Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

TAI BIẾN TRONG NHỔ RĂNG - Coggle Diagram

- - - - TRIỆU CHỨNG
        
        Thở khò khè
        
        Nhịp tim nhanh
        
        BN thấy khó thở, muốn ngồi thẳng
        
        Xuất hiện dấu hiệu sử dụng các cơ để trợ giúp hô hấp
        
        Co thắt phế quản tiến triển -> BN thiếu oxy, tím tái, mất ý thức
      - XỬ TRÍ
        
        Cho BN thở oxy đường mũi (h) miệng
        
        Hen nặng: tiêm bắp (h) dưới da Epinephrine 0,3mL 1/1000 pha loãng
        
        Cho BN sd thuốc giãn phế quản dạng xịt (h) khí dung
        
        Suy hô hấp nặng: chuyển cấp cứu
        
        Dựng ghế đặt BN thẳng đứng
    - - TRIỆU CHỨNG
        
        Dựa vào cơ hô hấp để hỗ trợ thở (co rút vùng hõm ức)
        
        Có thể suy hô hấp, tím tái da, ngừng thở
        
        BN thấy khó thở khi nằm trên ghế răng
      - XỬ TRÍ
        
        Dừng phẫu thuật, dựng ghế thẳng đứng
        
        Nếu bắt buộc phải phẫu thuật: kết hợp sd thuốc giãn phế quản
        
        BN ngừng thở & mất ý thức: cấp cứu
  - - - Sự mất ý thức thoáng qua do giảm lưu lượng tuần hoàn não
      - Đột ngột, k kéo dài, BN có thể tự tỉnh lại
      - 3 loại: do cơ chế TK-phản xạ (hay gặp), do tụt huyết áp, do yếu tố bệnh tim mạch
      - Triệu chứng: nóng, buồn nôn, đánh trống ngực => chóng mặt => ngất
      - Có thể co giật nếu thiếu máu não kéo dài
      - Xử trí
        
        Đặt BN tư thế nằm ngửa hoàn toàn (h) nâng cao chân hơn tim
        
        Đặt khăn ẩm và mát lên trán BN
        
        BN thở chậm & chậm phục hồi ý thức: cho hít amoniac
        
        Nếu ý thức BN hồi phục chậm sau 1p: xem xét nguyên nhân khác
    - - Triệu chứng: hoa mắt, chóng mặt, trống ngực (h) ngất khi đổi tư thế đột ngột
      - Hay gặp ở
        
        BN cao tuổi
        
        BN đang dùng thuốc điều trị tăng HA nhóm lợi tiểu hay nhóm thuốc gây giãn mạch ngoại biên
        
        BN sd thuốc điều trị tâm thần
        
        BN sd loại thuốc ngăn tăng nhịp tim theo phản xạ: thuốc đối kháng giao cảm
      - Xử trí
        
        Nếu do tác dụng phụ của thuốc đang điều trị: chuyển lên BS chuyên khoa
        
        Nếu BN đang sd thuốc gây nghiện kéo dài: sd thuốc đối kháng (naloxone)
        
        Di chuyển chậm khi về tư thế đứng
      - Xảy ra do lượng máu ngoại vi k kịp thu hồi qua cơ thế co mạch ngoại vi + tim chưa kịp tăng co bóp khi BN thay đổi tư thế đột ngột
  - - - BN có tiền sử bệnh tim: đau thắt ngực
      - BN k có tiền sử bệnh tim: yêu cầu mô tả chính xác vị trí đau, cảm giác đau, thời gian đau, tư thế đau
      - Bắt đầu ở 1 vị trí phía sau lưng, lan tỏa ra vai và cánh tay trái
      - Phân biệt với đau dạ dày trào ngược lên thực quản: đỡ đau khi BN ngồi dậy
      - Co thắt, nặng nề vùng ngực
      - Đau TK liên sườn (h) bệnh về phổi: triệu chứng thay đổi theo nhịp thở (h) khi sử dụng biện pháp ấn tay lên vùng ngực
    - - Dừng phẫu thuật lập tức, trấn an & theo dõi BN, cho BN thở oxy & nitroglycerin ngậm dưới lưỡi (h) uống
      - HA tâm thu >= 90mmHg: ngậm nitroglycerin dưới lưỡi 0,4mg và lặp lại (nếu cần) sau 5p, tối đa 3 liều
      - Giảm áp lực cơ tim & tăng cung cấp oxy cho cơ tim
      - BN giảm khó chịu ở ngực: tạm dừng nitroglycerin, gửi BN đến cơ sở cấp cứu gần nhất theo dõi tiếp
      - Mạch k đều, nhanh (h) yếu (h) hạ HA
        
        Hội chẩn trợ giúp từ bên ngoài
        
        Đặt BN nằm ngửa, hai chân cao
        
        Cho BN thở oxy, ngậm (h) uống nitroglycerin
        
        Lập đường truyền tĩnh mạch chậm dd glucose 5% & nước muối sinh lý
      - BN cảm thấy khó chịu k giảm sau 20p điều trị tích cực
        
        Nghĩ đến nhồi máu cơ tim
        
        Dễ xuất hiện rối loạn nhịp tim nghiêm trọng (h) ngừng tim
        
        Theo dõi dấu hiệu sinh tồn của BN thường xuyên
        
        Cho BN nhai và nuốt 325mg Aspirin -> giảm sự tiến triển của huyết khối
        
        Tiêm bắp (h) dưới da Morphine sulfate 4-6mg -> giảm khó chịu và lo lắng cho BN. Thận trọng khi dùng morphin để tránh hạ HA quá nhanh
        
