Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
º4. UNITATEA Aldaketak materian - Coggle Diagram
º4. UNITATEA
Aldaketak materian
Demokrito esaten zuen materia oso partikula txikiz eta zatiezinez osatuta zegoela
:
• Elementu kimiko batean, atomo guztiak berdinak dira, eta beste edozein elementu kimikoren atomoen desberdinak.
• Konposatu bat proportzio finkoan konbinatzen diren bi elementuren edo gehiagoren atomoz osatuta dago.
• Materia osoa atomo izeneko partikula zatiezinez eta oso txikiz osatuta dago.
118 elementu kimiko ezagutzen ditugu
Daltonen teoriaren arabera:
• Substantzia bakuna: atomo mota batez osatuta dago.
• Konposatua: proportzio finkoan konbinatutako atomo mota batez baino gehiagoz osatuta dagoen substantzia da.
Atomoak
Atomoak isolatuta edo beste atomo batzuekin konbinatuta egon daitezke.
Atomo isolatuak
Argon
kripton
neon
Xenon
Helio
Radon
molekulak
beti proportzio berean konbinatzen diren atomo berdinen edo desberdinen multzoak dira
Substantzia bakun molekularrak
Molekulak elementu beraren atomoz osatuta daude
Konposatu molekularrak
Molekulak bi elementuren edo gehiagoren atomoz osatuta daude.
H2O
kristalak
oso atomo kopuru handia era ordenatuan biltzen duten solidoak dira.
Substantzia bakun kristalinoak
Atomo bereko atomo asko
Konposatu kristalinoak
Bi elementu edo gehiagoko atomoz osatutako solido kristalinoak dira, proportzio ordenatuan.
Aldaketa fisikoak eta aldaketa kimikoak
Aldaketa fisikoak
Aldaketa fisikoak materiaren izaera eraldatzen ez duten aldaketak dira
Aldaketa kimikoak
Aldaketa kimikoak materiaren izaera eraldatzen duten aldaketak dira
Badakigu substantzia desberdinak direla, propietate desberdinak dituztelako
• Orientazio egokia behar da, talkaren ondoren atomoek produktuetan izango dituzten loturak eratu daitezen.
• Energia behar da, talkak erreaktiboen partikulak hautsi egin behar
baititu.
Tenperatura
• Tenperatura igotzen bada, erreakzioaren abiadura handitu egiten da.
• Tenperatura jaisten bada, erreakzioaren abiadura txikitu egiten da.
Erreaktibo baten edo biren kontzentrazioa handitzen badugu, partikulen arteko kontaktua areagotzen da, eta errazagoa da erreakzioa gertatzea.
• Erreaktibo baten kontzentrazioa txikitzen bada, erreakzio-abiadura txikitu egingo da.
Erreaktiboaren partikulak handiak badira, erreakzioa motelagoa izango da.
Katalizatzaileak
Katalizatzaileak erreakzioen abiadura handitzeko erabiltzen diren substantziak dira.
Materia eta materialak
• Materiala: objektuak egiteko prestatutako materia da.
• Lehengaia: materialak egiteko erabiltzen den materia da.
• Material naturalak: naturan daudenak dira.
• Material sintetikoak: naturan ez daudenak dira.
