CHƯƠNG 3: ĐỘNG CƠ ĐIỆN

Bài 17: Sử dụng và bảo quản quạt điện

Sử dụng và bảo quản quạt điện

Bảo dưỡng:

Giữ gìn quạt sạch sẽ, nên dùng khăn lau khô, tuyệt đối không dùng xăng hay cồn

Khi không dùng nên vệ sinh và tra dầu vào trục quay

Chú ý

Không nên cho quạt quạt lưng vào tường

Khi sử dụng không nên để gần màng vải

Không nên dùng tay giữ trục quạt

Sử dụng

Quạt đang sử dụng bốc mùi phải cắt điện ngay

Quạt mới trước khi sử dụng phải lấy lớp chống gỉ ở đầu trục bỏ đi, cho vài giọt dầu nhờn vào trục

Khi khởi động quạt phải với tốc độ lớn nhất, sau đó giảm dần về đúng yêu cầu sử dụng

Quạt cũ: cho dầu vào bộ phận chuyển động, quạt trên 2 năm phải lau sạch và cho dầu nhờn vào vòng bi

Một số loại quạt thông dụng

quạt trần

Quạt tản gió: quay 360⁰, có gió ôn hòa, dùng cho người già và trẻ em, sải cánh 230, 300, 350mm, rất đa dạng, có đồng hồ báo thức, radio, đèn màu

Quạt cây: đặt trên nền nhà, có thể điều chỉnh độ cao thấp, thường có sải cánh 300, 350, 400, 500, 600mm

Quạt bàn: Thường sử dụng, gọn nhẹ, sải cánh 200, 230, 300, 350, 400mm

Quạt treo tường: giống như quạt bàn, có bộ gắn dây dài để giật chỉnh hướng gió

Bài 15: Động cơ điện xoay chiều một pha

Động cơ điện 1 pha vòng chập:

Nguyên lí làm việc

Dòng điện trong vòng chập và dòng điện trong dây quấn stato sẽ tạo ra 1 từ trường quay và động cơ sẽ khởi động quay với tốc độ n

Khi cho dòng điện xoay chiều vào dây quấn stato sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng trong vòng chập

Vòng chập dùng để khởi động động cơ có công suất nhỏ

Ưu điểm: cấu tạo đơn giản, làm việc bền lâu, vận hành và bảo dưỡng dễ dàng

Nhược điểm: hiệu suất thấp, tốn nhiều vật liệu khi chế tạo

Cấu tạo: Stato và roto

Roto: gồm lõi thép và dây quấn

Stato

dây quấn được đặt cách điện với lõi thép và dây quấn tập trung xung quanh mặt từ

cực từ được xẻ làm 2 phần, 1 vòng được lắp vòng đồng ngắn mạch

Lõi thép: làm bằng lá thép kĩ thuật ghép lại thành hình trụ rỗng, mặt trong có các cực từ để quấn dây

Động cơ có dây quấn phụ nối với tụ

Trục dây quấn chính và dây quấn phụ lệch nhau 90⁰, dây quấn phụ nối tiếp với tụ điện để lệch i trong dây quấn chính

Stato động cơ chạy tụ có nhiều rãnh, các rãnh đặt 2 dây quấn: 1 cuộn chạy và 1 cuộn đề

Kết luận

Để tạo ra từ trường quay: cho hai dòng điện xoay chiều lệch pha nhau vào 2 dây quấn đặt trong lõi thép stato

Tốc độ quay: n1=60f/p (vòng/phút)

Nguyên lí làm việc

Khi cho dòng điện vào dây quấn stato sẽ tạo thành từ trường quay

Lực từ do từ trường quay tác dụng lên dòng điện cảm ứng ở dây quấn Rôto, kéo Rôto quay tốc độ

Động cơ điện 1 pha không đồng bộ có nhiều loại, thường gặp là 1 pha vòng chập, 1 pha dây quấn phụ

Bài 16: Một số mạch điều khiển động cơ điện xoay chiều một pha

Đổi chiều quay động cơ điện một pha

Đổi chiều mômen quay

Đảo đầu dây một trong hai dây quấn

Điều chỉnh tốc độ quay động cơ 1 pha quạt điện

Thay đổi điện áp đặt trên dây quấn stato

Dùng mạch điều khiển bán dẫn và triac

Thay đổi số vòng dây stato

Dùng cuộn kháng

Bài14: Một số vấn đề chung về động cơ điện

Phân loại: theo nhiều cách

Nếu công suất lớn hơn 600W thì là động cơ 3 pha, nếu công suất nhỏ hơn 600W thì là 2 hoặc 1 pha

theo loại dòng điện sử dụng

Động cơ xoay chiều

động cơ điện 1 pha: có 1 cuộn dây làm việc

động cơ điện 3 pha: có 3 cuộn dây làm việc lệch với nhau 1 góc 120⁰

động cơ điện 2 pha: có 2 cuộn dây lệch nhau một góc 90⁰

Động cơ một chiều

theo nguyên lí làm việc

động cơ xoay chiều đồng bộ: có tốc độ quay n bằng tốc độ quay của từ trường n1

động cơ xoay chiều không đồng bộ có tốc độ quay n nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường n1

Phạm vi ứng dụng của động cơ điện

Được sử dụng rộng rãi hằng ngày, không thể thiếu trong mọi lĩnh vực

Các đại lượng định mức của động cơ điện

Hệ số công suất: Cos φ đm

Tần số của dòng điện Stato: fđm

Công suất cơ có ích trên trục: Pđm

Điện áp stato: Uđm

Dòng điện stato: Iđm

Tốc độ rôto: nđm

Hiệu suất: η đm

Khái niệm

Là thiết bị biến đổi điện năng thành cơ năng