        Chuyển BN đến BV điều trị tiếp
  - - - Thăm khám kỹ tiền sử dị ứng thuốc
      - Hỏi tiền sử, bệnh sử toàn thân - tại chỗ
      - Ghi hồ sơ BN để cảnh báo cho các BS sau nếu BN bị dị ứng thuốc
    - - ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP
        
        Cơ trơn phế quản bị kích thích -> co thắt phế quản -> kk trong các đường dẫn khí bị tắc -> khó thở -> BN tím tái & cần sử dụng đến các cơ để hỗ trợ thở
        
        Nguy hiểm hơn, đòi hỏi sự can thiệp mạnh hơn
      - PHÙ THANH QUẢN
        
        KK đi qua thanh quản bị hạn chế -> tắc nghẽn 1 phần (h) toàn bộ đường thở
        
        Tắc nghẽn toàn bộ đường hô hấp trên -> BN có thể tử vong nếu k xử trí kịp thời
        
        BN k thể nói (h) chỉ phát ra các âm sắc cao độ
      - NGOÀI DA - NIÊM MẠC
        
        Ngứa, ban đỏ, nổi mày đay, hồng ban, phù mạch
        
        Có thể là dấu hiệu đầu tiên của các phản ứng nghiêm trọng hơn
        
        Biểu hiện ít nghiêm trọng nhất của phản ứng dị ứng
        
        Khởi phát: vài phút đến vài giờ, xuất hiện càng sớm càng nguy hiểm
      - SỐC PHẢN VỆ
        
        Khởi phát: vài giây (h) vài phút (tiêm tĩnh mạch), khởi phát chậm hơn (uống, bôi)
        
        Phản ứng quá mẫn tối cấp nhất
        
        Triệu chứng
        
        Da: đỏ bừng mặt, nổi mày đây, ngứa mặt và thân
        
        Buồn nôn, nôn, tiểu k tự chủ
        
        Hô hấp: khó thở, khò khè -> xanh tím đầu móng tay và niêm mạc -> tắc nghẽn toàn bộ đường thở -> BN bất tỉnh
        
        Tim mạch: tim đập nhanh, đánh trống ngực, giảm cung lượng tim thứ phát -> huyết áp k ổn định, có thể mất trí nhớ & ngừng tim
        
        Nguyên nhân tử vong chủ yếu: Phù dây thanh quản -> tắc nghẽn thanh quản
    - - Hô hấp
        
        Khó thở nhưng tim mạch ổn định: 2 liều salbutamol dạng xịt (h) khí; bổ sung thêm 2 liều nữa nếu triệu chứng cải thiện
        
        Suy hô hấp nặng
        
        Tiêm bắp 0,3 mL 1/1000 dd Epinephrine; lặp lại liều trong vòng 5p nếu triệu chứng tái phát
        
        Tiếp tục tiêm thuốc kháng histamine & corticosteroid
        
        Chuyển BN đến cơ sở cấp cứu gần nhất
        
        Hô hấp dưới (khó thở, khò khè): đặt BN nằm nghiêng và thở oxy đường mũi, gọi hỗ trợ bên ngoài
      - Phù thanh quản
        
        Cho BN thở oxy và tiêm bắp 0,3 mL 1/1000 dd Epinephrine càng nhanh càng tốt
        
        Nếu BN mất ý thức, hô hấp nhân tạo thất bại: đặt nội khí quản và phẫu thuật mở khí quản ngay lập tức
      - Nổi mày đay nghiêm trọng
        
        Tiêm corticosteroid ngay lập tức: tĩnh mạch hoặc bắp
        
        Dùng tiếp thuốc kháng histamine
      - Da - niêm mạc
        
        Dùng thuốc kháng histamine: tiêm tĩnh mạch (h) tiêm bắp
        
        Duy trì thuốc kháng histamine tiếp tục ở dạng uống: 6-8h/ lần trong 24-48h
  - - - Cách dùng thuốc
        
        Tránh tiêm nội mạch
        
        Sd thuốc co mạch làm chậm sự xâm nhập của thuốc gây tê cục bộ vào máu
        
        Tiêm chậm
      - Sự lựa chọn thuốc tê: lựa chọn thuốc nào với số lượng bao nhiêu
      - Xem xét: tuổi BN, cơ địa gầy yếu, chức năng gan suy giảm, tiền sử với thuốc tê
    - - Hướng dẫn BN thở nhanh vừa phải có (h) k dùng oxy
      - Lập đường truyền tĩnh mạch
      - Theo dõi các dấu hiệu quan trọng của BN
      - Dấu hiệu ngộ độc k nhanh chóng biến mất: dùng liều diazepam chậm 2,5-5mg tiêm tĩnh mạch
      - Dừng ngay quá trình tiêm thuốc tê nếu chưa kết thúc
      - Co giật: tránh để BN cắn lưỡi, truyền tĩnh mạch 5-25mg diazepam đến khi cơn co giật dừng lại
      - Gọi trợ giúp, chuyển cấp cứu gần nhất
    - - Nặng: nói lắp, run toàn thân
      - Nghiêm trọng: co giật + ngừng tim
      - Nhẹ: nói nhiều, lo lắng (h) chậm nói
      - Nhức đầu, chóng mặt, mờ mắt, buồn ngủ