นหรือคลำพบเส้นเลือดที่เต้นเข้าจังหวะ (synchronous) กับ เสียงหัวใจทารก
มีเลือดออกทางช่องคลอดตามหลังหรือพร้อมๆ กับการแตกของถุงน้ำคร่ำ จากการฉีกขาดเส้นเลือดของสายสะดือที่อยู่บนถุงน้ำคร่ำด้านแม่ chorion ทำ ให้เลือดของทารกไหลปนมากับน้ำคร่ำ ส่งผลให้ fetal distress อย่างรวดเร็ว และอาจเสียชีวิตได้
ผลกระทบต่อมารดา
IUGR, C/S
ผลกระทบต่อทารก
DFIU, ตายปริกำเนิด
การรักษา
การดูแลรักษาภาวะ vasa previa
ประเมินสภาวะมารดาและทารกในครรภ์(สภาวะมารดามักไม่มีปัญหา เนื่องจากเลือดที่ออกเป็นเลือดทารก)
พบ/สงสัย ว่ามี Vasa Previa ห้ามเจาะถุงน้ำคร่ำ รอประเมินจนชัดเจนก่อน
เตรียมการช่วยชีวิตทารกอย่างเต็มที่
ดูแลให้คลอดเอง หากทารกในครรภ์เสียชีวิตแล้ว
ถ้าวินิจฉัยได้หลังถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว ต้องให้ C/S ทันที
ภาวะมดลูกแตก (Uterine Rupture)
ภาวะที่มีการฉีกขาด การแยก การแตก หรือการทะลุ ขอมดลูกในระยะตั้งครรภ์ หรือระยะคลอด
ชนิดของภาวะมดลูกแตก
มดลูกแตกแบบไม่สมบูรณ์ หมายถึง ภาวะที่มดลูกแตกเพียงบางส่วน ไม่ทะลุถึงช่องท้อง ทำให้ทารกยังคงอยู่ในโพรง มดลูก
มดลูกแตกแบบสมบูรณ์ หมายถึง มดลูกแตกทั้ง 3 ชั้นของกล้ามเนื้อมดลูก จนเกิดการติดต่อระหว่างภายในโพรงมดลูก กับช่องท้อง ทำให้บางส่วนของทารกเข้าไปในช่องท้อง
ผลกระทบต่อมารดา
Shock จากการเสียเลือด/ตกเลือดในช่องท้อง ติดเชื้อในช่องท้อง ตัดมดลูก
ผลกระทบต่อทารก
เสียชีวิตในครรภ์
การป้องกัน
1) สตรีตั้งครรภ์ที่เคยผ่านการผ่าตัดมดลูกหรือผ่าตัดคลอดไม่ควรให้คลอดทาง ช่องคลอด (Vagina birth after cesarean section: VBAC) และต้องประเมินการ หดรัดตัวของมดลูก หากมีมดลูกหดรัดตัวต้องรายงานแพทย์
2) ผู้คลอดที่ได้รับยาเร่งคลอด เช่น Oxytocin, Cytotec ต้องประเมินการ หดรัดตัวของมดลูก อย่างน้อยทุก 30 นาที หากพบว่ามดลูกหดรัดตัวแรงและถี่ เกินไปจะต้องรีบหยุดให้ยาและรายงานแพทย